SKKN: Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS

Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> MỤC LỤC<br />  MỤC LỤC                                                                                                      <br />  <br /> .....................................................................................................<br />    <br />  1<br />  DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT                                          <br />  <br /> .........................................<br />    <br />  2<br /> I.  Đặt vấn đề                                                                                                 <br />      <br /> ................................................................................................<br />    <br />  3<br />  II. Mục đích nghiên cứu:                                                                               <br />  <br /> .............................................................................<br />    <br />  4<br />  Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ                                                             <br />  <br /> ............................................................<br />    <br />  4<br />  I. Cơ sở lí luận của vấn đề                                                                           <br />  <br /> ..........................................................................<br />    <br />  4<br />  II. Thực trạng vấn đề:                                                                                   <br />  <br /> ..................................................................................<br />    <br />  6<br />  III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:                                <br />  <br /> ..............................<br />    <br />  8<br />  IV. Tính mới của giải pháp:                                                                        <br />  <br /> ......................................................................<br />     <br />  26<br />  VI. Hiệu quả SKKN:   .................................................................................<br />                                                                                    27<br />     <br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                                            <br />  <br /> ...........................................................................<br />     <br />  35<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         1                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT<br /> <br /> <br /> STT Kí hiệu, chữ viết  Nội dung<br /> tắt<br /> <br /> 1 SGK Sách giáo khoa<br /> <br /> 2 LS Lịch sử<br /> <br /> 3 TL Tỉ lệ<br /> <br /> 4 SL Số lượng<br /> <br /> 5 THCS Trung học cơ sở<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         2                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU<br /> <br /> I. Đặt vấn đề<br /> <br /> Trong các bộ môn ở trường trung học phổ thông thì môn Lịch sử có một  <br /> vị trí vô cùng quan trọng. Bởi lịch sử giúp  học sinh có được những kiến thức <br /> cơ bản, cần thiết về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới, góp phần hình thành ở <br /> học sinh thế  giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, <br /> niềm tự hào dân tộc, tình đoàn kết quốc tế. Đồng thời,  học lịch sử   còn bồi <br /> dưỡng năng lực tư  duy, hành động và thái độ   ứng xử  đúng đắn trong cuộc <br /> sống cho các em.<br /> <br /> Nhưng đặc trưng của môn lịch sử là các sự kiện, các nhân vật đều diễn  <br /> ra trong quá khứ  nên muốn tái hiện bức tranh quá khứ  một cách sinh động. <br /> Nhiều giáo viên dạy lịch sử  đã sử  dụng nhiều phương pháp dạy học khác, <br /> đặc biệt là phương pháp sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử. <br /> <br /> Sử dụng tranh ảnh trong dạy học lịch sử không chỉ minh họa, làm cơ sở <br /> cho việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là nguồn cung cấp kiến thức cho học  <br /> sinh, tạo hứng thú cho học sinh trong học môn lịch sử. Từ  đó, học sinh phát  <br /> huy tính tích cực, chủ động sáng tạo để nhận thức lịch sử  một cách thấu đáo.<br /> <br /> Hứng thú có vai trò quan trọng trong quá trình dạy học lịch sử, giúp học <br /> sinh nhanh tiếp thu bài, nhớ  bài lâu, hiểu tầm quan trọng của lịch sử  đối với  <br /> sự  phát triển của nhân loại. Đồng thời, kích thích học sinh tích cực học tập <br /> tiếp thu những kiến thức mới: say mê, tự  giác tìm hiểu kiến thức, ý thức  <br /> được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong cuộc sống.<br /> Hiểu được vai trò của kênh hình trong dạy học lịch sử  và một số  kinh  <br /> nghiệm trong thực tế giảng dạy tôi đã mạnh dạn đưa ra đề tài “Một vài kinh  <br /> nghiệm sử  dụng tranh  ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh  <br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS”<br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         3                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> II. Mục đích nghiên cứu: <br /> <br /> Mục đích của đề tài là tìm ra một số giải pháp sử dụng tranh ảnh nhằm <br /> tạo hứng thú học tập lịch sử cho học sinh để giúp học sinh khơi dậy khả năng <br /> tư  duy, sáng tạo của học sinh, khắc sâu và ghi nhớ  những nội dung của bài  <br /> học. Từ đó, học sinh có những hiểu biết nhất định về lịch sử của Việt Nam.