zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Sáng kiến kinh nghiệm

Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:35

Báo xấu

41
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THPT "Tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp" với mục đích tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm phát huy khả năng độc lập tìm tòi, khám phá trong học tập nhằm chọn lọc và thu nhận kiến thức của học sinh khi giải quyết vấn đề trong bài học và trong thực tế. Từ đó nâng cao kết quả học tập của học sinh, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học bộ môn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÊN ĐỀ TÀI DỰ ÁN : TÌM HIỂU MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT TRỒNG NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT CANH TÁC TRONG NÔNG NGHIỆP Lĩnh vực/ Môn: Công Nghệ 10 Cấp học : THPT Tác giả: Vũ Thị Nhàn Đơn vị công tác: Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa Chức vụ: Giáo viên
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội BẢNG CHỮ VIẾT TẮT Số thứ tự Chữ viết tắt Đọc là 1 CN10 Công nghệ 10 2 DH Dạy học 3 GV Giáo viên 4 HS Học sinh 5 PP Phương pháp 6 PPDH Phương pháp dạy học 7 DHDA Dạy học dự án 8 DHTDA Dạy học theo dự án 9 SV Sinh viên 10 THPT Trung học phổ thông 11 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 12 DA Dự án 13 CNTT Công nghệ thông tin 14 THPT Trung học phổ thông
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội MỤC LỤC PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ..…………………………………………………....1 1.Lý do chọn đề tài...........................................................................................1 1.1. Xuất phát từ nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học..............................1 1.2. Xuất phát từ đặc điểm môn CN10............................................................2 2. Mục đích nghiên cứu....................................................................................2 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu............................................................3 4. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................3 5. Phạm vi, thời gian nghiên cứu.....................................................................3 6. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................3 6.1.Nghiên cứu lý thuyết...................................................................................3 6.2. Nghiên cứu thực trạng...............................................................................3 6.3. Thực nghiệm sư phạm...............................................................................3 7. Nội dung nghiên cứu....................................................................................4 8. Đóng góp mới trong đề tài nghiên cứu........................................................4 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ................................................................5 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.......................................................................................5 1. Lịch sử nghiên cứu.......................................................................................5 2. Cơ sở lý luận................................................................................................5 2.1. Mô tả..........................................................................................................5 2.2. Đặc trưng cơ bản của dạy học theo dự án..............................................5 2.3. Phân loại DHTDA......................................................................................6 2.4. Quy trình DHTDA......................................................................................6 2.5. Ưu và nhược điểm của dạy học theo dự án.............................................7 2.5.1. Ưu điểm..................................................................................................7 2.5.2. Nhược điểm............................................................................................8 2.6. Vai trò của GV – HS trong DHTDA..........................................................8 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.................................................................................9 1. Sự cần thiết phải đưa DHDA trong trường học nói chung trong môn công nghệ nói riêng.....................................................................................................9 2. Tình hình thực tế của việc đưa DHDA vào trong hệ thống giáo dục quốc dân .........................................................................................................................11 III. XÂY DỰNG DỰ ÁN VÀ GIẢI PHÁP..................................................11
