SKKN: Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trong giờ sinh hoạt lớp ở trường trung học phổ thông

Chia sẻ: Trần Thị Ta | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài hướng tới các mục tiêu sau: Tìm tòi, nghiên cứu, ứng dụng đổi mới giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm. Tổ chức giờ sinh hoạt cuối tuần vui vẻ, cởi mở, có tính giáo dục sâu sắc. Học sinh phát huy được năng lực bản thân, bồi dưỡng sự tự tin, khả năng làm việc nhóm, sự sáng tạo. Học sinh phát triển mọi mặt cả về cả trí tuệ, đạo đức, tình cảm, thẩm mĩ,…

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SKKN: Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trong giờ sinh hoạt lớp ở trường trung học phổ thông

MỤC LỤC Nội dung Trang Phần một: ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài………………………………………………………...2 II. Mục đích nghiên cứu…………………………………………………...3 III. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………….3 IV. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………3 V. Phạm vi nghiên cứu…………………………………………………….4 Phần hai: NỘI DUNG I. Cở sở lí luận và thực tiễn………………………………………………..4 1. 1. Cơ sở lí luận……………………………………………………….4 1. 2. Cơ sở thực tiễn…………………………………………………….5 II. Nội dung và biện pháp thực hiện……………………………………... 6 1. Các biện pháp triển khai khi nhận công tác chủ nhiệm lớp……… 6 2. Một số ví dụ minh họa cho buổi sinh hoạt lớp chủ nhiệm qua các tuần……………........................................................................................... 9 3. Một vài hình ảnh đáng nhớ trong các buổi sinh hoạt lớp……….......14 Phần ba: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết quả thực hiện……………………………………………………….18 II. Bài học kinh nghiệm…………………………………………………...19 III Những kiến nghị và đề xuất…………………………………………...19 1/20
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, CHỦ ĐỘNG VÀ SÁNG TẠO CỦA HỌC SINH TRONG GIỜ SINH HOẠT LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Phần một: ĐẶT VẤN ĐỀ I. Lí do chọn đề tài Trong Đổi mới giáo dục cụm từ: Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh được nhấn mạnh và nhắc đến rất nhiều. Nội dung đổi mới được gắn với từng bộ môn văn hóa. Tuy nhiên, sự tích cực chủ động và sáng tạo chưa thực sự được nghiên cứu, phát huy trong công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng,…của hoạt động chủ nhiệm, trong giờ sinh hoạt lớp. Giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm lâu nay vốn được coi là một giờ “đặc quyền” của giáo viên chủ nhiệm. Thường trong giờ này, giáo viên tổng kết theo sổ đầu bài, nhắc nhở vi phạm, dựa vào kế hoạch của nhà trường để giao nhiệm vụ. Học sinh chỉ lắng nghe, lớp học im ắng. Vì vậy, giờ sinh hoạt lớp trở lên đơn điệu, nhàm chán. Học sinh không còn hứng thú với giờ sinh hoạt lớp. Vai trò của học sinh ít được phát huy, lớp học thiếu thân thiện, khoảng cách thầy trò xa nhau, hiệu quả giáo dục thấp, kém. Thời gian gần đây ngành giáo dục cũng nhắc nhiều tới sự sáng tạo, đổi mới giờ sinh hoạt lớp. Nhưng trong thực tế sự đổi mới này thường mới diễn ra ở phạm vi hẹp, ở một số lớp chọn, trường chuyên nơi đa phần trò chăm ngoan, nhiều sáng tạo. Do đó, khó ứng dụng ở những lớp học, trường học có nhiều đối tượng học sinh với trình độ nhận thức và hoàn cảnh khác nhau. Mà quyền được chủ động, sáng tạo thì không mặc định ở một đối tượng học sinh nào. Đó cũng là quan điểm, mục tiêu của nền giáo dục thời đại mới hướng tới. Trong suốt quá trình hơn 10 năm giảng dạy và cũng gần đó thời gian tôi làm công tác chủ nhiệm, tôi nhận thấy, nếu không đổi mới, sáng tạo trong giờ sinh hoạt, thì các em học sinh cảm thấy mệt mỏi, nhàm chán. Hơn thế, hiện nay với sức nặng của chương trình học, áp lực của thi cử các em gần như không có thời gian, không có “sân để chơi”, “chỗ để học” những kỹ năng mềm của cuộc sống, vốn đã được tích lũy không nhiều trong các môn học, Vì 2/20
