Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm trong công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp

Chia sẻ: Tabicani09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài sáng sáng kiến nhằm giúp người giáo viên có đủ kinh nghiệm hướng dẫn, tổ chức, gợi ý đan xen, biến những yêu cầu giáo dục thành nội dung của hoạt động vui chơi một cách hài hòa. Giúp học sinh vui chơi với nội dung tốt, tổ chức hợp lý đúng cách, đúng lúc, không xâm phạm vào thời gian học. Giúp học sinh có các hoạt động vui chơi sau những giờ học căng thẳng nhằm phát triển năng khiếu, tính tình, sở thích… của các em

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số kinh nghiệm trong công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp

MỤC LỤC A. PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 I. Lý do chọn đề tài................................................................................................. 1 II. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. ........................................................................... 2 1. Mục tiêu. ......................................................................................................... 2 2. Nhiệm vụ. ....................................................................................................... 2 III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của sáng kiến. ................................................. 2 IV. Phương pháp nghiên cứu: ................................................................................. 3 1. Nghiên cứu lí thuyết:....................................................................................... 3 2. Nghiên cứu thực tiễn: ...................................................................................... 3 B. NỘI DUNG CHÍNH .......................................................................................... 4 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN ................................................................................... 4 1.1. Thực trạng của sáng kiến.............................................................................. 4 1.2 Đặc điểm tình hình của Liên đội: ................................................................. 4 1.2.1. Thuận lợi. .................................................................................................. 4 1.2.2. Khó khăn:.................................................................................................. 5 1.3. Thành công, hạn chế của sáng kiến. ............................................................. 5 1.3.1. Thành công. .............................................................................................. 5 1.3.2. Hạn chế. .................................................................................................... 6 1.4. Mặt mạnh, mặt yếu của sáng kiến ................................................................ 6 1.4.1. Mặt mạnh: ................................................................................................. 6 1.4.2. Mặt yếu: .................................................................................................... 6 1.5. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động. ......................................................... 6 1.6. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng. ............................................... 7 CHƯƠNG II: CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỂ LÀM TỐT CÔNG TÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP .................................................................. 9 2.1. Đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo: .................................................................... 9 2.2. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị. ............................................. 9 2.3. Công tác tham mưu, tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường. ........................................................................................ 10 2.4. Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục của nhà trường trong suốt năm học. .......................................................................................................................... 11 2.5. Tăng cường bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và học sinh trong trường về việc xây dựng, tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: ........................................................................................................ 12 2.5.1. Đối với đội ngũ giáo viên: ...................................................................... 12 2.5.2. Bồi dưỡng Ban cán sự lớp, Ban chỉ huy Đội: .......................................... 12 2.6. Xây dựng và tổ chức tốt các hoạt động giáo dục theo chủ điểm: ................ 13 2.6.1. Về nguyên tắc tổ chức: ............................................................................ 13 2.6.2. Về hình thức và phương pháp tổ chức: .................................................... 13 2.6.3. Về nội dung giáo dục: ............................................................................. 14 2.6.4. Thực hiện tốt các khâu tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp:..... 14 2.7. Tổ chức tốt các giờ chào cờ đầu tuần: ........................................................ 15 2.8. Giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt giờ sinh hoạt lớp: ................................. 16
