Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 6B

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu sáng kiến nhằm tìm ra một số biện pháp có tính khả thi trong công tác chủ nhiệm, qua đó đạt được một số thành công nhất định, đặc biệt là trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Qua đó dần tạo cho học sinh thói quen chủ động, tích cực, hợp tác hơn trong mọi hoạt động một cách tự nguyện, mang lại hiệu quả cao nhất trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 6B

I. PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, Vì lợi ích trăm năm trồng người”, lời dạy của Bác khiến tôi luôn ý thức trách nhiệm của mình đối với công việc giảng dạy, đặc biệt là với vai trò, trách nhiệm của một giáo viên chủ nhiệm đối với học sinh trong việc nâng cao chất lượng dạy học, để rèn luyện xây dựng nhân cách của học sinh, xuất phát từ vị trí của giáo viên chủ nhiệm, liên quan đến giáo dục: đức - trí - thể - mỹ với quan điểm “nề nếp, kỉ cương là chất lượng” là điều đặc biệt quan tâm của nhà trường trong những năm gần đây. Việc giúp các em học sinh cùng nhau cảm nhận và trải qua những gian khổ, thử thách sẽ tạo nên đức hi sinh, biết sống vì nhau, biết cảm nhận và trân trọng những giây phút bên người thân, gia đình, bè bạn để sống có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và xã hội. Đó chính là mục tiêu để tôi đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm, đặc biệt là học sinh bước vào lớp đầu cấp THCS. Có thể nói học sinh THCS là một lứa tuổi có những thay đổi mạnh mẽ về sức khỏe, thể chất và tâm sinh lí của bản thân. Các em thích thể hiện mình, dễ thay đổi cảm xúc tình cảm, nhanh vui, chóng buồn, hay hờn dỗi… Và khi được chuyển đến một môi trường mới các em đều phải trải qua quá trình tìm hiểu, làm quen mới có thể thích nghi, học tập và làm việc hiệu quả. Tuổi 11 là độ tuổi các em còn rất ham chơi, ý thức tự giác chưa cao, còn đợi cha mẹ, thầy cô nhắc nhở nhiều trong việc rèn luyện và học tập, một số em khác gia đình khó khăn, cha mẹ lo kiếm tiền, không có thời gian quan tâm đến các em hoặc một phụ huynh có tâm lí phó mặc việc học tập, dạy dỗ của con cái cho các thầy cô, ông bà. Chính vì tâm lí chủ quan và sự thiếu hiểu biết đó của các bậc phụ huynh đã làm các em mất đi cơ hội được giáo dục từ phía gia đình, sự quan tâm của bố mẹ giành cho các em... để các em có cơ hội học tập, hình thành nhân cách tốt. Bác Hồ đã từng dạy rằng “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Bởi vậy, nhân cách chính là nền tảng để hình thành một con người, là chìa khóa làm nên thành công của mọi việc, dù là
việc khó khăn đến đâu đi chăng nữa. Mỗi chúng ta phải là người nắm giữ chìa khóa giáo dục để phát hiện kịp thời những biểu hiện đi ngược lại với truyền thống, đạo lí làm người mà có biện pháp giáo dục phù hợp. Vì vậy, vai trò trách nhiệm của người GVCN là vô cùng quan trọng trong mỗi lớp học. Họ không chỉ là người thầy mà còn là người cha, người mẹ để dìu dắt, dạy bảo các em trên cuộc hành trình xây dựng tương lai tươi sáng. Do đó, để giúp các em học sinh lớp 6B tiếp cận với môi trường mới một cách nhanh nhất, mang hiệu quả giáo dục cao nhất, tôi đã cùng với các em trở thành một người bạn đồng hành trên nhiều phương diện. Từ đó tôi luôn cố gắng tìm ra những biện pháp tốt nhất để xây dựng nề nếp lớp chủ nhiêm tốt, để tổ chức các em học tập, tiếp thu kiến thức, hoạt động rèn luyện, vui chơi, tham gia các hoạt động học tập trải nghiệm... nhằm hình thành nhân cách tốt đẹp cho các em. Xuất phát từ lí do trên, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 6B” làm sáng kiến kinh nghiệm của mình nhằm đóng góp một chút kinh nghiệm, cùng đồng nghiệp là giáo viên chủ nhiệm học hỏi trao đổi làm tốt hơn công tác chủ nhiệm lớp của mình đồng thời giúp các em học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để thành một công dân tốt. 2. Mục đích nghiên cứu Tìm ra một số biện pháp có tính khả thi trong công tác chủ nhiệm, qua đó đạt được một số thành công nhất định, đặc biệt là trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Qua đó dần tạo cho học sinh thói quen chủ động, tích cực, hợp tác hơn trong mọi hoạt động một cách tự nguyện, mang lại hiệu quả cao nhất trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao. 3. Đối tượng nghiên cứu Học sinh lớp 6B Trường THCS Minh Châu. 4. Phạm vi và thời gian nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu là lớp chủ nhiệm 6B - Trường THCS Minh Châu. Thời gian nghiện cứu: Năm học 2022-2023