vậy, tôi muốn trong thời gian ngắn ngủi của giờ sinh hoạt, bên cạnh những việc cần làm của một giáo viên chủ nhiệm, tôi còn muốn học sinh trong lớp cùng tham gia vào việc đánh giá hoạt động của lớp đồng thời có một sân chơi nho nhỏ để học hỏi, khám phá, khẳng định bản thân mình. Từ đó, xây dựng một lớp học đoàn kết, yêu thương nhau, tự tin, năng động, sáng tạo, hay đơn giản chỉ là một tiết học vui vẻ cho một một tuần mới đầy hứng khởi. Với những mong muốn trên, cùng với thực tế làm công tác chủ nhiệm của mình, tôi chỉ muốn có một sự chia sẻ chân thành tới các đồng nghiệp. Để các em học sinh mỗi ngày đến trường là một ngày vui trong một lớp học thân thiện. Niềm vui không chỉ đến với trò mà đến với cả các thầy cô trong một tập thể lớp đáng yêu, năng động. Mỗi giờ sinh hoạt chỉ có 45 phút, tôi mong rằng đó là những khoảnh khắc đáng nhớ trong tuần chứ không phải là giờ giáo viên chủ nhiệm lôi sổ đầu bài ra để mắng mỏ, răn đe, dọa nạt hay truy tìm lỗi của học sinh. Trong mỗi buổi sinh hoạt, tôi muốn các em được chủ động nhận ra những vi phạm của mình, của bạn, cùng tìm hướng khắc phục hạn chế, cùng nhìn thấy những ưu điểm, thành tích của bạn để học tập, phát huy. Ngoài ra, trong mỗi giờ sinh hoạt các em có thể tự tổ chức những trò vui, những thảo luận nho nhỏ, những chuyên đề phù hợp với lứa tuổi, vv….Từ đó, các em tự khám phá bản thân mình, tự tin hơn, biết yêu thương, cảm thông, nhận biết và tránh xa thói xấu, ứng xử phù hợp, thông minh với các vấn đề của cuộc sống,… Nhất là hiện nay, xã hội đầy rẫy những cạm bẫy, lứa tuổi mới lớn dễ sa đà, nhiều gia đình cha mẹ bận rộn, lơ là, coi nhẹ giáo dục những kỹ sống cho con em mình. Từ những mong muốn trên và thực tế giáo dục tại trường học, khi làm chủ nhiệm tôi mạnh dạn chọn đề tài: Phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trong giờ sinh hoạt lớp ở trường trung h ọc ph ổ thông. II. Mục đích nghiên cứu Đề tài hướng tới các mục tiêu sau: Tìm tòi, nghiên cứu, ứng dụng đổi mới giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm. Tổ chức giờ sinh hoạt cuối tuần vui vẻ, cởi mở, có tính giáo dục sâu sắc Học sinh phát huy được năng lực bản thân, bồi dưỡng sự tự tin, khả năng làm việc nhóm, sự sáng tạo. Học sinh phát triển mọi mặt cả về cả trí tuệ, đạo đức, tình cảm, thẩm mĩ,… 3/20
Xây dựng một tập thể đoàn kết, thân thiện cùng nhau học tập, rèn luyện tốt góp phần cụ thể hóa mục tiêu và phương pháp giáo dục. III. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu quá trình làm công tác chủ nhiệm tại trường trung học phổ thông. IV. Phương pháp nghiên cứu Sử dụng các phương pháp nghiên cứu thực tiễn như: Điều tra thăm dò: Tâm sự, tìm hiểu suy nghĩ, tính cách, hoàn cảnh học sinh… Quan sát khoa học, thu thập thông tin: Từ phụ huynh, từ học sinh, từ hồ sơ,… Tổng kết kinh nghiệm: + Rút ta từ thực tế chủ nhiệm. + Từ các bản tổng kết, báo cáo, các buổi họp chủ nhiệm. + Từ tài liệu nghiên cứu giáo dục. + Kinh nghiệm từ đồng nghiệp trong và ngoài nhà trường; trên các phương tiện thông tin đại chúng. Thử nghiệm: Áp dụng thí điểm tại các lớp chủ nhiệm, ứng dụng có hệ thống vào một lớp cụ thể: Lớp 10A11 tại Trường trung học phổ thông, nơi tôi công tác. V. Phạm vi nghiên cứu Thời gian gần đây, tôi liên tục được phân công chủ nhiệm các lớp học và thường theo chủ nhiệm từ lớp 10 đến lớp 12. Năm học 2014 2015: Đề tài này tôi đã thực hiện tại lớp chủ nhiệm mới: 10A11. Phần hai: NỘI DUNG I. Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn 1. Cơ sở lí luận Là một giáo viên chủ nhiệm ở bậc THPT tôi hiểu rõ mục tiêu của giáo dục Việt Nam là: Đào tạo con người Việt Nam mới phát triển toàn diện, có đạo đức, sức khỏe, thẩm mĩ, trí lực,..; Phương pháp giáo dục phổ thông là: Cần phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh,... Đó 4/20
