intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phương pháp dạy học trực quan và việc vận dụng kênh hình trong dạy học Sinh học 7 ở trường THCS

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST
Báo xấu
29
lượt xem 8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Phương pháp dạy học trực quan và việc vận dụng kênh hình trong dạy học Sinh học 7 ở trường THCS" nhằm tìm hiểu về phương pháp dạy học trực quan để nhằm tận dụng tối đa và sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học của bộ môn; vận dụng việc khai thác kênh hình để kiểm tra kiến thức và rèn luyện kỉ năng, tạo thông tin hai chiều;...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Phương pháp dạy học trực quan và việc vận dụng kênh hình trong dạy học Sinh học 7 ở trường THCS

  1. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm PHẦN MỤC LỤC I/ Phần mở đầu 1/ Lí do chọn đề tài 2/ Mục đích nghiên cứu 3/ Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4/ Nhiệm vụ nghiên cứu 5/ Phương pháp nghiên cứu 6/ Nội dung của đề tài II/ Nội dung đề tài nghiên cứu Chương I: Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài nghiên cứu 1/ Cơ sở pháp lí 2/ Cơ sở lí luận 3/ Cơ sở thực tiễn Chương II: Thực trạng của đề tài nghiên cứu 1/ Khái quát phạm vi 2/ Thực trạng của đề tài nghiên cứu 3/ Nguyên nhân của thực trạng Chương III: Biện pháp, giải pháp chủ yếu thực hiện đề tài 1/ Cơ sở đề xuất các giải pháp 2/ Các giải pháp chủ yếu 3/ Tổ chức triển khai thực hiện III/ Kết luận và kiến nghị 1/ Kết luận 2/ Kiến nghị I. PHẦN MỞ ĐẦU 1/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : 1
  2. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm Từ trước tới nay đã có rất nhiều ý kiến học sinh cho rằng bộ môn sinh học là một bộ môn phụ vì vậy các em không cần đầu tư vào học tập, chỉ học đại khái cho đạt điểm trung bình mà thôi . Trong thời kì mới, khoa học ngày càng phát triển, đặc biệt thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, rất nhiều những thành tựu khoa học được ứng dụng vào thực tế cuộc sống và sản xuất. Con người đã bớt đi gánh nặng về chân tay. Nhưng sự phát triển của khoa học - kĩ thuật cũng đem lại nhiều vấn đề tác hại đến đến môi trường, sinh thái, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của con người . Bộ môn sinh học trường THCS sẽ cung cấp cho các em những kiến thức phổ thông, cơ bản, cần thiết động vật, về môi trường sống của giới động vật trên trái đất. Bước đầu giúp các em hình thành thé giới quan khoa học, có tư tưởng, tình cảm đúng đắn và làm quen với việc vận dụng kiến thức sinh học 7 đã học vào thực tiễn cuộc sống sao cho phù hợp với môi trường xung quanh và thực tế. Để đáp ứng được mục đích trên, người giáo viên cần phải biết vận dụng phương pháp dạy học trực quan làm nòng cốt. Thông qua việc sử dụng trực quan, học sinh được quan sát và có thể nhìn nhận vấn đề một cách rõ ràng,dễ hiểu, khơi dậy hứng thú học tập cho học sinh , phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo , tự lĩnh hội kiến thức của học sinh. Phương pháp dạy học trực quan rất đa dạng, phong phú, vì vậy người giáo viên phải biết vận dụng sáng tạo, hợp lý từng phương pháp trực quan khác nhau vào những bài học cụ thể nhằm dạt kết quả dạy học cao nhất, đáp ứng mục tiêu giáo dục hiện nay . Từ việc không đồng tình với những quan điểm chủ quan của học sinh về môn học, bản thân tôi thấy mình cần có trách nhiệm xác đinh cho học sinh hiểu mục đích, tác dụng của môn học đối với