zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:18

Báo xấu

22
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài "Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp" nhằm nghiên cứu các phương pháp tách chất ra khỏi hỗn hợp, từ đó hệ thống bằng các bài tập cụ thể, sau đó tổ chức hoạt động tự học của học sinh ở nhà và trên lớp nhằm giúp học sinh có thêm kĩ năng giải bài tập Hoá học một cách thành thạo và chính xác nhất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp

SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Hoá học là bộ môn khoa học thực nghi ệm, g ắn li ền v ới th ực ti ễn lao động sản xuất, là môn khoa học ứng dụng và có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước. Do đó học sinh cần phải đượ c trang bị những kiến thức có tính hệ thống cơ bản, cần thi ết v ề Hoá học. Đây là môn học đượ c nhiều học sinh yêu thích và cảm thấy hứng thú, say mê trong quá trình học. Tuy nhiên đó lại là môn học khó, trừu tượ ng đối với rất nhiều học sinh. Điều đó ảnh hưở ng không nhỏ đến chất lượng học tập c ủa các em. Môn Hoá học THCS cung c ấp cho h ọc sinh h ệ th ống ki ến th ức ph ổ thông cơ bản và thiết thực đầu tiên về Hoá học. Bài tập Hoá học là phươ ng tiện thiết thực rất quan trọng trong gi ảng d ạy Hoá học. Thông qua giải bài tập Hoá học giúp học sinh hình thành, rèn luyện, cũng cố kiến thức, kĩ năng về Hoá học. Bài tập Hoá học là phươ ng tiện hữu hiệu để rèn luyện và phát triển tư duy của học sinh, giúp học sinh hiểu biết về th ực ti ễn, giáo dục tư tưở ng đạo đức và rèn luyện tác phong làm việc. Ngoài ra bài tập Hoá học còn là phươ ng tiện để đánh giá, kiểm tra kiến thức kĩ năng của học sinh, giúp giáo viên phát hiện những mặt mạnh, mặt yếu của học sinh t ừ đó có biện pháp uốn nắn, điều chỉnh phươ ng pháp dạy học một cách hợp lí. Do đó việc giải các bài tập Hóa học là một biện pháp rất quan trọng để củng cố và nắm vững các kiến thức về Hoá học. Nhưng thực tế ở các trườ ng THCS, đến lớp 8 mới bắt đầu đượ c học bộ môn Hoá học, thời gian học không nhiều (2 tiết/ tu ần), th ời gian gi ải bài tập trên lớp của các em rất ít, bản thân học sinh chưa nắm vững cách giải và hệ thống hóa đượ c các dạng bài tập. Vì vậy học sinh rất hay quên kiến thức nếu như không có phương pháp dạy học, gắn với việc gi ải bài tập Hoá học phù hợp. Như vậy, để có kĩ năng giải bài tập Hoá học thì trướ c hết các em phải biết phân dạng bài tập và biết các bướ c giải cho từng d ạng bài. Nếu như theo phân phối chươ ng Năm học: 2021 2022 1
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp trình và nội dung kiến th ức sách giáo khoa thì học sinh khó có thể có những kĩ năng làm thành thạo tất cả các dạng bài tập. Từ những thực trạng nêu trên, tôi thiết nghĩ cần phải thiết lập các dạng bài tập và phươ ng pháp giải nhằm giúp các em có thể tự học, tự giải bài tập ở nhà, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng học tập môn Hoá học. Một trong những dạng bài tập mà học sinh cho là khó, thườ ng hay lúng túng khi giải đó là dạng “tách chất ra khỏi hỗn hợp”. Xuất phát từ lí do trên cùng với suy nghĩ làm thế nào giúp học sinh giải tốt các bài tập Hoá học phần “ tách chất ra khỏi hỗn hợp” tôi xin đưa ra một số ý kiến của mình qua đề tài: “Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp.” II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu các phương pháp tách chất ra khỏi hỗn hợp, từ đó hệ thống bằng các bài tập cụ thể, sau đó tổ chức hoạt động tự học của học sinh ở nhà và trên lớp nhằm giúp học sinh có thêm kĩ năng giải bài tập Hoá học một cách thành thạo và chính xác nhất. III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Phương phap nghiên c ́ ứu tài liệu: nghiên cứu một số tài liệu về phương pháp giải các bài toán có liên quan đến phạm vi nghiên cứu, cac đinh luât hoa hoc… ́ ̣ ̣ ́ ̣ Phương pháp quan sát: quan sát học sinh tiếp thu và vận dụng kiến thức đã học. Phương phap trao đôi kinh nghiêm ́ ̉ ̣ : Tiên hanh trao đôi kinh nghiêm, hoc hoi ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̉ từ đông nghiêp, cac kiên th ̀ ̣ ́ ́ ức co liên quan đên viêc nghiên c ́ ́ ̣ ứu và tích lũy qua các tiết dự giờ của đồng nghiệp. Phương pháp điều tra và thực nghiệm: Dùng hệ thống câu hỏi và phiếu điều tra Trao đổi với giáo viên và học sinh Trực tiếp giảng dạy và kiểm tra kết quả của học sinh. Phương pháp tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm. Năm học: 2021 2022 2
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp IV. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Vơi đê tai nay, đây là tài li ́ ̀ ̀ ̀ ệu bồi dưỡng học sinh giỏi, tai liêu tham khao; ̀ ̣ ̉ ́ ưc c cung câp kiên th ́ ́ ơ ban và nâng cao vê các ph ̉ ̀ ương pháp tách chất ra khỏi hổn hợp cho học sinh, giao viên trong quá trình d ́ ạy học môn Hoá học. ́ ột số kĩ năng tách chất ra khỏi hỗn hợp một cách khoa học, logic Cung câp m và sáng tạo. Từ đo tao cho hoc sinh s ́ ̣ ̣ ự tự tin, hưng thu và say mê khi h ́ ́ ọc môn Hóa học. V. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Một trong những vấn đề mà giáo viên khi giảng dạy Hoá học đều quan tâm đó là: làm thế nào để học sinh có kĩ năng giải bài tập Hoá học. Thực trạng cho thấy hầu hết các em học sinh đứng trước một bài tập Hoá học còn rất lúng túng khi xác định và phân dạng bài tập. Do đó để làm được một bài tập các em phải mất rất nhiều thời gian, kết quả đạt được chưa cao , nên chất lượng đạt được còn thấp. Trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy nhiều em học sinh còn lúng túng khi làm bài tập về : tách chất ra khỏi hỗn hợp và luôn xem đây là dạng bài tập khó nên không chịu khó tìm tòi cách giải, không biết vận dụng kiến thức vào để giải bài tập, không biết cách thực hiện cụ thể vì yếu về kĩ năng nhận biết, phân loại các chất, viết PTHH… Qua khảo sát chất lượng năm học 20202021 khi cho học sinh làm bài tập về tách chất ra khỏi hỗn hợp tôi thấy kết quả còn thấp TSHS Giỏi Khá Trung bình Yếu Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ lượng lượng lượng lượng 79 4 5,06% 18 22,79% 38 48,1% 19 24,05% Từ thực trạng trên tôi mạnh dạn đưa ra dạng bài tập “tách chất ra khỏi hỗn hợp” để hình thành và rèn luyện kĩ năng giải bài tập phần tách chất nói riêng và giải bài tập hoá học nói chung cho học sinh. Năm học: 2021 2022 3
