Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu lớp 3. Với 8 chủ đề, các em sẽ được tìm hiểu về các vấn đề văn hoá, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,… của địa phương. Thông qua hoạt động trong các chủ đề, các em sẽ được trang bị những hiểu biết về nơi sinh sống.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu lớp 3
- UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH LAI CHÂU
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TÀI LIỆU
GIÁO DỤC
ĐỊA PHƯƠNG
TỈNH Lai Châu
LỚP
3
- UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH LAI CHÂU
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
Đinh Trung Tuấn (Tổng Chủ biên) – Trần Đình Thuận (Chủ biên)
Nguyễn Thị Bích – Ngô Tiến Dũng – Nguyễn Ánh Dương
Nguyễn Thị Thái Giang – Nguyễn Phương Liên – Trần Thị Bích Ngọc
Phạm Quỳnh – Đỗ Thị Tấc – Nguyễn Thị Phương Thảo
TÀI LIỆU
GIÁO DỤC
ĐỊA PHƯƠNG
TỈNH Lai Châu
LỚP
3
- DANH SÁCH BAN BIÊN SOẠN
(Ban hành kèm theo Quyết định số 89/QĐ-UBND ngày 03 tháng 02 năm 2020 của UBND
tỉnh Lai Châu về việc thành lập Ban biên soạn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu,
Quyết định 1606/QĐ-UBND ngày 10 tháng 11 năm 2020 về việc điều chỉnh, bổ sung
uỷ viên Ban biên soạn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu, Quyết định số 1656/
QĐ-UBND ngày 08 tháng 12 năm 2021 về việc điều chỉnh, bổ sung uỷ viên, thư kí và
thành lập tổ giúp việc Ban biên soạn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu)
Trưởng ban: Ông Đinh Trung Tuấn
Phó Trưởng ban: Ông Lưu Hồng Phương – Ông Trần Đình Thuận
Thư kí: Bà Trần Thị Huệ – Bà Phạm Thị Thu Hằng – Bà Nguyễn Thị Thái Giang
Các thành viên:
Bà Nguyễn Thị Bích
Ông Nguyễn Ngọc Chiến
Bà Hoàng Thị Dung
Ông Ngô Tiến Dũng
Ông Nguyễn Ánh Dương
Ông Vương Trọng Đức
Ông Nguyễn Việt Hùng
Bà Trần Thị Thu Hương
Bà Nguyễn Phương Liên
Bà Đinh Hồng Nhung
Bà Trần Thị Bích Ngọc
Ông Phạm Quỳnh
Ông Đặng Đình Sơn
Bà Đỗ Thị Tấc
Ông Lương Minh Tân
Bà Đàm Thị Hồng Thắm
Ông Phạm Duy Thắng
Bà Nguyễn Thị Phương Thảo
Bà Vũ Thị Thêu
Bà Đoàn Thị Trịnh
2
- LỜI NÓI ĐẦU
Các em học sinh lớp 3 thân mến!
Trên tay các em là cuốn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu lớp 3.
Với 8 chủ đề, các em sẽ được tìm hiểu về các vấn đề văn hoá, lịch sử, địa lí, kinh
tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,… của địa phương. Thông qua hoạt động
trong các chủ đề, các em sẽ được trang bị những hiểu biết về nơi sinh sống.
Hi vọng cuốn Tài liệu giáo dục địa phương tỉnh Lai Châu lớp 3 sẽ đồng hành với
các em trên con đường khám phá, trải nghiệm những giá trị đặc trưng của địa
phương, qua đó góp phần bồi dưỡng tình yêu quê hương và thêm trân trọng
truyền thống quê hương Lai Châu.
Chúc các em có những trải nghiệm thật thú vị và bổ ích!
CÁC TÁC GIẢ
3
- HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG TÀI LIỆU
NHẬN DIỆN – KHÁM PHÁ
Học sinh huy động kiến thức, kinh nghiệm cá nhân để
xác định vấn đề cần nhận biết; từ đó khám phá điều
mới, chưa biết của chủ đề.
