intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Chia sẻ: Dung Hoang | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:35

47
lượt xem
9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài là tìm ra một số giải pháp sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập lịch sử cho học sinh để giúp học sinh khơi dậy khả năng tư duy, sáng tạo của học sinh, khắc sâu và ghi nhớ những nội dung của bài học. Từ đó, học sinh có những hiểu biết nhất định về lịch sử của Việt Nam.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

  1. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS MỤC LỤC  MỤC LỤC                                                                                                         .....................................................................................................      1  DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT                                             .........................................      2 I.  Đặt vấn đề                                                                                                        ................................................................................................      3  II. Mục đích nghiên cứu:                                                                                  .............................................................................      4  Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ                                                                ............................................................      4  I. Cơ sở lí luận của vấn đề                                                                              ..........................................................................      4  II. Thực trạng vấn đề:                                                                                      ..................................................................................      6  III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:                                   ..............................      8  IV. Tính mới của giải pháp:                                                                           ......................................................................       26  VI. Hiệu quả SKKN:   .................................................................................                                                                                    27       TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                               ...........................................................................       35 Giáo viên: Lang Thị Phương         1                         Trường THCS Dur  Kmăn
  2. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Kí hiệu, chữ viết  Nội dung tắt 1 SGK Sách giáo khoa 2 LS Lịch sử 3 TL Tỉ lệ 4 SL Số lượng 5 THCS Trung học cơ sở Giáo viên: Lang Thị Phương         2                         Trường THCS Dur  Kmăn
  3. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU I. Đặt vấn đề Trong các bộ môn ở trường trung học phổ thông thì môn Lịch sử có một   vị trí vô cùng quan trọng. Bởi lịch sử giúp  học sinh có được những kiến thức  cơ bản, cần thiết về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới, góp phần hình thành ở  học sinh thế  giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước,  niềm tự hào dân tộc, tình đoàn kết quốc tế. Đồng thời,  học lịch sử   còn bồi  dưỡng năng lực tư  duy, hành động và thái độ   ứng xử  đúng đắn trong cuộc  sống cho các em. Nhưng đặc trưng của môn lịch sử là các sự kiện, các nhân vật đều diễn   ra trong quá khứ  nên muốn tái hiện bức tranh quá khứ  một cách sinh động.  Nhiều giáo viên dạy lịch sử  đã sử  dụng nhiều phương pháp dạy học khác,  đặc biệt là phương pháp sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử.  Sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử không chỉ minh họa, làm cơ sở  cho việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là nguồn cung cấp kiến thức cho học   sinh, tạo hứng thú cho học sinh trong học môn lịch sử. Từ  đó, học sinh phát   huy tính tích cực, chủ động sáng tạo để nhận thức lịch sử  một cách thấu đáo. Hứng thú có vai trò quan trọng trong quá trình dạy học lịch sử, giúp học  sinh nhanh tiếp thu bài, nhớ  bài lâu, hiểu tầm quan trọng của lịch sử  đối với   sự  phát triển của nhân loại. Đồng thời, kích thích học sinh tích cực học tập  tiếp thu những kiến thức mới: say mê, tự  giác tìm hiểu kiến thức, ý thức   được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong cuộc sống. Hiểu được vai trò của kênh hình trong dạy học lịch sử  và một số  kinh   nghiệm trong thực tế giảng dạy tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài “Một vài kinh   nghiệm sử  dụng tranh  ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh   trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS” Giáo viên: Lang Thị Phương         3                         Trường THCS Dur  Kmăn
  4. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS II. Mục đích nghiên cứu:  Mục đích của đề tài là tìm ra một số giải pháp sử dụng tranh ảnh nhằm  tạo hứng thú học tập lịch sử cho học sinh để giúp học sinh khơi dậy khả năng  tư  duy, sáng tạo của học sinh, khắc sâu và ghi nhớ  những nội dung của bài   học. Từ đó, học sinh có những hiểu biết nhất định về lịch sử của Việt Nam. Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lí luận của vấn đề Lịch sử là những điều đã xảy trong quá khứ. Để biết quá khứ, người ta  không thể quan sát trực tiếp mà chỉ có thể nhận thức gián tiếp bằng cách dựa  vào các tài liệu, dấu tích, đồ  vật, tranh  ảnh....nhằm khôi phục bức tranh lịch   sử. Vì vậy, nhiệm vụ của giáo viên dạy lịch sử  là phải tái hiện lại những gì   xảy ra trong quá khứ  một cách chính xác nhưng không kém phần sinh động,  thu hút học sinh. Để tiết học chất lượng và hiệu quả, giáo viên phải tạo hứng   thú cho học sinh học tập. Hứng thú là hình thức biểu hiện tình cảm và nhu cầu nhận thức của  con người nhằm ý thức một cách hào hứng về mục đích hoạt động nhằm tìm  hiểu sâu hơn, phản ánh đầy đủ  hơn đối tượng, hứng thú làm tăng hiệu quả  của quá trình nhận thức làm nảy sinh đam mê, sáng tạo, tăng năng suất công  việc, đặc biệt trong hoạt động học tập, hứng thú là yếu tố  quan trọng thúc   đẩy người học tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức nhanh và hiệu quả. Để tạo hứng thú cho học sinh trong học tập nói chung, môn lịch sử nói  riêng, giáo viên đã sử dụng nhiều phương pháp như  phư ơng pháp giải quyết  vấn   đề,   phương   pháp   học   tập   theo   tra   cứu,   phương   pháp  thảo   luận  nhóm….trong đó có phương pháp sử dụng tranh ảnh. Tranh là những tác phẩm hội họa, đồ  họa phản ánh hiện thực bằng   đường nét, màu sắc, hình mảng. Tranh có thể  vẽ  trên giấy, vải, gỗ…bằng  nhiều chất liệu khác nhau. Giáo viên: Lang Thị Phương         4                         Trường THCS Dur  Kmăn
  5. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Ảnh là tác phẩm nghệ  thuật nhiếp  ảnh, do nghệ  thuật nhiếp  ảnh, do   nghệ thuật nhiếp ảnh, do nghệ sĩ thực hiện bằng phương  tiện máy ảnh. Khi   chụp ảnh, dáng vẻ bên ngoài của đối tượng đều được thu vào máy. Ngày nay, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học lịch sử đã và đang được  nhiều nhà nghiên cứu giáo dục lịch sử quan tâm. Để phát huy tính tích cực của   học sinh thì cần phải có sự  kết hợp nhiêu phương pháp, trong đó việc sử  dụng tranh  ảnh trong dạy học lịch sử là một trong những phương pháp có ý   nghĩa đối với GV và học sinh trong quá trình dạy học, cụ thể là:  Việc sử dụng tranh  ảnh trong dạy học lịch sử sẽ góp phần cụ thể hóa  nội dung sự kiện, nhân vật và giúp HS nhận thức được nội dung khái quát lịch  sử. Bên cạnh đó, tranh ảnh đem lại cho học sinh những biểu tượng bên ngoài   về sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, nó còn giúp học sinh có thể hiểu sâu sắc  bản chất, bởi không có giói hạn tuyệt đối giữa hiện tượng và bản chất. Tranh   ảnh lịch sử là loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong dạy học lịch   sử, nó chính là chỗ dựa để hiểu biết sâu sắc bản chất của sự kiện Lịch sử, là   phương tiện rất hiệu lực để hình thành khái