SKKN: Tổ chức hoạt động nhóm trong dạy học một số nội dung của chương trình Toán lớp 11

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN<br /> 1. Tên sáng kiến: TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM TRONG DẠY HỌC MỘT SỐ NỘI <br /> <br /> DUNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH TOÁN LỚP 11<br /> 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Phương pháp dạy học môn toán lớp 11<br /> <br /> 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 5 tháng 9 năm 2015 đến ngày 30 tháng 5 năm <br /> <br /> 2016<br /> <br /> 4. Tác giả:<br /> <br /> Họ và tên: Tạ Thị Hằng<br />      Năm sinh: 1986<br />        Nơi thường trú: Số  nhà 26/124 Trần Huy Liệu, Phường Trường Thi, Thành phố <br /> Nam       Định, tỉnh Nam Định<br />      Trình độ chuyên môn: Cử nhân Sư phạm<br />      Chức vụ công tác: Giáo viên<br />      Nơi làm việc: Trường THPT Mỹ Lộc<br />      Địa chỉ liên hệ: Km số 4, xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định<br />      Điện thoại: 0942.893.459<br />           Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 100%<br /> <br /> 5. Đồng tác giả: (Không)<br /> <br /> 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: <br />     Tên đơn vị: Trường THPT Mỹ Lộc<br />     Địa chỉ: Km số 4, xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định<br />      Điện thoại: 0942.893.459<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  BÁO CÁO SÁNG KIẾN <br /> <br /> I­Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến<br /> <br />             Trong đường lối xây dựng và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta rất quan  <br /> tâm đến sự nghiệp giáo dục, coi sự nghiệp giáo dục là quốc sách hàng đầu, là chìa khóa <br /> để  mở  đường cho sự  phát triển kinh tế,  ổn định đất nước và là một yếu tố  đảm bảo <br /> nâng cao chất lượng cuộc sống của mọi người.Theo Luật giáo dục: “Mục tiêu của giáo  <br /> dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm  <br /> mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình  <br /> thành nhân cách của con người Việt Nam xã hội chủ  nghĩa, xây dựng tư  cách và trách  <br /> nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động,  <br /> tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc’’. Nghị quyết Hội nghị Trung  ương 8 khóa XI về <br /> đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng nêu rõ : “Tiếp tục đổi mới mạnh  <br /> mẽ  phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ  động,  <br /> sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ  áp  <br /> đặt một chiều, ghi nhớ  máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự  <br /> học, tạo cơ sở để  người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng  <br /> lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các  <br /> hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh  ứng dụng công nghệ  <br /> thông tin và truyền thông trong dạy và học”. <br /> Tuy nhiên, những đổi mới này có đem lại hiệu quả hay không phụ thuộc rất nhiều <br /> vào người giáo viên, những người trực tiếp thể  hiện tinh thần đổi mới nói trên trong  <br /> từng tiết học.Vì vậy trước nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó cho ngành giáo dục <br /> đòi hỏi mỗi thầy cô giáo phải nỗ lực hơn trong nhiệm vụ trồng người. <br /> Nhiều học sinh coi môn toán là môn học khó, khô khan chỉ  toàn công thức và <br /> những con số tính toán đến đau đầu,…. Chính vì vậy là một giáo viên toán tôi luôn suy  <br /> nghĩ làm thế nào để tạo cho học sinh hứng thú học tập? yêu thích môn toán? Từ đó giúp <br /> học sinh phát triển trí tuệ, rèn các thao tác tư  duy cơ  bản, khả  năng giao tiếp  ứng xử <br /> trong mỗi tiết học.<br /> <br /> <br /> <br /> 2<br />  Từ  những lí do trên tôi không ngừng học hỏi, tìm hiểu, nghiên cứu sách, dự  giờ <br /> trao đổi chuyên môn với đồng nghiệp và qua thực nghiệm giảng dạy trên lớp của mình  <br /> tôi nhận thấy rằng: Trong mỗi tiết học nếu xen kẽ các hoạt động nhóm sẽ giúp học sinh <br /> học tập tích cực chủ  động, học sinh bộc lộ  mình, tự  học tập lẫn nhau, tự  chiếm lĩnh <br /> kiến thức, tiết học sẽ không khô khan và nhàm chán. Chính vì vậy tôi mạnh dạn chọn đề <br /> tài “ Tổ  chức hoạt động nhóm trong dạy học một số  nội dung của chương trình  <br /> toán lớp 11”.<br /> <br /> II­Mô tả giải pháp<br /> <br />  1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến<br /> <br /> Trước đây đa số  học sinh trường Trung Học Phổ Thông Mỹ  Lộc đã có ý thức <br /> về  tầm quan trọng của môn toán, tuy nhiên chất lượng học tập chưa cao, chất lượng  <br /> đầu vào của học sinh lớp 10 thấp, nhiều em đỗ vào lớp 10 nhưng điểm toán dưới trung  <br /> bình, học sinh chỉ làm được những bài tập theo mẫu, khả  năng tư  duy kém. Các em có  <br /> quá nhiều kiến thức hổng vì vậy các em dễ chán nản và không thích học toán, trong mỗi  <br /> tiết giáo viên phải tìm đủ  mọi cách để các em chú ý và không làm việc riêng. Hơn nữa  <br /> trong những tiết toán có nhiều công thức học sinh tiếp thu một cách thụ  động nên rất <br /> nhanh quên và không muốn học.Vấn đề đặt ra để nâng cao chất lượng học toán là giáo  <br /> viên phải đổi mới phương pháp dạy học trong mỗi tiết, một trong những phương pháp <br /> đó là tổ chức dạy học theo nhóm. Trước kia và hiện nay cũng đã có nhiều tác giả nghiên <br /> cứu về  phương pháp này: Hoàng Lê Minh; Trịnh Thanh Nguyện; Bùi Văn Nghị,…Hầu  <br /> hết các tác giả đã cho thấy tính ưu việt của phương pháp dạy học theo nhóm nhỏ. Tuy <br /> nhiên tổ  chức hoạt động nhóm trong mỗi tiết học như  thế  nào là sự  khéo léo tìm tòi, <br /> nghiên cứu của mỗi thầy cô giáo vừa đáp ứng được mục tiêu của tiết học vừa tạo hứng  <br /> thú, tăng cường khả năng tự học cho học sinh. <br /> <br /> 2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến<br /> <br /> + Mục tiêu của đề tài<br /> ­ Đề  xuất và tiến hành thực hiện các giải pháp nhằm đổi mới phương pháp dạy  <br /> học.