TÌM HIỂU – MỞ RỘNG
Học sinh thực hiện các hoạt động quan sát, thảo luận,
tìm tòi, tìm kiếm thông tin,… nhằm hiểu sâu, khai thác
nội dung chủ đề; từ đó mở rộng ra các vấn đề có
liên quan.
THỰC HÀNH – VẬN DỤNG
Học sinh sử dụng kiến thức, kĩ năng được trang bị để
giải quyết các vấn đề, tình huống, bài tập tương tự hay
biến đổi,… nhằm khắc sâu kiến thức, hình thành năng
lực, phẩm chất. Sau đó, giải quyết các vấn đề của thực
tế để phát huy tính mềm dẻo của tư duy, khả năng
sáng tạo.
Hãy bảo quản, giữ gìn cuốn tài liệu này để dành tặng các em học sinh lớp sau.
4
- MỤC LỤC
Trang
Chủ đề 1: ruyện kể địa danh ở Lai Châu
T 6
Chủ đề 2: Di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu 10
Chủ đề 3: Phong tục đón Tết cổ truyền ở Lai Châu
14
Chủ đề 4: Các anh hùng trên quê hương Lai Châu 18
Chủ đề 5: Giao thông ở Lai Châu 21
Chủ đề 6: ghệ nhân văn hoá ở Lai Châu
N 26
Chủ đề 7: Hoạt động nhân đạo ở Lai Châu 29
Chủ đề 8: Ô nhiễm môi trường tự nhiên ở Lai Châu 34
5
- CHỦ ĐỀ 1: TRUYỆN KỂ ĐỊA DANH Ở LAI CHÂU
1 Khám phá một số địa danh ở Lai Châu
a. Kể tên các địa danh ở Lai Châu mà em biết.
b. m biết câu chuyện nào gắn với địa danh ở Lai Châu? Câu chuyện đó kể về
E
địa danh nào?
2 Tìm hiểu truyện kể địa danh ở Lai Châu
Chọn câu chuyện em thích, đọc và trả lời câu hỏi:
Sự tích Núi Đá Ô
Danh thắng Núi Đá Ô nằm trong địa phận bản Bành Phán, xã Tả Phìn,
huyện Sìn Hồ. Núi Đá Ô được gắn với sự tích của người Dao Khâu.
Ngày xửa ngày xưa, có một ông tiên xuống trần gian du ngoạn. Từ trên
trời, ông bay xuống đỉnh núi Sang Ta Ngai, ông qua núi Ngọc, qua khe sâu
rồi vào bản Tả Phìn. Dân bản biết có ông tiên đến thăm thì rất mừng, liền
mở tiệc và liên hoan múa hát chào đón ông. Đến ngày thứ bảy, ông tiên
sực nhớ phải trở về nên vội vàng chào bà con rồi bay về trời. Do vội vã nên
ông tiên bỏ quên cái ô đang cắm ở giữa bản để che mưa, che nắng lúc xem
hội. Lâu ngày cái ô hoá thành đá. Chỗ ông tiên giậm chân lấy đà bay lên
trời tạo thành ao Giàng Manh.
Từ đó, người dân Tả Phìn coi ô đá là nơi linh thiêng và thờ cúng. Người
Dao Khâu, người Mông Đen ở xã Tả Phìn và các xã lân cận hằng năm có
tục lệ đến Núi Đá Ô thắp hương cầu mong cho gia đình, con cái được khoẻ
mạnh, người ốm sớm bình phục.
Núi Đá Ô được công nhận là di tích danh lam thắng cảnh cấp tỉnh ngày
25/10/2007 của Uỷ ban nhân dân tỉnh Lai Châu1.
1. Theo Tỉnh uỷ – Hội đồng nhân dân – Uỷ ban nhân dân tỉnh Lai Châu, Địa chí Lai Châu, NXB Lý luận
chính trị, Hà Nội, 2020.
6
- ? 1. Núi Đá Ô nằm ở bản, xã, huyện nào của tỉnh Lai Châu?
2. Vì sao địa danh đó có tên là Núi Đá Ô?
3. Câu chuyện Sự tích Núi Đá Ô cho em biết điều gì? Chọn đáp án em cho
là đúng nhất.
