Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục

Chia sẻ: Tomjerry004 | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học được hoàn thành với mục tiêu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức mà còn hình thành được những kỹ năng sống cho học sinh, góp phần làm giàu trí thức một hành trang cần thiết cho cuộc đời của các em.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục

I. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài. Giáo dục là quá trình hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích, có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trò yếu tố giáo dục trong sự phát triển nhân cách con người, Bác Hồ đã viết trong bài thơ “Nửa đêm” (trích “Nhật ký trong tù”): “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên” Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản chất là tốt, nhưng do ảnh hưởng của giáo dục và môi trường sống cùng sự phấn đấu, rèn luyện của mỗi cá nhân mà hình thành những con người thiện, ác khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi sơ, tính bản thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện. Theo Người con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã hội luôn có thiện và có ác nên trong bản thân mỗi con người cũng có thiện và ác. Cái ác có là do ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do đó, giáo dục làm một nhiệm vụ vô cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách con người, hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một xã hội với những con người có ích và hướng thiện. Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiêp trông ng ̣ ̀ ươi không ̀ chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn của toan Đang, toan dân ta nói ̀ ̉ ̀ riêng. Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, la vô cung ̀ ̀ ̣ ́ ởi sự thanh đat cua môt con ng quan trong va câp thiêt b ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ười, sự phat triên cua môt thê ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ự hưng thinh cua đât n hê, s ̣ ̉ ́ ươc đêu phu thuôc vao kêt qua cua hoat đông giao duc “Vì ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong một thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết. Lam thê nao đê nh ̀ ́ ̀ ̉ ững ngươi chu t ̀ ̉ ương lai cua đât ̉ ́ nươc co đu đ ́ ́ ̉ ức lân tai? Lam thê nao đê s ̃ ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ự nghiêp giao duc mang lai hiêu qua tôt? Đây ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ̃ ̣ ̉ ́ ̉ ững người lam công tac giao chinh la trach nhiêm chung cua toan xa hôi, cua tât ca nh ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ duc, đăc biêt la cua ng ươi giao viên chu nhiêm l ̀ ́ ̉ ̣ ơp – ng ́ ười trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, ngươi g ̀ ần gũi nhiêu nhât v ̀ ́ ơi cac em hoc ́ ́ ̣ sinh, ngươi luôn ̀ ở bên canh giai đap moi kho khăn thăc măc cua cac em, ng ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ́ ̉ ́ ươi ma cac ̀ ̀ ́
̣ ́ ́ ươi ma đ em kinh trong va yêu qui nhât, ng ́ ̀ ̀ ̀ ược cac em xem nh ́ ư la cha la m ̀ ̀ ẹ không ai ̀ ười giao viên chu nhiêm l khac chính la ng ́ ́ ̉ ̣ ớp. ̀ ̣ ̉ ̣ ơp tôi rât mong muôn hoc tro cua minh la nh La môt giao viên chu nhiêm l ́ ́ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ ̀ ững ̀ ̉ con ngoan, tro gioi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân co ich cho xa hôi. ́́ ̃ ̣ Để thực hiện nhiệm vụ này, đòi hỏi người giáo viên không ngừng phấn đấu học tập, là người có kiến thức năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Vì “Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” không những nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức mà còn hình thành được những kỹ năng sống cho học sinh, góp phần làm giàu trí thức một hành trang cần thiết cho cuộc đời của các em. Đó là nguyện vọng của bản thân tôi muốn góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục. Với ý tưởng như thế, tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục”. 1.2, Điểm mới của đề tài: Công tác chủ nhiệm là một công việc thường xuyên, gắn bó với người giáo viên chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đối với mỗi nhà giáo trong quá trình đảm nhiệm trọng trách này đều tích luỹ cho mình một số kinh nghiệm riêng. Hơn nữa, hiện nay chúng ta đang thực hiện đánh giá học sinh theoThông tư 30 và Thông tư 22 đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình lớp học VNEN. Với mô hình này, yêu cầu học sinh phải có tính tự quản cao, đoàn kết, hợp tác với nhau giúp các em trở thành những con người “vừa hồng, vừa chuyên”, sống hoàn thiện, có ích trong tương lai. Vì vậy muốn xây dựng một lớp học mà học sinh có tính tự quản cao thì đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải có những giải pháp tối ưu để đưa lớp học của mình đi vào nề nếp, đó chính là điểm mới trong đề tài của tôi. 