cũng là mục tiêu và phương pháp để xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ mới. Để đạt được mục tiêu giáo dục chúng ta phải nắm vững và hoàn thiện phương pháp giáo dục. Ngoài những nhiệm vụ quan trọng của một giáo viên chủ nhiệm theo quy định, giáo viên chủ nhiệm phải là “linh hồn” của lớp học, có phương pháp cụ thể, phù hợp với thực tiễn để hoàn thành mục tiêu trên. “Tích cực, chủ động và sáng tạo” trong một giờ sinh hoạt không chỉ hướng tới học trò mà còn là sự “tích cực, chủ động, sáng tạo” của thầy cô với vai trò là “thủ lĩnh”. Chính mỗi giáo viên phải có phương pháp phù hợp để học sinh tích cực, tự giác tham gia nhiệt tình, hăng hái vào việc đánh giá, nhìn nhận bản thân. Từ đó, học sinh tự lĩnh hội cái tốt, cái mới, tự loại bỏ cái xấu, cái không phù hợp,… Giáo viên với vai trò, khả năng của mình cần lôi kéo mọi đối tượng học sinh tham gia vào thảo luận, làm việc nhóm; Chủ động tìm tòi, ứng dụng cái mới; Khuyến khích học sinh tự đưa ra ý tưởng mới và hoàn thiện ý tưởng bằng các hoạt động trong giờ sinh hoạt. 2. Cơ sở thực tiễn Trên thực tế, tôi thường được phân công chủ nhiệm các lớp học “đại trà”, các lớp có điểm có điểm đầu vào không cao, học ban cơ bản. Do đó, lớp học ngoài một số có sức học khá còn hầu hết là học sinh có sức học trung bình một số học sinh lười học ham chơi, nhiều học sinh có hoàn cảnh đặc biệt (bốmẹ mất sớm, bố mẹ li dị, hộ nghèo,…) Vì thế, một số đối tượng học sinh bướng bỉnh, nghịch ngợm, một số lại sống thu mình, khép kín, một số ngoan hiền nghe lời thầy cô nhưng lại chưa mạnh dạn trong mọi hoạt động phong trào.v…v. Như vậy, nếu chỉ áp đặt một phương pháp mà giáo viên cho là “tốt nhất” thì có khi lại là phương pháp kém hiệu quả nhất Tuy nhiên, khi hiểu rõ hoàn cảnh và đặc điểm học sinh lớp chủ nhiệm của mình, tôi đã mạnh dạn đưa ra các biện pháp thực hiện với các lớp chủ nhiệm qua các năm học khác nhau ở bậc trung học phổ thông. Trong các giờ sinh hoạt lớp nhiều giáo viên thường thụ động, làm cho xong việc: kiểm điểm, thông báo công việc của tuần mới,…Vì vậy, khi nghiên cứu, khảo sát mức độ hứng thú của học sinh đối với các giờ sinh hoạt ở một số lớp, chưa ứng dụng đề tài này, tôi được một số kết quả như sau: Năm học Lớp Sĩ số Hứng thú Coi là Không thích lớp mong chờ tới bình thú, thấy 5/20
(HS) giờ sinh hoạt thường mệt mỏi 2013 2014 11A15 42 0 25 17 2014 2015 10A5 45 3 28 14 Như vậy: Đa phần khi được hỏi, các em cảm thấy bình thường, cho là một giờ học tất yếu trong tuần, không có việc gì thì ngồi chơi. Một phần khá lớn cảm thấy mệt mỏi khi ngồi chơi nhưng phải nghe kiểm điểm, trách mắng. Một số rất ít coi là hứng thú vì đơn giản: không có tội, được ngồi chơi, làm những việc mình thích. Những điều trên cho thấy, khi chưa tiến hành áp dụng đề tài này thì giờ sinh hoạt đơn điệu, nhàm chán, tinh thần học tập kém, học sinh kém năng động giáo viên cũng cảm thấy mệt mỏi, chán nản. Do đó, hiệu quả giáo dục rất thấp. II. Nội dung và biện pháp thực hiện 1. Các biện pháp cần triển khai khi nhận công tác chủ nhiệm lớp Ngoài công việc ổn định tổ chức theo quy định đầu năm như: học nội quy, ổn định tổ chức (cán sự, chỗ ngồi,…) giáo viên chủ nhiệm cần chú ý tới một số quy định riêng của lớp. Trong những quy định đó có một quy định cần triển khai đó là: Chuẩn bị nội dung cho giờ sinh hoạt cuối tuần. Giờ sinh hoạt cuối tuần tôi giao cho lớp trưởng, bí thư và các tổ trưởng chủ trì với sự hỗ trợ của giáo viên chủ nhiệm cùng sự tham gia của các thành viên trong lớp. Để có một giờ sinh hoạt tuần đúng đủ nội dung, đảm bảo vai trò cầu nối giữa nhà trường với học sinh, học trò làm chủ thì giáo viên chủ nhiệm cần làm những việc như sau: a. Lập kế hoạch theo dõi, đánh giá thi đua cho lớp Giáo viên và học sinh cùng nghiên cứu nội dung đánh giá và cùng đưa ra kế hoạch, nội dung đánh giá. Nhiệm vụ đánh giá các bạn trong lớp được giao cụ thể cho các tổ trưởng, dưới sự giám sát của các thành viên và cán sự lớp. Cụ thể: Giáo viên giao cho mỗi cán sự một cuốn sổ ghi chép và hướng dẫn cách thức ghi chép, đánh giá. Các tổ trưởng sẽ làm nhiệm vụ theo dõi thi đua của tổ mình theo nội dung các tiêu chí sau: 6/20