2.9. Nâng cao chất lượng hoạt động Đội và Sao nhi đồng trong nhà trường: ..... 16 2.10. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch, đánh giá kết quả quá trình tiến hành các hoạt động: ....................................................... 17 2.11. Thực hiện đầy đủ các loại hồ sơ về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường theo đúng qui định: ................................................................ 17 2.12. Phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường. ............................ 18 2.12.1. Trong nhà trường. ................................................................................. 18 2.12.2. Ngoài nhà trường. ................................................................................. 18 CHƯƠNG III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC ............................................................... 19 3.1. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. .................. 19 3.2. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. .......................................................................................................................... 20 3.2.1. Hoạt động xã hội: .................................................................................... 20 3.2.2. Hoạt động vui chơi: ................................................................................ 21 3.2.4. Hoạt động thể dục thể thao: ..................................................................... 22 3.2.5. Hoạt động lao động công ích: .................................................................. 22 3.3. Bài học kinh nghiệm. ................................................................................. 23 C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ............................................................................... 24 I. Kết luận: ........................................................................................................... 24 II. Kiến nghị, đề xuất ........................................................................................ 25 1. Đối với phòng GD - ĐT: ............................................................................... 25 2. Đối với Hội đồng đội Huyện. ........................................................................ 25 3. Đối với địa phương: ...................................................................................... 25 4. Đối với nhà trường: ....................................................................................... 25 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 26
A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài. Thư gửi cán bộ phụ trách thiếu nhi năm 1949 Bác Hồ có viết: “Cách dạy trẻ cần làm cho chúng biết: Yêu Tổ quốc, thương đồng bào, chuộng lao động, giữ kỷ luật, biết vệ sinh, học văn hóa…” Thật vậy, mục tiêu hiện nay của giáo dục là giáo dục toàn diện cho học sinh. Học sinh không những đạt kết quả học tập tốt mà còn phát triển toàn diện về mọi mặt. Hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp bậc học tiếp theo. Cùng với hoạt động dạy học trên lớp, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học có một vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình giáo dục học sinh. Thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp những tri thức, kỹ năng cơ bản đã được lĩnh hội có điều kiện để củng cố, mở rộng, khơi sâu. Từ đặc điểm hiếu động, thích hoạt động và tính hồn nhiên của học sinh tiểu học việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là cơ hội tốt nhất để các em phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo trong quá trình tham gia hoạt động, hình thành ý thức, thái độ, tình cảm và những hành vi, kỹ năng đúng đắn cho các em. Ở Liên đội tôi trong năm học 2018 - 2019 đã thay đổi và tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp theo nhiều hình thức phong phú. Các hoạt động đươc tiến hành xen kẽ và nối tiếp hoạt động dạy học lên lớp. Học sinh tham gia rất tích cực và có kết quả tốt, qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhận thức các bộ môn văn hoá của học sinh vừa được củng cố vừa được khơi sâu. Học sinh được rèn luyện phẩm chất đạo đức, thể hiện tài năng. Bản thân học sinh cũng rất thích các hoạt động này vì đây là loại hình hoạt động tích cực, tự giác, tự quản và sáng tạo của các em. Qua hoạt động ngoài giờ lên lớp tôi nhận thấy các hoạt động đã tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường với xã hội. Thông qua đó huy động sức mạnh của cộng đồng tham gia vào hoạt động giáo dục của nhà trường. Từ thực tiễn của đơn vị, tôi đã quan tâm tìm hiểu và đổi mới thực hiện đề tài: “Một số kinh nghiệm trong công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp” để làm đề tài 1