cuộc sống nói chung và đối với cuộc sống nói riêng.Tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu về "Phương pháp dạy học trực quan và việc vận dụmg kênh hình trong dạy học sinh học 7 ở trường THCS" .Nội dung của các bài học môn sinh học đều sử dụng dụng cụ trực quan bằng mẫu vật, tranh ảnh, mô hình…Nhờ có dụng cụ trực quan mà học sinh hiểu được bài học một cách dễ dàng, biết được ở những nơi xa lạ, gây hứng thú cho học sinh * Chính vì những lí do trên nên tôi chọn đề tài này 2/ Mục đích nghiên cứu : - Tìm hiểu về phương pháp dạy học trực quan để nhằm tận dụng tối đa và sử dụng có hiệu quả các thiết bị dạy học của bộ môn . Vận dụng - Việt khai thác kênh hình để kiểm tra kiến thức và rèn luyện kỉ năng, tạo thông tin hai chiều . 2
  3. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm - Thông qua học tập môn sinh học để tạo ra con người mới, năng động, có khả năng thích ứng với xã hội, hòa nhập với xu thế phát triển của xã hội . - Là phương hướng của nghành giáo dục, nên phải sử dụng dụng cụ trực quan trong dạy học bộ môn sinh học 7 nói riêng và cả các khối khác nói chung - Học sinh dễ hiểu bài, hơn nửa nắm được các đối tượng sinh học xa lạ trên Trái Đất - Chất lượng tiết dạy - Là hình thức chuyển tải kiến thức dễ hiểu, cụ thể, thiết thực, sinh động. Làm cho học sinh học đạt hiệu quả cao. Gây hứng thú 3/ Đối tượng nghiên cứu : - Áp dụng đối với học sinh ở lớp 7 THCS nói riêng và các khối khác nói chung. - Người thực hiện là giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn tại trường THCS Tôn Đức Thắng . 4/ Nhiệm vụ nghiên cứu : - Tìm hiểu về cơ sở lý luận của phương pháp dạy học trực quan . - Sử dụng kênh hình vào khai thác thông tin hai chiều tạo nhiều tình huống cụ thể đưa học sinh vào làm chủ thể hoạt động, tạo tình cảm yêu mến bộ môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới của sách giáo khoa . - Giải pháp khắc phục và ý kiến đề xuất . - Nhằm phục vụ dạy và học - Nâng cao chất lượng dạy học 5. Phương pháp nghiên cứu - Để thực hiện tốt đề tài, tôi đã ứng dụng các phương pháp sau: + Nghiên cứu cụ thể từng bài nên sử dụng đồ dùng gì cho hợp lí, khoa học + Cách sử dụng trong từng phần của bài học + Học đi đôi với hành + Đồ dùng phục vụ cho phần lí thuyết + Đồ dùng đúng, chính xác, đẹp + Giáo viên phải linh hoạt làm đồ dùng dạy học nếu có + Tự rút kinh nghiệm trong từng tiết dạy + Có thể tổ chức thảo luận nhóm, tổ 6/ Nội dung đề tài - Phương pháp dạy học trực quan môn sinh học 7 II. Nội dung của đề tài Chương I: Cơ sở lí luận liên quan đến đề tài nghiên cứu 3
  4. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm 1/ Cơ sở pháp lý: - Thực hiện theo công văn của ngành giáo dục - Kết hợp việc đi đôi học với hành - Nâng cao trình độ chuyên môn - Giúp cho giáo viên thực hiện tiết dạy nhẹ nhàng, dễ hiểu - Học sinh nhanh hiểu bài - Giúp học sinh quan sát được những hiện tượng tự nhiên xa lạ - Truyền thụ kiến thứcđạt hiệu quả - Thời gian thực hiện : Xuyên suốt trong quá trình dạy học 2/ Cơ sở lý luận : Đối với bộ môn sinh học 7 phải sử dụng đồ dùng dạy học là con đường “ Đi tù trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng “ và phương tiện hết sức cần thiết để đi từ con đường nhận thức này chính là các dụng cụ trực quan Đất nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ từ một nền kinh tế nông nghiệp nay chuyển sang nền kinh tế Công nghiệp. Đẩy mạnh quá trình Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nướ.Trước sự phát