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ. 1. CƠ SỞ THỰC TIỄN. 1.1. Thuận lợi Minh Châu là xã Đảo duy nhất thuộc thành phố Hà Nội nên nhà trường luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp, các ngành, các cơ quan đoàn thể từ trung ương tới địa phương về cơ sở vật chất, việc tổ chức các cuộc thi, các chuyên đề, các hoạt động ngoài giờ lên lớp tạo hứng thú học tập cho các em ngoài các giờ học căng thẳng. Đa số giáo viên dạy lớp 6B đều trẻ, nhiệt tình, quan tâm và phản ánh kịp thời đến GVCN những biểu hiện vi phạm đạo đức, học tập của học sinh nhằm tìm ra những biện pháp chấn chỉnh, động viên các em tiến bộ. Lớp chủ nhiệm 6B của tôi là một lớp học được tuyển sinh đầu cấp từ Trường Tiểu học Minh Châu, đa số các em đều chăm ngoan, có ý thức tổ chức kỉ luật tốt, năng nổ, hoạt bát trong nhiều hoạt động. Phần lớn các em được xếp loại hạnh kiểm tốt, đa số các em ở gần trường. Lớp 6B có 34 HS, trong đó có 11 nữ, 23 nam, 2 HS khuyết tật, trong đó có 1 HS bị câm điếc bẩm sinh và có 5 HS thuộc diện chính sách. 1.2. Khó khăn Đối tượng được đề cập đến ở đây là số lượng lớn học sinh nông thôn, nền kinh tế còn nghèo nàn, cơ hội tiếp cận, đến gần với tri thức, khoa học hiện đại, với các loại hình nghệ thuật và sử dụng công nghệ thông tin còn rất nhiều hạn chế. Qua khảo sát thực tế cho thấy 100% học sinh của lớp 6B là gia đình thuần nông nền kinh tế gia đình phụ thuộc vào chăn nuôi và trồng trọt. Mặt khác do địa phương là xã Đảo nên giao thông của địa phương đi lại rất khó khăn ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế của gia đình, chính vì thế mà rất nhiều gia đình bố mẹ bỏ quê ra ngoài đi làm ăn, buôn bán phó mặc con cái cho ông bà, thầy cô nên các em học sinh thiếu sự quan tâm đồng hành cùng cha mẹ. Do đó công tác chủ nhiệm gặp rất nhiều khó khăn trong việc phối kết hợp giữa GVCN và phụ huynh. Sau đại dịch Covid 19 và qua trao đổi với giáo viên lớp trước của các em,
tôi nhận thấy nhiều học sinh có chiều hướng đi xuống về mặt ý thức đạo đức, có nhiều trường hợp mang biểu hiện chia bè phái, gây gổ đánh nhau, nói tục chửi thề, tụ tập, một số em trong lớp có biểu hiện lười học, ham chơi....so với những năm học trước. Thậm chí có nhiều học sinh có thái độ vô lễ với thầy cô giáo.... Thực trạng này diễn biến ngày càng phức tạp theo đà phát triển của công nghệ số, mà ngay cả các bậc phụ huynh cũng dần coi trọng vật chất hơn là việc giáo dục nhân cách cho con em mình, đó chính là rào cản lớn nhất, gây khó khăn cho những người làm công tác chủ nhiệm lớp. Mặt khác trí tuệ các em không đồng đều, khả năng nhận thức (tiếp thu) cũng không đồng đều. Có một số em không chú ý, không có thái độ tích cực học, mà đến lớp như một thói quen, với thái độ lơ đễnh. Khi cô giáo giảng xong, hỏi lại là không biết gì, chính vì vậy những em đó thường hay tự ti, mặc cảm, sợ sệt, nhút nhát, chưa biết thể hiện mình. Đa số kĩ năng giao tiếp của các em rất hạn chế, lời nói chưa được to, rõ ràng, hay có kiểu nói rất nhỏ, nói lắp bắp, nói ngọng không thể nghe được. Hằng năm, giáo viên luân chuyển công tác nhiều nên việc nắm bắt, làm quen HS mới mất nhiều thời gian. Với tình hình trên, bản thân tôi nhận thấy đây là một lớp tương đối phức tạp, cần có nhiều sự đầu tư, bám sát các hoạt động của lớp, đồng thời phải tổ chức được các hoạt động sáng tạo phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi của các em, qua đó giúp các em ngày càng tiến bộ hơn về mặt ý thức từ đó nâng cao nhận thức của bản thân khi được giao nhiệm vụ, sẵn sàng ứng biến với mọi tình huống xảy ra trong thực tiễn cuộc sống, biết sống có ích cho bản thân, gia đình và xã hội. 1.3. Nguyên nhân Nguyên nhân khách quan: môi trường mới, những yêu cầu mới của các môn học mới, thầy cô và bạn bè mới và do dịch Covid 19 các em phải học online trong thời gian dài cũng là yếu tố tác động khá lớn lên tâm lí của các em. Nguyên nhân chủ quan: đa số học sinh đều nhút nhát, thụ động, thiếu tính hợp tác và chưa thật sự linh hoạt trong hầu hết các hoạt động, đa số các em cần
đến sự chỉ bảo, hướng dẫn từ giáo viên chủ nhiệm lớp, chưa thể tự giải quyết được các tình huống phát sinh trong thực tiễn. 2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 2.1. Nắm vững chức năng, nhiệm vụ của GVCN lớp: Ngay từ đầu năm học GVCN cần nắm tình hình học sinh trong lớp, từ kết quả học tập, hạnh kiểm, hoàn cảnh gia đình...của từng em trong năm học trước, nắm được đặc điểm sức khỏe, tâm sinh lí, trình độ nhận thức, năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ bạn bè... để có những phương pháp giáo dục phù hợp cho từng đối tượng. Từ đó nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học, đề nghị khen thưởng và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh; Nắm vững mục tiêu, chương trình nội dung cấp học, mục tiêu đào tạo giáo dục về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh. GVCN là cầu nối giữa Ban giám hiệu, các tổ chức trong nhà trường, các giáo viên bộ môn, phụ huynh, các tổ chức xã hội và tập thể lớp chủ nhiệm, nói cách khác GVCN là người đại diện của hai phía, một mặt đại diện cho