<br /> <br /> Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ<br /> <br /> I. Cơ sở lí luận của vấn đề<br /> <br /> Lịch sử là những điều đã xảy trong quá khứ. Để biết quá khứ, người ta <br /> không thể quan sát trực tiếp mà chỉ có thể nhận thức gián tiếp bằng cách dựa <br /> vào các tài liệu, dấu tích, đồ  vật, tranh  ảnh....nhằm khôi phục bức tranh lịch  <br /> sử. Vì vậy, nhiệm vụ của giáo viên dạy lịch sử  là phải tái hiện lại những gì  <br /> xảy ra trong quá khứ  một cách chính xác nhưng không kém phần sinh động, <br /> thu hút học sinh. Để tiết học chất lượng và hiệu quả, giáo viên phải tạo hứng  <br /> thú cho học sinh học tập.<br /> Hứng thú là hình thức biểu hiện tình cảm và nhu cầu nhận thức của <br /> con người nhằm ý thức một cách hào hứng về mục đích hoạt động nhằm tìm <br /> hiểu sâu hơn, phản ánh đầy đủ  hơn đối tượng, hứng thú làm tăng hiệu quả <br /> của quá trình nhận thức làm nảy sinh đam mê, sáng tạo, tăng năng suất công <br /> việc, đặc biệt trong hoạt động học tập, hứng thú là yếu tố  quan trọng thúc  <br /> đẩy người học tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức nhanh và hiệu quả.<br /> Để tạo hứng thú cho học sinh trong học tập nói chung, môn lịch sử nói <br /> riêng, giáo viên đã sử dụng nhiều phương pháp như  phư ơng pháp giải quyết <br /> vấn   đề,   phương   pháp   học   tập   theo   tra   cứu,   phương   pháp  thảo   luận <br /> nhóm….trong đó có phương pháp sử dụng tranh ảnh.<br /> Tranh là những tác phẩm hội họa, đồ  họa phản ánh hiện thực bằng  <br /> đường nét, màu sắc, hình mảng. Tranh có thể  vẽ  trên giấy, vải, gỗ…bằng <br /> nhiều chất liệu khác nhau.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         4                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Ảnh là tác phẩm nghệ  thuật nhiếp  ảnh, do nghệ  thuật nhiếp  ảnh, do  <br /> nghệ thuật nhiếp ảnh, do nghệ sĩ thực hiện bằng phương  tiện máy ảnh. Khi  <br /> chụp ảnh, dáng vẻ bên ngoài của đối tượng đều được thu vào máy.<br /> <br /> Ngày nay, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học lịch sử đã và đang được <br /> nhiều nhà nghiên cứu giáo dục lịch sử quan tâm. Để phát huy tính tích cực của  <br /> học sinh thì cần phải có sự  kết hợp nhiêu phương pháp, trong đó việc sử <br /> dụng tranh  ảnh trong dạy học lịch sử là một trong những phương pháp có ý  <br /> nghĩa đối với GV và học sinh trong quá trình dạy học, cụ thể là:<br />  Việc sử dụng tranh  ảnh trong dạy học lịch sử sẽ góp phần cụ thể hóa <br /> nội dung sự kiện, nhân vật và giúp HS nhận thức được nội dung khái quát lịch <br /> sử. Bên cạnh đó, tranh ảnh đem lại cho học sinh những biểu tượng bên ngoài  <br /> về sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, nó còn giúp học sinh có thể hiểu sâu sắc <br /> bản chất, bởi không có giói hạn tuyệt đối giữa hiện tượng và bản chất. Tranh  <br /> ảnh lịch sử là loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong dạy học lịch  <br /> sử, nó chính là chỗ dựa để hiểu biết sâu sắc bản chất của sự kiện Lịch sử, là  <br /> phương tiện rất hiệu lực để hình thành khái niệm, biểu tượng, tạo điều kiện <br /> cho học sinh nắm vững các quy luật phát triển xã hội.<br /> <br /> Tranh  ảnh lịch sử  có vai trò lớn trong việc giúp học sinh nhớ  kĩ, hiểu <br /> sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử, những tư tưởng thu nhận được.<br /> Tranh  ảnh lịch sử  góp phần tạo biểu tượng, hình thành khái niệm lịch <br /> sử, nó giúp học sinh phát triển khả  năng quan sát, trí tượng tượng, tư  duy, <br /> ngôn ngữ  và năng lực thực hành bộ  môn. Do đó, khi quan sát các loại tranh <br /> ảnh khác nhau học sinh sẽ  phát huy tư  duy để  nhận xét và khôi phục lại sự <br /> kiện lịch sử  đã từng diễn ra trong quá khứ. Điều đó, sẽ  kích thích trí tò mò, <br /> suy nghĩ của học sinh để  có thể  diễn đạt bằng lời chính xác, rõ ràng cụ  thể <br /> bức tranh xã hội đã qua. Thông qua quá trình đó mà kĩ năng phân tích tổng hợp, <br /> so sánh, khái quát …và cả kĩ năng khai thác, sử  dụng tranh  ảnh sẽ  ngày càng  <br /> được nâng cao.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         5                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Dựa vào mục tiêu giáo dục quy định trong chương trình của Bộ  Giáo <br /> dục và Đào tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, phù hợp với điều <br /> kiện   cụ   thể   của   nhà   trường   theo   tinh   thần   các   văn   bản   chỉ   đạo   của   Bộ <br /> GDĐT: <br /> Quyết định số  41/2000/QĐ/BGD&ĐT, ngày 24 tháng 03 năm 2000 của  <br /> Bộ  Giáo dục và Đào tạo: "Thiết bị  giáo dục phải được sử  dụng hiệu quả <br /> nhất, đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong <br /> chương trình giáo dục".