niệm, biểu tượng, tạo điều kiện  cho học sinh nắm vững các quy luật phát triển xã hội. Tranh  ảnh lịch sử  có vai trò lớn trong việc giúp học sinh nhớ  kĩ, hiểu  sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử, những tư tưởng thu nhận được. Tranh  ảnh lịch sử  góp phần tạo biểu tượng, hình thành khái niệm lịch  sử, nó giúp học sinh phát triển khả  năng quan sát, trí tượng tượng, tư  duy,  ngôn ngữ  và năng lực thực hành bộ  môn. Do đó, khi quan sát các loại tranh  ảnh khác nhau học sinh sẽ  phát huy tư  duy để  nhận xét và khôi phục lại sự  kiện lịch sử  đã từng diễn ra trong quá khứ. Điều đó, sẽ  kích thích trí tò mò,  suy nghĩ của học sinh để  có thể  diễn đạt bằng lời chính xác, rõ ràng cụ  thể  bức tranh xã hội đã qua. Thông qua quá trình đó mà kĩ năng phân tích tổng hợp,  so sánh, khái quát …và cả kĩ năng khai thác, sử  dụng tranh  ảnh sẽ  ngày càng   được nâng cao. Giáo viên: Lang Thị Phương         5                         Trường THCS Dur  Kmăn
  6. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Dựa vào mục tiêu giáo dục quy định trong chương trình của Bộ  Giáo  dục và Đào tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, phù hợp với điều  kiện   cụ   thể   của   nhà   trường   theo   tinh   thần   các   văn   bản   chỉ   đạo   của   Bộ  GDĐT:  Quyết định số  41/2000/QĐ/BGD&ĐT, ngày 24 tháng 03 năm 2000 của   Bộ  Giáo dục và Đào tạo: "Thiết bị  giáo dục phải được sử  dụng hiệu quả  nhất, đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong  chương trình giáo dục". Công văn số 3535/BGDĐT­ 5 GDTrH, ngày 27 tháng 5 năm 2013 của Bộ  Giáo dục và Đào tạo, về  việc Hướng dẫn triển khai thực hiện phương pháp  “Bàn tay nặn bột” và các phương pháp dạy học tích cực khác.  Công văn số  5555/BGDĐT­GDTrH, ngày 08 tháng 10 năm 2014 của Bộ  Giáo dục và Đào tạo, về  việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về  đổi mới   phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá. Luật giáo dục ban hành ngày 02/12/1998, điều 2412 đã ghi "Phương pháp   giáo dục phổ  thông phải phát huy tính tích cực, tự  giác, chủ  động, sáng tạo  của học sinh... đem lại hứng thú học tập cho học sinh" II. Thực trạng vấn đề: Nhận thức được vai trò quan trọng của kênh hình, đặc biệt tranh ảnh trong  dạy học lịch sử. Sử  dụng tranh  ảnh để  dạy học là một trong những phương   pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học nên nhà trường có nhiều điều  kiện thuận lợi để hỗ trợ cho giáo viên trong giảng dạy như trang bị phòng máy  chiếu, phòng bản đồ, sách tham khảo. Phương pháp sử dụng tranh ảnh cũng đã  được nhiều giáo viên áp dụng trong các tiết dạy, tuy nhiên trong quá trình sử  dụng cũng có những hạn chế nhất định. Nguyên nhân của tình trạng này là: Số  hình  ảnh lịch sử  phục vụ  cho giáo viên trong quá trình giảng dạy  chưa nhiều, bản đồ cũ số liệu không chính xác. Giáo viên: Lang Thị Phương         6                         Trường THCS Dur  Kmăn
  7. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Đối với giáo viên:  trên thực tế  đa số  giáo viên đổi mới phương pháp  giảng dạy nhưng còn chưa quan tâm khai thác tranh ảnh SGK hoặc dùng tranh   ảnh như là hình ảnh minh họa mà quên đi chính đó là tư liệu không thể thiếu   được trong việc dạy học lịch sử, mà còn là phương tiện trực quan có giá trị  giúp bài học lịch sử trở nên sinh động hơn, gây hứng thú học tập hơn cho học   sinh. Một số giáo viên chưa hiểu rõ xuất sứ  nội dung ý nghĩa của tranh ảnh   trong sách giáo khoa.  Nhiều   giáo   viên   nhận   thức   đầy   đủ   giá   trị,   nội   dung   của   tranh   ảnh   nhưng lại ngại sử dụng và sợ  mất thời gian hoặc nếu có sử  dụng vẫn mang  hình thức minh hoạ cho bài giảng. Đối với học sinh: Trường THCS Dur Kmăn học sinh phần lớn là học  sinh ở  vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số   nên việc  học tập chưa được coi trọng, một số học sinh còn lười học và chưa có sự say  mê môn học, không chuẩn bị  bài mới  ở  nhà, không sưu tầm tài liệu và các   tranh ảnh có liên quan, trên lớp các em thiếu tập trung suy nghĩ nên việc phân  tích và ghi nhớ  các sự  kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử... còn rất hạn chế.  ̣ Do đó, hoc sinh luôn  ở “thê bi đông” không mu ́ ̣ ̣ ốn phát biểu gì khiến cho  tiết  học lịch sử trở thành một chiều, thụ động và chưa thực sự hiệu quả. Mặt khác, một bộ phận không nhỏ trong giáo viên, cha mẹ học sinh và   học sinh còn nhận thức không đúng về vai trò của bộ môn cho đó là môn phụ  đã ảnh hưởng đến việc học tập bộ môn.   Thực tế  bản thân tôi do kinh nghiệm còn hạn chế  nên chất lượng kết   quả  chất lượng cuối môn lịch sử  chưa cao theo số  liệu thống kê chất lượng  cuối năm của khối 6, 7 năm học 2015 – 2016: Khố Tổn GIỎI KHÁ TRUNG  YẾU KÉM i g số  BÌNH học  SL TL SL TL  SL TL  SL TL  SL TL  Giáo viên: Lang Thị Phương         7                         Trường THCS Dur  Kmăn
  8. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS sinh (%) (%) (%) (%) (%) 6 94 11 11, 16 17 58 61,7 5 5,3 4 4,3 7 7 90 9 10 15 16,7 56 62,2 6 6,7 4 4,4 Qua bảng số liệu trên, ta thấy: tỉ lệ học sinh khá giỏi còn thấp khoảng   26,7%   đến   28,7%, trong khi đó tỉ  lệ  học sinh yếu kém còn cao 9,6% đến  11,1%. Từ  những thực trạng trên, là một giáo viên  giảng dạy môn Lịch sử  ­  bản thân tôi luôn cố  gắng tìm ra những phương pháp để  khắc phục tình hình   nhàm chán, nâng cao chất lượng  trong các tiết dạy lịch sử ở lớp, làm cho tiết  học vui vẻ, gây thích thú cho học sinh và góp phần tạo ra tiết học đạt hiệu  quả cao trong vấn đề giáo dục học sinh. III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:  Sử  dụng kênh hình trong dạy học lịch sử  ở trường phổ thông bao gồm   nhiều loại: hiện vật lịch sử, tranh  ảnh lịch sử, các phương tiện trực quan quy  ước như bản đồ, sơ đồ, đồ thị.... trong đó, tranh ảnh góp phần không nhỏ vào   tạo biểu tượng, hình thành khái niệm, phát triển tư  duy, cung cấp kiến thức,  nâng cao nhận thức lịch sử, nuôi dưỡng tình cảm... Vì vậy, nội dung sách giáo   khoa hiện nay đã dành cho tranh ảnh một tỉ lệ đáng kể. Tranh  ảnh không chỉ  sử  dụng trong trình bày kiến thức mới mà cả  khi   ôn tập, tổng kết, kiểm tra, hoạt động ngoại khóa và thực hành. Học sinh được   sự  hướng dẫn của giáo viên tìm hiểu nội dung kênh hình kết hợp kiến thức   nội dụng kênh chữ, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách sinh động,  hứng thú, sâu sắc mà lại nhớ  lâu, làm tiết học lịch sử  bớt khô khan và hấp   dẫn hơn. Tranh ảnh có rất nhiều loại và mỗi loại có công dụng và cách sử dụng  khác nhau. Vậy làm thế nào để sử dụng hiệu quả các kênh hình trong dạy học   lịch sử. Qua quá trình dạy học lịch sử nói chung, dạy lịch sử lớp 6, 7 nói riêng   Giáo viên: Lang Thị Phương         8                         Trường THCS Dur  Kmăn
  9. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS và dự  giờ  thăm lớp các đồng nghiệp, bản thân thôi đã rút ra một số  kinh   nghiệm nhỏ về việc sử dụng tranh ảnh như sau: Để khai thác tốt tranh ảnh phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn lịch sử,  cần đảm bảo một số kĩ năng cơ bản sau: phải biết và hiểu được kiến thức cơ  bản của tranh ảnh. Xác định mục đích cần hướng đến khi khai thác tranh ảnh.  Thiết kế câu hỏi hợp lý, trọng tâm. Giáo viên đứng lớp cần phải có sự chuẩn   bị chu đáo cẩn thận, nghiên cứu kỹ trước nội dung các tranh ảnh trước khi lên  lớp. Chuẩn bị  lời nói ngắn gọn, súc tích, dễ  hiểu và gây hứng thú cho học  sinh. Chính yêu cầu đó sẽ  giúp người giáo viên nâng cao ý thức tự  giác, tinh  thần trách nhiệm trong các giờ  lên lớp. Ngoài ra các giờ  sử  dụng tranh  ảnh  trong dạy học giáo viên chủ  yếu đóng vai trò hướng dẫn, chỉ  đạo, còn học   sinh phải tự  quan sát nghiên cứu để  rút ra kiến thức. Giáo viên phải khắc  phục khó   khăn sưu  tầm  các  tài  liệu có   liên quan   đến  tranh  ảnh, trao  đổi  chuyên môn tổ, cụm chuyên môn để có cách sử dụng tranh ảnh trong sách giáo  khoa một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, học sinh học sinh phải tự giác tìm  hiểu tranh ảnh dưới sự hướng dẫn gợi mở của giáo viên, tiếp nhận kiến thức   một cách chủ động. Để nâng cao hiệu qủa sử dụng tranh ảnh  cần đảm bảo các nguyên tắc  sau: Một là, sử dụng đúng mục đích. Hai là, sử dụng đúng lúc. Ba là, sử dụng đúng mức độ, cường độ. Bốn kết hợp sử  dụng tranh  ảnh   sách giáo khoa với các đồ  dùng được  trang bị khác. Năm là, nội dung tranh ảnh phải sinh động, hấp dẫn. Sáu là, hướng dẫn học sinh quan sát tranh  ảnh  (từ  tổng thể  đến chi  tiết), kết hợp miêu tả, phân tích, đàm thoại thông qua hệ  thống câu hỏi gợi   mở  của giáo viên để  học sinh tự  rút ra được ý nghĩa của tranh  ảnh  đó. Giáo  viên có thể tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, cá nhân hoặc toàn lớp. Giáo viên: Lang Thị Phương         9                         Trường THCS Dur  Kmăn