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội 1. Mục tiêu dự án............................................................................................11 1.1. Về kiến thức............................................................................................11 1.2. Về kỹ năng...............................................................................................12 1.3. Về thái độ................................................................................................12 2. Cấu trúc, nội dung bài 7, 8 môn công nghệ 10............................................12 3. Tên dự án: “ Tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp” .......................................................13 4. Chuẩn bị điều kiện để thực hiện dự án....................................................13 4.1. Bối cảnh...................................................................................................13 4.2. Giải quyết vấn đề...................................................................................13 4.3.Giải pháp thực hiện dự án.......................................................................13 4.4. Phiếu đánh giá sản phẩm dự án.............................................................14 5. Kết luận......................................................................................................14 6. Dự án (Phần phụ lục).................................................................................15 IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.....................................................................15 1. Phương pháp đánh giá................................................................................15 2. Kết quả nghiên cứu....................................................................................15 PHẦN III. KẾT LUẬN CHUNG VÀ ĐỀ NGHỊ........................................17 1. Kết luận chung...........................................................................................17 2. Điều kiện áp dụng......................................................................................17 3. Những đề xuất, kiến nghị..........................................................................17 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Xuất phát từ nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học Thế kỷ XXI, thế kỷ của sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, kỹ thuật hiện đại với các cuộc cách mạng lớn như: cách mạng tin học, cách mạng công nghệ, cách mạng truyền thông…nhằm thỏa mãn những yêu cầu mới về phát triển kinh tế, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Đứng trước những yêu cầu mới của xã hội, trong sự nghiệp xây dựng đất nước, thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ X của Đảng, thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xã hội của 10 năm đầu thế kỷ XXI, giáo dục đào tạo có vị trí rất quan trọng cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu. Để phát triển giáo dục thì chúng ta phải không ngừng đổi mới về nội dung và PPDH. Định hướng đổi mới PPDH được nêu trong nghị quyết của Đảng và Luật Giáo dục được cụ thể hóa vào chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2001 2010 (ban hành theo Quyết định số 201/2001/QĐ TTg ngày 28 tháng 12 năm 2001 của Thủ tướng chính phủ) như sau: “Đổi mới và hiện đại hóa PPDH. Chuyển từ việc truyền thụ tri thức thụ động, thầy giảng, trò ghi sang hướng dẫn người học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức; dạy cho người học PP tự học; tự thu nhận thông tin một cách có hệ thống và có tư duy phân tích tổng hợp; phát triển năng lực của mỗi cá nhân; tăng cường tính chủ động, tính tự chủ của HS, SV trong quá trình học tập...” Mặt khác, định hướng đổi mới đồng bộ PPDH, kiểm tra đánh giá trong giáo dục trung học ngày càng được quan tâm nhiều hơn, mục đích là thay đổi các phương pháp dạy học truyền thống, đẩy mạnh vai trò người học, tự giác, tư duy, sáng tạo…Vì vậy, dạy học truyền thống có thể gọi là chương trình giáo dục định hướng nội dung dạy học hay ”định hướng đầu vào” (điều khiển đầu vào) không còn thích hợp do: + Ngày nay, tri thức thay đổi và bị lạc hậu nhanh chóng, việc quy định cứng nhắc những nội dung chi tiết trong chương trình dạy học dẫn đến tình trạng nội dung chương trình dạy học nhanh bị lạc hậu so với tri thức hiện đại. Do đó việc rèn luyện phương pháp học tập ngày càng có ý nghĩa quan