triển đó đòi hỏi nghành Giáo dục - Đào tạo phải đổi mới phương pháp dạy học nhằm mục đích đào tạo con người mới, năng động sáng tạo, những chủ nhân khoa học tương lai của đất nước, phù hợp xu thế phát triển đi lên của đất nước . Mục tiêu của Giáo dục Việt Nam là “ Hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của công dân Việt Nam, tự chủ , năng động, sáng tạo có kiến thức văn hóa, khoa học công nghệ, có kĩ năng nghề nghiệp, có sức khỏe, có niềm tin và lòng tự hào dân tộc, có ý chí vươn lên, có khả năng tự học, tự rèn , biết vận dụng lý thuyết vào thực tiễn cuộc sống đáp ứng nhu cầu xây dựng và phát triển đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa ”. Để đạt được mục tiêu đó, ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường học sinh phải luyện khả năng suy nghĩ, hoạt động một cách tự chủ, năng động và sáng tạo. Từng bước áp dụng phương tiện dạy học tiên tiến hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo thời gian tự học và tự nghiên cứu cho học sinh . 3/ Cơ sở thực tiễn : - Phương pháp dạy học trưc quan là phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan trước, trong và sau khi lĩnh hội kiến thức, tài liệu học tập mới . Sử dụng các phương tiện trực quan nhằm gợi mở và hướng dẫn học sinh khai thác các nguồn tri thức và phát triển các năng lực tư duy, sáng tạo cho học sinh . - Phải có các dụng cụ trực quan:Tranh, ảnh, mẫu vật, mô hình - Phát huy tính sáng tạo, năng động của học sinh và giáo viên. Người ta thường nói “ Trăm nghe không bằng một lần thấy ” 4
  5. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm - Tạo ra sự hưng phấn trong tiết dạy, lôi cuốn được học sinh Chương II: Thực trạng của đề tài nghiên cứu 1/ Khái quát phạm vi: - Học sinh ở lớp 7 trường trung học cơ sở Tôn Đức Thắng - Thực tế trong giò dạy và tiết dạy của đồng nghiệp 2/ Thực trạng của đề tài - Đồ dùng còn ít, chưa đầy đủ - Học đi đôi với hành - Nếu sử dụng kênh chữ không thì học sinh không hiểu được bài một cách dễ dàng * Nói tóm lại Phương pháp dạy học trực quan có vai trò rất quan trọng đối với việc dạy và học sinh học, đặc biệt là đối với dạy và học môn sinh học theo phương pháp đổi mới . Các phương tiện dạy học trực quan vừa là phương tiện để dạy học, nhưng nó vừa chứa đựng nguồn tri thức cụ thể cho học sinh khai thác. Các phương tiện dạy học trực quan được thể hiện thông qua phương pháp dạy học trực quan, giúp học sinh hiểu bài nhanh chóng và nhớ lâu hơn, đặc biệt nó gây hứng thú học tập, kích thích trí tò mò, khả năng sáng tạo của học sinh, làm cho giờ học thêm sinh động . 3/ Nguyên nhân của thực trạng - Vì đồ dùng dạy học để khai thác kiến thức rất thuận lợi - Học sinh còn bất ngờ trước thao tác sử dụng đồ dùng - Một số học sinh chưa khai thác trên kênh hình - Các thiết bị dạy học sinh học vừa là nguồn cung cấp kiến thức, vừa là phương tiện minh họa cho bài học, là nguồn kiến thức khi nó được sử dụng để khai thác kiến thức sinh học, là phương tiện minh họa khi nó được sử dụng để minh họa nội dung đã được thông báo trước đó . - Như vậy, phương tiện trực quan trong dạy học có một chức năng quan trọng: Đó là làm chổ dựa cho hoạt động tư duy, phát triển tư duy, phát triển trí tuệ. Phương tiện dạy học là một nguồn kiến thức quan trọng mà trong dạy học lấy học sinh làm trung tâm, người học dưới sự tổ chức, chỉ đạo của giáo viên khai thác tìm hiểu, từ đó những tri thức cần thiết phục vụ cho việc nhận thức các mối quan hệ, các khái niệm, các quy luật về sinh học. Sử dụng các phương tiện dạy học sinh học, yêu cầu giáo viên phải rèn luyện cho học sinh. Các kĩ năng khai thác tri thức từ nguồn tri thức khác nhau như mẫu vật, tranh, mô hình, các số liệu, lát cắt, hình vẽ, sách giáo khoa và các phương tiện khác. Chính nhờ vào các kĩ năng đó, học sinh có thể độc lập làm việc với các nguồn tri thức khác nhau để nhận thức nội dung học tập . 5