+ Trong mỗi tuần giáo viên trao tặng cho mỗi thành viên trong lớp 100 điểm “làm quà”. + Với mỗi một thành tích đạt được sẽ được cộng 10 hoặc 20 điểm tùy vào từng nội dung đạt được. + Nếu có vi phạm mỗi thành viên sẽ bị trừ từ 10 hoặc 20 điểm trở lên, tùy vào mức độ vi phạm. + Đến buổi sinh hoạt, tổ trưởng sẽ thống kê, cộng điểm, công bố, lấy ý kiến thành viên trong tổ. Nếu thành viên nào trong tổ có số điểm cao nhất sẽ được xếp “Nhất” Được tuyên dương trước lớp, được nhận phần thưởng. Ngược lại, sẽ bị “Bét”, phê bình và chịu hình thức phạt của lớp. Cụ thể, điểm cộng và điểm trừ được cho ở một số khía cạnh sau: + Điểm cộng: * Xung phong xây dựng bài, trả lời đúng: 20 điểm * Kiểm tra miệng đạt 9, 10 điểm: 20 điểm * Kiểm tra miệng đạt 7, 8 điểm: 10 điểm * Tích cực tham gia hoạt động khác: 10 điểm + Điểm trừ: * Trừ 20 điểm khi vi phạm một trong các lỗi sau: Mất trật tự, không học bài cũ, đi muộn, bỏ giờ, không thực hiện đồng phục, không vệ sinh lớp, mắc thái độ sai,… * Trừ 50 điểm khi mắc lỗi bị ghi sổ đầu bài hai lần/ tuần, vi phạm luật an toàn giao thông hay vi phạm nội quy ở mức độ nghiêm trọng. Trong quá trình thực hiện, nếu có những vấn đề phát sinh, mâu thuẫn thì điều chỉnh điểm cộng, điểm trừ cho phù hợp với thực tế. Việc ghi chép, đánh giá các tổ viên mỗi tuần được thực hiện như sau: Ví dụ: Tổ 1 Tổ trưởng: Vũ Hồng Nhung Stt Họ và tên Điểm cộng Điểm trừ Tổng điểm 1 Nguyễn Dương 10, 20 130 2 Đinh Đạt 20, 20 70 3 Đỗ Hồng 10 110 4 Vũ Nhung 20, 20 140 5 Đỗ Quyên 20, 10 20 110 6 Thu Trang 20 20 100 7/20
7 Vũ Trường 10, 20, 10 20 120 8 Thu Uyên 20, 20, 10 150 “Nhất” tổ: Thu Uyên: Vì phát biểu xây dựng bài đúng, đạt điểm miệng 8 và 9. “Bét” tổ: Đinh Đạt: Vì 1 lần mất trật tự, 1 lần không học bài cũ. b. Khen thưởng và xử phạt * Khen thưởng cho những thành viên có số điểm cao nhất. Điều này đòi hỏi các tổ trưởng phải có trách nhiệm cao và công bằng. Trong quá trình thực hiện có một số vấn đề phát sinh: Ví dụ như một số bạn ngoan, hiền nhưng ít phát biểu xây dựng bài. Một số khác lại tích cực xung phong trả lời đúng nhưng hay mất trật tự điểm thi đua vẫn cao hơn. Do đó, cả lớp cùng thống nhất điều chỉnh điểm số phạt lên cao cho những học sinh hay vi phạm trong tuần. Đồng thời cũng nhắc nhở các bạn khác cần phải sôi nổi, hăng hái, năng động hơn. Có trường hợp hai thành viên trong tổ có điểm cao, thấp bằng nhau thì tổ trưởng và các thành viên đem ra bình xét và thống nhất trong tổ. Phần thưởng cuối tuần cho các học sinh có điểm thi đua cao là sự cổ vũ, tuyên dương trước lớp với một món quà nho nhỏ. (Một cuốn sổ hay một cái bút,…). Cuối học kỳ, cuối năm có khen thưởng với học sinh có nhiều thành tích nhất tổ. * Xử phạt: Cả lớp cùng thống nhất cách thức xử phạt: Có bản kiểm điểm có xác nhận của bố (mẹ). Có các bạn tự nhận hình thức xử phạt như trực nhật lớp, vệ sinh sân trường,… Cách thức xử phạt cũng đã được thống nhất tại Hội nghị Cha (mẹ) học sinh đầu năm. * Việc khen thưởng, động viên cho các hoạt động giờ sinh hoạt: + Là một món quà nho nhỏ động viên, lời khen của cô giáo hoặc đơn giản chỉ là một tràng pháo tay của cả lớp… Để khích lệ động viên các em, tôi cũng chủ động bàn bạc với hội cha mẹ học sinh lớp để trích quĩ lớp khen thưởng, tặng quà, hay liên hoan sinh nhật hàng tháng. Mức chi phải thật phù hợp với quĩ lớp và được giao cụ thể cho lớp phó đời sống. Làm sao việc chi tiêu thật tiết kiệm, thiết thực, không nặng về “vật chất”, tránh ganh đua tiêu cực. c. Thống nhất nội dung thực hiện trong giờ sinh hoạt. 8/20
