Sự thật về bán hàng và thuyết<br />
phục<br />
Dù có rất nhiều người không đồng tình với tôi nhưng tôi vẫn cho<br />
rằng “bán hàng giải quyết được mọi vấn đề”. Lý do là vì, chỉ cần bạn<br />
có doanh số thì tiền sẽ chảy vào, mà chỉ cần có tiền chảy vào thì (a)<br />
bạn sẽ có thời gian để chỉnh sửa đội hình, công nghệ và kế hoạch<br />
marketing của mình, (b) báo chí không có gì nhiều để nói vì khách<br />
hàng đã đem lại nguồn thu cho bạn và (c) nhà đầu tư sẽ để bạn được<br />
yên vì họ không muốn đem vận rủi đến cho thành công của bạn. Phần<br />
này “giải quyết” vấn đề bán hàng và quảng bá. Tôi nhóm cả quảng bá<br />
vào với bán hàng vì đó là dạng thức thuần túy nhất của bán hàng –<br />
nghĩa là, khiến mọi người mua sản phẩm và dịch vụ của bạn nhiều<br />
nhất có thể.<br />
<br />
Hãy tưởng tượng rằng mỗi người bạn gặp đều có một<br />
dấu hiệu gì đó quanh cổ ngụ ý rằng “Hãy khiến tôi cảm<br />
thấy mình quan trọng”. Nếu vậy, bạn sẽ không chỉ<br />
thành công trong bán hàng, mà còn thành công cả<br />
trong cuộc sống.<br />
~ MARY KAY ASH∗<br />
ã bao giờ bạn nghe thấy từ LGG chưa? Đó là từ viết tắt của<br />
Luôn Gần Gũi. Đành rằng bạn luôn phải cố tạo ra một vụ<br />
buôn bán nhưng bạn có thể làm hơi quá – hay nói chính xác<br />
hơn là thiếu tinh tế và khiến mọi người phản kháng lại nỗ lực<br />
của bạn. Quả thực, cách bán hàng tốt nhất phải là mang tính lặp đi lặp<br />
lại và tồn tại lâu dài, nhưng đừng tự huyễn hoặc mình: hoặc là bán<br />
được hoặc là không. Chương này sẽ giải thích về nghệ thuật bán hàng.<br />
<br />
Hãy bán, đừng tạo điều kiện cho việc mua. Một chiếc iPod<br />
được mua vì người ta bước vào cửa hàng Apple với dự định mua<br />
nó. Họ vốn đã đưa ra quyết định. Tuy nhiên, sản phẩm và dịch vụ<br />
của hầu hết các tổ chức đều được bán, chứ không phải được mua.<br />
Nếu bạn không có một sản phẩm giống như iPod, bạn cần phải<br />
liên lạc trực tiếp, mặt đối mặt và nhiệt tình. Quảng cáo không thể<br />
làm được việc này, do đó, với hầu hết các tổ chức, phương pháp<br />
tốt nhất là tổ chức hội thảo, để các quan chức cấp cao của công ty<br />
thuyết trình và thuyết phục.<br />
Cho khách hàng ít thông tin hơn. Đây là suy nghĩ đi ngược<br />
lại trực giác: Những người mua hàng có ít thông tin về sản phẩm<br />
là những người vui vẻ hơn so với những người có nhiều thông<br />
tin. Những nhà nghiên cứu ở Đại học Kinh doanh Tippie đã rút ra<br />
kết luận này sau khi tiến hành một nghiên cứu thăm dò ý kiến của<br />
mọi người về sôcôla và nước rửa tay. Một nhóm được đưa rất<br />
nhiều thông tin, còn một nhóm được đưa ít thông tin hơn. Với<br />
mỗi một sản phẩm, nhóm được đưa ít thông tin hơn đều lạc quan<br />
về sản phẩm vì điều đó giúp họ dễ có suy nghĩ mơ mộng hơn. Có<br />
lẽ, nếu được đưa nhiều thông tin hơn, người ta sẽ khó có thể lừa<br />
gạt bản thân hơn. Đối với vấn đề thông tin về sản phẩm, nhiều<br />
hơn chưa chắc đã là tốt – đặc biệt là khi bạn có một sản phẩm<br />
không tuyệt vời lắm.<br />
Hãy để khách hàng tương lai nói. Nếu khách hàng tiềm<br />
năng sẵn sàng mua sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn, họ sẽ nói với<br />
bạn điều gì có thể đến gần họ. Tất cả những gì bạn cần làm là (a)<br />
để họ nói lên nhu cầu, (b) im lặng, (c) lắng nghe và (d) giải thích<br />
tại sao sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn có thể đáp ứng được nhu<br />
cầu của họ (nếu quả thực là như vậy). Hầu hết những người bán<br />
hàng không làm được điều này, vì (a) không được chuẩn bị để hỏi<br />
những câu hỏi hay, (b) quá ngu ngốc, không biết đường ngậm<br />