trọng trong việc chuẩn bị cho con người có khả năng học tập suốt đời. + Chương trình dạy học định hướng nội dung dẫn đến xu hướng việc kiểm tra đánh giá chủ yếu dựa trên việc kiểm tra khả năng tái hiện tri thức 1 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội mà không định hướng vào khả năng vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn. + Do phương pháp dạy học mang tính thụ động và ít chú ý đến khả năng ứng dụng nên sản phẩm giáo dục là những con người mang tính thụ động, hạn chế khả năng sáng tạo và năng động. Do đó chương trình giáo dục này không đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội và thị trường lao động đối với người lao động về năng lực hành động, khả năng sáng tạo và tính năng động. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo xác định ”Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”; “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. Theo tinh thần đó, các yếu tố của quá trình giáo dục trong nhà trường trung học cần được tiếp cận theo hướng đổi mới => CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC người học ngày càng được quan tâm và là chiến lược giáo dục lâu dài của ngành giáo dục nước nhà. 1.2. Xuất phát từ đặc điểm môn CN10 Chương trình công nghệ 10 là tổng hợp tất cả các nội dung từ các lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp và phần tạo lập doanh nghiệp nhằm mục đích trang bị cho thế hệ trẻ những kiến thức cơ bản về tr ồng tr ọt, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi, bảo quản chế biến, về quản trị kinh doanh. CN10 là môn học mang tính kỹ thuật rõ nét, có tính ứng dụng cao, đòi hỏi vận dụng thực tế nhiều. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng DH bộ môn, cần nghiên cứu áp dụng các PP tích cực vào dạy – học một cách có hiệu quả nhất và đồng thời biết vận dụng các kiến thức được học để giải quyết những nhiệm vụ có liên quan đến thực tiễn và đời sống sản xuất. Ngày nay, tiếp cận Giáo dục định hướng năng lực học sinh sẽ giúp HS lĩnh hội tri thức trọn vẹn và luôn nắm bắt được nội dung kiến thức thực tế của môn học, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Dự án : Tìm hiểu một số 2 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp” 2. Mục đích nghiên cứu Tổ chức dạy học dự án tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm phát huy khả năng độc lập tìm tòi, khám phá trong học tập nhằm chọn lọc và thu nhận kiến thức của học sinh khi giải quyết vấn đề trong bài học và trong thực tế. Từ đó nâng cao kết quả học tập của HS, góp phần đổi mới PPDH và nâng cao ch ất l ượ ng DH b ộ môn. 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp sử dụng PP DHTDA trong DH bài 7,8 môn công nghệ 10 để từ đó đề xuất biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp. Khách thể nghiên cứu: Dạy học bài 7,8 môn công nghệ 10 bằng quy trình DHDA ở trường THPT. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu Quy trình xây dựng DHDA. Cơ sở lý thuyết môn công nghệ 10 bài 7,8. Cơ sở thực tiễn về hiện trạng đất canh tác nông nghiệp ở Việt Nam. 5. Phạm vi, thời gian nghiên cứu Đề tài áp dụng cho HS lớp 10 trong giờ học chính khóa. Thời gian: Đề tài được nghiên cứu từ tháng 01/2018 và được áp dụng thực hiện trong năm học 2018 – 2019. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu lý thuyết Nghiên cứu các tạp chí, các văn kiện, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước về phương hướng phát triển GD&ĐT, các chỉ thị của ngành GD&ĐT. Nghiên cứu các tài liệu về lý luận có liên quan để làm cơ sở cho đề tài. Nghiên cứu các tài liệu có liên quan về tính chất của đất trồng cụ thể là các tài liệu liên quan đến cấu tạo đất, khả năng hấp phụ của đất, phản ứng của dung dịch đất, độ phì nhiêu của đất. Nghiên cứu mục tiêu DH, nội dung,cấu trúc bài 7,8 – CN 10 để xây dựng dự án. 6.2. Nghiên cứu thực trạng Sử dụng các tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành dự án của HS. 3 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội 6.3. Thực nghiệm sư phạm Đối tượng: HS lớp 10 của trường THPT nơi công tác. Bố trí thí nghiệm: Thí nghiệm được bố trí tại 2 lớp 10 là 10A1 và 10A10 của trường. Hiệu quả của dự án được đánh giá bằng sự tiến bộ về kiến thức và kỹ năng làm việc để hoàn thành dự án của HS so với HS lớp đối chứng. Đối chứng: Lớp 10A6 dạy theo PP truyền thống. - Kiểm tra, đánh giá + Đánh giá trực tiếp thông qua các chỉ tiêu có trong dự án về mức độ hoàn thành dự án, khả năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình của nhóm… + Soạn một số đề kiểm tra trong đó đánh giá khả năng học tập vận dụng kiến thức đa nghiên cứu trong dự án của HS. Xây dựng tiêu