<br /> Công văn số 3535/BGDĐT­ 5 GDTrH, ngày 27 tháng 5 năm 2013 của Bộ <br /> Giáo dục và Đào tạo, về  việc Hướng dẫn triển khai thực hiện phương pháp <br /> “Bàn tay nặn bột” và các phương pháp dạy học tích cực khác. <br /> Công văn số  5555/BGDĐT­GDTrH, ngày 08 tháng 10 năm 2014 của Bộ <br /> Giáo dục và Đào tạo, về  việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về  đổi mới  <br /> phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá.<br /> Luật giáo dục ban hành ngày 02/12/1998, điều 2412 đã ghi "Phương pháp  <br /> giáo dục phổ  thông phải phát huy tính tích cực, tự  giác, chủ  động, sáng tạo <br /> của học sinh... đem lại hứng thú học tập cho học sinh"<br /> <br /> II. Thực trạng vấn đề:<br /> <br /> Nhận thức được vai trò quan trọng của kênh hình, đặc biệt tranh ảnh trong <br /> dạy học lịch sử. Sử  dụng tranh  ảnh để  dạy học là một trong những phương  <br /> pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học nên nhà trường có nhiều điều <br /> kiện thuận lợi để hỗ trợ cho giáo viên trong giảng dạy như trang bị phòng máy <br /> chiếu, phòng bản đồ, sách tham khảo. Phương pháp sử dụng tranh ảnh cũng đã <br /> được nhiều giáo viên áp dụng trong các tiết dạy, tuy nhiên trong quá trình sử <br /> dụng cũng có những hạn chế nhất định. Nguyên nhân của tình trạng này là:<br /> <br /> Số  hình  ảnh lịch sử  phục vụ  cho giáo viên trong quá trình giảng dạy <br /> chưa nhiều, bản đồ cũ số liệu không chính xác.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         6                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Đối với giáo viên:  trên thực tế  đa số  giáo viên đổi mới phương pháp <br /> giảng dạy nhưng còn chưa quan tâm khai thác tranh ảnh SGK hoặc dùng tranh  <br /> ảnh như là hình ảnh minh họa mà quên đi chính đó là tư liệu không thể thiếu  <br /> được trong việc dạy học lịch sử, mà còn là phương tiện trực quan có giá trị <br /> giúp bài học lịch sử trở nên sinh động hơn, gây hứng thú học tập hơn cho học  <br /> sinh.<br /> Một số giáo viên chưa hiểu rõ xuất sứ  nội dung ý nghĩa của tranh ảnh  <br /> trong sách giáo khoa. <br /> Nhiều   giáo   viên   nhận   thức   đầy   đủ   giá   trị,   nội   dung   của   tranh   ảnh  <br /> nhưng lại ngại sử dụng và sợ  mất thời gian hoặc nếu có sử  dụng vẫn mang <br /> hình thức minh hoạ cho bài giảng.<br /> Đối với học sinh: Trường THCS Dur Kmăn học sinh phần lớn là học <br /> sinh ở  vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số   nên việc <br /> học tập chưa được coi trọng, một số học sinh còn lười học và chưa có sự say <br /> mê môn học, không chuẩn bị  bài mới  ở  nhà, không sưu tầm tài liệu và các  <br /> tranh ảnh có liên quan, trên lớp các em thiếu tập trung suy nghĩ nên việc phân <br /> tích và ghi nhớ  các sự  kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử... còn rất hạn chế. <br /> ̣<br /> Do đó, hoc sinh luôn  ở “thê bi đông” không mu<br /> ́ ̣ ̣ ốn phát biểu gì khiến cho  tiết <br /> học lịch sử trở thành một chiều, thụ động và chưa thực sự hiệu quả.<br /> Mặt khác, một bộ phận không nhỏ trong giáo viên, cha mẹ học sinh và  <br /> học sinh còn nhận thức không đúng về vai trò của bộ môn cho đó là môn phụ <br /> đã ảnh hưởng đến việc học tập bộ môn.  <br /> <br /> Thực tế  bản thân tôi do kinh nghiệm còn hạn chế  nên chất lượng kết  <br /> quả  chất lượng cuối môn lịch sử  chưa cao theo số  liệu thống kê chất lượng <br /> cuối năm của khối 6, 7 năm học 2015 – 2016:<br /> <br /> Khố Tổn GIỎI KHÁ TRUNG  YẾU KÉM<br /> i g số  BÌNH<br /> học  SL TL SL TL  SL TL  SL TL  SL TL <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         7                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> sinh (%) (%) (%) (%) (%)<br /> 6 94 11 11, 16 17 58 61,7 5 5,3 4 4,3<br /> 7<br /> 7 90 9 10 15 16,7 56 62,2 6 6,7 4 4,4<br /> Qua bảng số liệu trên, ta thấy: tỉ lệ học sinh khá giỏi còn thấp khoảng  <br /> 26,7%   đến   28,7%, trong khi đó tỉ  lệ  học sinh yếu kém còn cao 9,6% đến <br /> 11,1%.<br /> <br /> Từ  những thực trạng trên, là một giáo viên  giảng dạy môn Lịch sử  ­ <br /> bản thân tôi luôn cố  gắng tìm ra những phương pháp để  khắc phục tình hình  <br /> nhàm chán, nâng cao chất lượng  trong các tiết dạy lịch sử ở lớp, làm cho tiết <br /> học vui vẻ, gây thích thú cho học sinh và góp phần tạo ra tiết học đạt hiệu <br /> quả cao trong vấn đề giáo dục học sinh.<br /> <br /> III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: <br /> <br /> Sử  dụng kênh hình trong dạy học lịch sử  ở trường phổ thông bao gồm  <br /> nhiều loại: hiện vật lịch sử, tranh  ảnh lịch sử, các phương tiện trực quan quy <br /> ước như bản đồ, sơ đồ, đồ thị.... trong đó, tranh ảnh góp phần không nhỏ vào  <br /> tạo biểu tượng, hình thành khái niệm, phát triển tư  duy, cung cấp kiến thức, <br /> nâng cao nhận thức lịch sử, nuôi dưỡng tình cảm... Vì vậy, nội dung sách giáo  <br /> khoa hiện nay đã dành cho tranh ảnh một tỉ lệ đáng kể.<br /> <br /> Tranh  ảnh không chỉ  sử  dụng trong trình bày kiến thức mới mà cả  khi  <br /> ôn tập, tổng kết, kiểm tra, hoạt động ngoại khóa và thực hành. Học sinh được  <br /> sự  hướng dẫn của giáo viên tìm hiểu nội dung kênh hình kết hợp kiến thức  <br /> nội dụng kênh chữ, giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một cách sinh động, <br /> hứng thú, sâu sắc mà lại nhớ  lâu, làm tiết học lịch sử  bớt khô khan và hấp  <br /> dẫn hơn.