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT 1. Đối với học sinh: Để làm tốt các bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp học sinh phải nhớ và hiểu tính chất hoá học của từng loại chất: Kim loại, phi kim, oxit, axit, bazơ, muối… Đối với những chất cụ thể ngoài tính chất chung phải nhớ tính chất riêng, phương pháp điều chế sau đó vận dụng kiến thức đó một cách linh hoạt. Ngoài ra còn phải biết rõ các bước tách chất ra khỏi hỗn hợp dể vận dụng làm bài tập một cách hợp lí. 2. Đối với giáo viên: Đối với giáo viên thì cần phải đầu tư, tìm tòi, vận dụng được linh hoạt kiến thức lí thuyết vào từng bài, từng loại chất, từng loại câu hỏi một cách linh hoạt, từ đó hướng dẫn học sinh thực hiện. Giáo viên giới thiệu các phương pháp vật lí đơn giản để tách chất ra khỏi hỗn hợp Giáo viên giới thiệu các phương pháp hoá học để tách từng loại chất cụ thể: hỗn hợp chất rắn, hỗn hợp chất khí, hổn hợp chất lỏng… Giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích đề, hướng giải của từng đề bài. Ra hệ thống câu hỏi và bài tập tương tự cho từng dạng bài tập đã hướng dẫn. II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN II.1.Tách chất ra khỏi hổn hợp bằng phương pháp vật lí Năm học: 2021 2022 4
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Giáo viên giới thiệu các phương pháp vật lí dùng để tách chất ra khỏi hỗn hợp.Với mỗi phương pháp giáo viên cho một ví dụ cụ thể và yêu cầu học sinh làm thí nghiệm sau khi đã trình bày lời giải. II.1.1. Phương pháp cô cạn: Dùng để tách chất tan rắn ( không hoá hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi dung dịch. VD : Trình bày phương pháp thu được muối từ nước muối Giải: Đun sôi hỗn hợp nước bay hơi, còn lại chất rắn là muối kết tinh Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp muối ăn và tinh bột. II.1.2. Phương pháp lắng gạn: Dùng để tách các chất rắn có khối lượng riêng khác nhau ra khỏi nước hoặc dung dịch. VD : Vụn sắt có lẫn vụn gỗ. Hãy trình bày phương pháp vật lí để tách riêng vụn sắt.. Giải : Cho hỗn hợp vụn gỗ và vụn sắt vào cốc thêm nước vào khuấy đều rồi lắng gạn. Làm đi làm lại nhiều lần vụn gỗ nhẹ sẽ trôi theo nước ra ngoài, vụn sắt chìm xuống đáy. Lúc này ta thu được vụn sắt bằng phương pháp lọc. II.1.3.Phương pháp lọc: Dùng để tách chất kết tủa ( chất rắn) ra khỏi dung dịch. VD: Muối ăn có lẫn một ít cát trình bày phương pháp để làm sạch muối ăn. Giải : Hoà tan hỗn hợp muối ăn và cát vào nước. Khi đó muối ăn bị tan vào nước còn cát không tan. Cho giấy lọc vào phễu, lọc và thu phần nước lọc, đem cô cạn phần nước lọc ta thu được muối ăn. II.1.4. Phương pháp chưng cất: Dùng để tách chất lỏng dễ bay hơi ra khỏi hỗn hợp.Phương pháp này dùng để tách các chất có nhiệt độ sôi chênh lệch nhau lớn. Sau đó dùng phương pháp ngưng tụ để thu lại các chất. VD : Tách riêng từng chất ra khỏi hổn hợp rượu và nước. Biết nhiệt độ sôi của rượu là 78,30C. Giải: Cho hỗn hợp vào dụng cụ chưng cất, rượu và nước có nhiệt độ sôi khác nhau nên ban đầu ta thu được rượu ở 78,30C còn lại nước ta thu được ở 1000C ( liên hệ với hiện tượng nấu rượu trong thực tế). Năm học: 2021 2022 5
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp II.1.5.Phương pháp từ tính: Dùng để tách chất bị nhiễm từ ( bị nam châm hút ) từ hỗn hợp rắn gồm chất bị nhiễm từ và chất không bị nhiễm từ. VD: Trình bày phương pháp vật lí để tách riêng vụn sắt và vụn đồng ra khỏi hỗn hợp vụn sắt và đồng. Giải: Dùng thanh nam châm cho vào hỗn hợp. Do sắt có tính nhiễm từ nên bị hút vào thanh nam châm, đồng không bị hút do không có tính nhiễm từ. Làm đi làm lại nhiều lần ta thu được vụn sắt riêng, vụn đồng riêng. II.1.6. Phương pháp chiết tách: Dùng để