Để tiết sinh hoạt hợp lí, khoa học, tôi thống nhất nội dung và cách thức tổ chức như sau: Phần I (Khoảng 15 phút): Lớp trưởng, bí thư báo cáo tình hình chung, những mặt mạnh, những khó khăn cần đề xuất. Các tổ trưởng báo cáo thi đua của tổ viên. (Nêu rõ lí do của điểm số với từng thành viên tổ) Giáo viên chủ nhiệm tổng kết, đánh giá, giải quyết các vấn đề nảy sinh, xây dựng triển khai kế hoạch tuần kế tiếp. Trao phần thưởng cho các cá nhân xuất sắc, nhắc nhở, giao nhiệm vụ cho các học sinh vi phạm. Vào buổi sinh hoạt cuối cùng trong tháng sẽ tổ chức sinh nhật cho các bạn có sinh nhật vào tháng đó. Phần II (Khoảng 30 phút): Hoạt động theo chủ đề. Lần lượt giao cho các tổ trực tuần. Nội dung chủ đề do các tổ tự lựa chọn hoặc giáo viên chủ nhiệm định hướng. (Nội dung có thể là các hoạt động trò chơi, ca hát, thảo luận… về các vấn đề học trò đang quan tâm hiện nay,…) Từ những định hướng, tìm tòi của giáo viên, sự tham gia tích cực, sáng tạo của học sinh, lớp chúng tôi đã có những giờ sinh hoạt vô cùng bổ ích và sáng tạo. 2. Một số ví dụ minh họa cho buổi sinh hoạt lớp chủ nhiệm qua các tuần. (Các tuần trình tự theo ví dụ, không theo thời gian chương trình năm học). Tuần 1: + Nội dung phần I: Các cán sự lớp, giáo viên chủ nhiệm đánh giá, tổng kết theo trình tự nội dung buổi sinh hoạt như đã hướng dẫn. + Nội dung phần II: Sinh hoạt theo chủ đề. Tổ 1 đảm nhận. dẫn dắt quản trò: Đinh Tiến Đạt Nội dung các em chọn: Hát và Hát. + Hát tập thể: Nối vòng tay lớn (Nhạc sĩ: Trịnh Công Sơn). + Hát dây truyền: * Quản trò cầm một chiếc bút, bắt nhịp cả lớp hát một bài quen thuộc. Khi lời hát bắt đầu, chiếc bút sẽ được chuyển cho bạn đầu bàn và yêu cầu 9/20
chuyển lần lượt cho các bàn kế tiếp, không nhảy cách. Lời bài hát dừng khi đó bút ở trong tay ai người đó sẽ hát tặng lớp một bài. Ai không hát, làm rơi bút, sẽ bị phạt trước lớp. * Hình phạt là: múa theo lời người hát. + Học hát: Bài hát: Gặp gỡ (Nội dung này do giáo viên gợi ý, hướng dẫn khi thấy các em thiếu nhiều bài hát mang tính tập thể.) Lời bài hát: Anh em ta về cùng nhau ta sum vầy này: Năm, bốn, ba, hai, một. Một đều chân bước nhé. Hai quay nhìn nhau đi. Ba cầm cho chắc nhé, không muốn ai chia lìa. Bốn nhớ rằng chúng ta bốn bể anh em một nhà. Năm nhớ mãi nụ cười trong câu ca. Lời bài hát nhắn gọn, dễ hát, dễ thuộc. Khi cả lớp hát lần thứ 3, giáo viên yêu cầu cả lớp đứng lên, vừa hát vừa hành động theo lời hát (bước chân, nhìn nhau, cầm tay). Cả lớp đều cảm thấy vui vẻ, gần gũi nhau hơn, nâng cao tinh thần tập thể cho mỗi học sinh. Trước khi kết thúc buổi sinh hoạt, giáo viên nhận xét, khích lệ, rút kinh nghiệm việc tổ chức sinh hoạt của lớp tuần này và giao lại nhiệm vụ tổ chức chủ đề cho tổ tiếp theo. Tuần 2: Nội dung phần I: Thực hiện như các tuần. Giáo viên bổ sung thêm một số nội dung thi đua cho phù hợp với thực tế. Nội dung phần II: Tổ 2 đảm nhiệm (Tổ trưởng: Vũ Thanh Tuyền). Nội dung: Thảo luận: Facebook Lợi và Hại + Tổ trưởng trao cho 4 tổ mỗi tổ một tờ giấy. Trong vòng khoảng 7 10 phút các thành viên trong tổ thống kê ra những cái “Lợi” và “tác hại” của facebook mạng xã hội phổ biến hiện nay. 10/20
+ Tổ nào thống kê đươc nhiều nhất, có tính thuyết phục nhất thì chiến thắng, với phần quà nho nhỏ (một gói kẹo mút). + Phần thắng cuối cùng thuộc về tổ 3 với: 4 lợi và 7 hại: Lợi Hại Dễ kết nối bạn bè Tốn thời gian Dễ chia sẻ Dễ gây nghiện. Thông tin nhanh, kịp thời Giảm thị lực, Thêm niềm vụ nho nhỏ của Sống ảo cuộc sống Rối loạn tâm lí Kết quả học tập sút kém. Chia sẻ không lành mạnh gây hiểu lầm, mất đoàn kết. + Những điều cấm kị khi lên Facebook (Trích Tham khảo từ thầy Văn Như Cương, Trường THDL Lương Thế Vinh, Hà Nội): 1. Tuyệt đối không được nói tục, chửi bậy, kể cả chửi bậy bằng những từ viết tắt. 2. Tuyệt đối không dùng Face để nói xấu bất cứ ai. 3. Chỉ like status khi đã đọc kỹ nội dung của nó. 4. Tuyệt đối không để bạn bè hiểu lầm khi đọc Status. Bởi vậy viết Status phải rõ ràng. Lưu ý: Mọi việc đều có hai mặt. Facebook là mạng chia sẽ, vui buồn đều có thể sẻ chia. Tuy nhiên, việc chia sẻ này làm như thế nào là đúng tùy thuộc vào sự thông minh, hiểu biết của mỗi người. Bởi thế, người sử dụng Facebook luôn phải cân nhắc để thể hiện sự thông minh và hiểu biết của mình. 11/20