<br /> <br /> Tranh ảnh có rất nhiều loại và mỗi loại có công dụng và cách sử dụng <br /> khác nhau. Vậy làm thế nào để sử dụng hiệu quả các kênh hình trong dạy học  <br /> lịch sử. Qua quá trình dạy học lịch sử nói chung, dạy lịch sử lớp 6, 7 nói riêng  <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         8                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> và dự  giờ  thăm lớp các đồng nghiệp, bản thân thôi đã rút ra một số  kinh  <br /> nghiệm nhỏ về việc sử dụng tranh ảnh như sau:<br /> Để khai thác tốt tranh ảnh phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn lịch sử, <br /> cần đảm bảo một số kĩ năng cơ bản sau: phải biết và hiểu được kiến thức cơ <br /> bản của tranh ảnh. Xác định mục đích cần hướng đến khi khai thác tranh ảnh. <br /> Thiết kế câu hỏi hợp lý, trọng tâm. Giáo viên đứng lớp cần phải có sự chuẩn  <br /> bị chu đáo cẩn thận, nghiên cứu kỹ trước nội dung các tranh ảnh trước khi lên <br /> lớp. Chuẩn bị  lời nói ngắn gọn, súc tích, dễ  hiểu và gây hứng thú cho học <br /> sinh. Chính yêu cầu đó sẽ  giúp người giáo viên nâng cao ý thức tự  giác, tinh <br /> thần trách nhiệm trong các giờ  lên lớp. Ngoài ra các giờ  sử  dụng tranh  ảnh <br /> trong dạy học giáo viên chủ  yếu đóng vai trò hướng dẫn, chỉ  đạo, còn học  <br /> sinh phải tự  quan sát nghiên cứu để  rút ra kiến thức. Giáo viên phải khắc <br /> phục khó   khăn sưu  tầm  các  tài  liệu có   liên quan   đến  tranh  ảnh, trao  đổi <br /> chuyên môn tổ, cụm chuyên môn để có cách sử dụng tranh ảnh trong sách giáo <br /> khoa một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, học sinh học sinh phải tự giác tìm <br /> hiểu tranh ảnh dưới sự hướng dẫn gợi mở của giáo viên, tiếp nhận kiến thức  <br /> một cách chủ động.<br /> Để nâng cao hiệu qủa sử dụng tranh ảnh  cần đảm bảo các nguyên tắc <br /> sau:<br /> Một là, sử dụng đúng mục đích.<br /> Hai là, sử dụng đúng lúc.<br /> Ba là, sử dụng đúng mức độ, cường độ.<br /> Bốn kết hợp sử  dụng tranh  ảnh   sách giáo khoa với các đồ  dùng được <br /> trang bị khác.<br /> Năm là, nội dung tranh ảnh phải sinh động, hấp dẫn.<br /> Sáu là, hướng dẫn học sinh quan sát tranh  ảnh  (từ  tổng thể  đến chi <br /> tiết), kết hợp miêu tả, phân tích, đàm thoại thông qua hệ  thống câu hỏi gợi  <br /> mở  của giáo viên để  học sinh tự  rút ra được ý nghĩa của tranh  ảnh  đó. Giáo <br /> viên có thể tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, cá nhân hoặc toàn lớp.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         9                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Bản thân tôi đã thực hiện một số  giải pháp sử  dụng tranh  ảnh  nhằm <br /> tạo hứng thú cho học sinh cụ thể như sau:<br /> 1. Sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử.<br /> Tranh ảnh lịch sử là loại đồ dùng dạy học có giá trị trực quan cao trong  <br /> dạy học lịch sử. Bởi vì, học sinh có thể quan sát hình ảnh cụ thể sẽ mang lại  <br /> nhận thức chính xác sinh động về  nhân vật lịch sử. Trên cơ  sở  đó, tạo cho <br /> học sinh những cảm xúc lịch sử mạnh, sâu sắc, đồng thời cũng là con đường  <br /> hiệu quả để tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử.  Khắc họa biểu tượng nhân <br /> vật lịch sử là “Biểu tượng về những hình ảnh nhân vật lịch sử, nó vừa mang <br /> sắc thái riêng của nhân vật vừa chứa đựng bản chất của giai cấp, tập đoàn xã <br /> hội mà nhân vật đó đại diện được phản ánh trong đầu học sinh với những nét <br /> chung nhất, điển hình nhất”. Hình  ảnh của các nhân vật lịch sử  có sức gợi <br /> cảm mạnh mẽ không chỉ gây hứng thú cho học sinh trong học lịch sử mà còn  <br /> khơi gợi lòng kính trọng, tự  hào đối với những nhân vật lịch sử. Mặt khác,  <br /> góp phần phát triển tư duy, nhận thức, về nhân vật lịch sử.<br /> Với loại bài dạy về  nhân vật lịch sử, giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm <br /> tranh ảnh hoặc tư liệu về cuộc sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử đó. Kết hợp  <br /> với đọc sách giáo khoa trước  ở  nhà để  nắm được nội dung của bài mới về  cuộc <br /> sống và sự nghiệp của nhân vật lịch sử trước khi đến lớp. <br /> Trước khi dạy đến nhân vật lịch sử  nào đó, giáo viên cần cung cấp để  học <br /> sinh biết được những nét sơ  lược về  bối cảnh lịch sử  (không gian, thời gian) mà  <br /> nhân vật hoạt động. <br /> Học sinh tự trình bày cơ sở hiểu biết đã có của mình về nhân vật lịch sử đó.  <br /> Những bài học lịch sử trong đó các nhân vật có những lời đối thoại đắt giá thể hiện  <br /> phẩm chất cao quí của nhân vật.<br /> <br /> Khi dạy bài 20 (Lịch sử  6) Từ sau Trưng Vương đến trước Lý Nam  <br /> Đế (Giữa thế kỉ I – Giữa thế kỉ VI)­ (tiếp theo), mục 4. Cuộc khởi nghĩa Bà <br /> Triệu. Giáo viên cho học sinh giới thiệu về Bà Triệu và báo cáo những hình <br /> ảnh, tư  liệu đã sưu tầm về  nhân vật Bà Triệu. Giáo viên nhận xét về  sự <br /> chuẩn bị  của học sinh, lựa chọn những hình  ảnh, tư  liệu học sinh cung cấp  <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         10                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> để  khắc họa biểu tượng nhân vật Bà Triệu, giáo viên cho học sinh quan sát <br /> các hình ảnh.