chí đánh giá kĩ năng học tập của HS từ đó đánh giá sự tiến bộ của HS trong kĩ năng này qua từng giai đoạn. + Xử lí số liệu: Sử dụng toán thống kê để xử lí kết quả thu được. Các số liệu được xử lí trên Exel Rút kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy. Đồng thời thông qua việc trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp. 7. Nội dung nghiên cứu Xác định cơ sở lý luận cho việc xây dựng dự án “ Tìm hiểu 1 số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất anh tác trong nông nghiệp” Phân tích mục tiêu DH, cấu trúc, nội dung bài học. Từ đó, nhận thấy việc áp dụng PP DHTDA là hợp lý. Xây dựng dự án. 8. Đóng góp mới trong đề tài nghiên cứu Mở rộng các phương pháp dạy học theo DHDA. Khai thác sâu và khai thác tính chất của đất trồng, thực trạng sử dụng đất canh tác ở Việt Nam để từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp thực tiễn. Rèn kĩ năng hình thành các năng lực cần thiết ở HS: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, kỹ năng thuyết trình, năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông. 4 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Lịch sử nghiên cứu Trên thế giới khái niệm “ dự án” trong dạy học đã được sử dụng từ thế kỷ XVI ở các trường dạy nghề kiến trúc tại Ý. Sau đó, lan rộng sang các nước châu Âu khác và Mỹ từ thế kỷ XVIII. Cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, dạy học theo dự án đã được sử dụng dạy học phổ thông tại Mỹ. Người đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cơ sở lý thuyết cho PP DHTDA là các nhà sư phạm Mỹ J. Dewey và Charles Peirce. Họ đã đưa ra những cơ sở cho DHTDA và khẳng định rằng, tất cả mọi người dù già hay trẻ đều học bằng hoạt động thông qua mối quan hệ với môi trường thực tế. Tuy nhiên, thời điểm đó, DHTDA vẫn còn nhiều hạn chế do thiếu tư liệu và ảnh hưởng của chiến tranh thế giới thứ II. Ngày nay, DHTDA được ứng dụng trong mọi cấp từ giáo dục phổ thông, đào tạo nghề cho tới cấp đại học ở nhiều nước phát triển trên thế giới. Ở Việt Nam, PP DHTDA đã được bộ giáo dục và đào tạo kết hợp với công ty Intel Việt Nam triển khai thí điểm tại nhiều trường học trên cả nước theo chương trình dạy học cho tương lai của Intel ( Intel teach to the future ). 5 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội Chương trình này hướng dẫn giáo viên sử dụng Internet thiết kế trang web và triển khai các dự án cho HS. Những công trình nghiên cứu liên quan tới DHTDA ở Việt Nam của các tác giả thời gian gần đây như: “ Dạy học theo dự án – một phương pháp có chức năng kép trong đào tạo giáo viên” của Nguyễn Văn Cường và Nguyễn Thị Diệu Thảo (2004), đề tài “ DHTDA và vận dụng trong đào tạo giáo viên môn công nghệ phần kinh tế gia đình” của Nguyễn Thị Diệu Thảo (2007)… 2. Cơ sở lý luận 2.1. Mô tả Dạy học theo dự án (DHTDA) là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của DHTDA. 2.2. Đặc trưng cơ bản của dạy học theo dự án Người học là trung tâm của quá trình dạy học. Dự án tập trung vào những mục tiêu học tập quan trọng gắn với các chuẩn . Dự án được định hướng theo bộ câu hỏi khung chương trình. Dự án đòi hỏi các hình thức đánh giá đa dạng và thường xuyên Dự án có tính liên hệ với thực tế. Người học thể hiện sự hiểu biết của mình thông qua sản phẩm và quá trình thực hiện. Công nghệ hiện đại hỗ trợ và thúc đẩy việc học của người học. Kĩ năng tư duy là yếu tố không thể thiếu trong phương pháp dạy học dự án. 2.3. Phân loại dạy học theo dự án DHTDA có thể phân loại theo nhiều phương diện khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại: * Phân loại theo chuyên môn Dự án trong môn học. Dự án liên môn. 6 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội Dự án ngoài chuyên môn. * Phân loại theo sự tham gia của người học * Phân loại theo sự tham gia của giáo viên * Phân loại theo quỹ thời gian Dự án nhỏ: Khoảng từ 2 – 6 giờ học. Dự án trung bình: giới hạn là một tuần hoặc 40 giờ học. Dự án lớn: tối thiểu là một tuần (40 giờ học), có thể kéo dài nhiều tuần. * Phân loại theo nhiệm vụ Dự án tìm hiểu. Dự án nghiên cứu. Dự án kiến tạo. Các loại dự án trên không hoàn toàn tách biệt với nhau. Dự án có tính tổng hợp là dự án kết hợp nhiều hoạt động khác nhau. Trong từng lĩnh vực chuyên môn có thể phân loại các dạng dự án theo đặc thù riêng. 