  6. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm Như vậy, trong dạy học sinh học còn chú ý nhiều hơn đến chức năng, nguồn kiến thức của các thiết bị dạy học, đồng thời cũng tạo điều kiện để học sinh làm việc với phương tiện này . Chương III: Biện pháp, giải pháp để thực hiện đề tài 1/ Cơ sở đề xuất các giải pháp - Đối với giáo viên phải có đủ các đồ dùng dạy học ở từng bài, biết cách tổ chức lớp, sử dụng đồ dùng khoa học, hợp lí - Đối với học sinh phải tự giác, tích cực, biết vận dụng các đồ dùng dạy học 2/ Các giải pháp chủ yếu: a/ Về phía giáo viên : - Lập kế hoạch dạy học về việc sử dụng đồ dùng dạy học - Biết được tình huống có thể xảy ra, biết cách giải quyết tình huống - Tổ chức cho học sinh tích cực làm việc trên lớp - Giáo viên sưu tầm đồ dùng - Chúng ta cần nhìn thẳng vào vấn đề : Hầu hết các giáo viên có mượn dụng cụ trực quan , nhưng chưa thường xuyên , sử dụng còn qua loa , nên vai trò và chức năng của dụng cụ trực quan bị hạn chế rất nhiều mà chương trình lớp 6 dụng cụ trực quan là yếu tố quyết định trong dạy học sinh học . b/ Về phiá học sinh : - Phải biết vận dụng kiến thức để khai thác, nhất là kĩ năng phân tích, so sánh - Lĩnh hội kiến thức từ đồ dùn- Do quan niệm đây là bộ môn phụ nên học sinh chưa đầu tư thời gian thích đáng cho việc học tập bộ môn . Phần vì kiến thức Sinh học khá trừu tượng , nhiều mối quan hệ tự nhiên - xã hôị rất phức tạp, bản chất là một môn học rất khô khăn nên học sinh ít thích học . - Hầu hết các em học mang tính chất đối phó, học sinh học nhưng chưa hiểu để làm gì, ứng dụng vào lĩnh vực nào của cuộc sống.Nói như vậy có nghĩa là học sinh chưa hiểu được vai trò, vị trí, tầm quan trọng của bộ môn 3/ Tổ chức triển khai và thực hiện: - Triển khai phải khoa học, từng tự từng bước, kết hợp các đối tượng sinh học, phân tích, tổng hợp các đối tượng sinh học để lĩnh hội kiến thức - Kiểm tra, đánh giá việc học tập của học sinh - Giáo viên phải làm thêm đồ dùng dạy học 3,1 Một số nguyên tắt khi sử dụng đồ dùng trực quan: - Trước hết phải xác định từng phần, cả bài, để chọn đồ dùng cho thích hợp với bài dạy, để học sinh hiểu bài, từng phần có cần làm thêm đồ dùng gì, … 6
  7. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm - Xác định mục đích sử dụng - Nắm thao tác sử dụng, tránh lúng túng khi sử dụng đồ dùng dạy học - Giới thiệu đồ dùng mục đích để làm gì - Giáo dục kĩ năng sử dụng đồ dùng cho học sinh 3.2 Cách sử dụng một số dụng cụ trực quan: - Đối với chương trình địa lí 6 được biên soạn theo tinh thần cung cấp các tình huống, thông tin đã được lựa chọn.Vậy giáo viên phải tổ chức học tập, phân tích, tổng hợp và xử lí thông tin, tạo điều kiện cho học sinh trong quá trình học tập vừa tiếp nhận được kiến thức vừa rèn luyện các kỹ năng và nắm được phương pháp học tập tạo điều kiện tự khám phá, tự phát hiện, tự tìm đến với kiến thức mới, phát huy tính tích cực, độc lập của học sinh. - Những tranh ảnh, hình vẽ trong sách giáo khoa không đơn thuần chỉ là minh họa cho bài giảng mà chúng còn gắn bó hữu cơ với bài học là một phần không thể thiếu được trong nội