<br /> <br /> 1 2<br /> Bà Triệu nói: "Tôi muốn cưỡi cơn <br /> gió mạnh, đ ạp  bằng  sóng  dữ,  Ra trận, Bà Triệu thường <br /> chém cá Kình  ở biển  Đông,  đánh  mặc áo giáp, cài trâm vàng, <br /> đuổi  quân  Ngô,  giành  lại  giang <br /> đi guốc ngà, cưỡi voi, <br /> sơn, cởi  ách  nô  lệ,  chứ tôi  không <br /> chịu  khom  lưng  l à tì thiếp  người  trông oai phong lẫm liệt.<br /> ta".<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bà Triệu                        (hình ảnh minh họa) Bà Triệu ra trận <br />    <br /> Giáo viên đặt câu hỏi phát vấn:  Em có nhận xét gì về  nhân vật Bà  <br /> Triệu? Học sinh thông qua những gì đã tìm hiểu và hướng dẫn của giáo viên  <br /> trong quá trình học trên lớp, có thể nhận xét được: Bà Triệu là một con người  <br /> khảng khái, giàu lòng yêu nước, có ý chí lớn, tiêu biểu cho ý chí bất khuất của <br /> dân tộc Việt trong công cuộc đấu tranh chống quân đô hộ, mong muốn giành <br /> lại giang sơn, cởi ách nô lệ. <br /> Lịch sử ghi nhớ công lao to lớn của Bà triệu trong công cuộc đấu tranh  <br /> giành độc lập trong các câu ca dao, lời ru, lăng và đền thờ Bà vẫn còn mãi với <br /> thời gian tại huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá là di tích lịch sử quan trọng của  <br /> quốc gia, là bằng chứng về niềm tự hào một người phụ nữ liệt oanh của dân  <br /> tộc Việt Nam.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         11                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> <br /> Ca dao về Bà Triệu<br /> Ru con con ngủ cho lành,<br /> Để mẹ gánh nước rửa bành con voi<br /> Muốn coi lên núi mà coi,<br /> Coi Bà Triệu tướng cưỡi voi đánh <br /> cồng.<br /> <br />            Lăng mộ Bà Triệu <br />   <br />             Sau khi khắc họa biểu tượng nhân vật Bà Triệu, giáo viên thực hiện <br /> lồng ghép giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất của <br /> cha ông để  giành độc lập đặc biệt là ý chí sắt đá của những người phụ  nữ <br /> Việt Nam, tinh thần biết  ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi sinh vì tổ <br /> quốc. <br /> <br /> Hay khi dạy bài 14 (Lịch sử  7) Ba lần kháng chiến chống quân xâm  <br /> lược Mông – Nguyên (thế kỉ XIII), phần II – Cuộc kháng chiến lần thứ hai <br /> chống quân xâm lược Nguyên (1285), mục 2. Nhà trần chuẩn bị kháng chiến.<br /> <br /> Sau khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu sự  chuẩn bị của nhà Trần chống <br /> quân xâm lược Mông – Nguyên,  giáo viên  kể  về  sự  kiện giặc Nguyên Mông <br /> sang xâm lược nước ta lần thứ 2 (năm 1285). Vua quan, binh lính, nhân dân thời <br /> Trần đều đứng lên đánh giặc. Đây là giai đoạn lịch sử  hào hùng với hào khí  <br /> Đông A tỏa sáng. Trần Thủ Độ với câu nói bất hủ: “Đầu tôi chưa rơi xuống đất,  <br /> xin bệ hạ đừng lo”, Trần Hưng Đạo với câu nói nổi tiếng: “Xin bệ hạ trước hãy  <br /> chém đầu thần đi đã rồi hãy ra hàng”; những người lính tự thích vào vai hai chữ <br /> Sát Thát với lời thề thiêng liêng sống đánh giặc, chết cũng đánh giặc … và nhấn <br /> mạnh về  một thiếu niên chưa đầy mười sáu tuổi  mang tên  Trần Quốc Toản. <br /> Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày hiểu biết về nhân vật Trần Quốc T oản. Sau <br /> đó, giáo viên lựa chọn hình  ảnh đặc trưng nhất về  nhân vật, trình chiếu cho học  <br /> sinh quan sát hình ảnh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         12                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> <br /> <br />       <br /> Trần Quốc Toản được ban cam quý        Trần Quốc Toản bóp nát quả  <br /> cam<br /> Kết hợp hướng dẫn học sinh phát biểu cảm nghĩ của bản thân bằng câu hỏi: <br /> Em có suy nghĩ gì về  hành động bóp nát quả  cam của Trần Quốc Toản?  Qua đó, <br /> giáo viên làm toát lên tinh thần yêu nước, căm thù giặc, mong muốn diệt giặc, bảo  <br /> vệ toàn vẹn cho non sông nước Việt của Trần Quốc Toản nói riêng, của dân tộc ta  <br /> nói chung.  Tinh thần  ấy không chỉ dừng lại  ở hành động bóp nát quả  cam, mà còn <br /> thể  hiện qua những việc làm như:  Trần  Quốc Toản đã tổ  chức đạo quân lớn <br /> ngày đêm luyện tập võ nghệ và giương cao lá cờ thêu 6 chữ vàng “ Phá cường <br /> địch, báo hoàng ân” . <br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br />  Trần Quốc Toản kêu gọi nhân dân           Luyện tập võ nghệ<br /> Sau khi cho học sinh quan sát các bức hình giáo viên đặt câu hỏi cho học <br /> sinh: Em có đánh giá gì về nhân vật này? Học sinh có thể đánh giá được Trần <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         13                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Quốc Toản là một thiếu niên  anh  dũng và tinh thần yêu nước, dám hi sinh  <br /> mạng sống vì dân tộc của mình. Giáo viên kết hợp lồng ghép giáo dục  học <br /> sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh bất khuất chống giặc ngoại xâm của <br /> tất cả  nhân dân ta, đặc biệt là  thể  hiện ý thức tự  lập, tự  cường cao cả  của <br /> người anh hùng nhỏ tuổi Trần Quốc Toản. Từ đó nhận ra được là một học sinh <br /> cần phải làm gì để góp phần bảo vệ và xây dựng quê hương đất nước.<br /> Việc sử dụng tranh ảnh để tạo biểu tượng nhân vật lịch sử là cơ sơ để <br /> hình thành khái niệm lịch sử, tạo sức thu hút học sinh khi học bộ môn sử, có ý <br /> nghĩa giáo dục lòng tự  hào và sự  kính trọng đối với những nhân vật lịch sử.  <br /> Ngoài ra, còn góp phần phát triển tư duy biện chứng, năng lực nhận thức, khả <br /> năng vận dụng thực tế cuộc sống của học sinh.<br /> <br /> 2. Sử dụng tranh ảnh để trình bày sự kiện lịch sử.<br /> <br /> Trong dạy học lịch sử, khi trình bày một sự  kiện lịch sử, diễn biến một  <br /> cuộc khởi nghĩa, một cuộc kháng chiến, giáo viên thường dùng lược đồ  để <br /> hướng dẫn học sinh tường thuật và nắm diễn biến của sự kiện lịch sử. Như <br /> vậy các em cũng đã được học tập qua đồ  dùng trực quan lược đồ  (bản đồ),  <br /> nhưng như  thế  các em cũng chỉ  hình tượng sự  kiện lịch sử  qua các kí hiệu <br /> bản đồ mà không thấy được hết tính chất hay sự ác liệt của các sự kiện lịch  <br /> sử, không thấy hết được tinh thần anh dũng, kiên cường bất khuất của các <br /> anh hùng dân tộc, của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến (khởi nghĩa). Vì <br /> vậy, trong một số  bài trong điều kiện cho phép, giáo viên có thể  hướng dẫn  <br /> học sinh nắm diễn biến các sự kiện lịch sử qua tranh ảnh hoặc kết hợp tranh  <br /> ảnh. Khi   đó, các em  nắm  các sự  kiện lịch sử  giống như   đọc một quyển <br /> truyện tranh, các em sẽ rất thích thú, nắm được diễn biến, các sự kiện, nhân  <br /> vật chính một các nhanh nhất và nhớ  lâu nhất so với khi các em học tập qua  <br /> lược đồ.<br /> Để  dạy về  sự  kiện lịch sử, việc sưu tầm tranh  ảnh tư  liệu là rất quan <br /> trọng để các em dễ hình dung, dễ nhớ, nhớ lâu các sự kiện đó. Chính vì vậy,  <br /> giáo viên yêu cầu  học sinh phải sưu tầm tranh ảnh ở nhà, đọc trước sách giáo <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         14                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> khoa kết hợp với những tư liệu sưu tầm được hoặc do giáo viên cung cấp để <br /> nắm vững được nội dung bài. Học sinh được trình bày cơ sở hiểu biết đã có <br /> của mình.<br /> Khi dạy bài 17 ( Lịch sử 6). Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng năm 40 giáo viên <br /> chuẩn bị hình ảnh cho học sinh quan sát và đặt hỏi:   Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc  <br /> khởi nghĩa Hai Bà Trưng?<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> “Một xin rửa sạch nước thù<br /> Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng<br /> Ba kẻo oan ức lòng chồng<br /> Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này”<br /> (Thiên Nam ngữ lục, áng sử ca dân gian thếkỉ XVII)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Qua hình  ảnh và kiến thức trong sách giáo khoa, học sinh có thể  biết  <br /> được những nguyên nhân dẫn đến cuộc khởi nghĩa là do chính sách cai trị tàn <br /> bạo, thâm độc của chính quyền đô hộ, chồng bà Trưng Trắc bị giết... Để học <br /> sinh khắc sâu sự kiện, giáo viên nhấn mạnh nguyên nhân quan trọng nhất của <br /> cuộc khởi  nghĩa là đánh đuổi quân xâm lược Hán giành lại nền độc lập, khôi <br /> phục lại đất nước.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         15                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Ngoài ra, giáo viên hướng dẫn học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi  <br /> nghĩa Hai Bà Trưng dựa vào quan sát một số hình  ảnh kết hợp một số  gợi ý <br /> và tổ  chức hoạt động cá nhân: Em hãy tường thuật lại diễn biến cuộc khởi  <br /> nghĩa Hai Bà Trưng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Năm 40, Hai bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ Mê Linh….<br /> <br /> 3 4<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thái thú Tô Định hoảng sợ, bỏ chạy Cuộc khởi nghĩa giành chiến thắng.<br /> <br /> <br /> <br /> Học sinh chuẩn bị trong khoảng 3 phút, giáo viên gọi đại diện một hoặc <br /> hai học sinh tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa và kết hợp chỉ  lược đồ <br /> trước lớp. Dựa vào các hình ảnh giáo viên cung cấp, học sinh dễ dàng tóm tắt <br /> được diễn biến của cuộc khởi nghĩa và khắc sâu kiến thức hơn.  Sau đó, giáo <br /> viên nhận xét phần trình bày cảu học sinh và chốt kiến thức chính. Đồng thời, <br /> giáo viên cũng kết hợp giáo dục học sinh tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh <br /> bất khuất của cha ông để  giành độc lập. Đặc biệt là ý chí sắt đá của những  <br /> người phụ nữ Việt Nam, tinh thần biết  ơn đối với các anh hùng dân tộc đã hi <br /> sinh vì Tổ quốc.<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         16                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài 27 (Lịch sử 6). Ngô quyền và  <br /> chiến thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia nhóm học sinh và yêu cầu <br /> về nhà tìm hiểu trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh ảnh và sắp xếp tranh ảnh  <br /> theo tiến trình trận chiến thắng trên sông Bạch Đằng (thời gian chuẩn bị  là <br /> trước hai tuần học bài 27). <br /> <br /> Đến tiết học, giáo viên yêu cầu học sinh báo cáo, diễn giải về  ý tưởng <br /> sản phẩm của nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà.<br /> <br /> Hay khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu <br /> bài 27  (Lịch sử  6).  