2.4. Quy trình dạy học theo dự án * Bước 1: Chọn đề tài và xác định nhiệm vụ, mục tiêu của dự án Dự án phải gắn với thực tiễn đời sống, từ những vấn đề cần thiết trong thực tế, GV chọn lựa vấn đề liên quan đến bài dạy sau đó giới thiệu đến HS, sau đó HS sẽ xác định vấn đề cần giải quyết đó là DA học tập và chọn tên đề tài (dự án). Mục tiêu của dự án là GV cần hình thành được cho HS sau khi thực hiện xong DA là những kiến thức, kỹ năng, thái độ, tư duy bậc cao. Mục tiêu DA có tác dụng định hướng cho quá trình thực hiện DA. * Bước 2: Lập kế hoạch thực hiện dự án + Phân nhóm, phân vai trong nhóm + Cách lập kế hoạch Bước Công việc Thời gian thực hiện + GV giới thiệu tài liệu hổ trợ + Thời gian dành cho từng công việc của dự án + Kinh phí thực hiện dự án + Quy định sản phẩm mà dự án phải đạt được + GV đưa ra tiêu chí đánh giá dự án * Bước 3: Thực hiện dự án Các thành viên trong nhóm sẽ thực hiện kế hoạch đề ra, tiến hành thu thập thông tin và chia sẻ, thảo luận trong nhóm, giải quyết các công việc cần 7 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội làm. Nhưng khi làm việc cá nhân hay nhóm phải chú ý là kết hợp giữa lý thuyết và thực hành. GV kiểm tra, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện dự án để kịp thời can thiệp sư phạm cần thiết để giúp HS về PP tự học, tự nghiên cứu, hợp tác làm việc nhóm, viết báo cáo,… * Bước 4: Tổng hợp kết quả và báo cáo sản phẩm Kết quả thực hiện DA có thể được viết dưới dạng thu hoạch, báo cáo, …sản phẩm của DA có thể được trình bày trên Power Point, dạng ấn phẩm (bản tin, báo, áp phích) hoặc thiết kế trang Web, mô hình…Sản phẩm của DA có thể được trình bày giữa các nhóm HS, giới thiệu trong trường hay ngoài xã hội. * Bước 5: Đánh giá dự án Giáo viên và học sinh cùng đánh giá sản phẩm DA của từng nhóm theo tiêu chí đánh giá đã đề ra (tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau, GV đánh giá). Từ đó rút ra những kinh nghiệm cho DA tiếp theo. Trong thực tế, khi áp dụng quy trình DHDA, chúng ta có thể xen kẽ, thâm nhập lẫn nhau ở các bước tùy theo hoàn cảnh. Vì vậy việc phân chia các bước trong quy trình chỉ mang tính tương đối. 2.5. Ưu và nhược điểm của dạy học theo dự án 2.5.1. Ưu điểm Tạo điều kiện cho HS huy động, ứng dụng và phát triển kiến thức, kỹ năng của mình vào việc giải quyết DA phức tạp trong thực tế. Khuyến khích HS giải quyết những vấn đề phức tạp mang tính thực tế, HS phải khám phá, đánh giá, giải thích và tổng hợp thông tin một cách có khoa học, qua đó phát triển các kỹ năng nhận thức. Kích thích động cơ, thúc đẩy mong muốn học tập của HS, phát huy khả năng làm việc, tính trách nhiệm và mong muốn được nhìn nhận, đánh giá của HS. Yêu cầu và tạo điều kiện cho HS sử dụng thông tin của những môn học khác nhau để giải quyết vấn đề. Nhờ vậy, kiến thức học trong chương trình đào tạo được liên kết với nhau. Tạo điều kiện và yêu cầu HS tiếp thu tri thức theo cách học của người lớn là học và ứng dụng tri thức. Phát triển năng lực sáng tạo, năng lực tự giải quyết các vấn đề một cách đầy đủ, thúc đẩy suy nghĩ sâu hơn khi gặp các vần đề khác nhau. 8 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội Thúc đẩy và rèn luyện năng lực cộng tác, kỹ năng giao tiếp giữa HS với GV và giữa các HS với nhau. Đôi khi sự cộng tác còn được mở rộng ra các thành viên của cộng đồng. Học sinh có cơ hội để định hướng việc học của mình, họ coi trọng việc học hơn. Do những nghiên cứu theo chiều sâu, việc học tập của HS được mở rộng ra khỏi những vấn đề trước mắt. HS học được những kỹ năng nghiên cứu có giá trị mà họ không thể có được từ các bài giảng truyền thống. 2.5.2. Nhược điểm DHDA đòi hỏi nhiều thời gian, nó không thể thay thế PP thuyết trình trong việc truyền thụ những tri thức lý thuyết, trừu tượng, quá khó một cách hệ thống trong thời gian ngắn. Hoạt động thực hành, thực tiễn khi thực hiện DHDA đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp. Nhiều HS đã quen với PPDH truyền thống nên không quen với việc chủ động định hướng quá trình học tập, vì thế đã gặp nhiều khó khăn. Tương tự, nhiều GV đã quen và tự tin với vai trò giảng dạy theo PP truyền thống nếu chuyển sang vai trò “người dẫn đường” trong DHDA cũng gặp nhiều lúng túng. 2.6. Vai trò của GV – HS trong DHTDA * Vai trò của GV Hướng dẫn cộng đồng người học, tạo thuận lợi, kích thích hứng thú của HS và làm cho họ hiểu rõ tiến trình học tập. Khác với lớp học truyền thống, GV đóng vai trò chủ đạo nắm giữ tất cả kiến thức và truyền tải đến học sinh. Với DHTDA, GV chỉ đóng vai trò như một nhà vấn, một học viên cộng tác. Những thông tin mà GV đưa ra, theo Vygoski phải mang tính nhận thức và siêu nhận thức. Thông tin toàn mang tính chất nhận thức nhằm hướng dẫn HS dần dần có thể tự lực hoàn toàn, tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện kế hoạch, nhiệm vụ học tập của bản thân (lập kế hoạch, định hướng điều chỉnh, kiểm tra và đánh giá). Thông tin siêu nhận thức nhấn mạnh đến việc làm chủ những kiến thức “công bố” được và “thực hiện” được. Để