dung bài học. Ví dụ 1: Bài 18: Trai sông Giáo viên: Cho học sinh chia nhóm và kiểm tra mẫu vật 1. Hình dạng, cấu tạo: a. Vỏ trai: Giáo viên: Cho học sinh tự quan sát hình 18.1; 18.2 SGK rồi kết hợp với mẫu vật tự thu thập thông tin. Giáo viên: Cho các nhóm thảo luận câu hỉ SGK sau đó đại diện trả lời. Học sinh: Tự rút ra kết luận. - Vỏ trai được chia thành 3 lớp: + Lớp sừng + Lớp đá vôi +Lớp xà cừ - Hình dạng ngoài: Đầu vỏ, đỉnh vỏ, bản lề vỏ, đuôi vỏ, vòng tăng trưởng. ? Căn cứ vào vòng đó xác định được điều gì ? 7
  8. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm Học sinh: Xác định tuổi của trai. ? Muốn mở vỏ trai quan sát ta phải làm gì ? Học sinh: Đại diện nhóm trả lời: Cắt dây chằng phía lưng cắt 2 cơ khép vỏ. ? Mài mặt ngoài của trai ngửi có mùi khét vì sao ? Học sinh: Mài mặt ngoài -> Có mùi khét vì lớp sừng bằng chất hưu cơ bị ma sát -> chát -> mùi khét. Giáo viên: Lớp xà cừ óng ánh có màu cầu vồng do tốc độ hình thành ở các mùa nóng lạnh trong nằm không giống nhau. b. Cơ thể trai. Học sinh: Cá nhân tự thu nhập thông tin trong sách và kết hợp với mẫu vật thật sau đó thảo luận câu hỏi SGK -> tự rút ra kết luận. - Cơ thể có 2 mảnh vỏ đá vôi che chở bên ngoài. - Cấu tạo: + Ngoài: áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước + Giữa: Tấm mang + Trong: Thân trai + Chân rìu Giáo viên: Đầu trai bị tiêu giảm 2. Di chuyển: Giáo viên: Cho học sinh quan sát sự di chuyển của con trai ? Trai di chuyển như thế nào ? Học sinh: Chân trai hình lưỡi rìu thô ra thụt vào kết hợp đóng mở -> di chuyển. ? Chân trai và thân trai có di chuyển cùn hướng không ? Học sinh: Cùng hướng 8
  9. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm 3.Dinh dưỡng và sinh sản: Học sinh: Làm việc độc SGK tự thu thập thông tin. - Thảo luận nhóm tự rút ra kết luận. - Thức ăn: ĐVNS và vụn hữu cơ, dinh dưỡng thụ động. - Oxi trao đổi qua mang. - Trai phân tính, trừng phát triển qua giai đoạn ấu trùng. Giáo viên: Cho học sinh đọc phần kết luận chung để nắm vững bài hơn. Giáo viên: Ra một số câu hỏi trăc nghiệm. Ví dụ 2: Bài 31: Cá chép Trước khi vào bài giáo viên cho cả lớp chia nhóm và kiểm tra mẫu vật. Giáo viên: Chuẩn bị bảng phụ 1. Đời sống: Giáo viên: Cho cá nhân (HS) tự nghiên cứu thu thập kiến thức trong sách giáo khoa và kết hợp với đời sống hàn ngày sau đó thảo luận trả lời các câu hỏi sau: ? Cá chép sống ở đâu ? thức ăn của chúng là gì ? Học sinh: Sống ao hồ, sông suối, ăn động vật và thực vật. ? Tại sao nói cá chép là động vật biến nhiệt. Học sinh: Nhiệt đọ cơ thể phụ thuộc vào môi trường. ? Vì sao số lượng trứng trong mỗi lứa đẻ của cá chép lại lên tới hàng vạn ? Số lượng nhiều như vậy có ý nghĩa gì ? Học sinh: Khả năng trứng gặp tinh trùng ít, nhiều trứng không được thụ tinh. Số lượng nhiều để duy trì nòi giống ? Qua đầu rút ra kết luận gì về đời sống của cá chép. 9
  10. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm - Môi trường sống: nước ngọt - Đời sống: ưu vực nước lặng, ăn tạp. - Là động vật biến nhiệt - Sinh sản: Thụ tinh ngoài, để trứng, trứng thụ tinh -> phôi 2. Cấu tạo ngoài a. Cấu tạo ngoài: Học sinh: Bằng đối chiếu giữa mẫu vật và hình vẽ -> ghi nhớ các bộ phận cấu tạo ngoài. Giáo viên: Cho các nhóm thảo luận các câu hỏi sau: (Đại diện nhóm cầm con cá lên để chỉ từng bộ phận) -> Nhóm khác bổ sung ? Cơ thể cá được chia làm mấy phần ? Học sinh: 3 phần: + Đầu + Mình + Khúc đuôi ? Mỗi phần như vậy gồm những bộ phận nào ? Học sinh: Phần đầu: Miệng, sâu, mũi, mắt, mang Phần mình: Vây lưng, vây bụng, vây ngực, hậu môn, cơ quan đường bên. Phần khúc đuôi: vây đuôi, vây hậu môn Giáo viên: Ngoài các nhóm hoàn thành bảng: Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lặn. Học sinh: Đại diện nhóm lên điền -> nhóm khác bổ sung Giáo viên: Treo bảng kiến thức chuẩn (Bảng phụ) Học sinh: Các nhóm tự sửa chữa (nếu cần) Đặc điểm cấu tạo ngoài Sự thích nghi 1 B 10