Ngô quyền và chiến  <br /> thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên chia <br /> nhóm học sinh và yêu cầu về nhà tìm hiểu <br /> trước diễn biến, sưu tầm, vẽ tranh  ảnh và <br /> sắp   xếp   tranh   ảnh   theo   tiến   trình   trận <br /> chiến   thắng   trên   sông   Bạch   Đằng   (thời <br /> gian chuẩn bị là trước hai tuần học bài 27). <br /> Đến tiết học, giáo viên yêu cầu đại <br /> diện nhóm học sinh báo cáo, diễn giải về ý <br /> tưởng   sản   phẩm   của   nhóm   đã   chuẩn   bị <br /> trước ở nhà.<br /> Từ ý tưởng của học sinh, giáo viên dẫn dắt vào bài mới. Hoạt động này, <br /> kích thích sự tò mò, tạo hứng thú khám phá cái mới để làm sáng tỏ những vấn <br /> đề, nội dụng mà các em đã chuẩn bị trước ở nhà.  <br /> Khi học đến phần 2. Chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên cho <br /> học sinh quan sát một số  hình  ảnh về  sự  chuẩn bị  kháng chiến chống quân <br /> xâm lược Nam Hán lần thứ hai do Ngô Quyền lãnh đạo.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         17                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Ngô Quyền huy động quân và dân <br /> lên rừng  đẵn hàng ngàn cây  gỗ  dài, <br /> đầu   đẽo   nhọn   và   bịt   sắt,   rồi   đem <br /> đóng xuống lòng sông Bạch Đằng  ở <br /> những nơi hiểm yếu, gần cửa biển,  <br /> xây   dựng   thành   một   trận   địa   cọc <br /> ngầm, có quân mai phục hai bên bờ <br /> để chờ địch…<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nội dung diễn biến trận chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giáo viên <br /> hướng dẫn học sinh quan sát lược đồ .<br /> <br /> Khi hướng dẫn học sinh khai thác <br /> lược đồ giáo viên cần chú ý rèn cho học <br /> sinh những kĩ năng:  hệ  thống kí  hiệu, <br /> qui ước, kĩ năng tường thuật, miêu tả… <br /> Việc tổ chức cho học sinh làm việc với <br /> lược đồ có thể tiến hành như sau:<br /> Cho   học   sinh   quan   sát   lược   đồ, <br /> trong   đó   chú   ý   quan   sát   cả   nội   dung, <br /> danh giới và các kí hiệu của lược đồ.<br /> Giáo   viên   yêu   cầu   học   sinh   tự <br /> trình bày  diễn biến chiến thắng Bạch  <br /> Đằng  trên lược đồ<br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         18                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Sau khi học sinh trình bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng, giáo <br /> viên nhận xét và chốt lại những diễn biến chính kết hợp với hình ảnh minh <br /> họa.<br /> <br /> ­   Cuối   năm   938,   đoàn   thuyền <br /> chiến   Nam   Hán   do   Lưu   Hoằng <br /> Tháo chỉ huy tiến vào nước ta.<br /> ­   Ngô   Quyền   cho   quân   dùng <br /> thuyền nhẹ  nhử  địch vào cửa sông <br /> qua bãi cọc ngầm lúc triều đang lên.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nước thủy triều rút, Ngô Quyền <br /> hạ  lệnh dốc toàn lực lượng tấn công <br /> quân Nam Hán và giành thắng lợi.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Như vậy học sinh sẽ rất hứng thú theo dõi bài giảng, đảm bảo được <br /> yếu tố  trực quan sinh động, giúp các em hiểu sâu sắc và ghi nhớ  bền lâu  <br /> kiến thức  thông qua lời thuyết trình của giáo  viên hoặc các bạn trong lớp <br /> dựa trên lược đồ.<br /> <br /> Hoặc trong khi dạy bài 11 (Lịch sử  7) Cuộc kháng chiến chống quân  <br /> xâm lược Tống (1075 ­1077), phần II – Giai đoạn thứ  hai (1076 ­1077),  <br /> mục 2. Cuộc chiến đấu trên sông Như  Nguyệt để  tiết học phát huy được <br /> tính tích cực của học sinh, tạo nên một tiết học sinh động giáo viên hướng  <br /> dẫn học sinh về  nhà đọc sách trước để  tìm hiểu diễn biến cuộc chiến đấu <br /> trên sông Như Nguyệt. Khi đến tiết học, giáo viên sử dụng những hình ảnh đã  <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         19                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> chuẩn bị  và tóm tắt lại diễn biến trận chiến trên phòng tuyến Như  Nguyệt <br /> như một cuốn phim lịch sử (hoặc có thể sử dụng đoạn video).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­   Chờ   mãi   không   thấy <br /> thủy   quân   tới,   Quách <br /> Quỳ cho quân đóng cầu <br /> phao   vượt   sông   tấn <br /> công   phòng   tuyến   của <br /> ta.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Quân ta chống trả quyết <br /> liệt                    <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> <br /> <br /> <br /> ­   Để   khích   lệ   tinh   thần <br /> chiến   đấu   của   quân   sĩ, <br /> Lý   Thường   Kiệt   cho <br /> người   đọc   bài   thơ   Nam <br /> quốc sơn hà. <br />  <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         20                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ­ Cuối xuân 1077, quân ta <br /> tấn   công   bất   ngờ   đồn <br /> giặc, quân Tống thua to.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Sau khi quan sát hình ảnh (hoặc video) xong, để tiếp cận nội dung kiến <br /> thức GV tổ chức cho HS trả lời một số câu hỏi có tính dẫn dắt như:<br /> 1. Không thấy quân thuỷ đến, quân Tống làm gì?<br /> 2. Trước tình thế đó, Lý Thường Kiệt làm gì?