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường Tiểu học: Giáo viên Tiểu học không chỉ dạy đủ các môn học theo quy định của Bộ GD&ĐT mà còn phải làm tốt công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên Tiểu học không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn phải biết tổ chức quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục, đó là việc làm rất nặng nề và cũng rất khó khăn đối với giáo viên. Năm học 2018 2019, lớp tôi chủ nhiệm có 25 học sinh. Đa số học sinh ở rải đều cả 2 thôn Đông Thành và Xuân Hồi. Đa số các em sống thật thà và chăm chỉ, đoàn kết và thương yêu nhau, song có một số em khả năng tiếp thu chậm nên các em còn rụt rè trong học tập và giao tiếp; có 1 em nam hay quậy phá, chọc ghẹo các bạn trong lớp gây ồn ào, mất trật tự trong giờ học và lực học còn yếu; 2 em có hoàn cảnh đặc biệt (Bố mẹ ly hôn phải sống nhờ vào ông bà ngoại); nhiều em có hoàn cảnh khó
khăn nên không có góc học tập ở nhà, đồ dùng học tập nhiều lúc còn thiếu…Mỗi một học sinh đều có một nhược điểm riêng, khiến tôi phải tìm tòi mọi biện pháp thích hợp để giúp các em khắc phục những nhược điểm đó một cách nhẹ nhàng mà không động chạm đến lòng tự ái của các em. Đã nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, phần nào đã có chút kinh nghiệm nhưng tôi vẫn thấy công việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là rất phức tạp. Mỗi giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm thì phải vừa là một giáo viên giỏi về chuyên môn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học sinh, để xử lí các tình huống sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả giáo dục cao. Nếu giáo viên không tâm huyết với nghề, không có tinh thần trách nhiệm cao thì khó mà hoàn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống…của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy tốt các môn học theo quy định, tôi luôn cố gắng phấn đấu làm tốt vị trí, vai trò, nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp. Qua nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn thường gặp như sau: 2.1.1. Thuận lợi: Trong quá trình giáo dục luôn được các cấp, các ngành, chi bộ và các lực lượng xã hội quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ. Được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của lãnh đạo cấp trên, của ban giám hiệu nhà trường. Được sự hỗ trợ của hội cha mẹ học sinh, của các đoàn thể trong và ngoài nhà trường. Nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phòng học, bàn ghế khang trang, phòng học thoáng mát, nhà vệ sinh sạch sẽ ... 2.1.2. Khó khăn: *Những khó khăn từ phía phụ huynh, học sinh Người dân sống chủ yếu bằng nghề nông hoặc lao động tự do, không có việc làm ổn định nên kinh tế gia đình còn gặp nhiều khó khăn.Vì vậy, thu nhập của người dân chưa cao dẫn đến đời sống kinh tế còn thấp. Việc mua sắm đồ dùng cho con em còn hạn chế chưa đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh. Mặt bằng dân trí có phần thấp hơn so với một số xã trong địa bàn huyện. Nhận thức của phụ huynh còn hạn chế. Sự quan tâm giáo dục của gia đình đối với các em chưa đúng mức, nhiều phụ huynh còn quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là do nhà trường đảm nhiệm. Một số học sinh còn lơ là chưa ham học, chưa coi trọng nề nếp học tập,cụ thể : + Đi học không đúng giờ. + Chưa ý thức việc học cho bản thân, đến lớp không chăm chú học bài với tâm trạng uể oải, đồ dùng học tập thiếu, không biết bảo quản. Tinh thần trách nhiệm, tự giác trong học tập còn ỉ lại nhiều ở cô giáo. + Chưa có ý thức vệ sinh cá nhân, xưng hô với thầy cô chưa thực sự lễ phép. * Khó khăn từ phía giáo viên:
Công tác quan hệ với phụ huynh học sinh chưa được thường xuyên. Còn có nhiều học sinh gia đình có hoàn cảnh khó khăn thuộc diện hộ nghèo,cận nghèo. Việc thực hiện nội quy trường, lớp của các em còn hạn chế. Một số học sinh thiếu thốn tình cảm (như chỉ ở với mẹ hoặc bố, cha mẹ làm ăn xa) nên các em không được quan tâm, giáo dục toàn diện như các bạn cùng trang lứa . Giáo viên chưa nắm vững tâm lý học sinh, thường có thiện cảm với học sinh khá, giỏi và nặng nề ngôn ngữ với những học sinh yếu kém . Giáo viên chưa tìm hiểu hết tâm tư nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, làm cho học sinh yếu cảm thấy sợ sệt, tự ti, mặc cảm. Học sinh chưa có động cơ tự học tập, thiếu hứng thú, chưa thấy lợi ích của việc học, chưa có thói quen và kỹ năng lao động trí óc. 2.1.3. Nguyên nhân Qua một thời gian giảng dạy, học tập và theo dõi học sinh trong khối lớp 3 tôi thấy một số nguyên nhân như sau: a. Về gia đình: + Do điều kiện kinh tế còn khó khăn, bố mẹ bận mưu sinh hoặc bố mẹ ly hôn dẫn đến chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, còn thả lỏng không có trách nhiệm, phó mặc cho thầy cô và nhà trường. b. Về phía học sinh: + Một số học sinh chưa ham học còn mãi chơi, không có ý thức tự giác, nỗ lực trong học tập, dẫn đến tiếp thu bài chậm (lâu nhớ, chóng quên; học trước quên sau). c. Về phía giáo viên: + Chưa thực sự quan tâm đến học sinh, chưa gần gũi tìm hiểu về hoàn cảnh tâm tư tình cảm của các em. Do đó chưa có biện pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh dẫn đến tính ham học, tác phong, nề nếp học tập chưa tốt. 2.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC” Biện pháp thứ nhất : Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp Trong những ngày đầu năm học, nề nếp lớp chưa được ổn định. Hơn nữa các em chưa tự ý thức được các việc trong lớp cũng như nội quy ra vào lớp, nội quy của nhà trường đề ra. Nên để ổn định và đi vào nề nếp phải mất một thời gian dài mới ổn định được. Trách nhiệm một giáo viên chủ nhiệm lớp đứng trước thực trạng như vậy tôi đã vận dụng ngay kinh nghiệm chủ nhiêm lớp mà tôi đã đúc kết qua nhiều năm giảng dạy nhằm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp và nâng cao giáo dục toàn diện cho học sinh như sau: a. Tìm hiểu đối tượng: Là một giáo viên được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm lớp thì trước hết phải tìm hiểu tỉ mĩ từng đối tượng học sinh, biết được hoàn cảnh, năng lực
của từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp đối với từng đối tượng. Ngay đầu năm học tôi đã bắt tay vào tìm hiểu thông tin về tình hình của lớp tôi chủ nhiệm: Tổng số học sinh trong lớp: 25 em trong đó có 11 nữ. Số học sinh có hoàn cảnh khó khăn (hộ nghèo và cận nghèo): 2 /25 em Đây là cơ sở để giáo viên phân loại học sinh theo từng nhóm và có hướng giáo dục phù hợp. Những học sinh nào có hoàn cảnh khó khăn thì quan tâm nhiều hơn bằng cách: Gặp trực tiếp cha mẹ (anh, chị) của học sinh để động viên, tạo điều kiện cho con em đi học đều. Việc này giáo viên phải tiến hành thường xuyên, liên tục hàng tuần. Sự chân thành và gắn bó giữa giáo viên học sinh như vậy phụ huynh sẽ có trách nhiệm động viên, nhắc nhở con em. Quan tâm đặc biệt tới những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, có thể là ủng hộ cho các em sách vở, dụng cụ học tập .....nếu các em thiếu; động viên, an ủi cho các em đến trường. Cũng có thể là những hành động rất nhỏ như khâu lại nút áo, chải lại mái tóc khi các em chưa kịp thực hiện lúc đến lớp,…nhưng đối với các em thì đó là một sự khích lệ vô cùng lớn để các em vững bước trên con đường học tập. b. Bầu ban cán sự lớp: Ngay vào đầu năm học giáo viên chủ nhiệm cho học sinh trong lớp bầu ra Hội đồng tự quản gồm: 01 Chủ tịch hội đồng, 02 phó chủ tịch hội đồng; 04 trưởng ban. Giáo viên phân công cụ thể công việc cho từng thành viên như sau: + Chủ tịch Hội đồng tự quản theo dõi bao quát và tổ chức, hướng dẫn các hoạt động của lớp. + 2 phó chủ tich hội đồng tự quản: 1 phó chủ tịch phụ trách về Học tập,Thư viện, vệ sinh, sức khỏe có nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc quá trình học tập cũng như thư viện, vệ sinh sức khỏe của các bạn trong lớp. 1 phó chủ tịch phụ trách về Quyền lợi, Văn nghệ, thể dục thể thao của lớp. + 4 trưởng ban trực tiếp quản lí các thành viên trong tổ của mình về tất cả các hoạt động c. Bồi dưỡng năng lực tự quản cho ban cán sự lớp: Để làm tốt công tác tự quản, trước hết giáo viên chủ nhiệm phải tập huấn cho ban cán sự lớp và giao nhiệm vụ cho từng thành viên, sau khi các em đã nhận biết vai trò trách nhiệm của mình các em sẽ có ý thức tự quản tốt. Nhưng trong thời gian đầu năm học giáo viên chủ nhiệm phải theo dõi sát sao các hoạt động của ban cán sự lớp để phát hiện mặt còn hạn chế và uốn nắn kịp thời. Bám sát kế hoạch của Nhà trường, của Liên đội để vạch ra kế hoạch từng tuần, từng tháng theo từng chủ điểm, từng đợt thi đua để ban cán sự lớp có kế hoạch theo dõi, hướng dẫn các bạn thực hiện. d. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ngay từ đầu năm học: Việc lập kế hoạch xây dựng ban cán sự lớp giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm lớp vì thế dựa trên sự tìm hiểu và nắm bắt đối tượng học sinh, dựa vào kế hoạch nhà trường tôi lập kế hoạch tỉ mỉ sát thực. Phần chung tình hình lớp, có kế hoạch và biện pháp thực hiện cho năm học, cho
