Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của sáng kiến "Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ" nhằm đổi mới phương pháp để tạo được hứng thú học tập cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ

Tên đề tài : “Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ ”. I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.Vai trò của biện pháp đối với học sinh Đổi mới căn bản, toàn diện là yêu cầu của giáo dục hiện nay. Việc xây dựng, áp dụng phương pháp mới trong dạy học bộ môn để nâng cao hiệu quả dạy và học là yêu cầu phải được giải quyết. Thời gian qua, Ngành giáo dục đã và đang triển khai thực hiện đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các môn học trong đó có môn Công nghệ. Môn Công nghệ là môn khoa học ứng dụng gần gũi với cuộc sống, cung cấp những kiến thức cơ bản về nông, lâm, ngư nghiệp. Việc học tập tốt môn Công nghệ giúp học sinh nâng cao khả năng vận dụng kiến thức vào thực tế, đặc biệt là giúp các em biết gắn liền lí thuyết với thực hành, biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống gia đình và địa phương, hình thành những hiểu biết ban đầu về kĩ thuật và hướng nghiệp. Tuy nhiên trong thực tế, môn Công nghệ hiện nay vẫn chưa thực sự được quan tâm ở nhiều nhà trường, nhiều nơi, nhiều lúc còn coi đây là môn học bổ trợ kiến thức về đời sống, mới chỉ mang tính thường thức xã hội chứ chưa được coi là tiền đề, cơ sở trong việc đào tạo, rèn luyện học sinh có hiểu biết cơ bản về một số nghề hoặc áp dụng trong đời sống, trong hướng nghiệp. Có nhiều học sinh coi môn Công nghệ là môn “ phụ” nên chưa mặn mà với môn học. Vì vậy trong mỗi giờ dạy ngay từ đầu tiết học, nếu không lôi cuốn được học sinh thì ắt hẳn các em lại càng chán hơn. Với phương pháp dạy học truyền thống, chúng ta thường sử dụng phương pháp thuyết trình bằng những lời lẽ lập luận, dẫn dắt logic, có lý từ phía giáo viên, mang tính khởi động cho giáo viên là chủ yếu. Bởi học sinh vẫn đóng vai trò thụ động lắng nghe. Còn cảm xúc, hứng thú chỉ là sự “lây lan” từ giáo viên sang học sinh chứ không phải được khơi dậy, hình thành từ sự hoạt động của học sinh. Mặt khác, phần lớn các thầy cô giáo đều hướng đến việc đổi mới trong hoạt động hình thành kiến thức là chủ yếu, chưa quan tâm đúng mức tới hoạt động 3
khởi động cũng như vai trò của hoạt động này trong việc định hướng, tạo hứng thú cho học sinh khi chuẩn bị vào một tiết học. Nó đòi hỏi người giáo viên Công nghệ ngoài chuyên môn vững vàng cần có tâm thế tốt, luôn nhiệt huyết, yêu nghề, luôn trau dồi đổi mới phương pháp để tạo được hứng thú học tập cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy. Với những lí do trên, tôi đã chọn giải pháp “Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ ”. 