<br /> Qua nội dung trả lời của học sinh, GV khái quát và nhấn mạnh đến nội <br /> dung kiến thức của bài học. <br /> <br /> Giáo viên sử  dụng tranh  ảnh hoặc một chùm tranh  ảnh có cùng chủ  đề <br /> để hỗ trợ cho quá trình tường thuật lại sự kiện lịch sử hoặc yêu cầu học sinh  <br /> nhớ lại nội dung sự kiện lịch sử mà các tranh ảnh phản ánh. Hình thức này, có <br /> nhiều ưu điểm trong việc kích thích thị giác của học sinh, làm phong phú thêm <br /> các kênh thông tin tiếp nhận lịch sử cho học sinh.<br /> Như vậy, để trình bày diễn biến một sự kiện lịch sử nào đó, giáo viên có <br /> thể sử  dụng nhiều kênh hình khác nhau như  lược đồ  lịch sử, cũng có thể  sử <br /> dụng tranh  ảnh tích hợp để  tường thuật,  với những  ưu thế  của nó về  tính <br /> trực quan, thẩm mĩ sẽ  tạo ra hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi để  giải  <br /> quyết những vấn đề  nhận thức.  Ngoài ra, cũng có thể  kết hợp với nhiều  <br /> phương pháp dạy học khác để tiết học sinh động, hiệu quả, học sinh tích cực  <br /> chủ  động, thích thú học với bộ  môn lịch sử. Sự  phong phú, đa dạng về  hình <br /> thức biểu đạt đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả <br /> môn lịch sử. <br /> <br /> 3. Sử dụng tranh ảnh để củng cố kiến thức cho học sinh.<br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         21                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Trong quá trình dạy lịch sử, giáo viên có thể  sử  dụng nhiều phương  <br /> pháp nhằm giúp học sinh củng cố những kiến thức đã học: yêu cầu học sinh  <br /> hệ thống lại kiến thức chính của bài, các dạng câu hỏi, bài tập lịch sử. Nếu ở <br /> bài học nào giáo viên cũng thực hiện như  vậy sẽ gây sự  nhàm chán cho học <br /> sinh. Vì vậy, trong mọt số  bài tôi đã dùng tranh  ảnh để  giúp các em củng cố <br /> kiến thức bài học một cách trực quan hơn, các em dễ  nhớ,nhớ  lâu hơn. Và <br /> đặc biệt, tranh ảnh với những ưu thế của nó về trực quan, thẫm mĩ sẽ tạo ra  <br /> hứng thú, kích thích học sinh tìm tòi để giải quyết vấn đề nhận thức.<br /> <br /> Sử  dụng sơ  đồ  tư  duy để  củng cố  bài học, sau khi dạy xong   bài 12  <br /> (Lịch sử  6). Nước Văn Lang giáo viên hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ  tư  duy <br /> lịch sử với những bước sau:<br /> Giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động nhóm, vẽ  lại một đơn vị  kiến <br /> thức vừa học bằng sơ đồ tư duy.<br /> Giáo viên có thể giao nhiệm vụ cho học sinh dưới dạng phiếu học tập  <br /> bản sơ đồ tư duy chưa hoàn chỉnh kết hợp nêu ra các câu hỏi để học sinh trả <br /> lời hoặc vẽ trên giấy khổ lớn, lên bảng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br />                               Sơ đồ tư duy môn Lịch Sử            (dạng phiếu học tập)<br /> <br /> Giáo viên cho một vài học sinh hoặc đại diện của một nhóm học sinh <br /> lên báo cáo, thuyết minh về sản phẩm sơ đồ tư duy của nhóm mình thiết lập.  <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         22                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> Hoạt động này giúp giáo viên biết được khả năng tiếp nhận thông tin của học  <br /> sinh, rèn luyện khả năng diễn đạt, tự tin trước đám đông cho học sinh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Sản phẩm sơ đồ tư duy của học sinh<br /> <br /> Đây là hình thức chơi mà học, giúp các em phát triển tư duy theo lối tư <br /> duy tượng hình này giúp nhớ  dễ  dàng hơn, hình  ảnh sẽ  luôn được mường <br /> tượng ra trong đầu. Đồng thời, học sinh có thể sáng tạo kiến thức theo logic <br /> của mình, chia sẻ  với các bạn trong lớp, giáo viên sẽ  giúp các em hoàn chỉnh <br /> kiến thức.<br /> <br /> Hoặc bài 13 (Lịch sử  6): Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân  <br /> Văn Lang.  Để  củng cố  lại toàn bộ  những kiến thức đã học trong tiết học, <br /> giáo viên cũng thể thực hiện bằng cách cho học sinh quan sát một số hình ảnh <br /> về trang phục, đồ dùng, công cụ sản xuất… và đặt câu hỏi: Em hãy điểm lại  <br /> những nét chính về đời vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang?<br /> Đại diện học sinh lên bảng báo cáo về  những hiểu biết của học sinh.  <br /> Các học sinh khác trong lớp có thể nhận xét và bổ  sung câu trả  lời nhằm hệ <br /> thống hoàn thiện kiến thức bài học mới học xong.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giáo viên: Lang Thị Phương         23                         Trường THCS Dur <br /> Kmăn<br />  Một vài kinh nghiệm sử dụng tranh ảnh nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh<br /> trong dạy học môn Lịch sử khối 6, 7 cấp THCS<br /> <br /> <br /> <br /> <br />  <br /> Nhờ hoạt động tự mình tái hiện lại những nét chính về đời vật chất và <br /> tinh thần của cư dân Văn Lang dựa trên một số hình ảnh gợi ý. Học sinh thực <br /> sự  có trải nghiệm về  bài học, không chỉ  là nghe những từ  ngữ  liệt kê đơn  <br /> thuần, còn tác động được tới tình cảm, khơi gợi tính chủ  đông, tích cực của <br /> học sinh cũng giúp các bạn nhớ bài lâu hơn. <br /> Hay khi dạy xong  bài 23  (Lịch sử  7):  Kinh tế, văn hóa thế  kỉ  XVI –  <br /> XVIII, phần II. Văn hóa. Để học sinh nắm được những kiến thức một cách <br /> khái quát đã học trong tiết học, giáo viên tổ chức cho học sinh quan sát một số <br /> hình  ảnh và yêu c