Facebook cũng là nơi thể hiện được sự văn hóa của mỗi cá nhân, bởi vậy nên cân nhắc kỹ trước khi like vào một comment nào đó, hoặc viết status thể hiện tâm trạng của bản thân. Facebook không phải là nhật ký, bởi thế mọi riêng tư không nên đưa nên facebook”. Nếu tôi đọc Facebook của bạn, chắc chắn tôi sẽ biết bạn là người như thế nào! Giáo viên dành lời khen ngợi cho sự tìm tòi của tổ 2 trước thực tế của việc sử dụng mạng xã hội hiện nay. Giáo viên có thể hỏi thêm cả lớp: Lớp mình có bao nhiêu bạn tham gia Facebook? Các em dành bao nhiêu thời gian cho mạng xã hội đó? Liệu các bạn lớp mình có đủ thông minh để thực hiện những điều “cấm kị” trên? ………………………………………………………………………………… Những câu hỏi trên khơi gợi nhiều điều trong suy nghĩ của các em khi việc sử dụng mạng xã hội đang ngày càng phổ biến ở lứa tuổi học trò. Giáo viên giao nhiệm vụ cho Tổ 3, có thể gợi ý hoạt động chủ đề cho tuần kế tiếp. Tuần 3 Nội dung phần I: Thực hiện như các tuần. Nội dung phần II: Tổ 3 đảm nhiệm Nguyễn Quang Ninh Nội dung: Giải trí cuối tuần (Bạn Ninh không phải là tổ trưởng nhưng là một học sinh rất năng động, luôn làm lớp sôi động bởi những trò vui, bổ ích.) Trong tuần này bạn làm quản trò: Trò chơi 1: Nhìn người đoán chữ Cách chơi: + Cả lớp chia thành 2 đội, mỗi đội cử 2 người lên phía trên làm nhiệm vụ mô tả. + Nêu chủ đề các từ để đoán và chuẩn bị sẵn các từ trên các mẩu giấy (chủ đề có thể về nghề nghiệp, các loài vật, các thành ngữ, v…v…) + Hai đội bốc thăm rồi lần lượt diễn tả để các thành viên khác trong đội trả lời. Chỉ được diễn tả bằng hành động, không được nói hoặc mô tả bằng khẩu hình. + Đội nào có nhiều đáp án đúng hơn sẽ giành chiến thắng 12/20
Trò chơi 2: Thò thụt Cách chơi: Quản trò yêu cầu cả lớp đứng lên. Quản trò hô “thụt” đồng thời khuỷu tay thụt ra sau; “thò” đồng thời 2 tay đẩy lên trước. Người chơi vừa làm vừa hô theo quản trò. Quản trò hô nhiều lần, đổi vị trí hô “thò thụt, thụt thò”. Nếu người chơi làm sai sẽ chịu phạt nhảy lò cò. Tương tự, có thể chuyển thành “nắm mở” và ngược lại. Các trò chơi này rất đơn giản nhưng đòi hỏi người chơi phải tập trung và nhanh nhẹn. Với chủ đề “Giải trí cuối tuần” tại lớp các tổ đã học tập, sáng tạo ra nhiều trò chơi khác nhau như: Nếu … thì; điền từ vào chỗ trống, hỏi nhanh đáp gọn,… Trong chủ đề này, cả lớp rất vui vẻ. Giáo viên cũng hứng khởi vì chính học sinh “lôi vào cuộc chơi” hoặc tham gia làm trọng tài. Kết thúc buổi sinh hoạt giáo viên biểu dương sự tích cực của cả lớp khi tham gia hoạt động và chuyển giao công tác trực tuần cho tổ kế tiếp. Tuần 4: Nội dung phần I: Thực hiện đánh giá như các tuần. Nội dung phần II: Trong tuần này tôi hướng học sinh tìm hiểu việc thực hiện an toàn giao thông để hưởng ứng “Năm an toàn giao thông và trật tự văn minh đô thị” Được giao trong một tuần, Tổ 1 đã rất tích cực xây dựng nội dung cho giờ sinh hoạt. Ngay từ đầu tuần tổ trưởng tổ 1 đã phổ biến nội dung để các tổ chuẩn bị: Viết một báo cáo ngắn khoảng 25 đến 30 dòng, đánh giá thực trạng giao thông trước cổng trường học của mình và nêu hướng giải quyết. Đến giờ sinh hoạt, đại diện các tổ báo cáo trước một “hội đồng “gồm 4 thành viên lớp tín nhiệm và cô giáo chủ nhiệm. Bản báo cáo nào nhận được nhiều phiếu nhất sẽ được tặng thưởng. Với nội dung thảo luận này, các em đã đưa ra nhiêu nội dung rất thuyết phục. Phần chiến thắng tập thể đã thuộc về tổ 4 với nhiều thông tin chính xác và biện pháp sáng tạo. Ngoài ra, các em còn làm cho giáo viên bất ngờ vì bộ câu: “Hỏi nhanh Đáp gọn” đã được chuẩn bị. Những câu hỏi không đánh đố, chỉ vui chơi nhưng lại rất thiết thực với học sinh, phù hợp với nội dung chủ đề. 13/20