2. Thực tế tại địa phương a) Thuận lợi - Cùng với quan điểm đổi mới của ngành giáo dục, trong những năm qua Trường THCS Tây Đằng cũng đã áp dụng phương pháp giáo dục mới, kết hợp hài hòa giữa lí thuyết và thực hành, với rất nhiều những hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh phát triển toàn diện bản thân. - Nhà trường luôn quan tâm và hỗ trợ giáo viên, trong quá trình giảng dạy - Học sinh đa số đồng đều về nhận thức, có ý thức vận dụng kiến thức đã học trong lao động, học tập và thực tế đời sống ở gia đình. b) Khó khăn: - Điều kiện cơ sở vật chất nhà trường còn khó khăn, diện tích chật hẹp, không có vườn trường , không có phòng học bộ môn nên việc tổ chức hoạt động học và làm thực hành của các em học sinh còn hạn chế. - Nhiều học sinh không có hứng thú lắm khi học môn Công nghệ. Còn hiện tượng lười học bài cũ, lười chuẩn bị bài ở nhà, không chịu phát biểu xây dựng bài trong giờ học, tiếp thu bài chậm. Học sinh chưa thể hiện được hết năng lực của bản thân. - Một số giáo viên lớn tuổi, ngại thay đổi, ngại đổi mới phương pháp giảng dạy, chưa tạo sự hứng thú cho HS trong học tập bộ môn, việc hướng dẫn học sinh nắm bắt những kiến thức mới còn hạn chế. c) Đối tượng nghiên cứu: - Lớp 7A, 7B Trường THCS Tây Đằng, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội 4
- Theo điều tra đầu năm học 2021-2022 ở hai lớp 7A, 7B, số lượng học sinh yêu thích môn Công nghệ cũng rất ít, chỉ chiếm khoảng 20% - 25%. - Bài khảo sát đầu năm cho kết quả như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 7A 43 10 23,3 25 58,1 8 18,6 7B 42 7 16,6 23 54,8 12 28,6 3. Ý nghĩa - Công nghệ là một môn gắn với đời sống, từ thực tế các em được học kiến thức cơ bản rồi lại áp dụng những kiến thức đó trong đời sống, góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống. - Khởi động là hoạt động đầu tiên của tiết học, hoạt động này nhằm giúp học sinh huy động những kiến thức đã học, những kĩ năng, kinh nghiệm của bản thân trong đời sống về các vấn đề có nội dung liên quan đến bài học mới. Thông qua hoạt động khởi động sẽ kích thích tính tò mò, sự hứng thú, tạo tâm thế cho học sinh có nhu cầu khám phá những hoạt động tiếp theo trong giờ học, thậm chí là sau giờ học, khơi dậy niềm đam mê, gây dựng, bồi đắp tình yêu lâu bền đối với môn học, đáp ứng được mục tiêu đổi mới giáo dục toàn diện. - Bên cạnh đó, việc giúp HS chú ý, hứng thú học môn Công nghệ, nắm bắt được những kiến thức cơ bản của bài học là một yêu cầu cấp thiết mà mỗi GV cần phải nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo trong giảng dạy để đạt được hiệu quả cao. Kết hợp với sự trải nghiệm thực tế sẽ mang lại cho học sinh những kinh nghiệm và chúng ta cần phải khuyến khích và phát triển nó theo phương pháp quan sát mẫu vật, hướng dẫn học sinh vận dụng những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên làm ra các sản phẩm đạt yêu cầu kỹ thuật và có tính sáng tạo, tính thẩm mỹ tiến tới định hướng nghề nghiệp. 5
II. BIỆN PHÁP CỤ THỂ * Tổ chức các hoạt động khởi động được thực hiện vào đầu tiết học. Tùy nội dung, yêu cầu từng bài học, giáo viên có thể tổ chức các loại hình khởi động khác nhau 1. Khởi động bằng tổ chức chơi trò chơi. Trò chơi là hoạt động được các học sinh thích thú tham gia. Vì vậy nó có khả năng lôi kéo sự chú ý và khơi dậy được hứng thú học tập. Rất nhiều trò chơi ngoài mục đích đó còn có thể ôn tập kiến thức cũ hoặc dẫn dắt các em vào hoạt động tìm kiếm tri thức mới một cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Hoặc có những trò chơi giúp các em vận động tay chân khiến cho cơ thể tỉnh táo, giảm bớt những áp lực tâm lý do tiết học trước gây ra. * Trò chơi “ Chiếc hộp may mắn” Giáo