tách các chất lỏng không tan vào nhau từ hỗn hợp tách lớp. VD: Hãy trình bày phương pháp tách riêng dầu ăn có lẫn nước. Giải: Cho dầu ăn có lẫn nước vào phễu chiết. Mở khoá cho nước chảy xuống vừa hết, đóng khoá lại ta thu được dầu ăn ( vì dầu ăn nhẹ hơn nước và không tan trong nước nên nổi lên trên) Bài tập vận dụng Bài tập 1: Trình bày tách riêng từng chất trong hỗn hợp gồm dầu hoả với nước. Bài tập 2: Trình bày phương pháp tách riêng từng chất trong hổn hợp gồm tinh bột, muối ăn và cát. Bài tập 3: Bột CuO có lẫn bột than.Trình bày phương pháp vật lí để tách riêng CuO. Bài tập 4: Trình bày phương pháp tách riêng từng chất rắn trong hỗn hợp gồm bột sắt, lưu huỳnh và muối ăn. Bài tập 5: Trình bày phương pháp vật lí để thu được benzen tinh khiết từ benzen có lẫn nước. Bài tập 6: Khí nitơ và khí oxi là 2 thành phần chính của không khí. Trong kĩ thuật người ta có thể hạ thấp nhiệt độ để hoá lỏng không khí. Biết nitơ lỏng sôi ở 1960C, oxi lỏng sôi ở 1830C. Làm thế nào để tách riêng được khí oxi và khí nitơ từ không khí.(BT 8 trang 11 SGK Hoá học 8 ) Năm học: 2021 2022 6
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Bài tập 7: Trình bày phương pháp vật lí tách riêng các chất từ hỗn hợp tinh bột và đường. II.2. Phương pháp tách chất ra khỏi hổn hợp bằng phương pháp hoá học Các dạng bài tập tách chất thường gặp: A.Tách riêng một chất ra khỏi hỗn hợp ( Tinh chế chất ): VD: Bằng phương pháp hoá học, tách Ag ra khỏi hỗn hợp Cu, Fe, Ag. B.Tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp: VD: Bằng phương pháp hoá học, tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm: Cu, Fe, Ag. II.2.1. Phương pháp loại bỏ: Phương pháp này dùng để tách một chất ra khỏi hỗn hợp khi chất cần tách khó hoặc không tham gia phản ứng hoá học. * Sơ đồ tổng quát: Có hỗn hợp A, B. Ta muốn tách A: A A, B + X XB ( Sơ đồ trên cho thấy: Khi có hỗn hợp A, B. Muốn tách A, ta cho hỗn hợp trên phản ứng với chất X, đảm bảo chỉ có X phản ứng với B tạo ra XB, còn lại thu được A ). VD1: Để tách N2 ra khỏi hỗn hợp A gồm: N2, CO2, H2, CO. ta dẫn hỗn hợp A qua bình 1 đựng CuO dư ( to cao ), bình 2 đựng dung dịch Ca(OH)2 dư, bình 3 đựng dung dịch H2SO4 đặc. Thu khí thoát ra khỏi bình là N2 tinh khiết. ( Trong ví dụ trên, nhận thấy N2 là chất khí không tham gia phản ứng với CuO, Ca(OH)2, H2SO4 nên ta thu khí này bằng phương pháp loại bỏ ). II.2.2. Phương pháp tái tạo: Dùng để tách các chất dễ dàng tham gia các phản ứng hoá học với một chất trong khi các chất khác trong hỗn hợp không phản ứng. * Sơ đồ tổng quát: Có hỗn hợp X, Y. Ta muốn tách Y: Năm học: 2021 2022 7
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp X X, Y + A YA n Y ( Sơ đồ trên cho thấy: Khi có hỗn hợp X,Y.Muốn tách Y ta cho hỗn hợp trên phản ứng với chất A, đảm bảo chỉ có Y phản ứng với A tạo YA. Từ YA ta lại tái tạo được Y). VD: Trình bày phương pháp tách khí CO2 ra khỏi hỗn hợp khí sau: N2, CO, CO2, H2. Giải: Để tách CO2 ra khỏi hổn hợp khí trên ta dẫn hỗn hợp khí trên qua bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư CO2 bị giữ lại do phản ứng: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O Lọc lấy kết tủa nung đến khối lượng không đổi thu được CO2 CaCO3  CaO + CO2 Như vậy ta đã chuyển CO2 thành một chất không tan là CaCO3 rồi từ đó tái tạo lại chúng nhờ phản ứng phân