miệng lại và (c) không biết rõ về sản phẩm và dịch vụ của mình để<br />
biết liệu chúng có đáp ứng được nhu cầu của khách hàng không.<br />
Phá vỡ, sau đó dựng lại. Lý thuyết của việc “phá vỡ, sau đó<br />
dựng lại” là nếu bạn trót đưa một thành tố không đáng có hoặc<br />
không liên quan vào tỉ lệ chuyển đổi của mình thì bạn có thể thêm<br />
vào lời kêu gọi mua hàng, khách hàng sẽ dễ dàng chấp nhận lời<br />
đề nghị của bạn. Về mặt lý thuyết, sự phá vỡ giúp trung lập tư<br />
duy phê phán và khiến người ta dễ dàng đồng tình hơn. Quan<br />
<br />
điểm này là kết quả của một nghiên cứu bán thẻ nhớ cho hội từ<br />
thiện theo kiểu gõ cửa từng nhà, được thực hiện bởi Barbara<br />
Davis và giáo sư Eric Knowles. Khi họ nói với mọi người tám thẻ<br />
có giá là ba đô la, tỉ lệ thành công của họ là 40%. Nhưng khi họ<br />
nói với mọi người tám thẻ có giá là 300 xu và nói thêm “có thể<br />
thương lượng” thì có tới 80% số người được giới thiệu mua thẻ<br />
của họ.<br />
Tránh sử dụng thông tin liên quan đến giới tính. Ellie<br />
Parker và Adrian Furnham của khoa Tâm lý học thuộc Đại học<br />
College, London, khẳng định rằng quảng cáo trong các chương<br />
trình tivi với nội dung liên quan đến giới tính không hiệu quả<br />
bằng những quảng cáo không có nội dung đó.<br />
Cho phép dùng thử. Con người vốn thông minh. Nếu bạn cung<br />
cấp cho họ các thông tin chính xác, họ sẽ là người đánh giá tốt<br />
nhất về khả năng thích hợp của sản phẩm và dịch vụ của bạn. Bạn<br />
không nên bắt ép họ trở thành khách hàng. Gợi ý của tôi là hãy<br />
cho phép họ được dùng thử sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn để họ<br />
tự đưa ra quyết định. Nếu cần thiết, bạn có thể nói: “Tôi nghĩ bạn<br />
là người thông minh. Vì tôi nghĩ bạn là người thông minh, nên tôi<br />
sẽ để bạn dùng thử sản phẩm của tôi xem nó có hiệu quả với bạn<br />
không. Tôi hi vọng là nó có hiệu quả với bạn và chúng ta có thể<br />
làm ăn với nhau được”. Do đó, hãy làm bất cứ điều gì cần thiết để<br />
mọi người có thể tải bản dùng thử phần mềm của bạn, dùng thử<br />
trang web của bạn, lái thử ô tô của bạn, ăn thử ở nhà hàng của<br />
bạn hoặc sử dụng một dịch vụ từ nhà thờ của bạn.<br />
Tạo bước đầu tiên an toàn, dễ dàng. “Những người bán<br />
hàng không thành công đã gây khó khăn cho khách hàng tiềm<br />
năng trong việc tiếp nhận sản phẩm hoặc dịch vụ của họ. Chính<br />
tôi cũng phạm phải lỗi này – chẳng hạn, yêu cầu các công ty trong<br />
danh sách Fortune 500 thải toàn bộ những chiếc máy sử dụng hệ<br />
điều hành MS-DOS để thay bằng một cơ sở hạ tầng IT mới dựa<br />
trên những chiếc Macintosh. Thủ thuật ở đây là phải làm cho việc<br />
tiếp nhận sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn trở nên đơn giản và an<br />
toàn nhất có thể, để khách hàng có thể chuyển sang mua hàng. Có<br />
một cách hiệu quả để làm được như vậy, đó là cung cấp dịch vụ<br />
đặt mua để khách hàng không cần phải mua nhiều một lúc, mà có<br />
thể mua đều đặn hàng tháng.<br />
<br />
Nói về tầm quan trọng của bán hàng, bạn có thể tin tôi ngay hoặc<br />
sau này cũng được, nhưng “bán hàng có thể giải quyết được mọi vấn<br />
đề”. Đây là bài học mà hầu hết các doanh nhân và ông chủ doanh<br />
nghiệp nhỏ đều đã học được – thường là theo cách khó khăn và tốn<br />
tiền của nhà đầu tư. Nếu bạn có thể tin tôi và làm chủ được nghệ<br />
thuật tạo mưa tiền, bạn sẽ học được điều đó theo cách đơn giản.<br />
<br />
Các tín đồ không ai thiếu thốn cả, bởi những người có<br />
ruộng hay nhà đều bán đi, bán được bao nhiêu tiền<br />
cũng đem đến đặt dưới chân các sứ đồ, rồi tùy theo sự<br />