HS phát triển thói quen lập luận và khả năng áp dụng một cách mềm dẻo những khái niệm đã học, những kiến thức đó phải có sự liên kết với nhau. Giáo viên cần tạo ra sự hỗ trợ cần thiết trước những lần HS “r ẽ sai” trên con đường hoàn thành dự án, có thể bằng các chỉ dẫn hoặc bằng các sản 9 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội phẩm mẫu, các tài liệu, các nguồn thông tin, các chuyển giao công việc, các phiếu đánh giá… Giáo viên phải tập trung hơn vào việc tạo cơ hội học tập, tiếp cận với thông tin, làm mẫu và hướng dẫn HS đồng thời cũng phải tạo ra môi trường học tập thúc đẩy phương pháp học tập theo kiểu cộng tác giữa các thành viên trong nhóm HS. * Vai trò của HS HS đóng vai trò là những “chuyên gia” thuộc các ngành nghề khác nhau trong xã hội để có thể tham gia ngày càng tích cực vào việc thực hiện mục đích học tập. Trong một dự án học tập, HS không chỉ tham gia vào quá trình quản lí một phần mà còn quản lí tổng thể dự án. Tức là, trong quá trình học tập, HS được tham gia quyết định và tự quyết định các giai đoạn của quá trình DH, đặc biệt là trong việc xây dựng kế hoạch và thực hiện dự án. Trong chừng mực, HS có thể tham gia xác định và tự đánh giá dự án. HS được giao những nhiệm vụ cụ thể, gắn với đời sống thực tế, HS hợp tác làm việc với nhau trong các nhóm, phát huy tối đa năng lực cá nhân khi đảm nhận những vai trò khác nhau. HS phải thể hiện thành quả của mình thông qua các bài thuyết trình, sản phẩm, trang web…Những sản phẩm cuối cùng giúp HS thể hiện khả năng diễn đạt và làm chủ quá trình học tập. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Sự cần thiết phải đưa DHDA trong trường học nói chung trong môn công nghệ nói riêng. Hiện nay, hiện tượng học lệch, sự phát triển thiếu toàn diện trong nhận thức, quan điểm, hành động đang là vấn đề bức thiết trong các nhà trường nói riêng, trong xã hội nói chung. Hơn thế thực tiễn cho thấy dạy học dự án là một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp đào tạo những người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại. Mặt khác, cần đưa giáo dục theo quan điểm tích hợp vào trong hệ thống giáo dục quốc dân bởi nước ta có số học sinh sinh viên chiếm gần 1/3 dân số đất nước. Tác động đến nhóm đối tượng này gần, dễ, nhanh nhất. Đây 10 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội cũng là chủ nhân, tương lai của đất nước, là lực lượng lớn mạnh trong việc tuyên truyền tới công dân. Giáo dục theo phương pháp DHDA góp phần hoàn thiện nhân cách, kỹ năng sống cho thế hệ trẻ để họ có thể làm chủ cuộc sống của mình, bảo vệ và phát triển ngôi nhà chung của mình. Trong lĩnh vực dạy học môn công nghệ 10, việc kết hợp các nội dung từ các môn học, lĩnh vực khác nhau, lồng ghép các nội dung cần thiết vào các nội dung vốn có của môn công nghệ 10 là rất cần thiết. Tuy nhiên, với đặc điểm học sinh của trường tôi đang công tác – một trường mà đa phần học sinh ở mức trung bình yếu thì việc học tập theo phương pháp DHDA gặp không ít khó khăn. Bởi vì, khi xây dựng dự án vào học một bài cụ thể thì yêu cầu học sinh không chỉ tham gia vào quá trình quản lí một phần mà còn quản lí tổng thể dự án. Tức là, trong quá trình học tập, HS được tham gia quyết định và tự quyết định các giai đoạn của quá trình DH, đặc biệt là trong việc xây dựng kế hoạch và thực hiện dự án. Trong chừng mực, HS có thể tham gia xác định và tự đánh giá dự án. Xuất phát từ tính tích cực của hướng dạy học này và những khó khăn cụ thể của giáo viên và học sinh của trường, tôi đã lựa chọn những phương pháp dạy học để có thể đạt được hiệu quả cao nhất. Bằng việc xây dựng dự án thông qua các tiêu chí nhỏ để định hướng HS tìm hiểu đúng và đủ theo yêu cầu của bài học, do đặc điểm bộ môn với số tiết của học kỳ 1 là 1 tiết/ tuần nên tôi đã giao vấn đề cho học sinh tìm hiều trước đó từ 6 đến 7 ngày, học sinh có thời gian huy động kiến thức, thu thập thông tin cần thiết để hoàn thành các tiêu chí trong dự án của nhóm. Đồng thời giáo viên cũng phải xây dựng được dự án cụ thể, chi tiết để dẫn dắt học sinh định hướng đúng đắn dự án không xa rời bộ môn đang học. Qua thực tế dạy học tôi thấy rằng việc đưa phương pháp DHDA một cách khéo léo vào môn học sẽ giải quyết một vấn đề chủ động tiếp cận kiến thức, sáng tạo trong tư duy của HS là hết sức cần thiết. Điều đó không chỉ đòi hỏi người giáo viên giảng dạy bộ môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà còn phải không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức của những bộ môn học khác, tư suy, sáng tạo và cẩn trọng trong việc đưa ra dự án để giúp các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học nhanh chóng