từng tháng, từng chủ điểm trong tháng. Có đánh giá, nhận xét từng tháng và sơ kết từng học kỳ. Phần cuối theo dõi học sinh, phần này cần phải được theo dõi học sinh thường xuyên và chặt chẽ có ghi chép, đánh giá mọi sự tiến bộ cũng như những tồn tại chưa khắc phục được của từng em. Để có hướng giải quyết khắc phục kịp thời. việc theo dõi đánh giá này thể hiện qua từng ngày, từng tuần, tứng tháng. e. Xây dựng kỷ cương nề nếp học sinh: Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm học, tôi đã xây dựng kỷ cương nề nếp cho học sinh. Giao trách nhiệm cụ thể, rõ ràng tới từng học sinh, từng tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó.Tăng cường công tác tự quản của học sinh, giúp các em có ý thức tự rèn luyện, tự học. Có quy định về lề lối học tập, rèn luyện, quy định giờ giấc, có sự theo dõi chặt chẽ của từng tổ, tránh sự buông lỏng về kỷ cương nề nếp. Biện pháp thứ hai : Xây dựng nề nếp học tập Để nâng cao chất lượng học tâp cũng như giáo dục đạo đức cho các em, tôi đã kết hợp cùng với gia đình một cách chặt chẽ. Tôi thường xuyên liên lạc với phụ huynh để trao đổi tình hình học tập cũng như các hoạt động khác. Tôi luôn nhắc nhở phụ huynh tạo mọi điều kiện cho con em đến trường. Trên bục giảng giáo viên phải mẫu mực, đối xử công bằng (không phân biệt, không thiên vị bất cứ học sinh nào, đồng thời không phê bình, sỉ nhục học sinh làm tổn hại đến tâm lí của học sinh ở bất cứ hoàn cảnh nào). Trong giờ học, tôi luôn tạo không khí sinh động, sôi nổi, hài hòa, vui tươi không căng thẳng mà tạo niềm vui, sự phấn chấn để các em tự tin học tập, các em vừa học vừa chơi nhưng vẫn đảm bảo chương trình chung. Ví dụ: Ttrong giờ Tập đọc, Luyện từ và câu... ngoài nội dung bài học, tôi còn giáo dục, cho các em về cách bảo vệ môi trường; môi trường biển và hải đảo qua các môn học cho các em nghe. Hay trong giờ học toán tôi vận dụng các câu chuyện cổ tích, câu chuyện vui để đưa ra các bài toán liên quan đến chương trình toán mà các em đang học. Khi đọc các bài toán có trong câu chuyện các em cảm thấy thú vị hơn với vấn đề yêu cầu các em giải quyết, nó còn giúp học sinh nâng cao kĩ năng đọc. Từ sự hưng phấn đó khoảng cách giữa các em với cô giáo chủ nhiệm được gần hơn, các em thực sự mạnh dạn trong học tập. Chất lượng học tập được nâng cao hay không thì yêu cầu đầu tiên phải có nề nếp, có quy định. Ngay lần họp phụ huynh đầu năm học tôi đã yêu cầu phụ huynh phải chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho con em. Tổ chức cho học sinh truy bài đầu buổi học: Lớp phó học tập cùng với 4 tổ trưởng cứ đầu buổi học các em ôn bài cũ với các bạn trong lớp, trong tổ. Hướng dẫn giải các bài tập khó hay giúp các bạn tính toán còn chậm, đọc chưa nhanh... Phân chia đôi bạn “Cùng tiến”: Khi phân chỗ ngồi, tôi bố trí cho học sinh khá, giỏi ngồi cạnh học sinh trung bình, yếu. Em khá, giỏi sẽ theo dõi, hướng dẫn bạn, kèm cặp bạn trong học tập. Nếu học sinh trung bình, yếu có tiến bộ thì nhận được nhiều lời khen từ cô giáo để khích lệ tinh thần. Chính vì vậy đôi bạn nào cũng muốn nhận nhiều lời khen nên bạn khá, giỏi rất nhiệt tình giúp bạn yếu học tập. Ngược lại, các
bạn có sức học trung bình, yếu cũng cố gắng học tập để không làm ảnh hưởng đến bạn mình. Biện pháp thứ ba: Xây dựng nhóm tự quản, tổ tự quản. Một trong những nguyên tắc giáo dục là giáo dục bằng tập thể và thông qua tập thể. Vì vậy xây dựng tập thể học sinh tự quản là một trong những nội dung quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp. Để làm tốt công tác này, tôi đã xây dựng một kế hoạch cụ thể bao gồm các nội dung: Lựa chọn nhóm tự quản, tổ tự quản Lựa chọn cán bộ nhóm, tổ có đủ uy tính và năng lực tự quản tập thể lớp. Giao nhiệm vụ cụ thể và bồi dưỡng cho các em về các yêu cầu của một tập thể tự quản. Cụ thể như sau: a) Nhóm tự quản Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình lớp học VNEN, tôi đã xây dựng cho lớp mình các nhóm tự quản và các tổ tự quản. Chính từ sự tự quản của các nhóm, các tổ đã tạo cho lớp học của tôi trở thành một bộ máy tổ chức hoạt động khá nhịp nhàng và chặt chẽ, giúp cho tôi rất nhiều trong hình thức tổ chức hoạt động