<br /> ­ Tăng cường năng lực tự học, năng lực làm việc theo nhóm.<br /> ­  Nâng cao năng lực tự nghiên cứu tài liệu của học sinh dưới sự hướng dẫn của  <br /> giáo viên. <br /> 3<br />  ­ Tạo hứng thú, niềm say với toán học cho học sinh<br /> ­ Tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của các giải pháp.<br /> + Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> ­ Trong phạm vi đề  tài này, tôi chỉ  đề  xuất đến việc sử  dụng hoạt động nhóm <br /> trong việc hình thành định nghĩa, khái niệm, củng cố lí thuyết, luyện tập trong giảng dạy <br /> bộ  môn toán 11 và trong việc tự  nghiên cứu hai chuyên đề  ôn tập kì thi Trung Học Phổ <br /> Thông  Quốc gia: Phương trình vô tỉ và hệ phương trình.<br /> + Phương pháp nghiên cứu: Điều tra thực tế, sưu tầm, tổng hợp tài liệu, phương pháp <br /> thực nghiệm.<br /> + Thời gian thực hiện đề tài: Từ năm học 2014­2015 đến nay.<br /> <br /> 2.1 Một số đặc điểm của phương pháp dạy học theo nhóm<br /> <br /> a) Bản chất phương pháp dạy học theo nhóm<br /> <br />  Phương pháp dạy học theo nhóm hay còn gọi là “phương pháp thảo luận nhóm”: <br /> Học sinh được phân chia thành những nhóm nhỏ  riêng biệt, chịu trách nhiệm về  một <br /> mục tiêu duy nhất, được thực hiện thông qua nhiệm vụ  riêng biệt của từng người. Các  <br /> hoạt động cá nhân riêng biệt được tổ chức lại, liên kết hữu cơ với nhau nhằm thực hiện <br /> một mục tiêu chung trong thời gian nhất định.<br /> <br /> b) Ưu điểm phương pháp dạy học theo nhóm<br /> <br />  Học tập theo nhóm nuôi dưỡng một môi trường học tập có lợi, bởi học tập theo  <br /> nhóm bao giờ  cũng sôi nổi. Nó tạo cơ  hội cho học sinh sử  dụng các phương pháp, <br /> nguyên tắc diễn đạt ngôn ngữ. Các học sinh nhút nhát, thường là ít phát biểu trong lớp sẽ <br /> có môi trường động viên để tham gia xây dựng bài. Hơn thế  nữa, hầu hết các các hoạt  <br /> động nhóm đều mang trong nó cơ  chế  tự  sửa lỗi và học sinh dạy lẫn nhau, theo đó các <br /> lỗi sai đều được giải đáp, mà thường là trong bầu không khí rất thoải mái. Với việc thảo  <br /> luận cùng với các thành viên khác trong lớp và nhóm, nhiệm vụ học tập được giải quyết  <br /> dễ dàng hơn. Thông qua trao đổi trong nhóm kết hợp được sức mạnh của từng cá nhân, <br /> dẫn đến sự hỗ trợ và giúp đỡ nhau trong học tập. Trên cơ sở những hoạt động chung sẽ <br /> khơi dậy tinh thần tập thể, vì lợi ích của nhóm, của cộng đồng và xã hội.<br /> <br />  Trong các giờ học theo nhóm, cùng một đơn vị  thời gian nhưng có thể huy động  <br /> được nhiều học sinh tham gia vào các hoạt động học tập, điều này rất có ý nghĩa đối với <br /> việc tăng tính tích cực và tính năng động của người học. <br /> 4<br />   Khi học tập trong nhóm, học sinh sẽ  thảo luận xoay quanh từng đề  tài cụ  thể.  <br /> Hoạt động này không những lý thú mà còn tạo nhiều cơ hội cho các em học hỏi. Người  <br /> học sẽ  phải xử lý các tài liệu mới, sau đó tự  mình tìm hiểu nó. Phương pháp học theo  <br /> nhóm đã chuyển trách nhiệm phải hiểu được bài sang cho người học. Khi làm việc trong  <br /> nhóm sẽ có sự so sánh thường xuyên các kết quả của từng cá nhân, học sinh sẽ có một ý  <br /> niệm rõ ràng về  giá trị  chân thực của chính mình, lòng tự  trọng, chính đó là điều kiện <br /> đầu tiên của sự trưởng thành về mặt nhân cách xã hội.<br /> <br />   Nếu xét các thành tố  giáo dục, có tính đến yếu tố  “dạy lẫn nhau”, hoạt động  <br /> nhóm bao gồm tất cả  những gì học sinh cần. Học sinh có cơ hội thực hành các kỹ năng  <br /> trí tuệ bậc cao như kỹ năng sáng tạo, đánh giá, tổng hợp và phân tích. Các em cũng thực <br /> hành các “kỹ năng thông thường” như khả năng cùng làm việc và giao tiếp với nhau.<br /> <br /> Ngoài ra, hoạt động nhóm mang lại cho học sinh một cơ  hội thuận lợi để  làm  <br /> quen với nhau. Nó cũng khơi dậy sự gắn bó tập thể, đặc biệt là khi có hiện diện yếu tố <br /> cạnh tranh, sẽ là một động cơ học tập rất mạnh. <br /> <br /> c) Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm<br /> <br /> ­ Giáo viên phân công nhóm hợp lí phù hợp với sơ đồ lớp học; trình độ học sinh.<br /> <br /> ­ Giáo viên quy định thời gian làm việc rõ ràng cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Ban đầu học sinh chưa quen với cách làm việc theo nhóm phải hướng dẫn học <br /> sinh cách làm việc cách đặt ra các câu hỏi vấn đáp nhóm khác.<br /> <br /> ­ Giáo viên chú ý quan sát học sinh trong quá trình thảo luận để tránh một số học  <br /> sinh lười học không tham gia thảo luận, và có biện pháp giúp đỡ khi học sinh gặp <br /> khó khăn.