viên chuẩn bị một chiếc hộp nhỏ, trong đó có những phiếu ghi các câu hỏi. Cả lớp sẽ hát một bài tập thể, vừa hát vừa chuyền tay nhau chiếc hộp. Khi giáo viên có hiệu lệnh “dừng” cả lớp sẽ ngừng hát và hộp quà đến tay ai người đó sẽ lựa chọn câu hỏi trong chiếc hộp. Câu hỏi trong chiếc hộp sẽ liên quan đến bài cũ và bài mới sắp học. Trò chơi tạo tính bất ngờ, thú vị cho học sinh. Trò chơi này có thể dùng được trong tất cả các tiết dạy. Ví dụ : Khi tôi dạy Tiết 2. Bài 2,3. Khái niệm về đất trồng và thành phần của đất trồng. Một số tính chất chính của đất trồng tôi chuẩn bị một số phiếu có ghi những câu hỏi sau : - Phiếu số 1: 1. Trong nông nghiệp có những loại cây trồng nào? Kể tên những sản phẩm cây trồng nông nghiệp chủ yếu ở địa phương em và nước ta. Trả lời đúng em được thưởng một tràng pháo tay. - Phiếu số 2: 2. Trồng trọt có vai trò như thế nào? Trả lời đúng em nhận được phần quà là một dụng cụ học tập. - Phiếu số 3: 6
3. Làm thế nào để trồng trọt đạt kết quả? Trả lời tốt câu hỏi này em sẽ được phần quà là một quyển sổ tay. - Phiếu số 4: 4. Đất trồng có vai trò như thế nào đối với cây trồng? Kể tên các loại đất trồng mà em biết ? Trả lời được câu hỏi này em được điểm 10 Sau khi làm phiếu xong tôi gấp lại để trong hộp và bắt đầu tổ chức chơi trò chơi. Tôi cho cả lớp hát tập thể bài “ Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng” của nhạc sĩ Phạm Tuyên. Các em vừa hát vừa chuyền chiếc hộp. Khi tôi ra hiệu dừng hát chiếc hộp đến tay bạn nào thì bạn đó lựa chọn phiếu trả lời. Khi trò chơi kết thúc tôi hỏi cảm nhận của các em sau khi chơi xong trò chơi. Giáo viên nhận xét, đánh giá và nhẹ nhàng dẫn các em vào bài mới *Trò chơi “Tiếp sức” Đây là trò chơi mang tính trí tuệ và cũng rèn luyện khả năng phản xạ của học sinh. Trong thời gian nhanh nhất trả lời được nhiều câu hỏi nhất. Câu hỏi ở đây có thể liên quan đến kiến thức bài học trước, có thể là những câu hỏi cho bài sắp tìm hiểu (trước khi học bài mới tôi đã yêu cầu các em về đọc bài và tìm hiểu các loại phân bón nên các em có thể trả lời một cách dễ dàng) Ví dụ: Khi dạy Tiết 5“ Chủ đề: Phân bón” tôi làm như sau: - GV mời một học sinh trong lớp lên điều khiển trò chơi. - Nhóm học sinh tham gia trò chơi, gồm 2 đội, mỗi đội 3 em - Sau đó người dẫn chương trình đưa ra luật chơi: + Lần lượt từng bạn trong hai đội lên viết tên loại phân bón + Sau khi HS thứ nhất hoàn thành thì trở về vị trí của đội, HS thứ hai lên viết tiếp tên loại phân bón khác. + Cứ như thế, trong hai phút đội nào ghi được nhiều loại phân bón hơn và chính xác đội đó thắng cuộc. - Đội chiến thắng sẽ được tặng mỗi bạn một phần quà lưu niệm nhỏ. 7
Câu hỏi: Kể tên các loại phân bón thường dùng cho cây trồng trong nông nghiệp Đáp án: - Phân vô cơ: Đạm… - Phân hữu cơ: phân chuồng,… - Phân vi sinh Kết thúc trò chơi đánh giá nhận xét các đội chơi, động viên các em và dẫn vào bài. *Trò chơi “ Đuổi hình đoán chữ”. Đây là trò chơi mang tính chất nhận diện, giáo viên sẽ chiếu những hình ảnh trên máy chiếu, mỗi hình đều có những điểm gợi ý, học sinh nhìn vào hình đoán biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng. Trò chơi này có ưu điểm là: - Có khả năng lôi kéo số đông học sinh tham gia. - Phát huy trí