học nhóm. Hình thức thực hiện của tôi như sau: Căn cứ vào tháng sinh và năng lực học tập của học sinh, tôi chia lớp ra thành 6 nhóm. Mỗi nhóm có một nhóm trưởng, có năng lực và uy tín đảm nhận công việc quản lí nhóm. Các nhóm bao gồm: * Nhóm 1: Nhóm sinh cùng tháng 3 gồm có 5 em * Nhóm 2: Nhóm sinh cùng tháng 6 gồm có 4 em. * Nhóm 3: Nhóm sinh cùng tháng 7 gồm có 4 em. * Nhóm 4: Nhóm sinh cùng tháng 9, 10 gồm có 5 em * Nhóm 5: Nhóm sinh cùng tháng 11, 12 gồm có 5 em. * Nhóm 6: Nhóm sinh vào các tháng còn lại gồm có 5 em. Điều đặc biệt là trong các nhóm đều có cấu trúc giống nhau, hội tụ đầy đủ các đối tượng học sinh của lớp (tất cả các nhóm đều có học sinh giỏi, học sinh yếu, học sinh có hoàn cảnh khó khăn ...) Mục đích của việc làm này là giúp các em biết quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập và trong cuộc sống (Ví dụ: Em học khá giúp đỡ em học yếu; em chăm ngoan nhắc nhở em lười học, hay nói chuyện riêng...Nhóm trưởng và các thành viên trong nhóm cần phải nhớ ngày sinh của các bạn trong nhóm mình để biết nói lời chúc mừng bạn nhân ngày sinh nhật....) Các nhóm hoạt động dưới sự điều khiển của nhóm trưởng và nhóm trưởng báo cáo các hoạt động của nhóm mình vào cuối mỗi buổi học cho tổ trưởng. b) Tổ tự quản. Với 6 nhóm tự quản, tôi chia đều làm 3 tổ tự quản, mỗi tổ gồm 2 nhóm, cụ thể như sau: * Tổ tự quản 1 gồm: Nhóm 1 và nhóm 2
* Tổ tự quản 2 gồm: Nhóm 3 và nhóm 4 * Tổ tự quản 3 gồm: Nhóm 5 và nhóm 6 Cũng giống với hình thức của nhóm tự quản, tổ tự quản cũng bầu ra 1 người làm tổ trưởng, đảm nhận công việc quản lý tổ. Nhận báo cáo hàng ngày từ các nhóm trưởng và tập hợp kết quả vào cuối tuần để báo cáo lên cho các lớp phó phụ trách các hoạt động của lớp. Biện pháp thứ tư : Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ giáo dục và Đào tạo phát động nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kĩ năng sống cho học sinh. Xây dựng trường học thân thiện là tạo môi trường giáo dục an toàn, bình đẳng và thân thiện để ngôi trường vừa là nơi trang bị cho học sinh kiến thức, vừa là nơi thu hút các em vào những hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh, tạo hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập, tìm hiểu kiến thức và tham gia các hoạt động xã hội “Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra môi trường học tập thân thiện, an toàn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”. Xây dựng được “Lớp học thân thiện” thì sẽ có “Học sinh tích cực”. Xây dựng được lớp học thân thiện, học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ học, sẽ nâng cao được chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Công việc “Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” được tôi tiến hành từng bước như sau: a)Trang trí lớp học xanh sạch đẹp Lớp học thân thiện phải có cây xanh, phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí đẹp, đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Do vậy, tôi hướng dẫn và cùng với học sinh thực hiện các công việc sau đây: Trồng cây xanh trong lớp: Chọn loại cây không có lá úa, rụng để lớp học luôn được sạch sẽ như cây trường sinh, cây lá cảnh...... Trang trí lớp đẹp, hài hòa đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Phần trang trí lớp, tôi giao trực tiếp cho từng tổ: mỗi tổ phải sưu tầm tranh ảnh liên quan đến các môn học; bài văn hay; bài viết chữ đẹp; tranh, ảnh ....chọn mỗi thể loại 3 bài đẹp nhất để trưng bày vào giấy khổ lớn theo mẫu của trường. Phân công cho các tổ trực nhật, vệ sinh theo quy định b) Xây dựng mối quan hệ thầy trò và bạn bè trong lớp * Xây dựng mối quan hệ thầy trò: Để xây dựng được mối quan hệ thầy trò tốt không phải là dễ nhưng cũng không khó nếu như chúng ta biết cần phải làm như thế nào và làm ra sao? Với tôi để xây dựng tốt mối quan hệ này, tôi luôn đặt sự công bằng và bình đẳng lên hàng đầu. Thầy nói – trò nghe, trò nói – thầy nghe và người thầy bao giờ cũng phải là tấm gương sáng để các em nói theo, phải tạo ra được sự uy nghiêm để các em phải nể phục. Vì vậy tôi đã thực hiện như sau:
Tôi luôn luôn lắng nghe những gì các em nói và giải quyết triệt để những vấn đề mà các em thắc mắc. Tôi thường đến lớp sớm trước 15 phút để cùng với Ban cán sự lớp hướng dẫn các em làm vệ sinh, chăm sóc bồn hoa cây cảnh và sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Khi trống báo hết giờ tôi thường về muộn hơn các em 10 phút để kiểm tra xem có vấn đề gì các em cần đề cập đến sau mỗi buổi học hay không? Khi giao việc, tôi chỉ nói một lần, nhưng chỉ nói khi lớp trật tự. Với cách làm này, tự nhiên thầy sẽ trở nên nói ít, học trò sẽ làm nhiều. Làm việc như thế nào thì đạo đức, ý thức sẽ kèm theo như thế ấy. Làm đến nơi đến chốn thì ý thức kỉ luật cũng đến nơi đến chốn. Khi lên lớp, tôi luôn chú ý đến cả cách đi đứng, nói năng, cách ăn mặc, cách cầm sách, chữ viết, thái độ,...để học trò noi theo. Không vì bất cứ lí do gì mà tôi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xòa, qua loa trước mặt học sinh. Khi học sinh làm bài, tôi thường xuyên, hướng dẫn học sinh hoàn thành bài tập tại lớp, giúp đỡ những học sinh tiếp thu bài còn chậm , không la mắng, sỉ nhục học sinh mà tiếp cận học sinh phát hiện những chỗ chưa đúng của học sinh, giúp các em làm lại cho đúng. Với cách nói đúng, làm đúng trong học tập, các em trở thành những con người tự tin, trung thực. Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót, tôi luôn cố gắng kiềm chế và tôn trọng học sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em sửa chữa, không nói nặng lời hay có cử chỉ xúc phạm các em. Tôi luôn khích lệ và biểu dương các em kịp thời. Tôi cố tìm ra những ưu điểm nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi khen, tôi cũng không quên chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục ở những tiết học sau và ngày càng hoàn thiện hơn. Khi nói chuyện hay khi giảng bài cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm của học sinh, tôi luôn thể hiện cho các em thấy tình cảm yêu thương của một người thầy đối với học trò. Theo quy luật phản hồi của tâm lý, tình cảm của thầy trước sau cũng sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trò. Lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của người thầy luôn có sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm lòng nhân hậu, bao dung, hết lòng vì học sinh thân yêu của mình. Có một người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực và ham học, thích đi học. * Xây dựng mối quan hệ bạn bè: “Học thầy không tày học bạn”. Dù bất cứ ở độ tuổi nào, trong cuộc sống mỗi con người chúng ta đều cần phải có bạn. Vì chính bạn là người dễ sẻ chia cùng chúng ta những niềm vui nỗi buồn. Và đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, ở lứa tuổi này các em cần có nhiều bạn. Bởi khái niệm bạn của các em chỉ mới dừng lại ở mức cùng chơi, cùng học, cùng vui đùa thỏa thích. Ai cũng có thể là bạn, các em chưa có sự lựa chọn hay đặt ra một tiêu chuẩn nào cho người bạn của mình. Những yêu, ghét, giận, hờn của các em chỉ xảy ra một cách tức thời, thoáng qua trong giây lát rồi tất cả đều trở lại bình thường. Vì thế là một người giáo viên chúng ta nên nắm bắt tâm lí của các em, thiết lập cho các em một mối quan hệ bạn bè tốt, giữ lại cho các
em những suy nghĩ ngây thơ trong sáng của lứa tuổi học trò. Nếu các em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngược lại, em học yếu cũng dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà không phải e ngại, xấu hổ. Nhưng trong thực tế, một lớp học thường xuất hiện nhiều nhóm học trò, đặc biệt là những lớp cuối cấp. Các em chia bè phái, phân biệt giàu nghèo, hay nói xấu hoặc châm chọc nhau. Tuy các em chưa gây ra chuyện gì nghiêm trọng nhưng nó vẫn ảnh hưởng xấu đến tình cảm bạn bè và chất lượng học tập của lớp. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan tâm đến vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó thì tôi sẽ xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân thiện. Từ môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc chắn sẽ được nâng cao. Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng giúp đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác của nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau: Lớp tôi đã được chia làm 6 nhóm học tập cụ thể, nhưng trong một số tiết học như Hoạt động ngoài giờ lên lớp, tiết Sinh hoạt lớp, Sinh hoạt Sao...tôi thường xuyên chia nhóm ngẫu nhiên. Tiết học này, các em chung nhóm với bạn này, nhưng tiết sau, các em lại chung nhóm với bạn khác. Mục đích của việc làm này nhằm giúp cho các em được tiếp xúc và trò chuyện, hợp tác với tất cả các bạn trong lớp, không tách biệt các em theo nhóm mà giáo viên đã lựa chọn ban đầu. Khi có chuyện xích mích giữa em này với em kia, tôi kịp thời can thiệp không để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn của các em. Tôi gặp gỡ trao đổi riêng với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đuôi câu chuyện. Sau đó phân tích rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó giảng hòa và bắt tay nhau vui vẻ trở lại. Đầu năm học, tôi thỏa thuận với cả lớp rằng nếu trong lớp mình có bạn nào đau ốm phải nằm viện thì cả lớp sẽ quyên góp tiền để mua quà đến thăm bạn, động viên bạn an tâm chữa bệnh; những em ở gần nhà sẽ thay nhau chép bài cho bạn. Khi bạn khỏi bệnh, những học sinh giỏi sẽ giúp đỡ bạn học tập để theo kịp chương trình. Qua những việc làm trên, tôi nhận thấy học sinh của lớp tôi ngày càng đoàn kết hơn. Các em biết quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, ít xảy ra tình trạng xích mích, kiện cáo nhau trong mỗi tiết học. 2.3. Những kết quả đạt được: Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân, cùng với sự quan tâm của ban giám hiệu và tất cả các thầy cô giáo trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng ăn ý của phụ huynh học sinh. Tôi đã đạt được kết quả khả quan, học sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Năm học 2018 2019
Duy trì sĩ số 25/ 25 đạt 100/%. Học sinh lên lớp thẳng đạt 100/%, trong đó có 12 học sinh đạt thành tích Xuất sắc tỷ lệ 41,4 %, 13 học sinh đạt thành tích khen mộ mặt tỷ lệ 44.8 % 100% học sinh thực hiện tốt 5 nhiệm vụ của người học sinh Lớp đạt danh hiệu: Lớp Tiên tiến xuất sắc. Hội thi Em hát dân ca cấp trường: Đạt giải Nhất Hội khỏe Phù Đổng: Giải Nhì: môn Cờ vua Thi trang trí Lớp học thân thiện: Đạt giải Nhì Thi Chăm sóc bồn hoa, cây cảnh: Đạt giải Nhì Các hoạt động khác: Tham gia đầy đủ và có chất lượng. III. PHẦN KẾT LUẬN 1. Ý nghĩa của đề tài: Đề tài “Một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ” có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Qua nghiên cứu đề tài đã giúp cho tôi càng thấy rõ hơn về tầm quan trọng của người giáo viên chủ nhiệm lớp. Đối với lứa tuổi học sinh Tiểu học thì công tác chủ nhiệm lớp phải đượ c đặt lên hàng đầu. Bởi lẽ các em còn rất nhỏ, nhút nhát và tất cả mọi thứ đối với các em đều mới lạ, rất cần có sự quan tâm dạy bảo từng giờ, từng ngày và ở mọi lúc mọi nơi của gia đình và nhà trường. Người giáo viên cần xác định công tác chủ nhiệm lớp là vấn đề rất quan trọng. Người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học sinh tiểu học, sự nhận thức của các em còn non trẻ, tư duy chưa đạt tới đỉnh cao do vậy mỗi giáo viên chủ nhiệm là một bác sĩ tâm lý, cần hòa mình vào thế giới của học sinh để tìm hiểu tâm tư, tình cảm, sẻ chia với hoàn cảnh từng học trò. Ý nghĩa của đề tài còn thể hiện ở các biện pháp và bài học sư phạm như sau: Mỗi giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng được kế hoạch chủ nhiệm lớp, tìm hiểu đối tượng học sinh trong lớp để có kế hoạch bồi dưỡng, giáo dục cho các em, khảo sát phân loại đối tượng học sinh. Sau khi đã biết được lực học của từng học sinh trong lớp để có kế hoạch giáo dục và giảng dạy. Từ việc điều tra sơ khảo để nắm được mặt mạnh, mặt yếu của lớp từ đó có biện pháp giáo dục thích hợp . Phải xây dựng được một ban cán sự lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của mình. B an cán sự phải là người có học lực khá giỏi, đối xử hoà đồng với bạn bè, nhiệt tình trong công việc được giao. Xây dựng kỷ cương nề nếp học sinh, thực hiện tốt “Năm điều Bác Hồ dạy”; “Lời hứa của nhi đồng” và thực hiện tốt phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt”, “Đôi bạn cùng tiến”....Thường xuyên giáo dục các em có tính tự giác, chấp hành tốt nội quy của lớp, trường luôn giữ gìn cơ sở vật chất trong trường, bảo vệ tài sản chung. Muốn các em thực hiện tốt, nghiêm túc thì người giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực sự gương mẫu về mọi mặt, phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, Nói phải làm, khen chê đúng mực, tuyệt đối không sỉ nhục học sinh trước lớp. Trong học tập không những chú trọng rèn luyện cho học sinh bằng nhiều hình thức khác nhau, mà còn chú trọng xây dựng nền nếp học tập. Giáo viên phải biết năng lực học tập của từng học sinh để từ đó phân các em thành nhiều nhóm, phân hóa