<br /> <br /> d) Các bước tổ chức hoạt động nhóm<br /> <br /> Các  Giáo viên (GV) Học sinh (HS)<br /> bước<br /> Bước 1 ­  Nêu vấn  đề,  xác  định  nhiệm  vụ  ­ Nhận xét, phát hiện vấn đề<br /> nhận thức<br /> Giao <br /> nhiệm  ­ Tổ  chức các nhóm, giao nhiệm vụ  ­  Tham  gia  vào  các  nhóm,  tổ  chức  <br /> nhóm<br /> vụ   và  cho các nhóm<br /> <br /> 5<br /> hướng  ­   Hướng   dẫn   cách   làm   việc   theo  ­ Thu thập thông tin, tái hiện tri thức <br /> dẫn  nhóm, hướng dẫn học sinh đặt câu  chuẩn bị làm việc trong nhóm<br /> <br /> thực  hỏi vấn đáp nhóm vừa trình bày<br /> <br /> hiện <br /> ­   Khích   lệ   HS   làm   việc,   khuyến  ­ Tự  đặt mình vào các tình huống, <br /> khích sự  tham gia của mỗi cá nhân  đưa   ra   cách  xử   lý  tình   huống,   trao <br /> Bước 2<br /> HS   vào   các   hoạt   động   học   tập  đổi   ý   kiến,   thảo   luận   trong   nhóm, <br /> Thực <br /> chung của nhóm. xử lý thông tin.<br /> hiện <br /> ­ Đưa ra những câu hỏi gợi ý   khi  ­   Tự   ghi   lại   ý   kiến  theo  chủ   kiến <br /> nhiệm <br /> thảo   luận   bế   tắc   hoặc   đi   chệch  của mình, khai thác những gì đã hợp <br /> vụ <br /> hướng. tác với bạn hoặc tham khảo thêm ý <br /> nhóm<br /> kiến của GV để  bổ  sung sản phẩm <br /> ban đầu của mình<br /> ­   Yêu   cầu   mỗi   nhóm   báo   cáo   kết  ­ Đại diện các nhóm trình bày, bảo <br /> quả. vệ sản phẩm của mình trước lớp.<br /> <br /> ­   Ghi   lại   những   điểm   nhất   trí   và  ­ Tỏ thái độ trước những ý kiến của <br /> Bước 3<br /> chưa nhất trí, những khía cạnh mà  các nhóm khác<br /> Báo cáo <br /> các nhóm bỏ qua. ­ Khai thác  bổ  sung ý kiến của các <br /> kết <br /> ­ Tổ chức thảo luận toàn lớp sau khi  nhóm   khác,   điều   chỉnh   sản   phẩm <br /> quả<br /> mỗi nhóm trình bày xong: Lúc đầu  của nhóm mình.<br /> khi học sinh chưa quen giáo viên có <br /> thể  gợi ý cho học sinh các câu hỏi <br /> để hỏi vấn đáp nhóm vừa trình bày<br /> ­ Tóm tắt từng vấn đề. ­   So  sánh,   đối   chiếu   kết   luận   của <br /> giáo   viên   và   của   các   bạn   với   sản <br /> Bước 4<br /> phẩm ban đầu của mình.<br /> Đánh <br /> ­ Đưa ra những nhận xét đánh giá  ­   Tự   sửa   sai,   bổ   sung,   điều   chỉnh <br /> giá<br /> về  kết quả  của  từng  nhóm,  từ   đó  những gì cần thiết.<br /> đưa ra các kết luận chung.<br /> <br /> ­   Giáo   viên   tổng   kết,   đặt   vấn   đề  ­ Tự  rút kinh nghiệm về  cách học, <br /> <br /> 6<br />  tiếp theo. cách   sử   lý   tình   huống,   cách   giải <br /> quyết vấn đề của mình.<br /> <br /> <br /> <br /> Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng không nên cho rằng bài nào cũng cần thảo luận nhóm  <br /> để  đổi mới phương pháp giảng dạy. Trên thực tế  chỉ  những bài mà có tình huống cần <br /> thảo luận thì mới nên chia nhóm. Sau đây tôi xin nêu ra một số tình huống mà tôi đã áp  <br /> dụng thảo luận nhóm hiệu quả trong các tiết học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2.2­ Thực nghiệm về  sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm trong một số nội  <br /> dung của chương trình môn toán lớp 11<br /> <br />  2.2.1­ Một số nội dung thực nghiệm<br /> <br /> <br /> STT Tên bài Nội dung thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> <br /> A­Tổ chức hoạt động nhóm trong việc hình thành định nghĩa, khái niệm <br /> <br /> Một số phương trình  Tổ chức hoạt động nhóm hình thành định <br /> 1 lượng giác thường gặp nghĩa phương trình bậc nhất đối với một <br /> (Đại số và giải tích 11) hàm số lượng giác<br /> Nhị thức Niu­tơn Tổ chức hoạt động nhóm để tiếp cận công <br /> 2 thức khai triển nhị thức Niu Tơn<br /> (Đại số và giải tích 11)<br /> Cấp số cộng Tổ chức hoạt động nhóm để tiếp cận khái <br /> 3<br /> (Đại số và giải tích 11) niệm cấp số cộng<br /> Công   thức   tính   đạo   hàm  Tổ  chức hoạt động nhóm để  tiếp cận công <br /> của hàm số  thức tính đạo hàm của hàm số <br /> 4<br />    <br /> <br />  (Đại số và giải tích 11)<br /> <br /> B­Tổ chức hoạt động nhóm trong việc củng cố lí thuyết<br /> <br /> <br /> 7<br />  Phương trình lượng giác  Tổ  chức hoạt động nhóm để  củng cố   công <br /> 1<br /> cơ bản thức nghiệm của phương trình  và điều kiện <br /> (Đại số và giải tích 11) phương trình có nghiệm<br /> Tổ chức hoạt động nhóm để củng cố để <br /> Ôn tập Chương 2 củng cố các kiến thức về hai đường thẳng <br /> 2<br /> (Hình học 11) song song;đường thẳng song song với mặt <br /> phẳng; hai mặt phẳng song song<br /> Đại cương về đường <br /> Tổ chức hoạt động nhóm để củng cố khái <br /> 3 thẳng và mặt phẳng<br /> niệm hình chóp và hình tứ diện<br /> (Hình học 11)<br /> <br /> C­Tổ chức nhóm trong việc luyện tập<br /> <br /> Đại cương về đường  Tổ chức hoạt động nhóm để luyện tập cách <br /> 1 thẳng và mặt phẳng xác định giao tuyến của hai mặt phẳng; giao <br /> (Hình học 11) điểm của đường thẳng và mặt phẳng<br /> Xác suất Tổ chức hoạt động nhóm luyện tập tính xác <br /> 2<br /> (Đại số và giải tích 11) suất <br /> D­Tổ chức hoạt động nhóm trong việc ôn tập hai chuyên đề ôn thi THPT quốc <br /> gia<br /> Thực   hiện   với   học   sinh  Tổ chức hoạt động nhóm hệ thống kiến thức <br /> 1<br /> lớp 11 về phương trình vô tỉ<br /> Thực   hiện   với   học   sinh  Tổ chức hoạt động nhóm hệ thống kiến thức <br /> 2<br /> lớp 11 về hệ phương trình<br /> <br />                                                  2.2.2­ Quá trình thực nghiệm<br /> <br /> A) Tổ chức hoạt động nhóm trong việc hình thành định nghĩa, khái niệm, định lí<br /> <br /> Ví dụ 1: Tổ chức hoạt động nhóm hình thành định nghĩa phương trình bậc nhất đối với  <br /> một hàm số lượng giác<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: 4 học sinh là một nhóm ( cả lớp có 10 nhóm).