  11. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm 2 C 3 E 4 A 5 G ? Trình bày đặc điểm ngoài của cá thích nghi với đời sống bơi lội. Học sinh: Dựa vào bảng trả lời b. Chức năng của vây cá: Giáo viên: Cho học sinh các nhóm luộc từng loại vây mọt lại rồi quan sát sự di chuyển. ? Nêu vai trò của từng loại vây cá. Học sinh: Đạo diện nhóm trả lời -> Nhóm khác bổ sung Giáo viên: Cho 1 em rút ra kết luận - Vây ngực, vây bụng: giữ thăng bằng, rẽ phải, rẽ trái lên xuống - Vây lưng, vây hậu môn: giữ thăng bằng theo chiều dọc. - Khúc đuôi mang vây đuôi: giữ chức năng chính trong sự di chuyển của cá. Giáo viên: Cho học sinh đọc kết luận sách giáo khoa Giáo viên: Treo bảng phụ có ghi câu hỏi để cá nhân tự làm. Hãy chọn những mục tương ứng của cột A với cột B trong bảng dưới đây: Cột A Cột B Trả lời 1. Vây (ngực, bụng) a. Giúp cá di chuyển về trước 1-b 2. Vây (lưng, hậu b. Giữ thăng bằng, rẽ trái, phải, lên 2-c môn) xuống 3. Khúc đuôi vây c. Giữ thăng bằng theo chiều dọc 3-a đuôi 11
  12. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm Cuối mỗi tiết cần có bảng phụ ghi câu hỏi để củng cố lại kiến thức cho học sinh. Ví dụ 3: Bài 22: Tôm sông Giáo viên: Cho lớp chia nhóm và kiểm tra mẫu vật 1. Cấu tạo và di chuyển GV: Cho cá nhân tự cầm mẫu vật để quan sát cấu tạo ngoài. ? Cơ thể tôm chia làm mấy phần HS: 2 phần: - Đầu - ngực - Bụng GV: Phần đầu và ngực gồm 13 đốt khớp lại với nhau nên gọi là giáp đầu - ngực. a. Vỏ cơ thể: HS: Tự sờ vào vỏ tôm, sau đó thảo luận trả lời câu hỏi -> nhóm khác theo dõi bổ sung. ? Vỏ được cấu tạo bằng gì? có tác dụng gì? HS: Vỏ: Kitin ngấm can xi -> cứng che chở và làm chỗ bám cho cơ thể. ? Vì sao dưới tác dụng của nhiệt tôm chuyển màu hồng? HS: Có sắc tố -> dưới tác dụng của nhiệt, các hạt bị chuyển màu 12
  13. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm ? Vì sao tôm (sống) có màu sắc khác nhau. T Vị trí các phần phụ Chức năng Tên các phần phụ T Đầu - ngực Bụng 1 Định hướng phát hiện mồi 2 mắt kép, đôi râu V 2 Giữ và xử lý mồi Chân hàm q V 3 Bắt và bò Chân kìm, bò V 4 Bắt giữ thăng bằng ôm Chân bơi V trứng 5 Lái và giúp tôm nhảy Tấm lái V HS: Do môi trường sống b. Các phần phụ và chức năng. HS: các nhóm xem hướng dẫn SGK và kết hợp mẫu vật xác định các bộ phận của tôm. GV: Cho học sinh cầm con tôm để trả lời các câu hỏi sau: ? Phần đầu ngực gồm những bộ phận nào? HS: Hai mắt kép, đôi râu, chân hàm, chân kìm, 5 đôi chân bò Phần bụng: 5 đôi chân bơi (chân bụng), tấm lái GV: Cho các nhóm hoàn thành bảng chức năng phần phụ. HS: Lên điền vào bảng phụ -> nhóm khác bổ sung. GV: Treo bảng kiến thức chuẩn -> các nhóm tự sửa GV: Cho 1 học sinh nhắc lại chức năng của phần phụ. c. Di chuyển: GV: Cho học sinh để tôm vào chậu nước, vào cái khay rồi lấy que đụng vào đuôi tôm xem hiện tượng. ? Tôm có mấy cách di chuyển? HS: Bơi, bò, nhảy 2. Dinh dưỡng: 13