huỷ. * Chú ý: Nếu hỗn hợp các chất trên mà các chất cần tách chưa có phản ứng đặc trưng riêng thì phải cùng cho tác dụng với một chất nào đó. Sau đó chuyển các chất trung gian này thành các chất cần tách. VD: XA n X X, Y + A YA n Y * Một số lưu ý khi làm các dạng bài tập này: Các oxit của các kim loại hoạt động mạnh như: CaO, Na2O, MgO, Al2O3 …không bị khử bởi các chất khử như: CO, H2, C…Nếu muốn điều chế các kim loại này thì chuyển thành muối clorua rồi điện phân nóng chảy muối clorua. Riêng điều chế nhôm thì điện phân nóng chảy Al 2O3, không điện phân nóng chảy muối nhôm vì muối này thăng hoa ở nhiệt độ cao. Muốn điều chế kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ người ta điện phân nóng chảy muối clorua, không dùng muối sunfat vì khó nóng chảy, không dùng muối nitrat vì dễ nổ. Năm học: 2021 2022 8
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Hai kim loại nhôm và sắt thụ động với axit H2SO4 (đặc, nguội) và HNO3 (đặc, nguội) II.2.3. Một số bài tập thường gặp: A.Với chất khí Bài tập 1: Cho hỗn hợp gồm 3 khí: CO2, C2H2 , O2 làm thế nào để thu được oxi tinh khiết. Giải: Dẫn hỗn hợp khi lội qua dung dịch nước vôi trong dư, khí CO2 được giữ lại: CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O Dẫn hỗn hợp khí còn lại qua dung dịch nước Brôm dư thì khí C2H2 bị giữ lại: C2H2 + 2 Br2  C2H2Br4 Khí thoát ra chính là khí Oxi tinh khiết. Bài tập 2: Bằng phương pháp hóa học hãy tách riêng từng khí ra khỏi hỗn hợp gồm CO2, SO2, H2. Giải: Cho hỗn hợp khí đi qua bình đựng dung dịch nước vôi trong (dư) thì khí CO 2 và SO2 bị giữ lại và khí H2 thoát ra. Ta thu được khí H2. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O SO2 + Ca(OH)2  CaSO3 + H2O Cho dung dịch H2SO3 vào hỗn hợp trên cho đến khi dư ta thu được khí CO2. H2SO3 + CaCO3  CaSO3 + H2O + CO2 ↑ Cho tiếp vào hỗn hợp trên dung dịch HCl sẽ thu được SO2. CaSO3 + 2HCl  CaCl2 + SO2 + H2O Bài tập 3: Dùng phương pháp hoá học để tách các khí CH4, C2H4, NH3, SO2. Giải: Cho hỗn hợp vào dung dịch H2SO4 dư, rồi cho kiềm dư vào thu được khí NH3 NH3 + H2SO4  NH4HSO4 NH4HSO4 + 2NaOH  Na2SO4 + NH3 + 2H2O Năm học: 2021 2022 9
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Cho hỗn hợp khí còn lại cho qua Ca(OH)2 dư , sau đó lọc kết tủa cho tác dụng với HCl dư thu được SO2. Ca(OH)2 + SO2  CaSO3 + H2O CaSO3 + 2HCl  CaCl2 + H2O + SO2 Hỗn hợp khí thoát ra cho vào dung dịch Br 2 dư thì C2H4 bị giữ lại thu được CH4, sau đó cho dung dịch thu được tác dụng với Zn thu được C2H4 C2H4 + Br2  C2H4 Br2 C2H4 Br2 + Zn  ZnBr2 + C2H4 B.Với chất rắn ở dạng bột Bài tập 1: Có một hỗn hợp gồm 3 kim loại dạng bột Fe, Cu, Au bằng phương pháp hóa học, hãy tách riêng từng kim loại ra khỏi hỗn hợp. Giải: Cho hỗn hợp 3 kim loại trên phản ứng với dung dịch HCl (dư) chỉ có Fe tan ra do phản ứng: Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 Lọc lấy Cu, Au. Phần nước lọc thu được cho tác dụng với dung dịch NaOH sẽ sinh ra kết tủa trắng xanh Fe(OH)2. FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2 + 2NaCl Lọc lấy Fe(OH)2 nung nóng trong môi trường chân không ở nhiệt độ cao thu được FeO. t0 Fe(OH)2 FeO + H2O Nung nóng FeO rồi cho luồng khí H2 dư đi qua thu được Fe. t0 FeO + H2 Fe + H2O Cho hỗn hợp Cu và Au phản ứng với H 2SO4 đặc nóng chỉ có Cu tan ra. Thu được Au. Cu + 2H2SO4  CuSO4 + SO2 + 2H2O Phần nước lọc cho phản ứng với dung dịch NaOH sinh ra kết tủa Cu(OH) 2. CuSO4 + 2NaOH  Cu(OH)2 + Na2SO4 Lọc lấy Cu(OH)2 nung ở nhiệt độ cao thu được CuO. Năm học: 2021 2022 10