<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu kết quả.<br /> 8<br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br /> Nhóm 2­4­6­8: Giải phương trình  a)           b) <br /> <br />  Nhóm 1­3­10: Giải phương trình  c)     d) <br /> <br /> Nhóm 5­7­9 : Giải phương trình   e)       f )<br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở nếu có <br /> học sinh trong nhóm không làm việc.<br />  Có biện pháp hỗ trợ kịp thời nếu nhóm nào gặp khó khăn : <br /> Gợi ý cho nhóm 5­7­9 là chuyển về dạng cơ bản đã học trong các tiết <br /> trước.<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 5 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả, các nhóm có nhiệm vụ giống nhau thì nhóm hoàn <br /> thành nhanh nhất lên trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ <br /> định)<br /> <br /> <br /> <br /> <br />      <br /> <br /> 9<br />   <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét, phản biện<br /> <br /> Giải phương trình  a)          b).<br /> <br />   Nhóm 4 trình bày kết quả. <br /> <br />  Nhóm 8 nhận xét: Nhóm 4 giải sai cả hai phương trình.<br /> <br />  Hai nhóm còn lại 2­6 không đồng ý với nhận xét của nhóm 8. Theo nhóm 6 <br /> kết quả câu a của nhóm 4 là sai nhưng câu b vẫn đúng vì đề bài cho không rõ góc  <br /> đo ở đơn vị  nào nên ta dùng độ  hay radian cũng được. Giáo viên khẳng định lại <br /> nhận xét của nhóm 6 đúng và nhận xét chung kết quả của bốn nhóm, cho nhóm  <br /> 6 điểm 9 mặc dù làm chậm nhất nhưng phần phản biện và bài làm tốt.<br /> <br /> Giải phương trình  c)     d)<br /> <br />  Nhóm 3 trình bày kết quả<br /> <br />  Nhóm 1 nhận xét: Hai câu nhóm 3 làm đều đúng <br /> <br /> <br /> 10<br />   Nhóm 10 đồng ý với ý kiến của nhóm 1.<br /> <br />  Qua kết quả của 2 nhóm 1­10 giáo viên hỏi nhóm 3: Nhóm 1­10 dùng đơn vị <br /> là radian để  viết công thức nghiệm của câu (a) là đúng hay sai? Nhóm 3 khẳng  <br /> định là sai vì góc ở đây đề bài cho theo đơn vị độ.<br /> <br />  Giáo viên nhận xét bài làm và phần trả lời phản biện của nhóm 3 rất tốt và <br /> cho nhóm 3 điểm 10 .<br /> <br />   Giải phương trình  e)        f )<br /> <br />  Nhóm 5 trình bày <br /> <br />  Hai nhóm còn lại đồng ý với kết quả của nhóm 5.<br /> <br />  Giáo viên nhận xét bài làm của nhóm 5 là đúng và lưu ý cho nhóm 7 và cả <br /> lớp<br /> <br /> .     Cho nhóm 5: 10 điểm (lấy vào điểm kiểm tra bài cũ)<br /> <br /> ­ Bước 4: Đánh giá kết quả và sử dụng kiến thức thu được sau khi thực hiện  <br /> nhiệm vụ  tiếp cận  định nghĩa phương trình bậc nhất đối với một hàm số <br /> lượng giác<br /> <br /> Giáo viên nhận xét chung: Các nhóm làm việc rất tích cực, các thành viên trong <br /> mỗi nhóm tích cực trao đổi yêu cầu các nhóm phát huy tinh thần làm việc trong  <br /> các hoạt động nhóm tiếp theo.<br /> Từ bài làm của nhóm  5­7­9 dẫn dắt học sinh vào bài mới: “ Mặc dù phương trình  <br /> của nhóm 5, 7, 9 không phải là dạng phương trình lượng giác cơ  bản mà ta đã  <br /> học  ở  các tiết trước nhưng ta hoàn toàn có thể  giải được bằng cách chuyển về  <br /> phương trình cơ bản. Bài hôm nay chúng ta sẽ học các dạng phương trình lượng  <br /> giác như trên”.<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm : Qua việc tổ chức hoạt động nhóm trên tôi thấy<br /> ­ Tiết học được bắt đầu một cách sôi nổi, hào hứng. <br /> ­ Học sinh ôn lại các dạng phương trình đã học ở các tiết trước chủ động hơn  <br /> trong việc tiếp thu kiến thức mới, học sinh có thể tự tìm ra phương pháp giải  <br /> các phương trình lượng giác sẽ được học trong bài mới bằng cách chuyển về  <br /> dạng phương trình đã học.<br /> ­ Tinh thần làm việc theo nhóm của học sinh được hình thành. <br /> <br /> 11<br />  ­ Giáo viên phát hiện được những sai lầm mà học sinh hay mắc phải, các kiến  <br /> thức mà học sinh còn hổng trong bài trước, nắm được những học sinh học  <br /> yếu  để có những phương pháp hỗ trợ kịp thời.<br /> <br /> Ví dụ 2: Tổ chức hoạt động nhóm để tiếp cận công thức khai triển nhị thức Niu Tơn.<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: 4 học sinh là một nhóm.<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu kết quả.<br /> <br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br />  Nhóm 1­3­5: Khai triển  và tính     <br /> <br /> <br />  Nhóm 2­4­6­10: Khai triển  và tính <br /> Nhóm 7­8­9: Khai triển    <br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở  nếu có  <br /> học sinh trong nhóm không làm việc.<br />  Có biện pháp hỗ  trợ  kịp thời nếu nhóm nào gặp khó khăn :  <br /> Gợi ý cho nhóm 2­4­6­10  chuyển về dạng bậc hai để khai triển <br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 3 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả, các nhóm có nhiệm vụ giống nhau thì nhóm hoàn <br /> thành nhanh nhất lên trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ <br /> định)<br /> 12<br /> 13<br />  Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét, phản biện<br /> <br /> 14<br />  Khai triển  và tính    <br /> <br /> <br />   Nhóm 5 lên thuyết trình, nhóm1 và nhóm 3 đồng ý với kết quả của nhóm 5, giáo <br /> viên phê bình nhóm 3 không thuộc hằng đẳng thức.