lực lượng giáo dục của nhà trường, mặt khác là đại diện cho tập thể học sinh. Mặt khác, GVCN là cố vấn tổ chức hoạt động tập thể, chức năng này có ý nghĩa rất quan trọng, vai trò định hướng, điều chỉnh, điều khiển của GVCN đối với họat động tự quản của lớp, giáo viên không trực tiếp tham gia, không làm thay các em nhưng phải bằng nghệ thuật sư phạm kích thích tư duy sáng tạo, phát triển tiềm năng trí tuệ vốn có ở học sinh, bao gồm cả việc điều chỉnh tư duy thái độ, tình cảm, hành vi hoạt động của học sinh. Bên cạnh đó, GVCN là cầu nối, là nhân vật trung gian thiết lập các mối quan hệ hai chiều: nhà trường - tập thể học sinh, nhà trường - phụ huynh, là người tập hợp ý kiến nguyện vọng của học sinh trình lên Ban gám hiệu, Đoàn- đội, giáo viên bộ môn, ngoài ra GVCN còn có trách nhiệm bảo vệ, đảm bảo quyền lợi của học sinh lớp mình. Như vậy, GVCN có trách nhiệm truyền đạt tới học sinh lớp chủ nhiệm tất cả những yêu
cầu, kế hoạch của nhà trường, không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của mình để giáo dục để được học sinh chấp nhận một cách tự giác. 2.2. Nội dung công tác và nhiệm vụ cụ thể của GVCN: GVCN phải thực hiện tốt quy định của ngành, mẫu mực về đạo đức, gương mẫu trong việc chấp hành chính sách luật pháp của Đảng và Nhà nước, hoàn thành tốt công tác giảng dạy chuyên môn của mình, đồng thời giáo dục học sinh những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực phấn đấu trở thành một công dân tốt. GVCN phân loại học sinh theo từng nhóm đối tượng để áp dụng những biện pháp giáo dục phù hợp, chú ý tâm lí, hoàn cảnh sống của từng học sinh mà có cách giáo dục riêng biệt. Luôn bám sát, theo dõi sự thay đổi của từng em, những biểu hiện thái độ sai trái và uốn nắn kịp thời, phát hiện những tấm gương tốt trong lớp biểu dương, nêu gương, khuyến khích và động viên các em bằng những hình thức khen thưởng, khích lệ. Điều đáng chú ý là không được phê phán hoặc chỉ trích vào những khuyết điểm của các em mà phải nhẹ nhàng khuyên nhủ bằng những lời nói tránh né để khỏi làm tổn thương sự tự ái của các em hoặc cho các em thực hiện tinh thần phê và tự phê dưới sự giám sát của GVCN. Kết hợp giáo dục từ nhiều phía: nhà trường - gia đình - xã hội. Trong mối quan hệ trực tiếp là GVCN - học sinh - tập thể lớp thì giáo viên là người tổ chức giáo dục, học sinh đóng vai trò chủ đạo, tập thể lớp là phương tiện giáo dục hành vi đạo đức. GVCN phải tổ chức một tập thể lớp đoàn kết, thương yêu, đùm bọc, tương trợ, giúp đỡ xây dựng lẫn nhau. GVCN phải bình tĩnh, không nóng vội, xử lí các tình huống một cách sư phạm. Bên cạnh đó, GVCN phải đặt hết tâm huyết vào công việc, quyết tâm giáo dục đến nơi đến chốn và thật sự yêu quí học sinh, lấy sự tiến bộ của học sinh làm niềm vui, hạnh phúc của mình, hi sinh cả thời gian sức lực. Để có kết quả trong công tác chủ nhiệm, ngoài sự nhiệt tình còn đòi hỏi phải có phương pháp thích hợp. 2.3. Những biện pháp để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp 6B.
2.3.1. Ứng dụng CNTT để làm quen học sinh và tìm hiểu đặc điểm tình hình chung của lớp chủ nhiệm. Sau khi nhận danh sách học sinh vào lớp, tôi tiến hành làm quen, tìm hiểu về học sinh của lớp chủ nhiệm. Ngay sau đó, tạo nhóm Zalo riêng của lớp 6B (Lớp 6B_thân yêu 2022-2023) để trao đổi, liên lạc với PHHS về các công việc, hoạt động của lớp và tình hình học tập, duy trì nề nếp của học sinh. Nắm được tâm lí e dè, ngại ngùng của các em học sinh đầu cấp khi trình bày trước nơi đông người, tôi sử dụng ứng dụng công nghệ thông tin vào trong công tác chủ nhiệm để tìm hiểu thêm về các thông tin học sinh lớp mình. Để học sinh có thể thỏa mái viết lên những tâm tư, suy nghĩa của mình, bản thân tôi sử dụng phần mềm Padlet, đây là nơi mà các em có thể thỏa mái viết ra những điều mà các em muốn. Giáo viên tạo một Padlet mới có tên “ngôi nhà 6B thân yêu 2022-2023”, sau đó gửi liên kết padlet vào nhóm zalo cho học sinh đăng nhập và hoàn thành yêu cầu. Học sinh sau khi vào link liên kết Padlet giáo viên gửi vào nhóm zalo, cho kết quả trên Padlet. Thông qua phương pháp sử dụng ứng dụng Padlet này GVCN nắm rõ hơn tâm lý, tính cách của từng HS, rõ về những sở thích mong muốn của học sinh để từ đó có các định hướng phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ học sinh được tốt hơn trong việc phân công tổ chức hoạt động của lớp. Đồng thời giúp GVCN định hướng cán sự lớp đầu cấp thật sự có năng lực, chất lượng và làm việc có hiệu quả. Mặt khác, GVCN tiến hành điều tra tình hình lớp (hồ sơ, điểm thi tuyển đầu vào của học sinh, học lực, hạnh kiểm, chức vụ cán sự lớp, cán bộ Đội ở các lớp tiểu học, hoàn cảnh gia đình, lý lịch học sinh...) theo mẫu sơ yếu lý lịch để học sinh tự điền theo mẫu. Từ đó phân loại sơ lược đối tượng học sinh: + Học sinh giỏi + Học sinh khá + Học sinh yếu.