tưởng tượng của học sinh - Rèn luyện khả năng phản ứng nhanh. - Trong thời gian ngắn có thể giúp học sinh nhắc lại được kiến thức đã học. - Trò chơi này phù hợp cho những tiết dạy ôn tập hoặc những tiết dạy theo chủ đề. Tôi đã sử dụng trò chơi này trong Tiết 12 “Chủ đề: Sâu bệnh” tôi đã làm như sau: - Chọn 10 học sinh, chia làm 2 đội, mỗi đội 5 em, mỗi đội được phát một lá cờ nhỏ. - Sau đó tôi lần lượt chiếu các hình ảnh, trong thời gian sớm nhất nhóm nào giơ cờ lên trước nhóm đó sẽ được quyền trả lời. - Câu hỏi cho các hình lần lượt như sau: Các biểu hiện của cây trồng bị sâu bệnh phá hại? Biện pháp phòng trừ ? - Nhóm nào thắng sẽ được tặng mỗi bạn một phần quà đồ dùng học tập. 8
Sâu hại cây trồng Phun thuốc trừ sâu, bệnh Bẫy côn trùng Kết thúc trò chơi giáo viên đặt câu hỏi cho học sinh: Em cảm nhận gì về trò chơi này? Trò chơi mang lại cho em điều gì?.Các em lần lượt bộc lộ cảm xúc của mình, sau đó tôi nhẹ nhàng dẫn vào bài. 2. Khởi động bằng tiểu phẩm. Hình thức khởi động bằng tiểu phẩm sẽ tạo hứng thú học tập, giúp các em chủ động khám phá kiến thức của bài học. Tạo điều kiện để phát triển óc sáng 9
tạo của học sinh, khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của học sinh theo hướng tích cực. Giúp học sinh nhập vai, diễn tả thái độ ý kiến của người mà mình nhập vai, rèn thái độ giao tiếp, khả năng giao tiếp linh hoạt, khả năng giải quyết vấn đề, chủ động trong mọi hoạt động tình huống nhằm tìm ra phương thức xử lí mới. Ví dụ: Khi dạy Tiết 40 - Bài 37: “ Thức ăn vật nuôi” tôi làm như sau: Tôi cho học sinh đóng vai các con vật Trâu, Lợn, Gà. Mỗi học sinh trong vai một con vật giới thiệu về mình và giao lưu với cả lớp để giới thiệu những thức ăn thích hợp với từng con vật. Từ đó giáo viên đạt vấn đề vào bài. III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN BIỆN PHÁP Kết quả thu được như sau: Lớp 7A+7B (85 HS) Lớp 7A+7B (85 HS) Trước khi áp dụng giải pháp Sau khi áp dụng giải pháp HS HS HS HS HS rất HS HS HS rất không không bình hứng hứng bình hứng hứng hứng hứng thường thú thú thường thú thú thú thú 60% 23% 17% 0% 9% 14,2% 54,8% 22% Từ sự hứng thú, yêu thích môn học dẫn đến kết quả học tập môn Công nghệ HKI năm học 2021-2022 của các em tương đối tốt. Cụ thể: Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 7A 43 10 23,3 25 58,1 8 18,6 7B 42 7 16,6 23 54,8 12 28,6 Như vậy, kết quả cho thấy sau khi tôi thay đổi hình thức khởi động tiết học thì các em học sinh có sự thay đổi rõ rệt , các em rất hứng thú vì được tham gia hoạt động nhiều hơn. Các em tự tin, mạnh dạn, luôn có ý thức sẵn sàng đón nhận nhiệm vụ, và đặc biệt luôn mong đợi đến tiết tôi dạy. Đó là động lực thúc đẩy tôi hoàn thành giải pháp và nghiên cứu tiếp các giải pháp khác sắp tới. 10