<br /> Khai triển  và tính <br /> Nhóm 4 trình bày hai nhóm còn lại đồng ý với kết quả của nhóm 4, giáo viên <br /> nhận xét bài làm của 3 nhóm chính xác tuy nhiên cách khai triển của nhóm 2  <br /> dài, thiếu tư duy.<br /> Khai triển    . Nhóm 9 trình bày, các nhóm còn lại đồng ý với kết quả  của <br /> nhóm 9, giáo viên nhận xét kết quả  của các nhóm chính xác tuy nhiên   cách  <br /> khai triển của nhóm 8 dài.<br /> <br /> Bước 4: Đánh giá kết quả  và sử dụng kiến thức thu được sau khi thực hiện hoạt <br /> động tiếp cận công thức khai triển nhị thức Niu Tơn.<br /> <br /> Giáo viên nhận xét chung: Các nhóm làm việc rất tích cực đặc biệt là nhóm 4­5­9 <br /> đã làm rất nhanh và chính xác, các thành viên trong mỗi nhóm tích cực trao đổi yêu  <br /> cầu các nhóm phát huy tinh thần làm việc trong các hoạt động nhóm tiếp theo.<br /> <br /> Nhắc nhở nhóm 3 ôn lại hằng đẳng thức <br /> <br /> Yêu cầu học sinh nhận xét các hệ  số  trong khai triển .Viết lại các công thức đã <br /> khai triển<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> từ đó cho học sinh dự đoán công thức khai triển và hình thành cho học sinh công <br /> thức khai triển theo nhị thức Niu Tơn<br /> +<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm : Qua thực hiện hoạt động nhóm trên tôi thấy<br /> ­ Học sinh được ôn tập lại các hằng đẳng thức cơ bản.<br /> ­ Khi học công thức khai triển theo nhị thức Niu Tơn nếu ta đưa luôn ra công <br /> thức khai triển thì học sinh sẽ  bị  thụ  động và cảm thấy khó hiểu nên với <br /> việc tổ  chức hoạt động nhóm như  trên học sinh có thể  tự  mình hình thành <br /> nên công thức khai triển theo nhị thức Niu Tơn từ các trường hợp n=2; n=3; <br /> 15<br />  n=4; n=5, phát huy tính tích cực, chủ động chiếm lĩnh kiến thức mới của học <br /> sinh.<br /> ­ Giáo viên phát hiện được những học sinh còn yếu trong việc khai triển hằng  <br /> đẳng thức trong quá trình theo dõi học sinh làm việc nhóm để  nhắc nhở  và <br /> gọi phát biểu khi gặp các bài tập có liên quan đến khai triển hằng đẳng <br /> thức.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ví dụ3: Tổ chức hoạt động nhóm để tiếp cận định nghĩa cấp số cộng<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: 4 học sinh là một nhóm.<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br /> Nhóm 1­3­5: Phát hiện quy luật của các dãy số sau:<br />      ­1;2;5;8;11;….                              b) <br />   Nhóm 2­4­6: Phát hiện quy luật của các dãy số  sau và viết tiếp 5 số  hạng của  <br /> dãy:<br />     d) <br />  Nhóm 7­8­9­10: Phát hiện quy luật của các dãy số sau và viết tiếp 5 số hạng của  <br /> dãy:<br />        f) <br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên: Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở  nếu có học  <br /> sinh trong nhóm không làm việc.<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br /> <br /> 16<br />   Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 3 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả <br /> Các nhóm nộp kết quả, các nhóm có nhiệm vụ giống nhau thì nhóm hoàn thành <br /> nhanh nhất trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ định)<br /> Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét.<br /> Nhóm 6 và nhóm 10 trong thời gian 3 phút chưa phát hiện được quy luật của <br /> dãy (d);(f). Nhóm2, nhóm 8 đã phát hiện quy luật rất nhanh.<br /> Kết quả của một số nhóm<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 17<br />  ­ Bước 4: Đánh giá kết quả và sử dụng kiến thức thu được sau khi thực hiện <br /> hoạt động tiếp cận định nghĩa cấp số cộng<br /> Giáo viên khen ngợi các nhóm 2, nhóm 8 phát hiện ra quy luật nhanh nhất, <br /> cộng cho mỗi thành viên của nhóm đó 1 đểm vào điểm một bài kiểm tra 15 <br /> phút sắp tới.<br /> Giáo viên yêu cầu mỗi học sinh phát huy tinh thần làm việc theo nhóm <br /> trong các hoạt động nhóm tiếp và trong các hoạt động khác của lớp.<br /> Giáo viên khẳng định cho học sinh : Các dãy số mà các nhóm vừa xét được <br /> gọi là cấp số cộng. Từ đó yêu cầu học sinh nêu định nghĩa cấp số cộng.<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm : Với cách tiếp cận định nghĩa cấp số cộng như <br /> trên tôi thấy <br /> ­ Học sinh tự mình hình thành được định nghĩa từ những trường hợp cụ thể, <br /> tiết học cũng được bắt đầu một cách sôi nổi. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 18<br />  ­ Vì người trình bày của mỗi nhóm là do nhóm khác chỉ định nên các học sinh  <br /> yếu trong mỗi nhóm luôn nhận được sự hướng dẫn của các bạn khác và tự <br /> mình phải học hỏi để cả nhóm không bị ảnh hưởng.<br /> <br /> Ví dụ 4: Tổ chức hoạt động nhóm để tiếp cận công thức tính đạo hàm của hàm số <br /> <br />  <br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: 4 học sinh là một nhóm.<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu để chiếu kết quả của các nhóm.<br /> <br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br /> Nhóm 1­3­8: Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý.<br /> Nhóm 2­9­6: Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý.<br />  Nhóm 4­5­7­10: Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý.<br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở  nếu có học sinh <br /> trong nhóm không làm việc.