sáng kiến kinh nghiệm, nhằm góp phần tìm ra những phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục của nhà trường. II. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. 1. Mục tiêu. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề tài tập trung nghiên cứu về những phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục ở nhà trường. 2. Nhiệm vụ. Thông qua đề tài sáng sáng kiến nhằm giúp người giáo viên có đủ kinh nghiệm hướng dẫn, tổ chức, gợi ý đan xen, biến những yêu cầu giáo dục thành nội dung của hoạt động vui chơi một cách hài hòa. Giúp học sinh vui chơi với nội dung tốt, tổ chức hợp lý đúng cách, đúng lúc, không xâm phạm vào thời gian học. Giúp học sinh có các hoạt động vui chơi sau những giờ học căng thẳng nhằm phát triển năng khiếu, tính tình, sở thích… của các em. Thông qua hoạt động vui chơi học sinh nắm được cung cách cư xử giữa người với người, các quy tắc đạo đức, cung cách làm việc thái độ thật thà, tinh thần tập thể tính sáng tạo. Ngoài ra các hoạt động đó còn giúp phát triển ở các em khả năng ghi nhớ, trí tưởng tượng, cá tính, lòng dũng cảm, sự kiên trì, sức lao động dẻo dai… III. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của sáng kiến. - Từ việc nhận thức vị trí, vai trò và thực trạng hoạt động ngoài giờ lên lớp. Qua thực tiễn chỉ đạo hoạt động này, bản thân tôi trình bày một vài kinh nghiệm chỉ đạo hoạt động ngoài giờ lên lớp thông qua các hoạt động ngoại khoá. - Qua thực tế chỉ đạo hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường. Đánh giá một cách khoa học, thực chất kết quả hoạt động này. Từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho quá trình chỉ đạo tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp, có thể khẳng định hoạt động ngoài giờ lên lớp là con đường thứ hai để hình thành và phát triển nhân cách giáo dục đạo đức cho học sinh. - Tiến hành nghiên cứu trong năm học 2018 - 2019: 2
Chọn đề tài, lên kế hoạch: Tháng 3 năm 2018 Thực hiện nghiên cứu và triển khai: Từ tháng 8 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019 Tổng kết đề tài, rút kinh nghiệm qua quá trình thực hiện: Tháng 5 năm 2019 IV. Phương pháp nghiên cứu: 1. Nghiên cứu lí thuyết: - Tìm hiểu các tài liệu có liên quan đến đề tài. Tổng hợp các văn bản chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước. Các công văn liên quan đến công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp của Phòng giáo dục đào tạo Huyện. - Nghiên cứu các văn bản hướng dẫn về chỉ đạo HĐNGLL trong trường học. 2. Nghiên cứu thực tiễn: a. Phương pháp quan sát: Quan sát thiếu niên, nhi đồng trong quá trình tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp. b. Phương pháp kiểm tra, kiểm nghiệm: Qua trao đổi, kiểm tra kết quả các hoạt động của các em thiếu niên, nhi đồng, đồng thời so sánh kết quả hoạt động của các em để thu thập được thông tin chính xác. c. Phương pháp đàm thoại: Để tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em thiếu niên, nhi đồng. Những ý kiến đóng góp của giáo viên phụ trách lớp nhi đồng, của phụ huynh về công tác hoạt động ngoài giờ lên lớp. d. Phương pháp thống kê: Sử dụng thống kê để xử lí các tài liệu, số liệu thu thập được. f. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Kết hợp lý luận với thực tiễn, đem lý luận phân tích kinh nghiệm của thực tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết luận những bài học thành công, thất bại, để đi đến những phát hiện mới và phát triển hoàn thiện. 3
B. NỘI DUNG CHÍNH CHƯƠNG I: TỔNG QUAN 1.1. Thực trạng của sáng kiến. Hiện nay ngành giáo dục ngoài việc chỉ đạo giảng dạy theo nội dung chuẩn kiến thức kỹ năng bậc tiểu học, còn phát động nhiều phong trào thi đua dạy tốt học tốt trong đó có phong trào xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực với nhiều hoạt động ngoại khóa rất bổ ích. Tuy nhiên để thực hiện một cách đồng bộ và mang lại hiệu quả cao thì không phải trường tiểu học nào cũng làm được. Do điều kiện cơ sở vật chất của các trường xây dựng chưa đồng bộ, trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động ngoài giờ lên lớp còn thiếu nhiều. Một số ít trường ban giám hiệu chưa thật sự quan tâm đến hoạt động ngoại khóa. Giáo viên làm công tác đội chưa được đào tạo chuyên môn bài bản, khả năng tổ chức các hoạt động phong trào còn hạn chế. Các nội dung hình thức hoạt động của các trường còn nghèo nàn, đơn điệu, đôi khi mang tính hình thức chiếu lệ. Đây là những lý do cho thấy chất lượng hoạt động ngoài giờ lên lớp ở các trường tiểu học hiệu quả đem lại chưa cao. Từ những cơ sở nêu trên cũng như thực tế của đơn vị trường tiểu học... thực hiện được trong những năm gần đây. Tôi đề xuất “Một số kinh nghiệm trong công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp”. 1.2 Đặc điểm tình hình của Liên đội: Trường tiểu học.. đóng trên địa bàn xã..., là một xã miền núi. Tổng số học sinh là 304 em, trong đó có 136 học sinh nữ, Có 122 đội viên, 182 nhi đồng. 1.2.1. Thuận lợi. - Được sự quan tâm của các ban ngành, sự chỉ đạo sát sao của Hội đồng đội huyện, của Chi bộ - Ban giám hiệu Nhà trường, lãnh đạo địa phương và của Hội cha mẹ học sinh. Đặc biệt là tập thể Hội đồng sư phạm Nhà trường có những anh chị phụ trách nhiệt tình, có kinh nghiệm phần đa các anh chị phụ trách lớp là đảng viên, có thâm niên công tác trong nghề, năng động trong phong trào hoạt động của Đội và công tác sao nhi cùng với sự chăm ngoan, nhiệt tình, biết vâng lời thầy cô giáo của các em học sinh trong Liên đội. 4