và hiệu quả nhất. 11 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội 2. Tình hình thực tế của việc đưa DHDA vào trong hệ thống giáo dục quốc dân. Ở Việt Nam, PP DHTDA đã được bộ giáo dục và đào tạo kết hợp với công ty Intel Việt Nam triển khai thí điểm tại nhiều trường học trên cả nước theo chương trình dạy học cho tương lai của Intel ( Intel teach to the future ). Chương trình này hướng dẫn giáo viên sử dụng Internet thiết kế trang web và triển khai các dự án cho HS. Về phía giáo viên: Đội ngũ giáo viên phần lớn được đào tạo theo chương trình sư phạm đơn môn, chưa trang bị cơ sở lý luận dạy học dự án một cách chính thống nên khi giảng dạy, xây dựng dự án giáo viên còn lúng túng trong việc xác định mục tiêu giáo dục, xây dựng dự án chi tiết và bố trí tiết dạy hợp lý. Đại đa phần giáo viên chỉ tập chung vào việc cung cấp kiến thức cơ bản của bài học, ít chú trọng mở rộng, đặc biệt là tạo điều kiện cho HS phát huy tối đa năng lực cũng như rèn luyện kỹ năng của học sinh vì còn e ngại tổ chức dạy học sẽ ồn, ảnh hưởng đến các lớp học và bị nhắc nhở… Về phía học sinh: Các em vẫn quen với PP học truyền thống là thụ động tiếp nhận kiến thức từ giáo viên, chưa chủ động tiếp cận kiến thức của môn học, chưa nhận thức được tầm quan trọng trong việc tự học, điều này ảnh hưởng lớn đền chất lượng dạy học và việc hình thành các năng lực cần có ở học sinh. Về phía môn học: Môn Công nghệ là một bộ môn khoa học, vì vậy việc áp dụng dạy học theo PP truyền thống không phù hợp với đặc thù môn học là học và thực nghiệm. Ngoài ra, chương trình môn học biên soạn còn nặng về cung cấp kiến thức, ít chú trọng đến việc bồi dưỡng năng lực cho HS và cơ sở vật chất cho các bài thực hành còn nghèo nàn, hạn chế. III. XÂY DỰNG DỰ ÁN VÀ GIẢI PHÁP 1. Mục tiêu dự án 1.1 Về kiến thức Trong dự án này, HS sẽ tìm hiểu nội dung sau: a) Các tính chất cơ bản của đất trồng Tìm hiểu về keo đất, các loại keo đất. Tìm hiểu vể khả năng hấp phụ của đất, độ phì nhiêu của đất. 12 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội Tìm hiểu về các phản ứng của dung dịch đất. b) Cách xác định pH của dung dịch đất và một số tiêu chí đánh giá độ phì nhiêu của đất Chỉ ra được cách xác định pH của dung dịch đất. Chỉ ra được một số tiêu chí đánh giá độ phì nhiêu của đất. c) Đề xuất được biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất, cải tạo đất. Từ các tính chất cơ bảo của đất trồng, đền xuất biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nói chung và đề xuất cụ thể biện pháp cải tạo đất chua, đất kiềm. 1.2. Về kỹ năng Thông qua các nhiệm vụ cụ thể của dự án, giúp HS hình thành một số kỹ năng sau: Tìm kiếm thông tin trên mạng internet. Thu thập và xử lý thông tin. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình học tập. Làm việc theo nhóm. Viết và trình bày báo cáo trước đám đông. Học tập tích cực, chủ động, sáng tạo. Vận dụng lý thuyết linh hoạt, đưa lý thuyết được học vào giải quyết vấn đề thực tiễn. Sử dụng được máy đo pH hoặc thang màu để xác định pH của đất. Sử dụng được những thí nghiệm đơn giản làm rõ vấn đề lý thuyết… 1.3. Về thái độ Nâng cao ý thức sử dụng đất canh tác hợp lý, ý thức tuyên truyền cách sử dụng đất canh tác đúng, hợp lý nhằm bảo vệ tài nguyên đất. Độc lập, tự giác, tự chịu trách nhiệm trước nhóm. Hứng thú trong quá trình thực hiện dự án. 2. Cấu trúc, nội dung bài 7, 8 môn công nghệ 10 Tên bài Nội dung Bài 7: Một số tính chất I. Keo đất và khả năng hấp phụ của đất của đất trồng 1. Keo đất 2. Khả năng hấp phụ của đất II. Phản ứng của dung dịch đất 1. Phản ứng chua của đất 2. Phản ứng kiềm của đất 13 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội III. Độ phì nhiêu của đất 1. Khái niệm 2. Phân loại I. Chuẩn bị Bài 8: Thực hành: Xác II. Quy trình thực hành định độ chua của đất III. Đánh giá kết quả 3. Tên dự án: “ Tìm hiểu một số tính chất của đất trồng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất canh tác trong nông nghiệp” Dự án này nhằm tìm hiểu một số tính chất của đất trồng, chỉ ra cách xác định chỉ số pH của dất…cụ thể, trong giới hạn của dự án là tìm hiểu hai loại đất: đất xám bạc màu và đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá. Từ đó, chỉ ra được các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất cũng như cải tạo hai loại đất trên. 4. Chuẩn bị điều kiện thực hiện dự án GV cần chuẩn bị: phòng học có máy chiếu hoặc bảng tương tác,hệ thống âm thanh, các phiếu đánh giá, theo dõi dự án. GV đưa ra bối cảnh là vấn đề cần giải quyết của dự án. 4.1. Bối cảnh “ GV đưa ra cho HS quan sát 2 hình ảnh, yêu cầu HS quan sát và nhận xét hình ảnh. Sau đó, GV đưa HS vào bối cảnh của dự