Ví dụ: Trong vòng 2 phút bạn hãy đưa ra đáp án trả lời cho các câu sau: (Yêu cầu phải thật trung thực). 1. Bạn đi đến trường bằng phương tiện giao thông nào? 2. Khi đi xe buýt, bạn đã từng nhường ghế cho người già, em nhỏ, phụ nữ có thai, người khuyết tật chưa? 3. Để thực hiện an toàn giao thông khi đi xe đạp điện đến trường, bạn không thể không mang theo vật gì? 4. Khi đi tới trường, bạn vừa đạp xe vừa dùng ô che nắng có đúng không? 5. Nói thật đi, bạn đã bao giờ tụ tập trước cổng trường giờ tan học chưa? ………………………………………………………………………………… Giáo viên động viên những sáng tạo của tổ trong việc tìm hiểu chủ đề mà Nhà trường đang triển khai. Giáo viên tiếp tục giao nhiệm vụ trực tuần cho tổ tiếp theo. Tuần 5: Nội dung phần I: Thực hiện đánh giá như các tuần. Nội dung phần II: Du lịch quê em. Giáo viên rất bất ngờ khi lớp trưởng đưa ra nội dung chuyên đề sinh hoạt này. Lớp trưởng: Em muốn có một thảo luận nhỏ tìm hiểu về du lịch địa phương. Và hoạch định một chuyến du lịch cho cả lớp. Lớp trưởng: Du lịch, du lịch đi…. Bạn nào muốn di du lịch cùng tớ giơ tay cao nào? Lớp: Giơ tay (100%). Lớp trưởng: Ở quê hương mình có địa điểm du lịch nào thú vị để khám phá ạ? Lớp: Nhiều lắm (sôi động hẳn lên)…và có tới hàng chục địa điểm được nêu tên, …. Lớp trưởng: Bạn thấy điểm nào hấp dẫn ở các địa điểm du lịch bạn vừa nêu tên? Lớp: lại hàng chục ý kiến được nêu ra, nghe thật hấp dẫn. Lớp trưởng: Thưa cô và cả lớp, em muốn đưa lớp mình đến một địa chỉ du lịch rất ý nghĩa, ngay gần đây, tại chính quê hương mình. Cô đồng ý cho chúng em đi ạ? 14/20
Giáo viên: Nơi đó có gì hấp dẫn, thú vị ? Chương trình, kinh phí tổ chức như thế nào để buổi tham quan có ý nghĩa, không ảnh hưởng tới việc học tập? Lớp trưởng: Đưa ra những dẫn chứng rất ý nghĩa, thuyết phục về địa diểm du lịch cũng như một bản kế hoạch chi tiết về thời gian, kinh phí, chương trình tổ chức tham quan cho cả lớp. Cả lớp: vỗ tay, hưởng ứng rất nhiệt tình. Giáo viên: Cô cảm ơn các em đã giúp cô thêm những hiểu biết về tiềm năng du lịch quê hương mình. Cô sẽ xem xét thêm kế hoạch của lớp trưởng và hứa sẽ lựa chọn thời gian thật phù hợp để lớp mình có một chuyến đi thật ý nghĩa, vui vẻ và an toàn. Trước khi kết thúc giờ sinh hoạt giáo viên không quên giao lại nhiệm vụ làm chuyên đề cho tổ kế tiếp. ………………………………………………………………………………… Trên đây, là một vài ví dụ về các tiết sinh hoạt chủ nhiệm mà ở đó học sinh của tôi được “tích cực, chủ động, sáng tạo”. Nói cụ thể hơn là các em được quyền nói, quyền bày tỏ, thể hiện và khẳng định bản thân mình trước tập thể. Trong thực tế chủ nhiệm, nội dung chuyên đề các em tham gia phong phú, đa dạng hơn rất nhiều. Nhiều chủ đề gắn với các hoạt động của Nhà trường, của Đoàn thanh niên (Chủ đề: Thầy cô mái trường tình thầy trò cho ngày 20/11; Chủ đề: Khúc hát tuổi trẻ cho ngày 26/ 3,…) phù hợp với thời gian trong năm học. Có chủ đề rất gần gũi với cuộc sống (học cách vượt qua khó khăn; Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi…), có chủ đề khơi gợi tính thời sự (Biển đảo quê hương…), có những buổi thảo luận, hùng biện, đóng kịch, nhảy dân vũ,…. Giờ sinh hoạt có sáng tạo, hấp dẫn, lôi cuốn cả lớp hay không chính là nhờ sự tích cực, chủ động, sáng tạo của học trò và sự nhiệt tình, “thấu hiểu” của giáo viên chủ nhiệm lớp. Những minh họa trên chủ yếu là nội dung phần II trong giờ sinh hoạt. Cần nói thêm rằng, cả ngay chính phần I việc thực hiện đánh giá cũng chính là các em học sinh. Giáo viên sẽ nhàn hơn trong vai trò “thủ lĩnh”, nếu vai trò này đã được chính “thủ lĩnh” “huấn luyện” kĩ càng. 3. Một vài hình ảnh đáng nhớ trong các buổi sinh hoạt lớp chủ nhiệm: 15/20
