Stress và các yếu tố liên quan ở học sinh điều dưỡng của trường Trường Trung cấp Quân y năm 2013

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> STRESS VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở HỌC SINH ĐIỀU DƯỠNG  <br /> CỦA TRƯỜNG TRUNG CẤP QUÂN Y 2 NĂM 2013 <br /> Lý Văn Xuân*, Nguyễn Văn Bắc**, Hoàng Tiến Mỹ*** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Bối cảnh: Hiện nay stress là vấn đề phổ biến trên thế giới. Có rất ít nghiên cứu về tình trạng mắc stress ở <br /> học sinh, sinh viên Việt Nam, đặc biệt là học sinh Điều dưỡng trung cấp. Nghiên cứu này nhằm xác định tỉ lệ <br /> stress và các yếu tố liên quan ở học sinh Điều dưỡng của Trường Trung cấp Quân y 2. <br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ stress và các yếu tố có liên quan đến tình trạng stress ở học sinh Điều dưỡng của <br /> Trường Trung cấp Quân y 2 năm 2013. <br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang ở 441 học sinh Điều dưỡng của <br /> Trường Trung cấp Quân y 2 năm 2013. Bên cạnh bộ câu hỏi tự điền đề cập đến các yếu tố bản thân, gia đình học <br /> sinh và môi trường học tập có liên quan đến tình trạng sức khỏe tinh thần của học sinh, còn có bộ câu hỏi tự cảm <br /> nhận stress của Cohen S. và thang đo Likert. <br /> Kết quả: Tỉ lệ stress bệnh lý ở học sinh Điều dưỡng là 21,5%, trong đó có 2,7% học sinh bị stress nặng cần <br /> được điều trị. Nhiều yếu tố xuất phát từ bản thân học sinh có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với tình trạng <br /> stress như: đi làm thêm trong quá trình học tập, thường xuyên nhịn ăn sáng, lo lắng không đủ tiền tiếp tục học, <br /> lo lắng học tập kém bạn bè và kỳ vọng học lên đại học. Bên cạnh đó, yếu tố gia đình cũng có mối liên quan có ý <br /> nghĩa thống kê: gia đình có thu nhập thấp, thường xuyên trách mắng, than phiền về chi tiêu của cá nhân học <br /> sinh, yêu cầu phải đạt thứ hạng cao ở kỳ thi tốt nghiệp. Ngoài ra các yếu tố môi trường học tập cũng có mối quan <br /> hệ có ý nghĩa thống kê:khối lượng bài giảng quá nhiều, lịch học quá dày, chưa kịp thích nghi với phương pháp <br /> giảng dạy mới. <br /> Kết luận: Tỉ lệ stress bệnh lý của học sinh Điều dưỡng của Trường Trung cấp Quân y là 21,5%, trong đó <br /> có 2,7% học sinh bị stress nặng cần được điều trị.Các yếu tố bản thân, gia đình học sinh và môi trường học tập có <br /> ảnh hưởng đến tâm lý ở những học sinh chưa kịp thích nghi với môi trường học tập và các thay đổi trong đời <br /> sống học sinh Điều dưỡng. <br /> Từ khóa: Stress, bảng tự cảm nhận của Cohen S., thang đo Likert <br /> <br /> ABSTRACT <br /> STRESS AND RELATED FACTORS ON NURSING STUDENTS AT THE MILITARY MEDICAL <br /> SCHOOL No2 IN 2013 <br /> Ly Van Xuan, Nguyen Van Bac, Hoang Tien My <br />  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 5‐ 2014: 165 ‐ 171 <br /> Background:  In recent time, stress has spread out all over the world. However, there has been very little <br /> research conducted on the stress of students in Viet Nam, especially nursing students. Therefore, this study is to <br /> identify the stress situation as well as related factors on nursing students at the Military medical school No2 in <br /> 2013. <br /> Objectives:  Determine the ratio of stress and related factor on nursing students studying at the Military <br /> medical school No2 in 2013. <br /> <br /> * Khoa Y, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. <br /> ** Trường Trung cấp Quân y 2. <br /> *** Phòng Sau đại học, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS Lý Văn Xuân <br /> ĐT: 0908588547 <br /> Email: xuanlyvan@yahoo.com <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> 165<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014<br /> <br /> Methods:  A  cross‐sectional  study  was  conducted  on  441  nursing  students.  