<br />  Quan sát để  hỗ  trợ  các nhóm gặp khó khăn: Nhóm 5­7 chú ý lại công <br /> thức khai triển nhị  thức Niu Tơn, cách thêm bớt để  phân tích đa thức <br /> thành nhân tử<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 3 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả, các nhóm có nhiệm vụ giống nhau thì nhóm hoàn thành <br /> nhanh nhất trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ định)<br /> 19<br />  Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét.<br /> Kết quả của một số nhóm. <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 20<br />  Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý: Nhóm 1 có kết quả nhanh <br /> nhất lên trình bày, hai nhóm 3, nhóm 8 cũng có đáp án giống nhóm 1. Giáo viên <br /> khẳng định kết quả của ba nhóm là chính xác.<br /> Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý: Nhóm 9 lên trình bày, <br /> nhóm 2, nhóm 6 đồng ý với kết quả của nhóm 9. Tuy nhiên nhóm 6 có cách làm <br /> khác. Giáo viên nhận xét kết quả của ba nhóm.<br />  Dùng định nghĩa tính đạo hàm của hàm số  tại  tùy ý:Trong thời gian 3 phút <br /> nhóm 10, nhóm 7 chưa làm xong, nhóm 5 lên trình bày kết quả . Nhóm 4 nhận <br /> xét kết quả của nhóm 5 chính xác và hỏi nhóm 5 dùng cách nào để phân tích <br /> đại diện của nhóm 5 đã trả lời tốt : “Nhóm tôi sử dụng phép chia đa thức cho <br /> <br /> 21<br />  ”. Nhóm 4 cũng trình bày cách làm khác của nhóm mình. Giáo viên nhận xét kết <br /> quả của hai nhóm rất chính xác.  <br /> ­ Bước 4: Đánh giá kết quả và sử dụng kiến thức thu được sau khi thực hiện <br /> hoạt động tiếp cận định lí 1 (Sách Giáo Khoa trang 157).<br /> Các nhóm đều nhớ cách tính đạo hàm bằng định nghĩa và khai triển rất tốt các <br /> hằng đẳng thức. Nhóm 7 và nhóm 10 nhớ định nghĩa đạo hàm tuy nhiên gặp <br /> khó khăn khi biến đổi . Nhóm 4, nhóm 5 đã làm rất tốt. Giáo viên khẳng định <br /> cho học sinh cách phân tích  : Dùng chia đa thức  cho  như nhóm 5 hoặc phân <br /> tích thành nhân tử.<br /> Giáo viên khẳng định lại các kết quả và yêu cầu học sinh dự đoán đạo hàm <br /> của tại  tùy ý. Đó chính là nội dung của định lí 1 (Sách Giáo Khoa trang 157). <br /> Phần chứng minh định lí tương tự như bài làm của nhóm 4.<br /> Các nhóm đều làm việc rất tích cực cần phát huy tinh thần đó trong các hoạt <br /> động nhóm tiếp theo.<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm :<br /> ­ Học sinh không phải ghi nhớ định lí một cách máy móc mà có thể tự mình dự <br /> đoán được định lí và chứng minh nó.<br /> ­ Học sinh hào hứng, sôi nổi, chủ động chiếm lĩnh kiến thức mới.<br /> ­ Học sinh được ôn tập lại công thức khai triển theo nhị thức Niu Tơn, công <br /> thức tính đạo hàm theo định nghĩa, cách chia đa thức.<br /> ­ Khả năng làm việc theo nhóm, tinh thần giúp đỡ nhau trong học tập được <br /> phát huy khi người trình bày là do nhóm khác chỉ định.<br /> <br /> B) Tổ chức hoạt động nhóm trong việc củng cố lí thuyết<br /> <br /> Ví dụ 1 : Tổ chức hoạt động nhóm để củng cố công thức nghiệm của phương trình<br /> <br />  và điều kiện có nghiệm của phương trình<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: 4 học sinh là một nhóm.<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm.<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu để chiếu kết quả của các nhóm.<br /> 22<br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br />   Nhóm 1­nhóm 2­nhóm 3: Giải các phương trình sau <br />             3)<br />   Nhóm 4­nhóm 5­nhóm 6: Giải các phương trình sau <br />            6)<br />   Nhóm 7­nhóm 8­nhóm 9­nhóm 10: Giải các phương trình sau <br />                            9)<br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở nếu có học sinh <br /> trong nhóm không làm việc.<br />  Quan sát để hỗ trợ các nhóm gặp khó khăn: Chú ý cho học sinh đơn vị <br /> đo góc trong mỗi phương trình để viết công thức nghiệm.<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 5 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả, các nhóm có nhiệm vụ giống nhau thì nhóm hoàn thành <br /> nhanh nhất trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ định)<br /> Sản phẩm của các nhóm.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 23<br /> 24<br />  Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét, phản biện.<br />  Nhóm 1­nhóm 2­nhóm 3: Giải các phương trình sau <br />             3)<br /> Đại diện nhóm 3 lên trình bày kết quả  cả  nhóm, nhóm 2 và nhóm 1 đều <br /> khẳng định hai câu đầu nhóm 3 làm đúng tuy nhiên câu số( 3) không làm <br /> theo độ vì góc ở đây được đo theo đơn vị radian. Giáo viên đồng ý với nhận <br /> xét của hai nhóm và chiếu cho cả lớp bài làm của hai nhóm 1, nhóm 2.<br />  Nhóm 4­nhóm 5­nhóm 6: Giải các phương trình sau <br />            6)<br /> Đại diện nhóm 4 lên trình bày kết quả, hai nhóm 6 và nhóm 5 nhận xét  <br /> hai câu đầu nhóm 6 làm đúng câu cuối sai vì công thức nghiệm  ở  đây <br /> phải viết theo độ. Giáo viên khẳng định lại cho cả  lớp nhóm 6 làm  <br /> đúng.<br />  Nhóm 7­nhóm 8­nhóm 9­nhóm 10: Giải các phương trình sau <br /> 25<br />             9)<br /> Đại diện nhóm 10 lên trình bày kết quả, hai nhóm 7, 9 và 8 đồng ý với  <br /> kết quả trên. Tuy nhiên nhóm 9 làm sai câu (7) vì không để ý điều kiện <br /> có nghiệm của phương trình, giáo viên chiếu bài làm của nhóm 9 để cả <br /> lớp quan sát.<br /> ­ Bước 4: Đánh giá kết quả và củng cố lại lí thuyết. <br /> Các nhóm làm việc rất tích cực khen ngợi nhóm 4 và nhóm 10 đã làm bài rất <br /> nhanh và chính xác.