+ Học sinh có hoàn cảnh khó khăn. + Học sinh khuyết tật. + Học sinh cá biệt về đạo đức. + Học sinh có những năng lực đặc biệt. Từ đó GVCN tổng hợp vào sổ và xây dựng kế hoạch giúp đỡ, uốn nắn các em kịp thời, hiệu quả. GVCN tổng hợp và ghi vào bảng thống kê khảo sát đầu năm theo mẫu sau: Sĩ Rèn Học tập số luyệ Tốt Khá Đạt CĐ Tốt Khá Đạt CĐ SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 2.3. 2. Bầu ban cán sự lớp, bước đầu phân công một số nhiệm vụ. Việc cập nhật thông tin trong Sơ yếu lí lich học sinh rất quan trọng, biểu mẫu càng chi tiết thì giáo viên chủ nhiệm sẽ nắm bắt tình hình học sinh cụ thể hơn để dễ dàng phân công nhiệm vụ, kịp thời động viên, khuyến khích học sinh trong một số hoạt động nhằm xử lí nhanh gọn và hiệu quả hơn trong các công việc, hoạt động. Đồng thời, sau khi lập danh sách tổng hợp có đầy đủ các nội dung cần thiết để tiện trao đổi thông tin học sinh với nhà trường và phụ huynh học sinh ngay từ đầu năm học thì GVCN tiến hành sắp xếp vị trí chỗ ngồi phù hợp. Đây là một việc rất quan trọng trong công tác quản lí và duy trì nề nếp của lớp. GVCN phát động phong trào đôi bạn cùng tiến để sắp xếp chỗ ngồi cho các em học sinh trong lớp: Sắp xếp vị trí học sinh khá giỏi xen kẽ với học sinh học yếu, kém. Học sinh có biểu hiện thường xuyên vi phạm ý thức tổ chức kỉ luật và vi phạm đạo đức ngồi xen kẽ với học sinh ngoan ngoãn, có ý thức trách nhiệm cao trong công việc, có khả năng quản lý tốt. Song song với việc sắp xếp vị trí chỗ ngồi là việc xây dựng dựng đội ngũ tự quản, đây là nền tảng cho công tác chủ nhiệm, nó cũng là một việc làm quan trọng và khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm khối học sinh đầu cấp. Đầu tiên giáo viên chủ nhiệm cần xác định được tiêu chuẩn của cán bộ lớp: + Có ý thức tổ chức kỷ luật tốt, có khả năng gương mẫu.
+ Tính tình thẳng thắn, dám đấu tranh, dám phê bình và tự phê bình. + Năng nổ và sẵn sàng hoạt động. + Có khả năng học tập tốt: Từ khá trở lên. + Nhiệt tình, trách nhiệm, biết hi sinh. + Được tập thể lớp tín nhiệm. + Có hoàn cảnh gia đình thuận lợi và sẵn sàng đảm nhận trách nhiệm được tập thể lớp và GVCN giao cho. Cho học sinh được các bạn trong lớp bình bầu lần lượt giới thiệu bản thân để khảo sát khả năng giao tiếp, ứng xử trước tập thể. Từ đó gợi ý học sinh tìm ra các vị trí ban cán sự lớp tạm thời phù hợp vào các chức vụ: Lớp trưởng, lớp phó và trưởng các ban, tổ trưởng, tổ phó các tổ. Bước đầu phân công một số nhiệm vụ cho ban cán sự lớp. Phát sổ theo dõi tổ, nhóm, sổ theo dõi các mảng học tập, phong trào, nề nếp, lao động... Riêng sổ “điều em muốn nói” được giao cho lớp trưởng giữ, các cá nhân có thể mượn sổ ghi ý kiến của mình vào trước mỗi buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ để giáo viên chủ nhiệm tháo gỡ, xử lí kịp thời các ý kiến của học sinh. 2.3.3. Phối hợp giáo dục đồng bộ với các lực lượng. a. Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên kết hợp với giáo viên bộ môn. Phối hợp với các GVBM khác để theo dõi, kiểm tra và đôn đốc việc học tập của tập thể lớp và cá nhân học sinh. Kịp thời nắm bắt tình hình của lớp. Thường xuyên trao đổi, tập hợp ý kiến của các đồng nghiệp về lớp mình. Đồng thời đề xuất các ý kiến, phản ánh của tập thể học sinh về công tác dạy và học với giáo viên có liên quan để cùng đưa ra giải pháp giáo dục đồng bộ, thống nhất. b. Giáo viên chủ nhiệm kết hợp với Chi hội cha mẹ HS và gia đình HS. Tổ chức buổi họp phụ huynh học sinh đầu năm học theo kế hoạch của nhà trường. Tiến hành họp cha mẹ học sinh đầu năm học là hoạt động thường niên theo quy định của nhà trường, tuy nhiên việc thực hiện như thế nào để buổi họp cha mẹ học sinh có hiệu quả là vô cùng quan trọng. Bởi vì đây là lớp học đầu cấp nên phần lớn cha mẹ học sinh đều trong tâm thế háo hức muốn tìm hiểu về
môi trường mới, thầy cô mới và cách làm việc của thầy cô đối với lớp của con em mình đang theo học. Trước khi tiến hành họp cha mẹ học sinh, bản thân tôi cần chuẩn bị kĩ lưỡng các nội dung có liên quan như: Danh sách học sinh - cha mẹ học sinh để điểm danh; Phiếu tổng hợp kết quả sơ yếu lí lịch học sinh để đối chiếu tính xác thực thông tin mà học sinh tự kê khai, một số nội dung cần phổ biến theo quy định của nhà trường; phát phiếu ghi ý kiến cá nhân của phụ huynh trong buổi họp... Trong bước này, tôi đặc biệt lưu tâm đến phần ghi ý kiến cá nhân của phụ huynh trong buổi họp, bởi đây chính là cơ sở đánh giá quá trình rèn luyện của học sinh về sau này. Thông qua