cần dùng của mỗi người mà phát cho họ.<br />
~ SÁCH CÔNG VỤ CÁC SỨ ĐỒ 4:35<br />
rong nền kinh tế kỹ thuật số mà chúng ta đang sống, phân phối<br />
không phải là hậu cần, quản lý dây chuyền cung ứng hay luân<br />
chuyển hàng hóa. Các công ty ngày nay tập trung vào “sự lan<br />
truyền kiểu virus”, “nhãn cầu” và thấy cần phải định nghĩa lại<br />
khái niệm phân phối thành “thuyết phục các công ty có nhiều thứ để<br />
mất để giúp các công ty với nhiều thứ có được”.<br />
Với hầu hết các doanh nhân, phân phối có nghĩa là cõng trên lưng<br />
một tổ chức khác với nhiều động lực hơn. Thực tế ảnh hưởng tới<br />
nhiều quyết định và hành động, vì thế hãy nắm bắt nó.<br />
Tách phân phối khỏi sự lan truyền kiểu virus. Phân phối<br />
không giống sự lan truyền của virus. Lan truyền kiểu virus miêu<br />
tả một sản phẩm cuốn hút tới mức người ta tình nguyện trở<br />
thành người sử dụng nó. Chẳng hạn, nếu ai đó gửi cho bạn một<br />
bản PDF, bạn sẽ chẳng có lựa chọn nào khác ngoài việc cài đặt<br />
Acrobat Reader.<br />
Ngược lại, phân phối đòi hỏi các công ty phải biến sản phẩm của<br />
mình hiện hữu trước mắt người tiêu dùng tiềm năng. Điều này có thể<br />
<br />
có hoặc có thể không tạo nên hiện tượng tình nguyện sử dụng. Một<br />
sản phẩm lan truyền kiểu virus có thể không cần phải phân phối, còn<br />
một sản phẩm được phân phối có thể không có đặc tính lan truyền<br />
như virus. Lấy một dẫn chứng về y học, một người bị bệnh viêm gan<br />
sống một mình ở giữa đại dương không thể làm lây lan virus được,<br />
còn một người bị bệnh không truyền nhiễm thì không thể lây bệnh<br />
được ngay cả khi người đó ở giữa Mumbai trong suốt cuộc hành<br />
trình.<br />
Định rõ trách nhiệm. Mục tiêu cuối cùng là phân phối tốt sản<br />
phẩm có tính lan truyền kiểu virus. Hãy hiểu rõ các vai trò ở đây:<br />
Nhiệm vụ của kỹ sư là tạo ra các sản phẩm có tính lan truyền kiểu<br />
virus. Nhiệm vụ của bộ phận phát triển kinh doanh, marketing<br />
hay bán hàng là tìm đúng đối tác phân phối và ký kết hợp đồng.<br />
Sau đó, nhiệm vụ của kỹ sư là tích hợp các sản phẩm. Rồi nhiệm<br />
vụ của bộ phận phát triển kinh doanh, marketing hay bán hàng là<br />
đảm bảo thế giới biết về đối tác phân phối của công ty. Tất cả các<br />
bộ phận cần mô tả rõ ràng và thực hiện những nhiệm vụ này vì<br />
một sản phẩm có khả năng lan truyền như virus với một chiến<br />
dịch marketing có khả năng lan truyền như virus có sự khác biệt.<br />
Tuân theo luật của những con số lớn. Đặc tính quan trọng<br />
nhất của một đối tác phân phối tốt là phải có hàng triệu khách<br />
hàng, hàng triệu người truy cập vào website hay bất cứ thứ gì có<br />
thể giúp được bạn. Đúng là khách hàng và lượng truy cập của họ<br />
chưa chắc đã là khách hàng hoàn hảo; bạn chỉ có thể có được một<br />
lượng nhỏ người sử dụng sản phẩm, nhưng tỉ lệ phần trăm nhỏ<br />
của một tỉ lệ lớn cũng là một con số lớn, vì vậy đừng nghĩ nhiều<br />
quá.<br />
Tập trung vào doanh thu. Tiền đến, những thứ vớ vẩn sẽ biến<br />
mất. Dù đối tác có nói gì đi chăng nữa thì một hợp đồng phân<br />
phối tốt cũng luôn đưa đến kết quả là tạo ra tiền. Nếu bạn nghe<br />
thấy hoặc sử dụng những từ như chiến lược hay ý thức thương<br />
hiệu nhiều hơn so với từ doanh thu thì có lẽ kênh phân phối của<br />
bạn dở ẹc. Nhưng nếu đối tác của bạn có thể kiếm được tiền thì<br />
sẽ có hợp đồng.<br />
Tìm kiếm một người khác. Viễn cảnh đúng đắn dành cho đối<br />
tác phân phối là: Cả hai hãy cùng tạo ra tiền. Tất nhiên, điều đó<br />
không phải là “Làm thế nào chúng ta có thể kiếm ra hàng núi tiền<br />
<br />