<br /> Củng cố lại cho học sinh điều kiện có nghiệm của phương trình  và công thức  <br /> nghiệm của phương trình.<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm :<br /> Sau khi học xong lí thuyết về  phương trình  để  củng cố  nếu giáo viên cho  <br /> một loạt phương trình dạng  thì học sinh sẽ dễ bị nhàm chán, thay vào đó ta <br /> tổ chức hoạt đông nhóm như trên học sinh sẽ làm bài một cách hào hứng và <br /> sôi nổi.<br /> Giáo  viên  phát  hiện được  những học  sinh  tiếp  thu  bài  mới  nhanh  để  có <br /> những biện pháp bồi dưỡng.<br /> Trong khoảng thời gian 10 phút thực hiện hoạt động nhóm học sinh nhớ <br /> được công thức nghiệm của phương trình   trong các trường hợp khác nhau  <br /> đồng thời khả  năng giao tiếp , nói trước đám đông của học sinh dần được <br /> cải thiện. Đặc biệt học sinh có thể  sửa sai cho nhau.  Từ  đó học sinh được <br /> khắc sâu hơn trường hợp nào dùng độ,  trường hợp nào dùng radian.<br /> Ví dụ 2: Tổ chức hoạt động nhóm để củng cố  để củng cố các kiến thức về hai đường  <br /> thẳng song song;đường thẳng song song với mặt phẳng; hai mặt phẳng song song.<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: Chia 8 học sinh một nhóm phân công nhóm trưởng (lớp có 5 nhóm)<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm: Chuẩn bị 5 phiếu học tập gồm ba câu hỏi: <br />    Câu hỏi 1: Nêu  phương pháp chứng minh hai đường thẳng song song?<br />      Câu hỏi 2: Nêu   phương pháp chứng minh   đường thẳng song songvới mặt  <br /> phẳng?<br /> <br /> 26<br />     Câu hỏi 3: Nêu  phương pháp chứng minh hai mặt phẳng song song song song?<br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu để chiếu kết quả của các nhóm.<br /> <br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br /> Nhiệm vụ  các nhóm như  nhau: thảo luận và ghi câu trả  lời ba câu hỏi trong phiếu <br /> học tập của mình vào giấy A4 được phát.<br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> <br /> Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở  nếu có học sinh <br /> trong nhóm không làm việc.<br />  Quan sát để  hỗ  trợ  các nhóm gặp khó khăn: Yêu cầu học sinh nhớ  lại  <br /> các phương pháp chứng minh đã dùng để làm bài tập, các định lí hệ quả <br /> liên quan đến quan hệ song song.<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 5 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả, nhóm hoàn thành nhanh nhất trình bày kết quả (người <br /> trình bày là do nhóm khác chỉ định)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 27<br /> 28<br />  Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét, phản biện.<br /> Nhóm 4 làm nhanh nhất lên trình bày kết quả, các nhóm còn lại lần lượt bổ <br /> sung. Tuy nhiên không có nhóm nào nêu đầy đủ được các phương pháp chứng <br /> minh song song, kết quả đúng là tổng hợp bài của tất cả các nhóm. Giáo viên  <br /> chiếu kết quả:<br /> ­ Bước 4: Đánh giá kết quả và củng cố kiến thức về quan hệ song song.<br /> Các   nhóm   rất   tích   cực   làm   việc,   hầu   hết   các   nhóm   đều   nêu   ra   được   các  <br /> phương pháp chứng minh quan hệ song song hay dùng. Khả  năng thuyết trình <br /> của đại diện nhóm 4 tốt.<br /> Chiếu phần tổng hợp các phương pháp chứng minh quan hệ song song<br /> Chứng minh hai đường thẳng song song<br /> +) Chứng minh hai đường cùng thuộc một măt phẳng và dung phương pháp chứng <br /> minh hai đường song song trong mặt phẳng: định lí đường trung bình ; định lí <br /> Talet;..<br /> +) Cùng song song với đường thẳng thứ 3<br /> +) Dùng tính chất hai mặt phẳng phân biệt lần lượt chứa hau đường song song thì <br /> giao tuyến của chúng nếu có cũng song song với hai đường đó<br /> +) Dùng định lí về giao tuyến của ba mặt phẳng<br /> +) Dùng tính chất : .Nếu  thì <br /> +) Dùng tính chất:Nếu một mặt phẳng cắt hai mặt phẳng song song thì sẽ cắt theo <br /> hai giao tuyến song song<br />  Chứng minh đường thẳng song song với mặt phẳng<br /> 29<br />  +) <br /> +)<br />  Chứng minh hai mặt phẳng song song<br /> +) Dùng tính chất :Nếu (P) chứa hai đường cắt nhau cùng song song với mp(Q) thì <br /> (P)//(Q)<br /> +) Dùng tính chất hai mặt phẳng phân biệt cùng song song với mặt phẳng thứ ba  <br /> thì song song với nhau.<br /> *) Hiệu quả  của hoạt động nhóm : Qua viêc thưc hiện hoạt động nhóm trên tôi <br /> thấy: <br /> ­ Mỗi học sinh, mỗi nhóm không nêu được đầy đủ  các phương pháp chứng  <br /> minh đây là điều kiện để các thành viên trong nhóm hợp tác; bổ sung ý kiến <br /> cho nhau qua đó kiến thức của mỗi em được hoàn thiện và đầy đủ hơn.<br /> ­ Khi   dạy   một   tiết   ôn   tập   chương     nếu   hệ   thống   lại   các   kiến   thức   của <br /> chương bằng cách liệt kê thì học sinh sẽ  cảm thấy nhàm chán ngay từ  đầu <br /> tiết, không tạo được không khí hứng thú học tập cho học sinh đặc biệt là <br /> với bộ  môn hình không gian. Chính vì vậy tổ  chức hoạt động nhóm xen kẽ <br /> vào tiết học sẽ tạo được hứng thú cho học sinh.<br /> <br /> Ví dụ 3 : Tổ chức hoạt động nhóm để củng cố khái niệm hình chóp và hình tứ diện. <br /> <br /> Khi học xong khái niệm hình chóp và hình tứ  diện   tôi giao nhiệm vụ  cho các nhóm <br /> tương ứng với các tổ trong lớp về làm các mô hình.