đó GVCN cũng nắm bắt được mức độ quan tâm của phụ huynh học sinh đối với việc giáo dục con cái ở nhà như thế nào để có biện pháp phối hợp phù hợp. Thông qua buổi họp để thống nhất, trao đổi với phụ huynh học sinh một số nội dung: - Đến thăm và trao đổi trực tiếp với gia đình học sinh khi cần thiết. - Mời phụ huynh học sinh đến trường để trao đổi về việc giáo dục học sinh khi có những hiện tượng bất thường và khẩn cấp. - Phối hợp với Hội phụ huynh học sinh để tích cực hoá các hoạt động của hội phụ huynh học sinh trong công tác giáo dục. - Mỗi chủ đề sinh hoạt trọng tâm mời Chi hội trưởng Hội phụ huynh học sinh dự buổi sinh hoạt ngoại khóa (như hoạt động 20/11, chủ đề lòng biết ơn). - Thường xuyên trao đổi, liên hệ với PHHS qua nhóm Zalo của lớp để thông tin kịp thời đến phụ huynh các hoạt động, công việc của lớp và trao đổi tình hình của học sinh đến phụ huynh để kịp thời có những biện pháp giáo dục. - Thống nhất với phụ huynh một số nội quy của lớp học như khi con nghỉ học phải có giấy phép và phụ huynh gọi điện trực tiếp cho GVCN - Liên hệ với GVCN ngay khi có vấn đề cần trao đổi. c. Giáo viên chủ nhiệm kết hợp chặt chẽ với nhà trường, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
Thông qua giao ban, các cuộc họp và trao đổi với đồng nghiệp, Giáo viên chủ nhiệm phải nắm bắt được kế hoạch của nhà trường, Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh để phối hợp và triển khai kịp thời đến học sinh. Thường xuyên động viên, đôn đốc nhắc nhở các em tham gia tốt các hoạt động đoàn thể, phong trào thi đua do đoàn thể phát động. Phối hợp công tác quản lí, giám sát của Ban giám hiệu, cán bộ văn phòng, giám thị để theo dõi các nề nếp của học sinh, tranh thủ sự giúp đỡ của Ban giám hiệu và các tổ chuyên môn. Phối hợp với các đoàn thể Đoàn- Đội để xây dựng tốt nề nếp hoạt động, nề nếp thi đua của lớp, nắm bặt kịp thời các thông tin của học sinh qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, những biểu hiện tích cực hay tiêu cực của các em và cùng với Đoàn có giải pháp giáo dục rèn luyện nhân cách cho các em. 2.3.4. Biện pháp trực tiếp trên lớp đối với học sinh. a. Giáo dục tư tưởng: Giáo dục học sinh thực hiện tốt mọi chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước ở mọi lúc, mọi nơi, thực hiện nghiêm túc nội qui của trường, của lớp, rèn luyện học sinh có hành vi ứng xử văn minh, lịch sự. Tham gia đầy đủ các phong trào của nhà trường tổ chức với tinh thần tự giác, trách nhiệm cao. b. Tổ chức lớp học: Bầu đội ngũ cán bộ lớp gồm lớp trưởng, lớp phó học tập, lao động và văn nghệ, bốn tổ trưởng, cờ đỏ, đội xung kích là những học sinh có uy tín, gương mẫu đã trải qua các cương vị ở cấp dưới, có năng lực học tập, năng nổ trong các phong trào hoạt động. Qui định chức năng nhiệm vụ của từng chức danh, bồi dưỡng cán sự lớp về chuyên môn, nghiệp vụ thông qua các buổi tập huấn, buổi họp. Lập sơ đồ chỗ ngồi phù hợp với các đặc điểm đối tượng học sinh, lên kế hoạch chủ nhiệm. Hướng dẫn các em tự xây dựng nội qui lớp học trên cơ sở qui định của nội qui nhà trường, hướng dẫn ngôn ngữ giao tiếp với mọi người, có mối liên hệ tốt với đoàn thể trong nhà trường để lớp học trở thành một ngôi nhà thứ hai của các em.
Xây dựng kế hoạch tự học, tự rèn và khả năng tự quản của học sinh, bước đầu nâng cao ý thức trách nhiệm của học sinh. Cùng với đó là giáo dục học sinh ý thức tự giác thường xuyên trong mọi hoạt động: đem dung cụ, sách vở đầy đủ, đảm bảo trật tự kỉ cương trong lớp, trực nhật vệ sinh lớp trường sạch sẽ, giữ vệ sinh chung, bảo quản tài sản trong nhà trường. Luôn nhắc nhở học sinh trau dồi kiến thức nâng cao chất lượng học tập không để bị điểm thấp hoặc thầy cô phê bình c. Quản lí, giám sát lớp và xây dượng nội quy của lớp: Học sinh lớp 6 còn nhiều bỡ ngỡ, do vậy mọi hoạt động diễn ra chắc chắn sẽ được các em cập nhật và thông báo liên tục mỗi ngày nhưng phần lớn các em đều có nhiều ý kiến vụn vặt, mỗi buổi sinh hoạt thường mất nhiều thời gian giải trình ý kiến của học sinh, nhiều em không kiểm soát được hành động, gây ồn ào, nhốn nháo mất tập trung. Do vậy để tránh gây ồn và phiền toái cho GVCN tôi đã làm một cuốn sổ có tên là “Điều em muốn nói” để các em học sinh trong lớp ghi lại những điều muốn nói vào sổ. Để có tính tập trung hơn, tôi giao cho lớp trưởng giữ sổ điều em muốn nói, khi học sinh cần nêu ý kiến thì lấy sổ vào cuối mỗi giờ học ngày hôm trước và trước các buổi học ngày hôm sau để ghi nội dung cần trình bày với GVCN. Sổ này được