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp t0 Cu(OH)2 CuO + H2O Nung nóng CuO rồi cho luồng khi H2 đi qua thu được Cu. t0 CuO + H2 Cu + H2O Bài tập 2: Có hỗn hợp gồm 3 kim loại dạng bột Ag, Al, Fe. Trình bày phương pháp hóa học để tách riêng từng kim loại ra khỏi hỗn hợp. Giải: Hòa tan hỗn hợp gồm Ag, Al, Fe trong dung dịch NaOH (dư) thì Fe, Ag không tan, lọc lấy phần không tan. Al bị hòa tan thành NaAlO2. 2Al +2NaOH + 2H2O  2NaAlO2 + 3H2 Thổi khí CO2 vào phần tan NaAlO2 sẽ thu được kết tủa Al(OH)3. 2NaAlO2 + 2CO2 +4H2O  2Al(OH)3 + 2NaHCO3 Lọc lấy kết tủa Al(OH)3 nung ở nhiệt độ cao ta thu được Al2O3. Lấy chất rắn Al2O3 điện phân nóng chảy thu được Al tinh khiết. DPNC 2Al2O3 Criohit 4Al + 3O2 Hòa tan Fe và Ag trong dung dịch HCl (dư) thì Fe bị hòa tan thành dung dịch FeCl2. Ag không tan. Lọc lấy Ag. Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 Cho dung dịch NaOH (dư) vào dung dịch FeCl2 ta thu được Fe(OH)2. FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2 ↓+ 2NaCl Lọc lấy kết tủa Fe(OH)2 nung trong môi trường chân không sẽ thu được chất rắn FeO. t0 Fe(OH)2 FeO + H2O Dùng khí H2 khử FeO ở nhiệt độ cao ta được Fe tinh khiết. t0 FeO + H2 Fe + H2O Bài tập 3: Có hỗn hợp bột 2 Oxít là Fe2O3 và Al2O3 . Làm thế nào để tách riêng mỗi Oxít ra khỏi hỗn hợp. Giải: Cho hỗn hợp 2 Oxít trên phản ứng với dung dịch NaOH dư thì Al2O3 bị hoà tan thành NaAlO2. Còn Fe2O3 không tan. Lọc lấy Fe2O3. Lấy dung dịch đã lọc trên phản ứng với CO2 sẽ được kết tủa Al(OH)3. Năm học: 2021 2022 11
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Al2O3 + 2NaOH dư  2NaAlO2 + H2O 2NaAlO2 + 2CO2 + 4H2O  Al(OH)3↓ + 2NaHCO3 Lọc lấy kết tủa nung ở nhiệt độ cao ta thu được Al2O3. DPNC 2Al(OH)3 Criohit Al2O3 + 3H2O C.Với các chất dạng dung dịch Bài tập 1: Tách riêng dung dịch từng chất sau ra khỏi hỗn hợp các dung dịch AlCl 3, FeCl3, BaCl2. Giải: Cho dung dịch Ba(OH)2 dư vào hỗn hợp 3 dung dịch: AlCl3, FeCl3, BaCl2 thì FeCl3 tác dụng tạo kết tủa Fe(OH)3. 2FeCl3 + 3Ba(OH)2  2 Fe(OH)3 ↓+ 3BaCl2 2AlCl3 + 4Ba(OH)2 dư  Ba(AlO2)2 + 3BaCl2 + 4H2O Lọc lấy kết tủa Fe(OH)3 cho phản ứng với dung dịch HCl vừa đủ ta được FeCl3. Fe(OH)3 + 3HCl  FeCl3 + 3H2O Dung dịch còn lại gồm: BaCl2, Ba(AlO2)2, Ba(OH)2 cho phản ứng với HCl vừa đủ sẽ thu được Al(OH)3 kết tủa và dung dịch có chứa BaCl2. Ba(AlO2)2 + 2HCl + 2H2O  2Al(OH)3 + BaCl2 Ba(OH)2 + 2HCl Ba Cl2 + 2H2O Lọc lấy kết tủa Al(OH)3 cho phản ứng với dung dịch HCl vừa đủ ta được AlCl3. Al(OH)3 + 3HCl  AlCl3 + 3H2O Bài tập 2: Có dung dịch hỗn hợp gồm AgNO 3, Cu(NO3)2, Pb(NO3)2. Bằng cách nào có thể thu được từng kim loại riêng biệt từ dung dịch hỗn hợp trên? Giải: Cho Cu vừa đủ vào dung dịch hỗn hợp trên thu được Ag và dung dịch A gồm: dung dịch Cu(NO3)2, Pb(NO3)2. Cu + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2Ag Cho bột Pb vừa đủ vào dung dịch A thu được Cu và dung dịch Pb(NO3)2 : Pb + Cu(NO3)2  Pb(NO3)2 + Cu Cho bột Al vừa đủ vào dung dịch Pb(NO3)2 thu được Pb. Năm học: 2021 2022 12