  14. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm HS: Tự đọc thông tin SGK -> thu thập thông tin -> thảo luận câu hỏi trong sách. HS: Đại diện nhóm trả lời -> nhóm khác bổ sung -> tự rút ra kết luận. - Tiêu hoá: Tôm ăn tạp, thức ăn tiêu hoá ở dạ dày. - Hô hấp: thở bằng mang - Bài tiết: Qua tuyến bài tiết 3. Sinh sản: HS: Tự đọc thông tin trong SGK -> các nhóm thảo luận -> rút ra kết luận. - Tôm phân tính: Đực có càng to và con cái ôm trứng (bảo vệ trứng) ? Vì sao ấu trùng tôm lột xác nhiều lần? HS: Vì lớp vỏ cứng rắn bao bọc không lớn theo cơ thể. GV: Cho học sinh đọc kết luận SGK. GV: Treo bảng phụ, ghi bài tập để học sinh tự làm. * Biện pháp 2: Phát huy giờ thực hành do học sinh tự làm. Đối với phương pháp này, học sinh nhận thức được mục đích của bài thực hành, tự lực tiến hành quan sát các bộ phận để tự thiết lập các mối quan hệ nhân quả, giải thích. VD 4: Bài 16: Mổ quan sát giun đất. GV: Kiểm tra mẫu vật của từng nhóm và phát đồ dùng thực hành sau đó nêu mục đích của bài. 1. Cách xử lý mẫu. HS: Cá nhân tự đọc thông tin -> ghi nhớ kiến thức. HS: Đại diện nhóm trình bày cách xử lý. 14
  15. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm GV: Kiểm tra mẫu thực hành. 2. Quan sát cấu tạo ngoài: GV: Yêu cầu các nhóm quan sát các đốt, vòng tơ, mặt lưng, mặt bụng, sử dụng kính lúp. ? Làm thế nào quan sát vòng tơ? mặt lưng,mặt bụng. HS: Kéo giun trên giấy thấy lạo xạo, mặt lưng và mặt bụng dựa vào màu sắc. GV: Các nhóm chú thích vào hình HS: Đại diện nhóm điền vào tranh câm 3. Cách mổ: GV: yêu cầu các nhóm đọc thông tin trong SGK -> ghi nhớ từng bước mổ -> kiểm tra sản phẩm. HS: Đại diện lên trình bày - > nhóm khác bổ sung. GV: Khi mổ ĐVKXS chú ý: Mở mặt lưng, nhẹ tay đứng kéo ngắn, lách nội quang từ từ, ngâm vào nước. 4. Quan sát cấu tạo trong. GV: Hướng dẫn còn học sinh theo dõi. Dùng kéo nhọn tách nhẹ nội quang -> dựa vào hình 16.3A - 16.3B để xác định các cơ quan. HS: Các nhóm hoàn thành, chú thích hình 16B và C. GV: Gọi đại diện nhóm lên chữa trên tranh câm -> nhóm khác bổ sung. * Kết luận chung: GV: Gọi đại diện 1-3 nhóm: + Trình bày cách quan sát cấu tạo ngoài. + Trình bày thao tác mổ và quan sát cấu tạo trong. 15
  16. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm + Nhận xét và vệ sinh. GV: Cho điểm 1 - 2 nhóm, viết bản thu hoạch. Biện pháp 3: Tăng cường thực hành do giáo viên tiến hành. - Phương pháp này do giáo viên tiến hành hoặc trình bày sắn (gọi là tư duy trực tiếp) bằng các câu hỏi và bài tập định hướng, giáo viên kích thích khả năng tìm tòi độc lập chủ động của học sinh để thu nhận thông tin, nêu giả thuyết, dự đoán kết quả, tìm ra kết luận về bản chất, tính quy luật, hiện tượng. VD 5: Bài 36: Thực hành. Quan sát cấu tạo trong của ếch đồng trên mẫu mổ. Với dạng bài này giáo viên mổ sắn ếch để đủ cho các nhóm quan sát có sẵn bộ xương và mô hình não. GV: Cho lớp chia nhóm. 1. Quan sát bộ xương ếch. GV: Phát cho mỗi nhóm 1 bộ xương ếch rồi kết hợp với hình 36.1 để nhận biết trên xương. HS:Các nhóm tự ghi nhớ kiến thức -> đại diện trả lời. ? Bộ xương ếch gồm có những phần nào? HS: Xương đầu, xương cột sống, xương đai, xương chi. ? Bộ xương có chức năng gì? HS: Tạo bộ khung nâng đỡ cơ thể,là nơi bám của cơ -> di chuyển, tạo thành khoang bảo vệ não, tuỷ sống và nội quan. 2. Quan sát da. GV: Cho học sinh sờ tay lên da -> thảo luận. ? Da có đặc điểm gì? Nêu vai trò? 16