  10. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Bản thân tôi đã thực hiện một số  giải pháp sử  dụng tranh  ảnh  nhằm  tạo hứng thú cho học sinh cụ thể như sau: 1. Sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử. Tranh ảnh lịch sử là loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong   dạy học lịch sử. Bởi vì, học sinh có thể quan sát hình ảnh cụ thể sẽ mang lại   nhận thức chính xác sinh động về  nhân vật lịch sử. Trên cơ  sở  đó, tạo cho  học sinh những cảm xúc lịch sử mạnh, sâu sắc, đồng thời cũng là con đường   hiệu quả để tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử.  Khắc họa biểu tượng nhân  vật lịch sử là “Biểu tượng về những hình ảnh nhân vật lịch sử, nó vừa mang  sắc thái riêng của nhân vật vừa chứa đựng bản chất của giai cấp, tập đoàn xã  hội mà nhân vật đó đại diện được phản ánh trong đầu học sinh với những nét  chung nhất, điển hình nhất”. Hình  ảnh của các nhân vật lịch sử  có sức gợi  cảm mạnh mẽ không chỉ gây hứng thú cho học sinh trong học lịch sử mà còn   khơi gợi lòng kính trọng, tự  hào đối với những nhân vật lịch sử. Mặt khác,   góp phần phát triển tư duy, nhận thức, về nhân vật lịch sử. Với loại bài dạy về  nhân vật lịch sử, giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm  tranh ảnh hoặc tư liệu về cuộc sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử đó. Kết hợp   với đọc sách giáo khoa trước  ở  nhà để  nắm được nội dung của bài mới về  cuộc  sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử trước khi đến lớp.  Trước khi dạy đến nhân vật lịch sử  nào đó, giáo viên cần cung cấp để  học  sinh biết được những nét sơ  lược về  bối cảnh lịch sử  (không gian, thời gian) mà   nhân vật hoạt động.  Học sinh tự trình bày cơ sở hiểu biết đã có của mình về nhân vật lịch sử đó.   Những bài học lịch sử trong đó các nhân vật có những lời đối thoại đắt giá thể hiện   phẩm chất cao quí của nhân vật. Khi dạy bài 20 (Lịch sử  6) Từ sau Trưng Vương đến trước Lý Nam   Đế (Giữa thế kỉ I – Giữa thế kỉ VI)­ (tiếp theo), mục 4. Cuộc khởi nghĩa Bà  Triệu. Giáo viên cho học sinh giới thiệu về Bà Triệu và báo cáo những hình  ảnh, tư  liệu đã sưu tầm về  nhân vật Bà Triệu. Giáo viên nhận xét về  sự  chuẩn bị  của học sinh, lựa chọn những hình  ảnh, tư  liệu học sinh cung cấp   Giáo viên: Lang Thị Phương         10                         Trường THCS Dur  Kmăn
  11. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS để  khắc họa biểu tượng nhân vật Bà Triệu, giáo viên cho học sinh quan sát  các hình ảnh. 1 2 Bà Triệu nói: "Tôi muốn cưỡi cơn  gió mạnh, đ ạp  bằng  sóng  dữ,  Ra trận, Bà Triệu thường  chém cá Kình  ở biển  Đông,  đánh  mặc áo giáp, cài trâm vàng,  đuổi  quân  Ngô,  giành  lại  giang  đi guốc ngà, cưỡi voi,  sơn, cởi  ách  nô  lệ,  chứ tôi  không  chịu  khom  lưng  l à tì thiếp  người  trông oai phong lẫm liệt. ta". Bà Triệu                        (hình ảnh minh họa) Bà Triệu ra trận      Giáo viên đặt câu hỏi phát vấn:  Em có nhận xét gì về  nhân vật Bà   Triệu? Học sinh thông qua những gì đã tìm hiểu và hướng dẫn của giáo viên   trong quá trình học trên lớp, có thể nhận xét được: Bà Triệu là một con người   khảng khái, giàu lòng yêu nước, có ý chí lớn, tiêu biểu cho ý chí bất khuất của  dân tộc Việt trong công cuộc đấu tranh chống quân đô hộ, mong muốn giành  lại giang sơn, cởi ách nô lệ.  Lịch sử ghi nhớ công lao to lớn của Bà triệu trong công cuộc đấu tranh   giành độc lập trong các câu ca dao, lời ru, lăng và đền thờ Bà vẫn còn mãi với  thời gian tại huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá là di tích lịch sử quan trọng của   quốc gia, là bằng chứng về niềm tự hào một người phụ nữ liệt oanh của dân   tộc Việt Nam. Giáo viên: Lang Thị Phương         11                         Trường THCS Dur  Kmăn