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp 2Al + 3Pb(NO3)2  2Al(NO3)3 + 3Pb Bài tập 3: Muối ăn có lẫn Na2SO3, CaCl2, MgSO4. Nêu cách tinh chế muối ăn? Giải: Cho muối ăn tan trong nước thu được các dung dịch: NaCl, Na 2SO3, CaCl2, MgSO4 cho tác dụng với dung dịch Na2CO3, lọc bỏ kết tủa loại bỏ được Ca, Mg. Na2CO3 + CaCl2  2 NaCl + CaCO3 Na2CO3 + MgSO4  Na2SO4 + MgCO3 Dung dịch thu được có: NaCl, Na2SO3, Na2SO4 cho tác dụng vừa đủ với BaCl2, lọc bỏ kết tủa dung dịch NaCl. BaCl2 + Na2SO3  2 NaCl + BaSO3 BaCl2 + Na2SO4  2 NaCl + BaSO4 Cô cạn dung dịch NaCl thu được muối ăn tinh khiết. Bài tập vận dụng: Bài tập 1. Có hỗn hợp A gồm : Fe, Cu, Ag. Bằng phương pháp hoá học hãy a, Thu Fe tinh khiết từ A. b, Thu Cu tinh khiết từ A. Bài tập 2. Bằng phương pháp hoá học, tách Fe ra khỏi hỗn hợp Al, Al2O3, Zn, ZnO, Fe. Bài tập 3. Trình bày phương pháp điều chế CaSO4, FeCl3, H2SiO3 từ hỗn hợp CaCO3, Fe2O3, SiO2. Bài tập 4. Trình bày phương pháp tinh chế khí CO từ hỗn hợp CO2, CO, SO2. Bài tập 5. Không khí có thể bị nhiễm một số khí độc như Cl2, H2S, SO2. Dùng nước vôi trong dư có thể loại bỏ khí độc nào trong số khí độc nói trên? Bài tập 6. Có một gói muối ăn có lẫn tạp chất là MgCO3, MgSO4 ở dạng bột. Chỉ được dùng thêm không quá 3 loại hợp chất vô cơ, hãy trình bày cách loại bỏ tạp chất để thu được muối ăn tinh khiết. Bài tập 7. Có hỗn hợp gồm các chất sau: N2, CO2, O2, CO, hơi nước. Làm thế nào để tách riêng N2, CO2 ở dạng tinh khiết ? Năm học: 2021 2022 13
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp Bài tập 8. Nêu phương pháp , viết phương trình phản ứng để làm sạch khí có lẫn các khí sau: a. O2 có lẫn CO2. b. SO2 có lẫn SO3. c. CO2 có lẫn CO. d. CO2 có lẫn SO2. Bài tập 9: a.Trình bày phương pháp hoá học loại các tạp chất khí CO2, SO2, HCl, khỏi CO trong khí thải công nghiệp ít tốn kém nhất. b.Trình bày phương pháp loại bỏ tạp chất BaCO3 trong hổn hợp BaCO3, BaSO4. c.Trình bày phương pháp tinh chế SO2 có lẫn O2. d. Trình bày phương pháp tinh chế SiO2 có lẫn MgO e.Trình bày phương pháp tinh chế CuO có lẫn ZnO. Bài tập 10: a.Trình bày phương pháp làm sạch CO2 có lẫn khí HCl và hơi nước b.Làm thế nào để tinh chế Na2CO3 có lẫn NaHCO3 ? III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Sau khi hướng dẫn học sinh phương pháp giải bài tập “tách chất ra khỏi hỗn hợp” với các phương pháp tôi đã thực hiện, học sinh đã biết cách làm bài tập hoá học dạng : “Tách chất ra khỏi hỗn hợp”, phần lớn học sinh trở nên tự tin hơn, tích cực hơn và sáng tạo hơn trong việc giải bài tập Hoá học. Việc giải quyết những bài tập trong sách giáo khoa và bài tập trong các sách tham khảo đã không còn là sự khó khăn như lúc trước nữa. Từ đó chất lượng các bài kiểm tra được cải thiện, chất lượng đại trà của bộ môn Hoá học ngày càng có chuyển biến tốt. Cụ thể kết quả đạt được như sau: * Chất lượng giảng dạy: TSHS Giỏi Khá Trung bình Yếu Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ lượng lượng lượng lượng 88 10 11,4% 40 45,4% 28 31,8% 10 11,4% Qua những kết quả đạt được, tôi khẳng định vai trò của việc hình thành cho học sinh kĩ năng giải các dạng bài tập Hoá học là vô cùng quan trọng, nó là nền tảng vững chắc giúp các em tiếp thu và lĩnh hội kiến thức Hoá học ngày càng tốt hơn. Năm học: 2021 2022 14