lớp trưởng để trên kệ suốt buổi học Qua xem những điều mà các em viết trong sổ “Điều em muốn nói”, GVCN có thể nắm bắt tâm lí của học sinh mỗi ngày, mỗi tuần, tháng học nhanh hơn, cũng là điều kiện thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa cô và học trò. Trong mỗi buổi học, các tổ trưởng phải theo dõi các lỗi mà thành viên trong tổ mắc phải và ghi chép đầy đủ nếu có. Lớp trưởng tổng hợp vào cuối tuần để sinh hoạt và báo cáo GVCN, từ đó giáo viên lưu lại từng lỗi của từng ngay cụ thể, rõ ràng trong sổ theo dõi của mình và yêu cầu học sinh xác nhận. Sổ theo dõi các hoạt động thi đua trong tổ cần ngắn gọn, cô đọng nội dung vì nếu quá nhiều chi tiết dễ gây phức tạp cho học sinh trong quá trình tổng hợp. Trước khi bàn giao sổ theo dõi cho các tổ trưởng, cần hướng dẫn cách ghi: Mỗi một tuần cho mỗi học sinh 10 điểm và dựa vào lỗi để trừ dần. Lập hồ sơ thi đua theo dõi học sinh trên lớp, tổ chức theo dõi hàng ngày, ghi chép cụ thể
các mặt hoạt động của các tổ trưởng, lớp trưởng. Điểm trừ cho những mục vi phạm như sau: + Trừ 1 điểm cho một lần thiếu dụng cụ học tập, không thuộc bài, không làm bài tập, không soạn bài mà bị giáo viên bộ môn ghi vào sổ đầu bài, không đeo thẻ, vệ sinh lớp trễ, ngồi trên bàn, bỏ rác không đúng nơi qui định, nói chuyện riêng trong giờ học bị giáo viên nhắc nhở, không tham gia các buổi lao động của lớp, của trường, muôn truy bài. + Trừ 2 điểm cho một lần nghỉ học không phép, đi muộn tiết, mất trật tự trong giờ học bị ghi vào sổ đầu bài, ăn mặc sai quy định, đi giầy dép không đúng quy định, bỏ tiết, ngủ trong giờ học, nghỉ sinh hoạt dưới cờ không phép, nói tục chửi bậy, sử dụng điện thoại trong giờ học bị giáo viên thu giữ hoặc nghi vào sổ đầu bài. + Trừ 6 điểm cho một lần không đội mũ bảo hiểm bị nhà trường bắt, đánh nhau bị nhà trường phát hiện. + Cộng 1 điểm cho 1 lần học sinh được điểm tốt, được tuyên dương… Xếp loại hạnh kiểm từng tháng làm cơ sở xếp loại hạnh kiểm học kỳ, cuối năm. Hạnh kiểm của mỗi tháng sẽ thông báo cho phụ huynh biết theo điểm mà các em có được trong mỗi tháng. Cụ thể xếp hạnh kiểm như sau: + Loại tốt từ 9 điểm trở lên. + Loại khá từ 7 điểm đến 8 điểm. + Loại đạt từ 5 điểm đến 6 điểm. + Loại chưa đạt từ 4 điểm trở xuống. Dựa trên sổ theo dõi của các tổ để cuối mỗi tuần, lớp phó, lớp trưởng đứng ra chủ trì buổi sinh hoạt lớp và báo cáo với GVCN, từ đó GVCN lưu lại để theo dõi học sinh của lớp. GVCN thường xuyên giáo dục các em bằng phương pháp nêu gương người tốt, việc tốt, động viên, khuyến khích. Khen thưởng đúng người, đúng việc, khách quan, công bằng, đánh giá ưu điểm nhược điểm của tổ, cá nhân. Khi học sinh bị phê bình giáo viên phải làm từng bước như sau: + Bị phê bình lần 1, giáo viên nhắc nhở trước lớp trong giờ sinh hoạt và
yêu cầu học sinh hứa không vi phạm nữa. + Bị phê bình lần 2, giáo viên yêu cầu học sinh viết kiểm điểm có nhận xét ý kiến của phụ huynh. + Bị phê bình lần 3, giáo viên mời phụ huynh đến trường làm việc và có biên bản rõ ràng. + Bị phê bình lần 4, giáo viên tiếp tục mời phụ huynh đến trường làm việc và hoàn thành hồ sơ gửi lên nhà trường, đề nghị nhà trường giải quyết. Mỗi tháng họp một lần để tổng kết rút kinh nghiệm, giao kế hoạch nhiệm vụ tháng tới, mua sổ theo dõi. Mỗi tuần sắp xếp thời gian họp một lần vào 15 phút truy bài đầu giờ thứ 6 để có số liệu sinh hoạt và khen, chê khịp thời. d. Phát động thi đua hàng tuần, hàng tháng: Phong trào thi đua tuần, tháng là việc làm không thể thiếu được của những người làm giáo viên chủ nhiệm lớp. Bởi việc động viên khen thưởng hôm nay đối với các em làm tốt điều là động lực rất lớn ngày mai các em sẽ làm được tốt hơn và cũng là tấm gương để các bạn khác trong lớp học tập theo. Nắm được tâm sinh lý đó nên hàng tuần, hàng tháng tôi đều phát động thi đua giữa các cá nhân và giữa các tổ với nhau. Cuối tuần các tổ thống kê về lỗi, làm tốt công việc được giao, đạt được nhiều điểm 9, điểm 10 thì giáo viên và lớp sẽ xếp theo thứ tự từ 1 đến 4 rồi cho điểm, cuối tháng cộng điểm rồi đánh giá thi đua giữa các tổ. Cuối mỗi tháng mời đại diện cha mẹ học sinh đến dự giờ sinh hoạt và phát thưởng (mỗi phần thưởng gồm 1 quyển sổ và bút bi) cho các học sinh tiêu biểu (do lớp bình chọn), cuối kỳ thưởng cho các tổ theo thứ tự thi đua. Khi phát động thi đua hàng tuần, tháng cho các em tôi vẫn không quên bám chủ điểm thi đua của trường. Qua các đợt thi đua tôi thấy lớp cũng có nề nếp tốt hẳn lên. Đặc biệt các em tự giác chấp hành tốt các nội qui, qui chế của trường, lớp và lớp đã đạt được những thành tích đáng khích lệ như: danh hiệu lớp xuất sắc trong học kì 1 năm học 2022-2023… 2.3.5. Biện pháp giáo dục học sinh khuyết tật, cá biệt. Trong mỗi trường học đều có những học sinh rất cá biệt, đó có thể là các em còn chưa có ý thức trong việc thực hiện các nội quy của trường, của lớp như