  12. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Ca dao về Bà Triệu Ru con con ngủ cho lành, Để mẹ gánh nước rửa bành con voi Muốn coi lên núi mà coi, Coi Bà Triệu tướng cưỡi voi đánh  cồng.            Lăng mộ Bà Triệu                 Sau khi khắc họa biểu tượng nhân vật Bà Triệu, giáo viên thực hiện  lồng ghép giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất của  cha ông để  giành độc lập đặc biệt là ý chí sắt đá của những người phụ  nữ  Việt Nam, tinh thần biết  ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi sinh vì tổ  quốc.  Hay khi dạy bài 14 (Lịch sử  7) Ba lần kháng chiến chống quân xâm   lược Mông – Nguyên (thế kỉ XIII), phần II – Cuộc kháng chiến lần thứ hai  chống quân xâm lược Nguyên (1285), mục 2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến. Sau khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu sự  chuẩn bị của nhà Trần chống  quân xâm lược Mông – Nguyên,  giáo viên  kể  về  sự  kiện giặc Nguyên Mông  sang xâm lược nước ta lần thứ 2 (năm 1285). Vua quan, binh lính, nhân dân thời  Trần đều đứng lên đánh giặc. Đây là giai đoạn lịch sử  hào hùng với hào khí   Đông A tỏa sáng. Trần Thủ Độ với câu nói bất hủ: “Đầu tôi chưa rơi xuống đất,   xin bệ hạ đừng lo”, Trần Hưng Đạo với câu nói nổi tiếng: “Xin bệ hạ trước hãy   chém đầu thần đi đã rồi hãy ra hàng”; những người lính tự thích vào vai hai chữ  Sát Thát với lời thề thiêng liêng sống đánh giặc, chết cũng đánh giặc … và nhấn  mạnh về  một thiếu niên chưa đầy mười sáu tuổi  mang tên  Trần Quốc Toản.  Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày hiểu biết về nhân vật Trần Quốc T oản. Sau  đó, giáo viên lựa chọn hình  ảnh đặc trưng nhất về  nhân vật, trình chiếu cho học   sinh quan sát hình ảnh. Giáo viên: Lang Thị Phương         12                         Trường THCS Dur  Kmăn
  13. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS        Trần Quốc Toản được ban cam quý        Trần Quốc Toản bóp nát quả   cam Kết hợp hướng dẫn học sinh phát biểu cảm nghĩ của bản thân bằng câu hỏi:  Em có suy nghĩ gì về  hành động bóp nát quả  cam của Trần Quốc Toản?  Qua đó,  giáo viên làm toát lên tinh thần yêu nước, căm thù giặc, mong muốn diệt giặc, bảo   vệ toàn vẹn cho non sông nước Việt của Trần Quốc Toản nói riêng, của dân tộc ta   nói chung.  Tinh thần  ấy không chỉ dừng lại  ở hành động bóp nát quả  cam, mà còn  thể  hiện qua những việc làm như:  Trần  Quốc Toản đã tổ  chức đạo quân lớn  ngày đêm luyện tập võ nghệ và giương cao lá cờ thêu 6 chữ vàng “ Phá cường  địch, báo hoàng ân” .     Trần Quốc Toản kêu gọi nhân dân           Luyện tập võ nghệ Sau khi cho học sinh quan sát các bức hình giáo viên đặt câu hỏi cho học  sinh: Em có đánh giá gì về nhân vật này? Học sinh có thể đánh giá được Trần  Giáo viên: Lang Thị Phương         13                         Trường THCS Dur  Kmăn
  14. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Quốc Toản là một thiếu niên  anh  dũng và tinh thần yêu nước, dám hi sinh   mạng sống vì dân tộc của mình. Giáo viên kết hợp lồng ghép giáo dục  học  sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại xâm của  tất cả  nhân dân ta, đặc biệt là  thể  hiện ý thức tự  lập, tự  cường cao cả  của  người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản. Từ đó nhận ra được là một học sinh  cần phải làm gì để góp phần bảo vệ và xây dựng quê hương đất nước. Việc sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử là cơ sơ để  hình thành khái niệm lịch sử, tạo sức thu hút học sinh khi học bộ môn sử, có ý  nghĩa giáo dục lòng tự  hào và sự  kính trọng đối với những nhân vật lịch sử.   