<br /> Bước 1: Chia lớp thành các nhóm ( 4 nhóm mỗi tổ là 1 nhóm ) phân công nhóm <br /> trưởng và giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm<br /> +) Tổ 1: Làm mô hình chóp tam giác<br /> +)Tổ 2: Làm mô hình chóp tứ giác<br /> +)Tổ 3: Làm mô hình chóp tứ giác có đáy là hình bình hành<br /> +) Tổ 4: Làm mô hình chóp có đáy là hình chữ nhật<br /> Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm (1 tuần)<br /> <br /> Những việc cần làm:<br /> <br />  Nhóm họp bàn và phân công nhiệm vụ cho các thành viên; <br /> <br /> <br /> <br /> 30<br />   Xác định hình thức sẽ  làm, nguyên liệu, các nguồn nguyên liệu, công cụ <br /> cần chuẩn bị. Chuẩn bị công cụ và nguyên liệu.<br /> <br />  Tiến hành làm mô hình và đánh giá mô hình.<br /> <br />  Viết báo cáo, xây dựng sản phẩm. <br /> <br /> Thời gian: 1 tuần <br /> <br /> Bước này học sinh tự  làm nhưng giáo viên cần thường xuyên đôn đốc kiểm tra  <br /> tiến độ thực hiện. <br /> Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả: Trình bày trong 5 phút đầu của tiết hình tiếp <br /> theo<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bước 4: Đánh giá kết quả: Sau khi các nhóm trình bày xong sản phẩm của nhóm mình <br /> giáo viên nhận xét chung sự chuẩn bị  và sản phẩm của các nhóm<br /> Sản phẩm của nhóm 1, nhóm 2 làm rất đẹp thể hiện 2 nhóm  làm việc rất <br /> nghiêm túc, cẩn thận. Giáo viên cộng cho các thành viên hai nhóm này một <br /> điểm vào bài kiểm tra 15 phút.<br /> Phê bình nhóm 4 vì sản phảm làm cẩu thả, không đẹp.<br /> *) Hiệu quả của hoạt động nhóm : Qua hoạt động nhóm trên tôi thấy<br /> ­ Học sinh học hình một cách trực quan hơn; khả  năng làm việc theo nhóm <br /> được nâng cao.<br /> <br /> <br /> 31<br />  ­ Với việc tự  làm các mô hình khả  năng tư  duy hình trong các bài tập hình  <br /> không gian của học sinh tốt hơn.<br /> <br /> C) Tổ chức hoạt động nhóm trong việc luyện tập<br /> <br /> Ví dụ  1: Tổ  chức hoạt động nhóm để  luyện tập cách xác định giao tuyến của hai mặt  <br /> phẳng; giao điểm của đường thẳng và mặt phẳng<br /> <br /> *) Chuẩn bị:<br /> <br /> ­ Phân nhóm: Chia 8 học sinh một nhóm phân công nhóm trưởng (lớp có 5 nhóm)<br /> <br /> ­ Phiếu học tập cho các nhóm: chuẩn bị 5 phiếu học tập:      <br /> Bài tập: Cho hình chóp S.ABCD ,đáy ABCD là tứ giác lồi có các cặp cạnh đối <br /> không song song. <br />      1)Xác định giao tuyến của mp(SAD) và mp (SBC)<br />    2) Gọi M là điểm thuộc miền trong tam giác SBC , N là điểm thuộc miền trong <br /> tam giác SAD . Tìm giao điểm của MN với mp(SAC), giao điểm của SC với mp <br /> (AMN).<br /> S<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> N<br /> <br /> <br /> <br /> A P D<br /> <br /> <br /> <br /> K<br /> <br /> O<br /> M<br /> <br /> <br /> <br /> C<br /> <br /> B Q<br /> <br /> <br /> <br /> ­ Giấy A4 để các nhóm ghi kết quả.<br /> <br /> ­ Máy chiếu để chiếu kết quả của các nhóm.<br /> <br /> *) Tiến hành thực hiện hoạt động nhóm<br /> <br /> ­ Bước 1: Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm và hướng dẫn thực hiện <br /> <br /> Nhiệm vụ  các nhóm như  nhau: Thảo luận và ghi lời giải bài tập trong phiếu  <br /> học tập của mình vào giấy A4 được phát.<br /> Đề  ra tiêu chí làm việc của nhóm: Kết quả  của phiếu học tập, tinh thần thái <br /> độ làm việc của nhóm và tấc độ làm việc của nhóm.<br /> <br /> ­ Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm <br /> 32<br />  Giáo viên:<br />  Theo dõi học sinh làm việc theo nhóm và nhắc nhở  nếu có học sinh <br /> trong nhóm không làm việc.<br />  Quan sát để hỗ trợ các nhóm gặp khó khăn: Yêu cầu học sinh vận dụng  <br /> các cách tìm giao tuyến, giao điểm và lưu ý kĩ cho học sinh hai đường  <br /> thẳng phải đồng phẳng mới cắt được nhau.<br /> Học sinh:<br />  Các thành viên của nhóm độc lập suy nghĩ, thảo luận và thống <br /> nhất để đi đến kết quả chung.<br />  Cử đại diện ghi lại kết quả làm việc của nhóm mình.<br /> Thời gian làm việc của mỗi nhóm : 10 phút <br /> ­ Bước 3: Các nhóm trình bày kết quả và phản biện <br /> Các nhóm nộp kết quả sau 10 phút thảo luận, nhóm hoàn thành nhanh nhất <br /> trình bày kết quả (người trình bày là do nhóm khác chỉ định)<br /> Kết quả của nhóm 3 và nhóm 1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 33<br />  Các nhóm còn lại quan sát phần trình bày để nhận xét, phản biện.<br />  Nhóm 3 làm nhanh nhất, nhóm 4 chỉ định đại diện của nhóm 3 lên trình bày <br /> kết quả. <br />  Sau khi nhóm 3 trình bày xong kết quả  của mình nhóm 2 yêu cầu nhóm 3 <br /> giải thích : Dựa vào đâu mà nhóm bạn tìm ra  SO=. Nhóm 1 đã giải thích rất  <br /> tốt “để  tìm giao điểm của MN với mp(SAC), tôi gắn MN vào mặt phẳng  <br /> (SMN) sau đó tìm giao tuyến SO của  và ’’. <br />  Nhóm 4 cũng nêu cầu nhóm 3 giải thích  rõ cách tìm ra điểm H (giao điểm <br /> của SC với mp (AMN)). Nhóm 3 cũng giải thích tốt: “ để tìm giao điểm của  <br /> SC với mp (AMN) chúng tôi gắn SC vào mp (SBC) sau đó tìm giao tuyến  <br /> của (SBC) và (AMN) và cho giao tuyến đó cắt SC. Nhóm 4 đưa ra cách làm <br /> khác của nhóm mình  ở  ý này: Kéo dài AM cắt SC tai H luôn. Giáo viên <br /> khẳng định đó không phải là cách làm khác mà nhóm 4 nhìn nhầm hình AM <br /> và SC là hai đường thẳng chéo nhau không cắt nhau.<br />  Các nhóm đều đồng ý với ý kiến của nhóm 3. Nhóm 1 yêu cầu được trình  <br /> bày lời giải khác của nhóm mình: Gắn luôn SC vào (SAC) ta có được AI  <br /> cắt SC tại H. Giáo viên khẳng định 2 cách làm trên