  17. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm HS: Da trần (ẩm, ướt) mặt trong có nhiều mạch máu -> trao đổi khí. 3. Quan sát nội quan: GV: Giới thiệu qua cách mổ ếch và cách làm cho nó bị chết. GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình, đố chiếu với mẫu mổ -> xác định vị trí hệ cơ quan. GV: Yêu cầu chỉ từng hệ cơ quan trên mẫu mổ. HS: Đại diện nhóm trình bày HS: Nghiên cứu bảng trang 118 -> thảo luận. ? Hệ tiêu hoá của ếch có gì khác so với cá? HS: Lưỡi phóng ra bắt mồi, dạ dày, gan lớn có tuyến tuỵ. ? Vì sao ếch xuất hiện phối mà vẫn trao đổi khí qua da. HS: Phổi đơn giản hô hấp qua da là chủ yếu. ? Tim ếch khác cá điểm nào? HS: Tim 3 ngăn, 2 vòng tuần hoàn. ? Quan sát mô não ếch -> xác định các bộ phận não? GV: - Nhận xét tinh thần, thái độ của học sinh trong giờ thực hành. - Nhận xét kết quả quan sát của học sinh. - Cho học sinh thi dọn vệ sinh. 3.3 Kết quả: - Đạt được kết quả như sau: + Học sinh ham học + Đạt hiệu quả cao trong giảng dạy + Học sinh dễ hiểu bài + Học nhẹ nhàn + Học sinh tích cực tham gia các hoạt động IV / Kết quả và kiến nghị: 1. Kết luận: - Sử dụng dụng cụ trực quan ở lớp 6 có nhiều ưu điểm 17
  18. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm a. Đối với giáo viên: - Giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng trước, nghiên cứu trước khi lên lớp - Các đồ dùng chính xác, khoa học, sư phạm - Gioá viên cần sưu tầm nhiều đồ dùng * Nói tóm lại trong các bài dạy đều phải có kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học b. Đối với học sinh: - Tiếp thu bài nhanh, dễ hiểu - Phải tích cực hoạt động - Tư duy - Có kĩ năng đọc tranh, bản đồ, biểu đồ… 2. Kiến nghị: - Phải cấp riêng một phòng để bỏ dụng cụ dạy học - Mua thêm các loại bản đồ, tranh trong sách mới ( Có những tranh ảnh, bản đồ trong sách nhưng ở ngoài không có ) Hoà Thành, ngày 05 tháng 11 năm 2013 Người viết Lê Văn Chẩm Hòa Thành, ngày.....tháng 11 năm 2013 Ý kiến của tổ Hòa Thành, ngày..... tháng 11 năm 2013 Ý kiến của Ban giám hiệu Phần cảm tạ Phương pháp dạy học trực quan là phương pháp dạy học tích cực, cơ bản nhất trong dạy học sinh học 7 . 18
  19. Sáng kiến kinh nghiệm G/V: Lê Văn Chẩm Nhằm phát huy tính tích cực , chủ động sáng tạo, tạo hứng thú học tập sinh học, nắm được phương pháp học tập môn sinh học 7 . Học sinh có thể tự khai thác, tìm tòi kiến thức để bổ sung cho nguồn tri thức sinh học của mình thêm phong phú, tạo nên những năng lực cần thiết để sau này học sinh trở thành người lao động sáng tạo, năng động, hòa nhập với nhịp sống hiện nay . Việc sử dụng kênh hình trong dạy học sinh học 7 là một vấn đề quan trọng nhất trong dạy học sinh học 7, Kênh hình trong dạy học sinh học 7 khá hoàn chỉnh, mang nhiều lượng kiến thức cơ bản của bài học, có mối quan hệ hữu cơ với bài học. Như vậy kênh hình sách giáo khoa sinh học 7 phải được sử dụng tối đa để hướng dẫn học sinh khai thác kiến thức . Tóm lại : Phương pháp dạy học trực quan trong sinh học 7và việc sử dụng kênh hình trong dạy học sinh học 7 là phương pháp tối ưu cho giáo viên. Đồi hỏi giáo viên phải vận dụng sáng tạo vào từng chương, từng bài, từng tiết học sao cho phù hợp nhằm phát huy ưu thế của phương pháp này và nâng cao tính khoa học trong dạy học sinh học 7 . * Trên đây là những ý kiến chủ quan của cá nhân tôi từ thực tiễn giảng dạy. Chắc còn nhiều thiếu sót, nhiều điểm chưa hợp lý, câu từ còn chưa thuyết phục. Rất mong được đồng nghiệp đóng góp ý kiến, cùng xây dựng một phương pháp dạy học hoàn thiện hơn, phù hợp thực tế địa phương hơn nữa. Mục đích nhằm nâng cao chất lượng Dạy - Học bộ môn trong nhà trường THCS với yêu cầu phát triển của sự nghiệp Giáo dục và của đất nước . Xin chân thành cảm ơn ! 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2