- Khuôn viên trường có sân chơi rộng rãi phù hợp với sinh hoạt đội. - Giáo viên phụ trách: Nhiệt tình và tâm huyết với công việc của mình, mỗi giáo viên phụ trách trực tiếp là giáo viên chủ nhiệm của mỗi lớp nên có nhiều thời gian với việc giáo dục . - Đội viên, nhi đồng: Năng nổ, là những đội viên ưu tú, chăm học, hăng say với công việc. - Tổng phụ trách: Nhiệt tình, ham học hỏi luôn thay đổi mọi hình thức sinh hoạt để nâng cao hoạt động Đội – Sao trong trường học. - Hội đồng nhà trường là một khối đoàn kết, thống nhất bao gồm các đoàn thể: chi bộ Đảng, Đoàn thanh niên, Công đoàn, Hội phụ huynh. 1.2.2. Khó khăn: - Toàn trường có 13 phòng học, chưa có phòng Đội riêng, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động Đội – Sao chưa đầy đủ. - Một số anh chị phụ trách đã lớn tuổi nên có phần hạn chế trong việc triển khai các hoạt động phong trào mới. - Học sinh đều học 2 buổi/ ngày nên thời gian tổ chức gặp nhiều khó khăn, mặt khác nhà một số em lại ở xa trường, chính vì vậy công tác tổ chức các câu lạc bộ, các phong trào còn gặp khó khăn. 1.3. Thành công, hạn chế của sáng kiến. 1.3.1. Thành công. - Qua thực tiễn tổ chức hoạt động ở từng chủ điểm đã thu hút được đông đảo học sinh tích cực tham gia, tạo được hứng thú trong học tập của các em, khích lệ cho các em tìm hiểu, sưu tầm mở rộng kiến thức. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã đi vào nề nếp theo từng chủ điểm. - Các hoạt động thi đua học tập giữa các lớp, các khối diễn ra sôi nổi. - Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đã khẳng định vai trò là một trong những con đường cơ bản góp phần giáo dục toàn diện nhân cách học sinh. Nói tóm lại, với hình thức như đã nêu đã gúp các em có điều kiện để củng cố các kiến thức đã học ở trên lớp đồng thời đây là dịp để các em được khẳng định 5
mình trước tập thể. Qua đó đã tạo cho các em niềm khích lệ to lớn, xây dựng được động cơ học tập đúng đắn, từng bước góp phần nâng cao chất lượng học tập, hiệu quả giáo dục của nhà trường. 1.3.2. Hạn chế. - Do điều kiện kinh phí cho hoạt động Đội còn gặp nhiều khó khăn nên cũng hạn chế phần nào đến việc trang bị cơ sở vật chất phục vụ cho việc nghiên cứu. - Một số em còn e dè trong việc thể hiện bản thân, hơn nữa do địa bàn dân cư trải rộng, có những em ở khá xa trường. 1.4. Mặt mạnh, mặt yếu của sáng kiến. 1.4.1. Mặt mạnh: - Đã áp dụng thành công tại Liên đội Tiểu học..., phù hợp với đối tượng học sinh, hiệu quả của phong trào được nâng cao vượt bậc so với các Liên đội khác trong huyện. - Ngay từ đầu năm hoạt động ngoài giờ lên lớp trở nên sôi nổi đã trở thành một hoạt động không thể thiếu đối với các em hàng tuần, là liều thuốc tinh thần giúp các em hào hứng bước vào một tuần học mới đầy niềm vui và sinh lực. - Hiện tại hoạt động đã đi vào nề nếp hàng tuần và ổn định hàng tháng. - Hoạt động ngoài giờ lên lớp đã góp một phần vào sự thành công của việc thực hiện phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” tại trường. - Phạm vi áp dụng phù hợp với các liên đội tiểu học trong toàn huyện. 1.4.2. Mặt yếu: - Phạm vi áp dụng của đề tài phù hợp hơn với trường Tiểu học. Đối với trường trung học cơ sở có thể áp dụng tuy nhiên cần điều chỉnh để phù hợp với thời gian, tâm sinh lý lứa tuổi ở trường Trung học cơ sở. 1.5. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động. - Lãnh đạo nhà trường chỉ đạo và tạo điều kiện rất tốt cho công tác hoạt động ngoài giờ lên lớp. 6
- Các anh chị phụ trách tâm huyết, nhiệt tình tham gia và triển khai các hoạt động phong trào kịp thời đầy đủ và chính xác đem lại hiệu quả cao. - Đa số các em hứng thú và thích tham gia các hoạt động nên tham gia các phong trào một cách tích cực. - Điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn chưa đáp ứng nhiều cho các hoạt động. 1.6. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng. - Thực trạng nói trên của trường chúng tôi cũng là thực trạng phổ biến ở nhiều trường trong huyện nói riêng và trong Tỉnh nói chung. Thuận lợi và những mặt mạnh khá nhiều nhưng những khó khăn và tồn tại thì không ít. Để đưa ra được các giải pháp, biện pháp để nhằm hạn chế những mặt tồn tại thì vấn đề chúng ta cần phân tích, đánh giá ở đây là những khó khăn và yếu kém. + Thứ nhất, sự quan tâm của GVCN đối với học sinh lớp mình trong việc hoạt động còn nhiều hạn chế. Đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoạt động cũng như việc tiếp thu các kỹ năng sinh hoạt của các em học sinh. Nếu một lớp chọn (lớp tăng cường giáo án) thì GVCN luôn quan tâm và tạo điều kiện cho các em phát huy toàn diện về tri thức lẫn kỹ năng sinh hoạt, nhân cách của mình. Tuy nhiên không phải lớp nào cũng làm được điều đó. + Thứ hai, một số trường các thầy cô giáo làm Tổng phụ trách Đội không được đào tạo đúng về chuyên ngành Đoàn Đội, các thầy cô giáo được đào tạo các môn khác để giảng dạy nhưng phải chuyển qua làm Tổng phụ trách Đội. Một số giáo viên khác chỉ có chứng chỉ Đoàn Đội. Chính vì vậy mà cách tổ chức các hoạt động cho các em chưa phù hợp và chưa vui nhộn đối với các em. + Thứ ba, các dụng cụ, cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động còn rất nhiều thiếu thốn chưa đáp ứng cho nhu cầu sinh hoạt thực tế và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động còn hạn chế (ví dụ muốn tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp cho toàn trường có sử dụng máy chiếu thì rất khó khăn nếu tổ chức trong hội trường thì không đủ chỗ ngồi cho học sinh, còn nếu tổ chức ngoài trời thì không nhìn thấy các hình ảnh trên máy chiếu). Chính vì vậy, khi tổ chức sinh hoạt Tổng 7