IV. KẾT LUẬN 1. Kết luận chung Để định hướng và tạo đà cho các hoạt động học tập trong một tiết học, đặc biệt là hoạt động hình thành kiến thức thì việc đổi mới phương pháp dạy học là cần thiết, do đó đổi mới cần tiến hành trước tiên từ phần khởi động. Qua quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và vận dụng các giải pháp đổi mới nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong các tiết học, trong đó hoạt động khởi động cần được quan tâm đầu tư đổi mới đúng mức để tiết học sôi nổi, hứng thú và tạo tâm lý tích cực cho học sinh ngay từ đầu mỗi tiết học. Với việc vận dụng các giải pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh qua hoạt động khởi động trong giờ học Công nghệ cùng với quá trình khảo nghiệm và thu thập kết quả, tôi nhận thấy giải pháp có hiệu quả thiết thực vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy môn Công nghệ; Từ kết quả và ý nghĩa của giải pháp, bản thân tôi đã thực hiện ở hầu hết ở các lớp đang dạy đều cho kết quả khả quan. Các em có hứng thú học tập bộ môn, tự tin cởi mở hơn trong giao tiếp với bạn bè thầy cô, các em biết lựa chọn, sắp xếp các ý tưởng trình bày mạch lạc một vấn đề, biết tự khẳng định, so sánh đánh giá bản thân. Có thái đúng đắn tích cực hơn trong học tập. - Tuy nhiên đối tượng học sinh ở các khối lớp khác nhau, trình độ khác nhau đòi hỏi người giáo viên phải biết vận dụng thật linh hoạt cho phù hợp. Đặc biệt với những lớp đối tượng học sinh còn hạn chế về mức độ nhận thức và cách thức tổ chức hoạt động tránh để các em cảm thấy nặng nề trong giờ học. 2. Đề xuất, kiến nghị - Hoạt động khởi động tiết học là một trong những biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Để việc đổi mới đạt hiệu quả tôi xin có một số kiến nghị sau: 2.1. Với giáo viên giảng dạy 11
- Phải thật sự nhiệt tình, tâm huyết với nghề, luôn có tinh thần học hỏi, đổi mới các hình thức dạy học cho phù hợp với học sinh của từng khối, lớp. - Luôn luôn thực hiện theo phương châm khen nhiều hơn chê. Động viên khích lệ kịp thời những việc làm của các em. 2.2. Với học sinh: - Tâm thế tốt, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. - Mạnh dạn ,tự tin, sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Trên đây tôi đã trình bày giải pháp “Tạo hứng thú cho học sinh qua hoạt động khởi động môn Công nghệ”. Tôi đã áp dụng giải pháp này vào thực tế công tác giảng dạy, song thiếu sót là điều không tránh khỏi. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của bạn bè, đồng nghiệp. Tây Đằng, ngày 15 tháng 2 năm 2022 Người viết Nguyễn Thị Kiều Hoa 12
Mục lục Trang bìa ..................................................................................................trang 2 Nội dung đề tài......................................................................................trang 2 Tên đề tài:.......................................................................................trang 3 I. Lý do chọn đề tài.............................................................................trang 3 1. Vai trò, biện pháp:................................................................trang 3 2. Phạm vi, đối tượng..............................................................trang 4 3. Khảo sát thực tế...................................................................trang 5 II. Biện pháp cụ thể ...........................................................................trang 6 III. Kếtquả thực hiện biện pháp.........................................................trang 10 IV. Kết luận – Bài học kinh nghiệm.................................................trang 11 V. Ý kiến đề nghị sau khi thực hiện đề tài .................................trang 12 13