Ngoài ra, còn góp phần phát triển tư duy biện chứng, năng lực nhận thức, khả  năng vận dụng thực tế cuộc sống của học sinh. 2. Sử dụng tranh ảnh để trình bày sự kiện lịch sử. Trong dạy học lịch sử, khi trình bày một sự  kiện lịch sử, diễn biến một   cuộc khởi nghĩa, một cuộc kháng chiến, giáo viên thường dùng lược đồ  để  hướng dẫn học sinh tường thuật và nắm diễn biến của sự kiện lịch sử. Như  vậy các em cũng đã được học tập qua đồ  dùng trực quan lược đồ  (bản đồ),   nhưng như  thế  các em cũng chỉ  hình tượng sự  kiện lịch sử  qua các kí hiệu  bản đồ mà không thấy được hết tính chất hay sự ác liệt của các sự kiện lịch   sử, không thấy hết được tinh thần anh dũng, kiên cường bất khuất của các  anh hùng dân tộc, của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến (khởi nghĩa). Vì  vậy, trong một số  bài trong điều kiện cho phép, giáo viên có thể  hướng dẫn   học sinh nắm diễn biến các sự kiện lịch sử qua tranh ảnh hoặc kết hợp tranh   ảnh. Khi   đó, các em  nắm  các sự  kiện lịch sử  giống như   đọc một quyển  truyện tranh, các em sẽ rất thích thú, nắm được diễn biến, các sự kiện, nhân   vật chính một các nhanh nhất và nhớ  lâu nhất so với khi các em học tập qua   lược đồ. Để  dạy về  sự  kiện lịch sử, việc sưu tầm tranh  ảnh tư  liệu là rất quan  trọng để các em dễ hình dung, dễ nhớ, nhớ lâu các sự kiện đó. Chính vì vậy,   giáo viên yêu cầu  học sinh phải sưu tầm tranh ảnh ở nhà, đọc trước sách giáo  Giáo viên: Lang Thị Phương         14                         Trường THCS Dur  Kmăn
  15. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS khoa kết hợp với những tư liệu sưu tầm được hoặc do giáo viên cung cấp để  nắm vững được nội dung bài. Học sinh được trình bày cơ sở hiểu biết đã có  của mình. Khi dạy bài 17 ( Lịch sử 6). Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 giáo viên  chuẩn bị hình ảnh cho học sinh quan sát và đặt hỏi:   Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc   khởi nghĩa Hai Bà Trưng? “Một xin rửa sạch nước thù Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng Ba kẻo oan ức lòng chồng Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này” (Thiên Nam ngữ lục, áng sử ca dân gian thếkỉ XVII) Qua hình  ảnh và kiến thức trong sách giáo khoa, học sinh có thể  biết   được những nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa là do chính sách cai trị tàn  bạo, thâm độc của chính quyền đô hộ, chồng bà Trưng Trắc bị giết... Để học  sinh khắc sâu sự kiện, giáo viên nhấn mạnh nguyên nhân quan trọng nhất của  cuộc khởi  nghĩa là đánh đuổi quân xâm lược Hán giành lại nền độc lập, khôi  phục lại đất nước. Giáo viên: Lang Thị Phương         15                         Trường THCS Dur  Kmăn
  16. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Ngoài ra, giáo viên hướng dẫn học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi   nghĩa Hai Bà Trưng dựa vào quan sát một số hình  ảnh kết hợp một số  gợi ý  và tổ  chức hoạt động cá nhân: Em hãy tường thuật lại diễn biến cuộc khởi   nghĩa Hai Bà Trưng. 1 2 Năm 40, Hai bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ Mê Linh…. 3 4 Thái thú Tô Định hoảng sợ, bỏ chạy Cuộc khởi nghĩa giành chiến thắng. Học sinh chuẩn bị trong khoảng 3 phút, giáo viên gọi đại diện một hoặc  hai học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa và kết hợp chỉ  lược đồ  trước lớp. Dựa vào các hình ảnh giáo viên cung cấp, học sinh dễ dàng tóm tắt  được diễn biến của cuộc khởi nghĩa và khắc sâu kiến thức hơn.  Sau đó, giáo  viên nhận xét phần trình bày cảu học sinh và chốt kiến thức chính. Đồng thời,  giáo viên cũng kết hợp giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh  bất khuất của cha ông để  giành độc lập. Đặc biệt là ý chí sắt đá của những   người phụ nữ Việt Nam, tinh thần biết  ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi  sinh vì Tổ quốc. Giáo viên: Lang Thị Phương         16                         Trường THCS Dur  Kmăn