Beside  the  questionnaire <br /> included individual factors, their family and associated school environmental factors, self‐perceived list of Cohen <br /> S. and Likert scale were used. <br /> Results:  There  was  a  large  proportion  of  stress  at  total  of  21.5%,  which  included  2.7%  of  severe  stress <br /> disease. Student’s characteristics, their family factors and school environmental factors related the stress situation <br /> on nursing students. <br /> Conclusions:  There was a rate of stress of 21.5%, which included 2.7% of severe stress disease. Student’s <br /> characteristics, their family and school environmental factors affected the mental health of nursing students. <br /> Key words: Stress, self‐perceived list of Cohen S., Likert scale. <br /> dưỡng  của  Trường  Trung  cấp  Quân  y  2  năm <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> 2013. <br /> Hầu  hết  học  sinh  Điều  dưỡng  của  Trường <br /> Trung cấp Quân y 2 là học sinh vừa chuyển tiếp <br /> từ  môi  trường  học  tập  ở  trung  học  phổ  thông <br /> sang  môi  trường  học  tập  trung  cấp  chuyên <br /> nghiệp  với  nhiều  khác  biệt  về  khối  lượng  kiến <br /> thức,  hình  thức  học  tập,  phương  pháp  dạy  và <br /> học.  Hơn  nữa,  phần  lớn  học  sinh  xuất  thân  từ <br /> những  vùng  miền  khác  nhau,  với  hoàn  cảnh <br /> sống, điều kiện kinh tế có khác so với cuộc sống <br /> ở  Thành  phố  Hồ  Chí  Minh.  Tất  cả  những  sự <br /> khác biệt đó đã gây không ít khó khăn tâm lý, có <br /> ảnh  hưởng  đến  sức  khỏe  tâm  thần  và  kết  quả <br /> học  tập  của  học  sinh(2,6,7,8).  Theo  nghiên  cứu  tại <br /> Đại học Mansura (Ai Cập) năm 2012, tỉ lệ stress <br /> ở sinh viên Điều dưỡng là 40,2%, tỉ lệ trầm cảm <br /> là 27,9%(11). Nghiên cứu tại Trường Trung học Y <br /> tế Long An năm 2004 cho thấy tỉ lệ stress ở học <br /> sinh  trung  cấp  là  22%(10),  nghiên  cứu  ở  Trường <br /> Cao đẳng Đồng Nai năm 2008, có 54% sinh viên <br /> cho biết cảm thấy khó khăn trong cách sinh hoạt <br /> ở môi trường mới; 60% thừa nhận nội dung học <br /> tập quá nhiều dẫn đến chán học, lo lắng; 22% bị <br /> mất ngủ thường xuyên(2). <br /> Do đó, khảo sát phát hiện tình trạng stress và <br /> các yếu tố liên quan ở học sinh Điều dưỡng của <br /> Trường  Trung  cấp  Quân  y  2  nhằm  góp  phần <br /> nâng  cao  hiệu  quả  học  tập  và  chất  lượng  cuộc <br /> sống của học sinh. <br /> <br /> Mục tiêu <br />  Mục tiêu tổng quát <br /> Xác  định  tỉ  lệ  stress  và  các  yếu  tố  có  liên <br /> quan  đến  tình  trạng  stress  ở  học  sinh  Điều <br /> <br /> 166<br /> <br />  Mục tiêu cụ thể <br /> ‐ Xác định tỉ lệ stress ở học sinh Điều dưỡng <br /> của Trường Trung cấp Quân y 2 năm 2013. <br /> ‐  Xác  định  mối  liên  quan  giữa  tình  trạng <br /> stress và yếu tố bản thân ở học sinh Điều dưỡng <br /> của Trường Trung cấp Quân y 2 năm 2013. <br /> ‐  Xác  định  mối  liên  quan  giữa  tình  trạng <br /> stress và yếu tố gia đình ở học sinh Điều dưỡng <br /> của Trường Trung cấp Quân y 2 năm 2013. <br /> ‐  Xác  định  mối  liến  quan  giữa  tình  trạng <br /> stress  và  yếu  tố  môi  trường  học  tập  ở  học  sinh <br /> Điều  dưỡng  của  Trường  Trung  cấp  Quân  y  2 <br /> năm 2013. <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br />  Đối tượng nghiên cứu <br /> Tất  cả  học  sinh  Điều  dưỡng  của  Trường <br /> Trung cấp Quân y 2 vào thời điểm nghiên cứu. <br /> <br />  Phương pháp nghiên cứu <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. <br /> Phương pháp thu thập số liệu <br /> Khảo sát học sinh bằng bộ câu hỏi tự trả lời <br /> (tự điền) và bảng tự cảm nhận stress. <br /> Bảng  tự  cảm  nhận  stress  là  thang  đo  stress <br /> được lập bởi Cohen S. (1983) gồm 10 câu hỏi chủ <br /> yếu  về  cảm  giác  và  suy  nghĩ  trong  suốt  một <br /> tháng qua. Điểm của mỗi câu hỏi được đánh giá <br /> bằng thang đo Likert với 5 mức độ(1) <br /> 0: Không bao giờ. <br /> 1: Hầu như không. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014 <br /> 2: Thỉnh thoảng. <br /> 3: Khá thường xuyên. <br /> 4: Rất thường xuyên. <br /> Dựa  vào  tổng  điểm  của  10  câu  hỏi  sẽ  đánh <br /> giá  được  tình  trạng  stress  của  đối  tượng  tham <br /> gia nghiên cứu như sau: <br /> 3 triệu/ người/ tháng<br /> 109 24,7<br /> Kinh tế<br /> Thu nhập 1 – 3 triệu/ người/ tháng<br /> 211 47,9<br /> gia đình<br /> Thu nhập < 1 triệu/ người/ tháng<br /> 121 27,4<br /> <br /> Nhận  xét:  học  sinh  nữ  nhiều  gấp  5  lần  học <br /> sinh  nam.  Đa  số  là  người  Kinh,  không  có  tôn <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> giáo.  Hơn  phân  nửa  học  sinh  có  học  lực  trung <br /> bình  khá.  Hầu  hết  không  sống  chung  với  gia <br /> đình và phần đông các gia đình học sinh có thu <br /> nhập trung bình và thấp. <br /> <br /> Tình trạng stress <br /> Điểm trung bình tự cảm nhận stress của các <br /> đối  tượng  tham  gia  nghiên  cứu  là  20,2;  độ  lệch <br /> chuẩn là 4,3 với điểm tự cảm nhận thấp nhất là 8 <br /> điểm và cao nhất là 35 điểm.  <br /> Stress<br /> Stress bệnh lý nặng<br /> Stress bệnh lý nhẹ<br /> Stress bình thường<br /> <br /> Tần số Tỷ lệ (%)<br /> 12<br /> 2,7<br /> 83<br /> 18,8<br /> 346<br /> 78,5<br /> <br /> % tích lũy<br /> 2,7<br /> 21,5<br /> 100,0<br /> <br /> Nhận xét: tỉ lệ stress bệnh lý là 21,5%, trong <br /> đó có 2,7% học sinh bị stress bệnh lý nặng. <br /> <br /> Mối liên quan giữa tình trạng stress và đặc <br /> điểm dân số <br /> Stress (n(%))<br /> PR<br /> p<br /> (KTC 95%)<br /> Có<br /> Không<br /> Giới tính<br /> Nam<br /> 13 (17,8) 60 (82,2)<br /> 0,78<br /> 0,396<br /> (0,47 – 1,36)<br /> Nữ<br /> 82 (22,3) 286 (77,7)<br /> Dân tộc<br /> Kinh<br /> 89 (20,9) 337 (79,1)<br /> 0,52<br /> 0,077<br /> (0,27 – 1,00)<br /> Khác<br /> 6 (40,0) 9 (60,0)<br /> Tôn giáo<br /> Có<br /> 18 (27,7) 47 (72,3)<br /> 1,35<br /> 0,191<br /> (0,87 – 2,10)<br /> Không<br /> 77 (20,5) 299 (79,5)<br /> Học lực<br /> Giỏi<br /> 8 (34,8) 15 (65,2)<br /> 1<br /> Khá<br /> 27 (16,4) 138 (83,6)<br /> 0,47<br /> (0,24 – 0,91)<br /> *<br /> Trung bình khá 52 (23,0) 174 (77,0) 0,096<br /> 0,66<br /> (0,36 –1,21)<br /> Trung bình<br /> 8 (29,6) 19 (70,4)<br /> 0,85<br /> (0,38 – 1,91)<br /> Chỗ ở hiện nay<br /> Nhà gia đình 20 (23,8) 64 (76,2)<br /> 1<br /> Ký túc xá<br /> 5 (29,4) 12 (70,6)<br /> 1,23<br /> (0,54 – 2,83)<br /> Nhà trọ<br /> 56 (21,8) 201 (78,2)<br /> 0,92<br /> 0,681* (0,59 – 1,43)<br /> 13 (16,7) 65 (83,3)<br /> Nhà người<br /> 0,70<br /> quen<br /> (0,37 – 1,31)<br /> Khác<br /> 1 (20,0) 4 (80,0)<br /> 0,84<br /> (0,14 – 5,05)<br /> Kinh tế gia đình<br /> Thu nhập > 3 19 (17,4) 90 (82,6)<br /> 0,319<br /> 1<br /> triệu/ người/<br /> tháng<br /> Đặc tính<br /> <br /> 167<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> Stress (n(%))<br /> Có<br /> Không<br /> Thu nhập 1 – 3 45 (21,3) 166 (78,7)<br /> triệu/ người/<br /> tháng<br /> Thu nhập < 1 31 (25,6) 90 (74,4)<br /> triệu/ người/<br /> tháng<br /> Đặc tính<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 5 * 2014<br /> p<br /> <br /> PR<br /> (KTC 95%)<br /> <br /> Mối liên quan giữa tình trạng stress và yếu <br /> tố gia đình <br /> <br /> 1,22<br /> (0,75 – 1,98)<br /> <br /> Stress n(%)<br /> p<br /> Có<br /> Không<br /> Thường xuyên lo lắng về kinh tế gia đình<br /> Có<br /> 84 (23,7) 270 (76,3)<br /> 0,024<br /> Không 11 (12,6) 76 (87,4)<br /> Thường xuyên bị gia đình trách mắng<br /> Có<br /> 32 (41,0) 46 (59,0)<br /> 0,001<br /> Không 63 (17,4) 300 (82,6)<br /> Gia đình kỳ vọng tốt nghiệp thứ hạng cao<br /> Có<br /> 66 (25,0) 198 (75,0)<br /> 0,031<br /> Không 29 (16,4) 148 (83,6)<br /> Gia đình than phiền về chi tiêu<br /> Có<br /> 51 (30,4) 117 (69,4)<br />