theo đối tượng học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải đưa ra kế hoạch, phương pháp cụ thể nhằm giúp học sinh học tập tốt hơn. Công tác xây dựng nề nếp cho học sinh là một trong những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của người giáo viên tiểu học . Nhân cách học sinh được hình thành và phát triển trong hoạt động và bằng hoạt động. Vì vậy ta nên xây dựng cho lớp mình các nhóm tự quản và các tổ tự quản. Chính từ sự tự quản của các nhóm, các tổ đã tạo cho lớp học trở thành một bộ máy hoạt động nhịp nhàng và chặt chẽ. Ngoài ra để hình thành và phát triển một cách toàn diện nhân cách học sinh chúng ta nên tổ chức các hoạt động phong phú đa dạng như: hoạt động lao động, hoạt dộng vui chơi giải trí, hoạt động thể dục thể thao, hoạt động văn hóa, văn nghệ và các hoạt động xã hội. Thông qua các hoạt động này học sinh được củng cố, bổ sung, mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể chất, nhận thức về xã hội. Từ đó hình thành cho học sinh thái độ tích cực, tinh thần đoàn kết, ý thức giúp đỡ cộng đồng. Những hoạt động trên được thực hiện dưới nhiều hình thức như hoạt động theo chủ điểm, qua các giờ sinh hoạt... Xây dựng lớp học thân thiện trước hết chúng ta phải trang trí lớp học đẹp mắt, cuốn hút học sinh đến lớp, giúp học sinh trao đổi thông tin của lớp, tôn vinh những sản phẩm của học sinh. Tạo môi trường học tập phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.Từ đó chúng ta bồi dưỡng cho học sinh lòng tự trọng, tự tin có cơ hội khẳng định mình và tự đánh giá lẫn nhau trong học tập, có mối quan hệ tốt giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo viên. Giáo viên chủ nhiệm mang một đặc trưng mà giáo viên bộ môn không thể thay thế được. Vì mỗi giáo viên chủ nhiệm chính là cố vấn của tất cả học sinh trong lớp . Giáo viên chủ nhiệm phải như người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần gũi, người trọng tài phân minh. Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tôn trọng, kính yêu, tin tưởng, là xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó . Muốn đạt được điều đó, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối, quan điểm lí luận giáo dục đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức rèn luyện năng lực để mai sau trở thành công dân tốt. Người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội với tư cách là lực lượng tri thức trong công cuộc đổi mới, giác ngộ học sinh từ bỏ những thói hư tật xấu, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao nhận thức, tham gia có hiệu quả vào công cuộc xây dựng đất nước văn minh hiện đạị… Có kế hoạch tổ chức các hoạt động tập thể để học sinh thực hiện nhiệm vụ chung của nhà trường. Thông qua hoạt động tự quản của tập thể mà rèn luyện nhân cách, khả năng ứng xử, năng lực tổ chức sáng tạo, khả năng vận dụng tri thức lý luận vào thực tiễn cuộc sống. Giáo dục là cả một quá trình rất cần sự nỗ lực và kiên trì của mỗi giáo viên, cần biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh. Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, sự vị tha, bao dung, độ lượng,… chắc chắn giáo viên chủ nhiệm sẽ thành công trong công tác giáo dục học sinh lớp mình phụ trách. Nói cách khác nhà giáo là một con người trí tuệ, đức độ giàu lòng nhân ái khoan dung có vai trò như là người cha, người mẹ đúng như câu nói: “Cha mẹ cho hình hài vóc dáng còn thầy cô cho các em kiến thức, nhân nghĩa để các em có thể vững bước trên con đường đời đầy chông gai thử thách”. 2. Kiến nghị, đề xuất
Để một giáo viên hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp, ngoài sự nổ lực của bản thân và học sinh cần có sự quan tâm của Đảng, chính quyền địa phương và đặc biệt là sự chỉ đạo sát sao của Ban lãnh đạo nhà trường cũng như sự quan tâm của hội cha mẹ học sinh. Qua nhiều năm giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi mạnh dạn đưa ra một số đề xuất sau: *Đối với nhà trường: Bồi dưỡng cho giáo viên kĩ năng, nghiệp vụ làm công tác giáo viên chủ nhiệm lớp. Trang cấp đầy đủ các thiết bị dạy học, các tài liệu tham khảo, giúp giáo viên hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp của mình. Có hình thức khen thưởng các giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm động viên khuyến khích họ. *Đối với giáo viên: Phải nhận thức rõ công tác chủ nhiệm lớp có một vai trò hết sức quan trọng, là nhiệm vụ cần thiết của người giáo viên Tiểu học, là cơ sở vững chắc để giáo viên thực hiện nhiệm vụ giảng dạy ở lớp của mình và góp phần nâng cao chất lượng, giáo dục nhân cách cho học sinh. Giáo viên phải có năng lực giảng dạy, năng lực quản lí và phải là tấm gương về đạo đức để các em noi theo. *Đối với phụ huynh: Cần quan tâm hơn nữa đối với con em mình. Thường xuyên trao đổi với giáo viên chủ nhiệm để nắm bắt tình hình học tập của học sinh. Trên đây là một số biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tôi đã được thực hiện và sẽ tiếp tục thực hiện trong những năm học tới. Rất mong sự góp ý của Ban giám khảo, xin chân thành cảm ơn! Liên Thủy ngày tháng năm 2020