Học sinh trong lớp khi tham gia chủ đề. Không khí vui tươi trong các giờ sinh hoạt Thảo luận giờ sinh hoạt đã được cụ thể hóa bằng hoạt động tham quan du lịch tại quê hương: Thăm bảo tàng Chiến sĩ bị địch bắt và tù đầy Một số hình ảnh tại bảo tàng gây xúc động mạnh cho học sinh Thưởng thức bánh lá đặc sản địa phương sau khi thăm bảo tàng Phần ba: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ I. Kết quả thực hiện. Sau khi ứng dụng đề tài một cách thường xuyên, bài bản trong năm học tại nơi công tác tôi nhận thấy những thay đổi rất tích cực của học sinh qua các tuần học: Lớp học trở nên thân thiện, gắn bó. Học sinh mạnh dạn trong các hoạt động phong trào, gây dựng được một số học sinh tích cực là hạt nhân trong các hoạt động phong trào của trường. Phong trào học tập sôi nổi, tỉ lệ học sinh vi phạm giảm rõ rệt. Giờ sinh hoạt đã thực sự trở thành “một sân chơi” bổ ích, lí thú, nơi các em thỏa sức 16/20
sáng tạo, thể hiện bản thân,… Lớp học được các giáo viên bộ môn yêu quí đánh giá cao về sự tiến bộ trong học tập và rèn luyện đạo đức. Tại chính lớp chủ nhiệm, 10A11, trong năm học 2014 2015 tôi thấy: Mức độ hứng thú, yêu thích giờ sinh hoạt tăng lên rõ rệt. Sĩ số lớp: 36 học sinh: 17/20
Mức độ Hứng thú, mong Coi là bình Không thích thú, hứng thú chờ giờ sinh hoạt thường thấy mệt mỏi Thời gian áp dụng Trước khi áp dụng đề tài (thử 5 học sinh 20 học sinh 11 học sinh nghiệm ở vài tuần học đầu) Sau khi áp dụng 36 học sinh 0 học sinh 0 học sinh đề tài Đặc biệt, trong các đợt thi của toàn trường lớp 10A11 luôn đạt giải cao, điều này ít có ở các lớp đại trà. + Đợt 1: Từ khai giảng đến 20/1: Đạt giải Khuyến khích. + Đợt 2: Từ 20/11 đến 26/3: Đạt giải Ba. + Đợt 3: Từ 26/3 đến hết năm học: Đạt giải Nhì Kết quả đó càng khích lệ sự cố gắng của cả tập thể. II. Bài học kinh nghiệm. Làm mới giờ sinh hoạt chủ nhiệm không khó, khơi gợi tiềm năng trong học sinh cũng vậy. Nhưng để phát huy được sự tích cực, chủ động, sáng tạo của trò mỗi giáo viên cần phải: Xây dựng một kế hoạch chủ nhiệm thật khoa học. Nhiệt tình, chịu khó lắng nghe và hiểu trò. Cập nhật thông tin mới. Xây dựng, tạo lập được một đội ngũ cán sự lớp năng động, nhiệt tình. Khen chê kịp thời và công bằng. Và trên hết là sự tâm huyết, nhiệt tình với nghề của Người Thầy với thế hệ học trò mới. Đề tài của tôi có thể áp dụng chung theo mô hình cho tất cả các khối ở THPT. Tuy nhiên, tùy vào đặc điểm mỗi khối lớp, đặc tính lớp chủ nhiệm, nhiệm vụ năm học,… mà giáo viên định hướng những chủ đề sinh hoạt phù hợp. III. Những kiến nghị và đề xuất. Trong qua trình nghiên cứu và triển khai đề tài này tôi cũng gặp phải không ít những khó khăn, do vậy tôi có một số đề xuất sau: 18/20
Sở GD& ĐT tổ chức thường xuyên hơn nữa các chuyên đề đổi mới công tác chủ nhiệm để chúng tôi học hỏi thêm. Nhà trường cần tăng cường hơn nữa các buổi họp chủ nhiệm. Để giáo viên có thể học hỏi trao đổi kinh nghiệm với nhau. Giúp nâng cao năng lực chủ nhiệm. Nhà trường và Đoàn thanh niên có thể mời một số chuyên gia trong lĩnh vực tâm lí, các chuyên gia tư vấn sức khỏe sinh sản vị thành niên,… để đội ngũ giáo viên có thể hiểu hơn các em, làm bạn tốt hơn với thế hệ học trò mới. Với những đề xuất trên, tôi rất mong Nhà trường, Sở GD & ĐT Hà Nội tạo điều kiện để chúng tôi hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ của mình. Mặc dù đã rất cố gắng xong đề tài của tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp ý chân thành, thẳng thắn của các thầy cô, đồng nghiệp để những ý tưởng và mong muốn của tôi được hoàn thiện hơn. XÁC NHẬN Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2015 CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. 19/20