phụ trách Đội vừa biên soạn, tập huấn cho các em vừa phải giải quyết những trục trặc về phương tiện…tốn khá nhiều thời gian của cả thầy và trò. + Cuối cùng, đó là vấn đề phân bổ thời gian để tập huấn cho phụ trách và tổ chức cho học sinh. Đây là vấn đề khá nan giải cho TPT Đội và đội ngũ phụ trách bởi thời gian học tập và giảng dạy trên lớp chiếm hầu hết thời gian, học sinh học ngày 2 buổi. Ngoài ra, nhiều học sinh còn ôn luyện nhiều môn không sắp xếp thời gian được… khiến cho việc tổ chức các hoạt động còn gặp rất nhiều khó khăn. 8
CHƯƠNG II: CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN ĐỂ LÀM TỐT CÔNG TÁC HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ LÊN LỚP 2.1. Đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo: Thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở và Phòng Giáo dục- Đào tạo về tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường. Đảm bảo sự chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương. Phối kết hợp thật tốt với các lực lượng trong và ngoài nhà trường để tổ chức tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Thành lập Ban hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường, tư vấn kịp thời trong chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra và đánh giá để giúp Ban giám hiệu thực hiện tốt công tác quản lí, chỉ đạo các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 2.2. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị. Tham mưu cho các cấp chính quyền, ban đại diện hội cha mẹ học sinh từng bước chỉnh trang trường lớp, môi trường sư phạm xanh, sạch, đẹp. Có cây xanh sân trường nhằm tạo cảnh quang và bóng mát cho các em vui chơi. Cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập, đặc biệt là tủ đựng dụng cụ giảng dạy và học tập của lớp nhằm giúp các em hạn chế việc mang các dụng cụ học tập cồng kềnh, ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển thể chất của các em . Công tác giảng dạy có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, nhà trường cần có ít nhất một phòng với đầy đủ máy móc để giáo viên có điều kiện thiết kế một số giờ dạy có trực quan bằng phim ảnh động và âm thanh ghi lại một số câu nói của các danh nhân… Nhằm kích thích sự phát triển tư duy cho các em, tránh được sự nhàm chán trong việc lĩnh hội các kiến thức có liên quan đến vấn đề xã hội, khoa học tự nhiên… Nhà trường thực hiện tốt các bảng biểu trang trí lớp đúng theo yêu cầu của phụ lục. Giáo viên các khối lớp cần chú trọng việc hướng dẫn học sinh tham gia bảo quản tốt các vật dụng trong lớp, trang trí cây xanh, góc trưng bày sản phẩm 9
của các tập thể, cá nhân đạt được trong học tập, tạo không gian lớp học hài hòa thoáng mát vui mắt. Trang bị tốt hệ thống phát thanh măng non trong giờ chơi, giúp các em có điều kiện tiếp cận một số ca khúc ở thể loại dân ca, đồng dao… Góp phần hình thành nhân cách, phát triển văn hóa bản sắc dân tộc. Các đơn vị có sân chơi bằng bê tông có thể thiết kế một số bàn cờ ô ăn quan dưới các bóng cây để học sinh chơi lúc rảnh rổi. Ngoài các trò chơi vận động tay chân việc đọc sách cũng là một nhu cầu rất cần thiết và hấp dẫn. Vì thế ngoài việc nhà trường mua sắm bổ sung thường xuyên các đầu sách thiếu nhi, truyện Kim Đồng, báo thiếu niên nhi đồng… Có thể vận động các em đóng góp truyện, sách cũ đã qua sử dụng làm phong phú thêm các thể loại ở tủ sách dùng chung . 2.3. Công tác tham mưu, tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường. Để hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đạt hiệu quả cao thì ngay từ đầu năm học Tổng phụ trách Đội phải tham mưu với xã Đoàn - Hội Đồng Đội xã, Hiệu trưởng tổ chức giáo dục học sinh thông qua hoạt động Đội; Lập kế hoạch hoạt động Đội đầu năm học, Tổng phụ trách Đội có nhiệm vụ tổ chức hoạt động đội phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng với các hoạt động giáo dục khác của nhà trường nhất là hoạt động ngoại khoá nhằm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục nhà trường đề ra. Các hoạt động phải phản ánh cuộc sống học tập, sinh hoạt và rèn luyện cho học sinh tiểu học ở nhà trường, gia đình và trong cộng đồng. Những thông tin cập nhật trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội phù hợp với nhận thức của học sinh tiểu học. Tạo cơ hội để học sinh tiểu học phát triển các khả năng của mình thể hiện qua các loại hình: + Hoạt động văn hóa - Nghệ thuật - Thể dục thể thao. + Hoạt động lao động công ích. + Hoạt động của Đội thiếu niên. + Các hoạt động mang tính xã hội. 10