  17. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài 27 (Lịch sử 6). Ngô quyền và   chiến thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia nhóm học sinh và yêu cầu  về nhà tìm hiểu trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh ảnh và sắp xếp tranh ảnh   theo tiến trình trận chiến thắng trên sông Bạch Đằng (thời gian chuẩn bị  là  trước hai tuần học bài 27).  Đến tiết học, giáo viên yêu cầu học sinh báo cáo, diễn giải về  ý tưởng  sản phẩm của nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà. Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu  bài 27  (Lịch sử  6).  Ngô quyền và chiến   thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia  nhóm học sinh và yêu cầu về nhà tìm hiểu  trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh  ảnh và  sắp   xếp   tranh   ảnh   theo   tiến   trình   trận  chiến   thắng   trên   sông   Bạch   Đằng   (thời  gian chuẩn bị là trước hai tuần học bài 27).  Đến tiết học, giáo viên yêu cầu đại  diện nhóm học sinh báo cáo, diễn giải về ý  tưởng   sản   phẩm   của   nhóm   đã   chuẩn   bị  trước ở nhà. Từ ý tưởng của học sinh, giáo viên dẫn dắt vào bài mới. Hoạt động này,  kích thích sự tò mò, tạo hứng thú khám phá cái mới để làm sáng tỏ những vấn  đề, nội dụng mà các em đã chuẩn bị trước ở nhà.   Khi học đến phần 2. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên cho  học sinh quan sát một số  hình  ảnh về  sự  chuẩn bị  kháng chiến chống quân  xâm lược Nam Hán lần thứ hai do Ngô Quyền lãnh đạo. Giáo viên: Lang Thị Phương         17                         Trường THCS Dur  Kmăn
  18. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Ngô Quyền huy động quân và dân  lên rừng  đẵn hàng ngàn cây  gỗ  dài,  đầu   đẽo   nhọn   và   bịt   sắt,   rồi   đem  đóng xuống lòng sông Bạch Đằng  ở  những nơi hiểm yếu, gần cửa biển,   xây   dựng   thành   một   trận   địa   cọc  ngầm, có quân mai phục hai bên bờ  để chờ địch… Nội dung diễn biến trận chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên  hướng dẫn học sinh quan sát lược đồ . Khi hướng dẫn học sinh khai thác  lược đồ giáo viên cần chú ý rèn cho học  sinh những kĩ năng:  hệ  thống kí  hiệu,  qui ước, kĩ năng tường thuật, miêu tả…  Việc tổ chức cho học sinh làm việc với  lược đồ có thể tiến hành như sau: Cho   học   sinh   quan   sát   lược   đồ,  trong   đó   chú   ý   quan   sát   cả   nội   dung,  danh giới và các kí hiệu của lược đồ. Giáo   viên   yêu   cầu   học   sinh   tự  trình bày  diễn biến chiến thắng Bạch   Đằng  trên lược đồ Giáo viên: Lang Thị Phương         18                         Trường THCS Dur  Kmăn
  19. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS Sau khi học sinh trình bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng, giáo  viên nhận xét và chốt lại những diễn biến chính kết hợp với hình ảnh minh  họa. ­   Cuối   năm   938,   đoàn   thuyền  chiến   Nam   Hán   do   Lưu   Hoằng  Tháo chỉ huy tiến vào nước ta. ­   Ngô   Quyền   cho   quân   dùng  thuyền nhẹ  nhử  địch vào cửa sông  qua bãi cọc ngầm lúc triều đang lên. Nước thủy triều rút, Ngô Quyền  hạ  lệnh dốc toàn lực lượng tấn công  quân Nam Hán và giành thắng lợi. Như vậy học sinh sẽ rất hứng thú theo dõi bài giảng, đảm bảo được  yếu tố  trực quan sinh động, giúp các em hiểu sâu sắc và ghi nhớ  bền lâu   kiến thức  thông qua lời thuyết trình của giáo  viên hoặc các bạn trong lớp  dựa trên lược đồ. Hoặc trong khi dạy bài 11 (Lịch sử  7) Cuộc kháng chiến chống quân   xâm lược Tống (1075 ­1077), phần II – Giai đoạn thứ  hai (1076 ­1077),   mục 2. Cuộc chiến đấu trên sông Như  Nguyệt để  tiết học phát huy được  tính tích cực của học sinh, tạo nên một tiết học sinh động giáo viên hướng   dẫn học sinh về  nhà đọc sách trước để  tìm hiểu diễn biến cuộc chiến đấu  trên sông Như Nguyệt. Khi đến tiết học, giáo viên sử dụng những hình ảnh đã   Giáo viên: Lang Thị Phương         19                         Trường THCS Dur  Kmăn
  20. Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS chuẩn bị  và tóm tắt lại diễn biến trận chiến trên phòng tuyến Như  Nguyệt  như một cuốn phim lịch sử (hoặc có thể sử dụng đoạn video). ­   Chờ   mãi   không   thấy  thủy   quân   tới,   Quách  Quỳ cho quân đóng cầu  phao   vượt   sông   tấn  công   phòng   tuyến   của  ta. ­ Quân ta chống trả quyết  liệt                       ­   Để   khích   lệ   tinh   thần  chiến   đấu   của   quân   sĩ,  Lý   Thường   Kiệt   cho  người   đọc   bài   thơ   Nam  quốc sơn hà.    Giáo viên: Lang Thị Phương         20                         Trường THCS Dur  Kmăn
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
10=>1