đánh nhau, nói tục chửi thề, mất trật tự, vô lễ với thầy cô… Ngoài những học sinh cá biệt đó thì lớp tôi chủ nhiệm có hai em học sinh kém may mắn, khi sinh ra các em đã chịu nhiều thiệt thòi hơn các bạn cùng trang lứa đó là hai em học sinh khuyết tật học hòa nhập. Mỗi em đều có những đặc điểm, những khó khăn riêng, cần những sự hỗ trợ riêng, chính vì lẽ đó mà GVCN cần phải có những biện pháp phù hợp với những học sinh thuộc hai đối tượng này. Giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu lý lịch, tính cách học sinh, tìm hiểu điểm yếu của học sinh. Riêng với học sinh khuyết tật, cần tìm hiểu rõ những việc các em có khả năng làm, những việc các em còn hạn chế để có biện pháp giáo dục phù hợp với tâm lí của các em. Giáo viên chủ nhiệm không được nóng vội, uốn nắn dần, khi đưa ra tập thể lớp không nói nhiều, khi gặp riêng không được chì trích mà nhẹ nhàng tâm sự, hỏi thăm và phân tích. Giao cho học sinh cá biệt một số việc và sau đó phải động viên khuyến khích, khen kịp thời những việc em làm tốt. Thành lập các đôi bạn cùng tiến. Luôn thông báo kịp thời các thông tin về học sinh với gia đình và ngược lại. Gần gũi, thân thiện để học sinh cá biệt giải bày được tâm tư, khúc mắc để cùng giáo viên bộ môn và gia đình phối hợp giáo dục. Tổ chức các hoạt động phù hợp để các em khuyết tật có thể tham gia cùng cả lớp… Trao đổi với giáo viên bộ môn về hai học sinh khuyết tật để giáo viên bộ môn cùng với GVCN xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp nhằm giúp các em tiến bộ hơn. GVCN thường xuyên liên hệ với gia đình học sinh khuyết tật để phối hợp giáo dục và ghi lại sự tiến bộ của các em. 2.3.6. Giáo dục học sinh thông qua tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp (Sinh hoạt lớp). GVCN giao cho lớp trưởng chủ trì buổi sinh hoạt theo các bước như sau: B1* Tạo không khí vui vẻ khởi động cho tiết sinh hoạt: Lớp trưởng phân
công các thành viên của lớp chuẩn bị kể một câu chuyện vui hay hát một bài hát hay đóng kịch theo chủ đề tuần, tháng mà GVCN đã cho trước. B2* Ổn định lớp. B3* Ban cán sự báo cáo: + Các tổ trưởng chia bảng làm 4 tương ứng với mỗi tổ một ô ghi tóm tắt kết quả rèn luyện nề nếp, học tập của các thành viên trong tổ. Tổ khác nhận xét. + Lớp phó học tập lần lượt nhận xét chung. + Lớp phó lao động nhận xét. + Sao đỏ nhận xét +Chi Đội trưởng của lớp sơ kết hoạt động tập thể lớp và thông báo phát động kế hoạch của Liên đội trong tuần tới. Chú ý: Tất cả các ban cán sự khi báo cáo phải nêu ra đựơc: + Những việc làm được, những ưu điểm cần phát huy + Những hạn chế cần khắc phục (nêu rõ nguyên nhân) B4* Giáo viên chủ nhiệm tổng hợp đánh giá, nhận xét. GVCN thông qua sổ “Điều em muốn nói”, sổ đầu bài, các giáo viên bộ môn, kết quả theo dõi của cán sự lớp, rồi nhận xét đánh giá mặt được, chưa được của từng học sinh, khen những em làm tốt và nghiêm khắc với học sinh vi phạm, định hướng tuần tiếp theo. Đồng thời luôn nhắc nhở và động viên, khuyến khích các em có chiều hướng tiến bộ, tạo động lực giúp cả lớp cố gắng hơn ở những tuần tiếp theo. B5* Giáo viên chủ nhiệm triển khai kế hoạch cho tuần sau. Thông báo kế hoạch của trường đề ra trong tuần tới. Đề ra biện pháp và cách thức thực hiện kế hoạch đó. B6* Giáo viên chủ nhiệm giáo dục đạo đức lối sống đến học sinh thông qua các câu chuyện. GVCN hoặc học sinh kể các câu chuyện đạo đức, tấm gương người tốt, việc tốt, hoặc ngay cả những gì mình đã trải qua và cô trò phân tích các câu chuyện đó để thấy được trong cuộc sống, mục đích cuối cùng là để các em tự giác nhận thức và hình thành nhân cách ngày một hoàn thiện hơn. Qua đó giáo
dục kĩ năng sống cho các em. B7* Kết thúc tiết sinh hoạt. Tổ chức trò chơi cho các em liên quan đến chủ đề trong tuần, tháng. Yêu cầu một vài cá nhân diễn một hoặc hai tiết mục văn nghệ, có thể giáo viên cùng tham gia với các em. Ví dụ: Chủ đề tháng 11: Ngày nhà giáo việt nam 20/11, các em có thể tham gia: + Trò chơi hái hoa dân chủ, tìm ô chữ bí mật, rung chuông vàng… + Hát các bài hát về thầy cô, mái trường…