Chọn lựa giáo viên, cán bộ nhân viên có đầy đủ các phẩm chất và năng lực cần thiết vào Ban hoạt động ngoài giờ lên lớp. Phân công phân nhiệm rõ ràng cụ thể cho từng thành viên. Chỉ đạo ban hoạt động ngoài giờ lên lớp thực hiện đúng vai trò, chức năng nhiệm vụ của mình. Tham mưu sâu sát và kịp thời cho hiệu trưởng trong quản lí chỉ đạo, theo dõi sâu sát việc tổ chức hoạt động của giáo viên và học sinh các lớp, kiểm tra đánh giá trung thực, đảm bảo sự công bằng và khách quan, kích thích được công tác thi đua trong trường. Sắp xếp phân công công tác cho đội ngũ giáo viên, nhân viên hợp lí, phát huy được năng lực sở trường của các thành viên trong việc nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Chỉ đạo tốt giáo viên trong việc quán triệt, xây dựng, tổ chức hướng dẫn học sinh tham gia tốt các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường. 2.4. Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục của nhà trường trong suốt năm học. Khi xây dựng kế hoạch phải bám sát kế hoạch chỉ đạo chung của cấp trên, phải phù hợp với tình hình kinh tế địa phương và đặc biệt là phải phù hợp với đặc điểm tình hình thực tế của trường. Kế hoạch phải cụ thể rõ ràng, về thời gian, mục tiêu, nội dung, phương pháp tổ chức thực hiện và phải được quán triệt đến tất cả giáo viên, cán bộ, nhân viên và học sinh trong trường. Phải chọn lựa hình thức hoạt động thật cụ thể, mang tính khả thi. Trong kế hoạch cần phân công cụ thể người phụ trách các nội dung. Giao trách nhiệm trực tiếp cụ thể hóa nội dung kế hoạch tổ chức thực hiện hoạt động ngoài giờ cho phó hiệu trưởng đồng thời chỉ đạo cho tổng phụ trách phối hợp thực hiện trong suốt quá trình năm học. Sau mỗi hoạt động đều phải tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm cụ thể trong chỉ đạo quản lí và tổ chức thực hiện. 11
2.5. Tăng cường bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và học sinh trong trường về việc xây dựng, tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: 2.5.1. Đối với đội ngũ giáo viên: - Bồi dưỡng về nhận thức: Nâng cao nhận thức của Ban hoạt động ngoài giờ lên lớp, của cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng, về vị trí, vai trò, chức năng nhiệm vụ của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường và sự hình thành phát triển nhân cách của học sinh. Thường xuyên cung cấp cho giáo viên một số cơ sở lí luận cần thiết của mặt hoạt động giáo dục này để họ có thể vận dụng vào thực tiễn xây dựng tốt mục tiêu, kế hoạch hoạt động, chọn lựa tốt hình thức tổ chức, cách thức tiến hành, đảm bảo được chất lượng hiệu quả của từng hoạt động. - Bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ: Tăng cường bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, các kĩ năng thực hành: xây dựng, tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của giáo viên dưới hình thức chuyên đề. Làm tốt phần hướng dẫn thực hiện điểm và tổ chức thực hiện đại trà. Không được bỏ qua khâu kiểm tra đánh giá và đúc rút kinh nghiệm trong tổ chức thực hiện của giáo viên. Quá trình bồi dưỡng cần chú ý đi sâu vào việc cung cấp cho giáo viên các kinh nghiệm thực tế về tổ chức, quản lí, thực hiện hoạt động giáo dục học sinh có hiệu quả của các đồng nghiệp, tổ chức triển khai cho giáo viên áp dụng vào thực tiễn công tác của bản thân. 2.5.2. Bồi dưỡng Ban cán sự lớp, Ban chỉ huy Đội: Bồi dưỡng giáo dục để các em có nhận thức đúng về việc tham gia các hoạt động ngoại khóa. Học sinh phải hiểu được tham gia hoạt động ngoài giờ lên lớp chính là quyền lợi và cũng trách nhiệm của mỗi học sinh. Qua các hoạt động ngoại khóa giúp các em phát triển về nhận thức về các kĩ năng cần thiết. Từ đó các em tuyên truyền, vận động phụ huynh, các bạn trong lớp, trong trường tích cực tham gia tốt hoạt động này. 12
Bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, về năng lực tổ chức, điều hành, hướng dẫn, quản lí tập thể lớp tổ của đội ngũ cán bộ lớp. Bồi dưỡng về kĩ năng tổ chức, tham gia các hoạt động tập thể. Rèn tính chủ động, tự giác, tính tập thể, tính sáng tạo trong tham gia hoạt động ngoài giờ lên lớp. 2.6. Xây dựng và tổ chức tốt các hoạt động giáo dục theo chủ điểm: Để tổ chức có hiệu quả các hoạt động giáo dục theo chủ điểm trong chỉ đạo, quản lí, cần thực hiện tốt một số yêu cầu sau: 2.6.1. Về nguyên tắc tổ chức: Bám sát vào các văn bản, chỉ đạo của các cấp. Xác định rõ yêu cầu của hoạt động. Chọn lựa các hình thức tổ chức phải phù hợp với nội dung giáo dục, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh trong từng giai đoạn phát triển ở tiểu học (Nhi đồng khối 1,2,3 ; Đội viên khối 4,5). Đảm bảo được tính tập thể và phát huy tốt tính tự giác, chủ động của học sinh. Phải đảm bảo tính kế hoạch và sự cân đối với các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường. 2.6.2. Về hình thức và phương pháp tổ chức: Chọn lựa hình thức tổ chức đa dạng, phong phú, hấp dẫn học sinh. Không nên lặp đi, lặp lại quá nhiều lần một hình thức tổ chức, dễ gây tâm lí nhàm chán trong học sinh. Cải tiến nội dung và hình thức tổ chức các ngày lễ kỉ niệm trong năm. Tránh những bài thuyết giảng quá dài dòng, bắt học sinh phải nghe mà không đọng lại nhiều trong nhận thức của các em, dẫn đến việc các em nói chuyện riêng, gây mất trật tự trong giờ sinh hoạt và không còn hứng thú với hoạt động tiếp theo. Việc chọn lựa hình thức, phương thức tiến hành các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cần có sự xem xét đến nhu cầu và đặc điểm tâm lí của từng đối tượng học sinh của mình. 13