án: Như vậy, chúng ta thấy rất rõ vai trò của đất đối với quá trình sinh trưởng, phát triển của cây trồng, vậy em và nhóm của mình với vai trò là những kỹ sư nông nghiệp, có nhiệm vụ giúp cho các bác nông dân hiểu hơn về đất của họ và giúp họ cải tạo đất để đất trở nên tốt hơn, sử dụng hiệu quả hơn.” 4.2. Vấn đề cần giải quyết Để hoàn thành bài tập này, GV yêu cầu HS làm việc theo 4 nhóm ( 1 nhóm/1 tổ) hoàn thành các nhiệm vụ sau đây: Nhóm 1: Giới thiệu được một số tính chất của đất trồng cụ thể: khái niệm keo đất, khả năng hấp phụ của đất. Từ đó đề xuất biện pháp nâng cao khả năng hấp phụ của đất. Nhóm 2: Giới thiệu khái niệm phản ứng của dung dịch đất, nguyên nhân gây chua đất và cách xác định độ chua của đất. Từ đó, đề xuất biện pháp cải tạo đất chua. 14 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội Nhóm 3: Giới thiệu phản ứng kiềm của đất (khái niệm, nguyên nhân hình thành đất kiềm, cách xác định đất kiềm). Từ đó, đề xuất biện pháp cải tạo đất kiềm. Nhóm 4: Giới thiệu khái niệm độ phì nhiêu của đất, cách xác định độ phì nhiêu của đất, phân loại và biện pháp nâng cao độ phì của đất. 4.3. Giải pháp thực hiện dự án Trong dự án này, mặt khái niệm khá trừu tượng chính vì vậy, để làm rõ được chúng, GV hướng dẫn HS nghiên cứu kỹ phần lý thuyết, gợi ý HS nên thực hiện các thí nghiệm trực quan hoặc sử dụng powerpoint, email hoặc xây dựng website để tuyên truyền, giới thiệu bài viết…Cụ thể: Nhóm 1: Sử dụng thí nghiệm trực quan để giới thiệu khái niệm keo đất (có thể quay lại thí nghiệm tự làm, hoặc thiết kế mô hình động trên powerpoint), trình bày bài trên tờ A0 như báo tường. Nhóm 2: Trình bày trên powerpoint về cơ sở lý thuyết của phản ứng dung dịch đất, phản ứng chua và biểu diễn trực quan cách xác định độ chua của đất thông qua thí nghiệm cụ thể. Nhóm 3: Cách làm việc tương tự nhóm 2. Nhóm 4: + Thiết kế một phiếu điều tra cho HS phát trước và sau khi học bài 7,8 với nội dung đơn giản về một số những hiểu biết nhất định về đất và cách sử dụng đất tại gia đình, địa phương. Thu thập và sử lý số liệu. + Tạo web/diễn đàn trên internet hoặc facebook đưa ra thông tin, giải pháp nâng cao độ phì nhiêu của đất, có thể test thử ý kiến để khảo sát nhận thức của mọi người về cách sử dụng đất sao cho hiệu quả Dự án này tập trung chủ yếu vào HS nhưng GV đóng 1 vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ HS tìm hiểu và rút ra kết luận. GV khuyến khích HS làm việc độc lập, hướng dẫn HS làm việc theo nhóm có hiệu quả và thường xuyên kiểm tra theo dõi tiến độ công việc của HS. 4.4. Phiếu đánh giá sản phẩm dự án Điểm tối Tiêu chí Điểm nhóm đa 1. HS làm việc nhóm hiệu quả: Các thành viên tham gia tích cực, làm tốt nhiệm vụ 10 nhóm giao. 2. Nội dung chính xác, phù hợp 20 3. Nghiên cứu hoàn thiện và xử lý được vấn 20 15 | 19
Vũ Thị Nhàn – Trường THPT Lưu Hoàng Ứng Hòa –Hà Nội đề 4. Trình bày khoa học, sáng tạo 20 5. Thuyết trình mạch lạc, rõ ràng, logic 15 6. Sử dụng CNTT phù hợp 15 5. Kết luận Qua việc chọn bài 7,8 môn công nghệ 10 để áp dụng dạy học theo dự án, tôi thấy có những thuận lợi như sau: Bộ môn công nghệ là một bộ môn khoa học, có ứng dụng thực tiễn nhiều, đặc biệt đối với khu vực địa phương với ngành nghề chủ yếu là trồng trọt, chăn nuôi. Tạo điều kiện thuận lợi cho HS tìm hiểu thực tế, tiếp xúc thực tế với những kiến thức được truyền đạt. HS có ý thức trách nhiệm, có đam mê khoa học, hứng thú với công việc được giao. Kiến thức phù hợp, giúp HS dễ dàng tìm hiểu thực tiễn, áp dụng thêm khoa học vào giải thích các hiện tượng trong thực tiễn. Dự án có sự kết hợp của bài học lý thuyết với thực hành, nên tăng cường kỹ năng về nhiều mặt cho HS. Tuy nhiên, dạy học theo dự án còn có những khó khăn nhất định như: Dạy học theo dự án đòi hỏi nhiều thời gian của GV và HS nên PP học tập mới này không thể áp dụng liên tục trong thời gian dài. Ngoài ra, để đáp ứng được hiệu quả của PP DHTDA đòi hỏi bản thân người học – HS phải có ý thức tự giác, trách nhiệm, hứng thú với dự án…Với lớp học phải đầy đủ trang thiết bị cần thiết để phục vụ quá trình học tập. Vì vậy, phải chọn lớp phù hợp khi dạy học dự án. Dạy học theo dự án không thể thay thế các phương pháp dạy học khác trong quá trình dạy học. Dạy học theo dự án là bổ sung, kết hợp một cách hợp lý với các phương pháp dạy học khác để tạo hiệu quả tốt nhất cho người học. 6. Dự án (phần phụ lục) IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Phương pháp đánh giá Sau khi thực hiện dự án xong, tôi tiến hành kiểm tra đánh giá kết quả của học sinh dưới hai hình thức: lấy ý kiến thăm dò của người học, lam bài ̀ 16 | 19

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.