3. Kết quả. Tính đến giữa học kì II, năm học 2022-2023, chất lượng học tập và nề nếp của lớp 6B tôi chủ nhiệm tăng dần, giờ học sôi nổi, học sinh ý thức và tích cực hơn trong học tập. Tỉ lệ học sinh đạt tốt, khá tương tăng lên đáng kể. Nề nếp kỉ luật của lớp cải thiện, tỉ lệ hạnh kiểm tốt tăng, đặc biệt lỗi vi phạm của học sinh giảm rõ rệt và học sinh thực hiện tốt nề nếp của trường, của lớp, không có tình trạng vi phạm lỗi đến lần thứ 3, không còn hiện tượng vi phạm lỗi lớn như đánh nhau, lớp luôn đảm bảo chuyên cần, sĩ số ổn định trong các buổi học. Trong các hoạt động tập thể, lớp luôn luôn tham gia nhiệt tình, đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập và rèn luyện, đặc biệt việc thành lập đôi bạn cùng tiến rất có hiệu quả. Các em đã có sự tiến bộ rất tích cực. Mặt khác lớp tích cực trong các phong trào thi đua do nhà trường, Đoàn- đội phát động. Tính đến hết ngày 31/3/2023, lớp 6B đã đạt được rất nhiều những thành tích đáng khích lệ như: giải nhất mâm cỗ trung thu, giải nhất văn nghệ nhân dịp 20/11, danh hiệu lớp xuất sắc trong học kì 1, giải nhất cắm trại và giải 3 văn nghệ nhân dịp 26/3/2023… Dưới đây là bảng số liệu minh chứng cho hiệu quả của sáng kiến khi tôi áp dụng đến giữa học kì II năm học 2022-2023. Trước khi áp Sau khi áp dụng: dụng: Hạnh kiểm / Hạnh kiểm / Học tập Học tập Rèn luyện Rèn luyện Tốt 20 HS- Tốt 31HS-93,8% Tốt: 5 HS- Tốt: 2 HS-6,2% 62,5% 15,6% Khá 7HS-21,9% Khá 6HS-18,8% Khá 1HS- 3,1 % Khá 17HS-53,1% Đạt 4HS- 12,5% Đạt 20HS-62,5% Đạt 1 HS- 3,1% Đạt 10HS- 31,2% CĐ 1HS- 3,1% CĐ 4HS- 12,5% CĐ 0 HS-0% CĐ 1HS- 3,1% Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân trong công tác chủ nhiệm lớp, chắc chắn sẽ chưa được hoàn hảo, nên chỗ nào chưa hợp lí hoặc thiếu sót mong đồng nghiệp vui lòng góp ý và bổ sung.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. 1. Kết luận: Công tác chủ nhiệm rất phức tạp, khó khăn, đòi hỏi người GVCN phải bỏ nhiều công sức và thời gian. Để làm tốt vai trò của mình đòi hỏi GVCN phải hết sức sáng tạo trong các hoạt động và có một tinh thần trách nhiệm, nhiệt huyết cao, mới gánh vác được trách nhiệm cao cả này có hiệu quả. Ngoài ra cần linh hoạt trong các tình huống và phối hợp chặt chẽ giữa ba môi trường: gia đình, nhà trường và xã hội để răn đe, giáo dục học sinh. Kết quả nề nếp và học tập của lớp lớp 6B đã thay đổi tích cực, 2 HS khuyết tật của lớp cũng đã mạnh dạng, tự tin hơn và biết chơi cùng với cả lớp. Bằng chính tinh thần yêu nghề, yêu trẻ và những biện pháp đúng đắn trong công tác chủ nhiệm sẽ khiến giáo viên tự tin hơn và thành công trong lĩnh vực chủ nhiệm. Trên đây là một số biện pháp nhằm xây dựng tập thể lớp có nề nếp tốt trong công tác chủ nhiệm mà tôi đã vận dụng và có hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp của lớp 6B. Tôi mạnh dạn viết lên ý kiến về đề tài của mình và đưa ra đây để đồng nghiệp và bạn đọc cùng tham khảo và góp ý. 2. Kiến nghị: Để phát huy hơn nữa hiệu quả hoạt động của giáo viên chủ nhiệm, các cấp lãnh đạo cần quan tâm nhiều hơn đến công tác chủ nhiệm lớp. Đặc biệt cần mở lớp bồi dưỡng thêm về nghiệp vụ công tác chủ nhiệm lớp cho giáo viên. Tăng cường tổ chức hoạt động các chuyên đề về công tác chủ nhiệm cả ở cấp trường va cấp cơ sở. Tổ chức các khóa tập huấn ngắn ngày cho giáo viên chủ nhiệm, các đợt giao lưu học hỏi kinh nghiệm của một số trường trong khu vực. Cần bồi dưỡng cho giáo viên một số nghiệp vụ về dạy trẻ khuyết tật để giáo viên truyền đạt kiến thức có hiệu quả hơn trong việc dạy các em khuyết tật. Ngoài ra nhà trường cần có những hỗ trợ them đối với giáo viên dạy trẻ khuyết tật. Trong thư viện cần bổ sung them sách về công tác chủ nhiệm và sách hướng dẫn dạy trẻ khuyết tật. Dù đã cố gắng rất nhiều nhưng trong thời gian và năng lực của bản thân
còn hạn chế nên những vấn đề đã nêu ở trên chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót và không thể giải quyết một cách đầy đủ, thỏa đáng rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các cấp lãnh đạo, quý đồng nghiệp, các bạn đọc để tôi có dịp bổ sung, sửa chữa và tích luỹ thêm được nhiều kinh nghiệm hay. Tôi xin cam đoan đây là đề tài tôi đã nghiên cứu và đưa vào thực tế giảng dạy tại nhà trường nơi tôi công tác trong năm học 2022- 2023 và đã mang lại hiệu quả tốt trong công tác chủ nhiệm từ đó tạo cho các em niềm vui, bồi dưỡng tâm hồn giúp các em có nhiều cảm hứng, tinh thần học tập với các môn học khác để các em được phát triển toàn diện hơn về nhân cách, tâm hồn và trí tuệ và đạo đức. Xin chân thành cảm ơn ! Minh châu, Ngày tháng năm 2023 Tác giả Phùng Thị Hiền