2.6.3. Về nội dung giáo dục: Đối với lứa tuổi tiểu học nội dung giáo dục phải thật cụ thể rõ ràng về các chuẩn mực, các yêu cầu về hành vi đạo đức trẻ. Tránh nói chung chung, nói những câu bóng bẩy, học sinh không hiểu, không đem lại tác dụng giáo dục. Ví dụ: Khi giáo dục học sinh lớp 1 đến lớp 5 về phẩm chất đạo đức, những hành vi, thái độ ứng xử đúng trong chủ đề “Chăm ngoan lễ phép” trong chủ điểm giáo dục vào tháng 9: “Truyền thống nhà trường”, ta cần cụ thể các phẩm chất đạo đức ấy thành các hành vi, chuẩn mực đúng để học sinh rèn luyện, thể hiện trong hành vi, trong các ứng xử hằng ngày của mình cả trong nhà trường, trong gia đình và ngoài xã hội. Cụ thể học sinh cần hiểu và thực hành tốt các yêu cầu sau: + Chăm học là: Đi học đúng giờ; học bài và làm bài đầy đủ; chú ý nghe giảng trên lớp; hăng hái phát biểu xây dựng bài; giữ gìn sách vở sạch sẽ… + Có kỉ luật trật tự là: Thực hiện đúng những qui định chung khi: Ra vào lớp; trong giờ học; trong giờ sinh hoạt tập thể; đi đường, nơi công cộng… + Giữ vệ sinh là: Mặt mũi, tay chân sạch sẽ; quần áo sạch sẽ, gọn gàng; ăn uống, chơi đùa sạch sẽ; giữ bàn ghế, lớp, trường sạch… + Đối xử giao tiếp có lễ phép là: -Với bạn: Không đánh bạn, không nói tục ; - Với thầy cô: Vâng lời, chào hỏi ; - Với cha mẹ: Vâng lời, đi đâu phải xin phép ; - Với người lớn: Chào hỏi, nói năng xưng hô đúng mực… Việc cụ thể hóa các nội dung, yêu cầu về giáo dục đạo đức và ý thức học tập phải phù hợp với từng lớp, thời gian, với chủ điểm giáo dục và có biện pháp kiểm tra đánh giá tương ứng. 2.6.4. Thực hiện tốt các khâu tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: - Khâu chuẩn bị: Chuẩn bị là khâu quan trọng quyết định sự thành công của hoạt động. Nếu chuẩn bị tốt thì hoạt động giáo dục sẽ đạt hiệu quả giáo dục cao, ít sơ suất. Quá trình chuẩn bị, người tổ chức thực hiện phải xác định rõ: Làm cái gì? Ai làm? Và làm như thế nào? 14
- Khâu tiến hành hoạt động: Khi tiến hành các hoạt động cần chú ý đến việc phát huy tốt vai trò chủ động tích cực của học sinh. Các hoạt động phải vừa sức với học sinh, phù hợp với lượng thời gian định tổ chức, đảm bảo được tính tập thể, tính sư phạm trong suốt quá trình của hoạt động. Trong quá trình tiến hành hoạt động cần lưu ý khả năng tự điều khiển của học sinh để giáo viên hỗ trợ giúp đỡ khi cần thiết và giảm bớt được sự lúng túng của học sinh khi điều khiển các hoạt động. Trong quá trình tổ chức hoạt động cần chú ý động viên khích lệ học sinh kịp thời cho dù đó chỉ là một cố gắng, một tiến bộ rất nhỏ của các em. Luôn hòa đồng và gần gũi với các em, tạo không khí cởi mở, sự tự tin, hứng thú của các em trong tham gia hoạt động. Đồng thời mọi hoạt động khi tổ chức đều phải dự tính để đảm bảo thời gian hợp lí. - Khâu kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động: Đây là khâu quan trọng không những để chúng ta đánh giá lại kết quả tham gia hoạt động, tinh thần thái độ,… của các em học sinh. Từ đó động viên khuyến khích được các em khi tham gia hoạt động. Mặt khác, giáo viên còn có thể đưa ra những nhận xét, rút ra những kinh nghiệm cần thiết cho chính bản thân mình ở các lần tổ chức hoạt động kế tiếp. Vì vậy nhất định không được bỏ qua khâu này dù là thời gian có hạn hẹp đến đâu. 2.7. Tổ chức tốt các giờ chào cờ đầu tuần: Tiết chào cờ đầu tuần là tiết sinh hoạt tập thể với quy mô toàn trường nên phải được chuẩn bị tốt, thực hiện nghiêm túc, bài bản để mang lại hiệu quả giáo dục. Hiệu trưởng chỉ đạo cho các thành viên có liên quan thực hiện tốt các yêu cầu sau: - Tổng phụ trách Đội: Tập huấn đội trống, đội cờ, đội nghi thức làm tốt phần nghi thức, nghi lễ chào cờ, đảm bảo sự trang nghiêm, tôn kính. - Giáo viên trực tuần: Phối hợp với Tổng phụ trách Đội (lấy kết quả theo dõi thi đua của đội Sao đỏ) làm tốt công tác đánh giá, sơ kết thi đua trong tuần. Nội dung đánh giá cần cụ thể rõ ràng về mặt điểm số, ngắn gọn súc tích về nội dung 15
nhận xét, thể hiện rõ những ưu, khuyết điểm của các mặt hoạt động của học sinh trong tuần, có tác dụng khuyến khích động viên những ưu điểm và chấn chỉnh kịp thời những sai sót kịp thời nếu có. Phó hiệu trưởng chuẩn bị tốt các nội dung cần thiết để nhắc nhở, triển khai đến học sinh. Nội dung này được thống nhất trong cuộc họp giao ban vào thứ sáu tuần trước giữa Tổng phụ trách Đội, giáo viên trực ban và Ban giám hiệu. Nội dung nói chuyện của Hiệu trưởng cần ngắn gọn, dễ hiểu. Việc giáo dục, nhắc nhở học sinh cũng cần nhẹ nhàng, sâu sắc có thể thông qua những câu chuyện trong sách báo, những câu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh hoặc những tấm gương người thật việc thật ở cuộc sống quanh ta để giáo dục học sinh. Cần xen tổ chức một số hoạt động khác như: tuyên truyền, văn nghệ, đọc chuyện dưới cờ, quyên góp từ thiện, kể chuyện theo sách.. để tạo tính