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp PHẦN C. KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT I. KẾT LUẬN: Sau một thời gian nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm với sự cố gắng nỗ lực của bản thân, cùng với sự giúp đỡ của ban giám hiệu, các bạn đồng nghiệp và học sinh, tôi nhận thấy việc nêu lên những dạng bài chủ yếu, thường gặp và phương pháp giải là rất quan trọng trong việc phát triển tư duy và trí lực của học sinh, giúp học sinh năng động sáng tạo trong giải bài tập Hoá học. Nhờ những kĩ năng suy luân, phân tích, tổng hợp các dữ kiện trên bài toán “tách chất ra khỏi hổn hợp” các em dễ dàng áp dụng khi chuyển sang các dạng bài tập khác: nhận biết, tính theo PTHH, nồng độ dung dịch…Đồng thời cũng hình thành cho các em năng lực phân tích, tổng hợp, có những phương pháp sáng tạo, giúp các em yêu thích môn Hoá học hơn. Chúng ta đã biết trong dạy học không có phương pháp dạy học nào là vạn năng, chỉ có trình độ và năng lực của người giáo viên làm chủ được kiến thức, tường minh được kế hoạch dạy học, hiểu rõ nhu cầu và khả năng học sinh để đưa những bài tập và những phương pháp thật phù hợp với từng đối tượng. Có như vậy thì việc hiểu kiến thức, vận dụng kiến thức của học sinh mới đạt được hiệu quả cao và từ đó chất lượng mới ngày được nâng cao. Chính vì vậy chúng tôi nghĩ rằng để dạy để dạy học sinh làm tốt bài tập môn Hóa học nói riêng và các môn khác nói chung, người giáo viên phải không ngừng học tập, trau dồi chuyên môn. Đặc biệt là ở cấp học THCS, chúng ta cần tích cực đổi mới phương pháp dạy học, bắt đầu từ việc đổi mới cách soạn bài, cách tổ chức học sinh hoạt động, sử dụng các phương pháp phù hợp với từng loại bài tập, phù Năm học: 2021 2022 15
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp hợp với từng tâm lí học sinh. Với việc giải bài toán hóa học, đều quan trọng là giáo viên phải tạo cho học sinh sự hứng thú, và để làm được việc đó người giáo viên phải tích cực đổi mới phương pháp dạy học. II. KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT * Đối với nhà trường: Tạo điều kiện về cơ sở vật chất phục vụ tốt cho việc giảng dạy môn Hoá học: phòng thực hành, dụng cụ, hoá chất… Cán bộ thiết bị của trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên sử dụng các phương tiện dạy một cách hiệu quả nhất. * Đối với Phòng Giáo Dục: Nên tổ chức các khoá học tập, tập huấn cho cán bộ thiết bị của trường học, giúp họ biết được các kĩ năng chuẩn bị các thiết bị dạy học Hoá học nói riêng và các môn học nói chung. Năm học: 2021 2022 16
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp TÀI LIỆU THAM KHẢO  1 . Sách giáo khoa, sách giáo viên Hoá học 8, 9 tác giải Lê Xuân Trọng NXB giáo dục năm 2007. 2. Học và thực hành theo chuẩn kiến thức kĩ năng Hoá học 9 tác giả Nguyễn Thị Hồng Thuý NXB GD năm 2011 3. Sách bài tập hóa học 9 tác giải Lê Xuân Trọng NXB giáo dục năm 2007. 4. Những chuyên đề hay và khó Hoá học THCS tác giả Hoàng Thành Chung NXB GD năm 2013 5. Bồi dưỡng Hoá học THCS tác giả Vũ Anh Tuấn NXB GD năm 2012 6. Bồi dưỡng học sinh giỏi Hoá học 9 tác giả Cù Thanh Toàn NXB Đại Học quốc Gia Hà Nội. 7. Một số tài liệu khác. Năm học: 2021 2022 17
SKKN: Một số phương pháp giúp học sinh giải bài tập tách chất ra khỏi hỗn hợp MỤC LỤC  TT Nội dung Trang 1 Phần A. Đặt vấn đề 1 3 2 Phần B. Giải quyết vấn đề 413 3 Phần C. Kết luận 1415 4 Tài liệu tham khảo 16 5 Mục lục 17 Năm học: 2021 2022 18

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.