hấp dẫn, tạo không khí nhẹ nhàng, thoải mái, nâng cao hiệu quả giáo dục của giờ chào cờ. 2.8. Giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt giờ sinh hoạt lớp: Giáo viên phải thực hiện đúng qui trình giờ sinh hoạt. Rèn được kĩ năng tự quản của học sinh. Phát huy vai trò năng lực chỉ đạo, tổ chức và điều hành lớp của ban cán sự lớp. Tạo không khí vui tươi, cởi mở giữa giáo viên và học sinh, học sinh và học sinh. Khuyến khích học sinh tự đưa ra những đánh giá nhận xét về bản thân, về bạn bè, về tổ lớp với việc tham gia vào hoạt động học tập và sinh hoạt ngoại khóa trong tuần. Nên dành thời gian cuối giờ để tổ chức một số hoạt động văn hóa, nghệ thuật, trò chơi học tập, vui chơi thư giãn,… để học sinh được giao lưu tư tưởng, trao đổi tâm tư, nguyện vọng,… 2.9. Nâng cao chất lượng hoạt động Đội và Sao nhi đồng trong nhà trường: Công tác Đội, Sao nhi đồng trong nhà trường là mảng lớn trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường. Qua công tác Đội và sinh hoạt Sao, học 16
sinh được tham gia nhiều hoạt động tập thể, được trưởng thành về nhận thức, được rèn luyện về kĩ năng,… Chính hoạt động đội đã góp phần to lớn trong việc tổ chức thực hiện và nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường. Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng của mảng hoạt động Đội và Sao, Tổng Phụ trách Đội phải làm tốt công tác xây dựng kế hoạch, hướng dẫn tổ chức thực hiện tốt kế hoạch ở các chi Đội, các Sao. Tổng phụ trách Đội phải làm tốt công tác tham mưu cho Ban giám hiệu, tư vấn về chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên và Ban chỉ huy trong việc tổ chức điều hành các buổi sinh hoạt Đội và Sao nhi đồng. Nâng cao chất lượng của Ban chỉ huy liên chi đội bằng các hình thức như bồi dưỡng, tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ, về nhân thức, về năng lực chỉ huy và năng lực tự quản,… Theo dõi và làm tốt công tác thi đua khen thưởng trong toàn Liên đội. 2.10. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch, đánh giá kết quả quá trình tiến hành các hoạt động: Kiểm tra, đôn đốc, đánh giá kết quả là khâu quan trọng trong quá trình quản lí tổ chức thực hiện hoạt động ngoài giờ lên lớp của Phó hiệu trưởng. Qua kiểm tra giúp Hiệu trưởng đánh giá lại những gì mà đơn vị đã làm được và những gì còn tồn tại so với mục tiêu đề ra. Từ đó đưa ra những biện pháp chỉ đạo kịp thời trong quản lí nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những tồn tại, yếu kém và góp phần thực hiện tốt các mục tiêu giáo dục. Việc kiểm tra cần tiến hành kiểm tra thường xuyên theo định kì tuần, tháng, về tiến độ thực hiện kế hoạch. Kiểm tra toàn diện trực tiếp một số hoạt động: từ khâu xác định mục đích yêu cầu, chỉ đạo hướng dẫn đến tổ chức thực hiện và hiệu quả. 2.11. Thực hiện đầy đủ các loại hồ sơ về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà trường theo đúng qui định: Việc thực hiện đầy đủ các loại hồ sơ quản lí của các bộ phận trong hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp giúp Hiệu trưởng dễ dàng hơn trong quản lí, điều hành tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá kết quả chung của từng hoạt động. 17
Lưu trữ đầy đủ các hồ sơ giúp Ban giám hiệu có khả năng đánh giá, so sánh tổng kết việc tổ chức quản lí chỉ đạo, thực hiện hoạt động ngoài giờ lên lớp giữa các năm học hay trong một giai đoạn phát triển giáo dục của đơn vị. Từ đó giúp Hiệu trưởng có tầm nhìn chiến lược, định hướng xây dựng và tổ chức thực hiện và phát triển công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường trong từng giai đoạn phù hợp với tình hình kinh tế chính trị của đất nước, của địa phương và của chính đơn vị mình. 2.12. Phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường. 2.12.1. Trong nhà trường. Ngoài việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện của bộ phận giáo vụ nhà trường. Mỗi giáo viên chủ nhiệm phải xây dựng kế hoạch riêng cho lớp mình, hướng dẫn tổ chức thực hiện, kiểm tra đôn đốc thường xuyên. Trong giờ tập thể dục giữa giờ hay khi học sinh tham gia các hoạt động vui chơi, giáo viên chủ nhiệm cần phải trực tiếp đôn đốc hoặc có thể cùng tham gia với các em. Ngoài ra để các hoạt động phong trào của nhà trường thực hiện một cách đồng bộ và gặp nhiều thuận lợi cần có sự phối hợp tích cực của các ban ngành đoàn thể như: Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn thanh niên, Công đoàn… 2.12.2. Ngoài nhà trường. Để việc phát triển năng khiếu, yếu tố về cộng đồng xã hội, truyền thống yêu nước của dân tộc cho các em một cách thường xuyên. Nhà trường cần phối hợp với chính quyền địa phương, chi đoàn thanh niên các thôn, tổ chức cho các em tham gia một số hoạt động nhóm ca khúc hồng, công trình măng non làm sạch đẹp đường phố, chăm sóc người có công, di tích lịch sử địa phương… cũng như nhờ cựu chiến binh nói chuyện truyền thống trong các ngày lễ lớn. Giáo viên chủ nhiệm nên chú trọng việc thành lập các nhóm học tập theo từng khu vực thôn, xóm. Nhằm nắm bắt kịp thời những thông tin về sự chuyên cần hay các biểu hiện tiêu cực của từng cá nhân học sinh. Từ đó có biện pháp phối hợp với phụ huynh học sinh quản lý các em tốt hơn. 18