A. Ca ngợi Núi Đá Ô của quê hương Sìn Hồ rất linh thiêng.
B. iải thích ý nghĩa và nguồn gốc tên gọi của một địa danh nổi tiếng ở
G
Sìn Hồ.
C. Tự hào vì cảnh quê hương Sìn Hồ tươi đẹp nên được ông tiên xuống chơi.
Động Tiên Sơn
Động Tiên Sơn nằm tại xã Bình Lư, huyện Tam Đường, gắn liền với
truyền thuyết về 99 ngọn núi và 99 hồ nước. 99 ngọn núi là biểu tượng của
99 chàng trai khoẻ mạnh, cường tráng, 99 hồ nước trong xanh đại diện cho
99 cô gái cần cù, xinh đẹp.
7
- Động Tiên Sơn có 49 cung nối tiếp nhau chạy dài thông qua hai sườn
núi. Càng vào sâu bên trong, diện tích các cung càng lớn. Trong động có
nhiều thạch nhũ với muôn hình, muôn vẻ, màu sắc huyền ảo. Dưới lòng
động có dòng suối trong vắt chảy qua, luồn lách qua các cung khác nhau
như cung Công danh, cung Lạc Long Quân, cung Mẫu Âu Cơ, cung Bà
Chúa Kho, cung Giải oan,... Động Tiên Sơn là hang động thiên nhiên đẹp
nổi tiếng trong vùng còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ.
Năm 1996, động Tiên Sơn được công nhận là di tích lịch sử văn hoá –
danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.2
? 1. Động Tiên Sơn nằm ở đâu?
2. Theo em, vì sao động được gọi là Tiên Sơn?
2. Theo Tỉnh uỷ – Hội đồng nhân dân – Uỷ ban nhân dân tỉnh Lai Châu, Địa chí Lai Châu, NXB Lý luận
chính trị, Hà Nội, 2020.
8
- 3 Thi kể chuyện địa danh ở Lai Châu
Em cùng các bạn trong nhóm kể nối tiếp câu chuyện trên (mỗi bạn kể một đoạn,
nối tiếp cho đến hết câu chuyện).
GỢI Ý
Các em có thể chọn kể câu chuyện ở trên hoặc lựa chọn
truyện kể địa danh khác ở Lai Châu mà các em biết.
4 Sưu tầm truyện kể địa danh ở Lai Châu
a. Kể cho người thân nghe một truyện kể địa danh ở Lai Châu.
b. ùng người thân tìm hiểu về một truyện kể địa danh ở địa phương em. Viết
C
từ 3 – 5 câu giới thiệu về truyện kể đó.
GỢI Ý
– Câu chuyện kể về địa danh nào ở Lai Châu?
– Câu chuyện kể về điều gì?
9
- CHỦ ĐỀ 2: DI TÍCH LỊCH SỬ, VĂN HOÁ Ở LAI CHÂU
1 Nhận diện một số di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu
a. Quan sát hình ảnh và kể tên các di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu.
1
Di tích khảo cổ học Nậm Tun (xã Mường So, huyện Phong Thổ)
2
Bảo vật Quốc gia Bia Lê Lợi (Bia cổ hoài lai)
(xã Lê Lợi, huyện Nậm Nhùn)
10
- 3
Khu di tích lịch sử Bản Lướt (xã Mường Kim, huyện Than Uyên)
4
Đền thờ Nàng Han (xã Mường So, huyện Phong Thổ)
b. Kể tên các di tích lịch sử, văn hoá khác ở Lai Châu mà em biết.
11
- 2 Tìm hiểu về di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu
a. Đọc thông tin sau và trao đổi với bạn để trả lời câu hỏi:
Di tích khảo cổ học Nậm Tun nằm trên địa phận bản Phiêng Đanh, xã
Mường So, huyện Phong Thổ. Khi khai quật năm 1973, các nhà khảo cổ đã
phát hiện công cụ đá cuội ghè đẽo thô sơ, đặc biệt là mũi dùi bằng xương
thuộc văn hoá Sơn Vi. Đây là di tích khảo cổ hang động cổ xưa tiêu biểu
nhất ở Tây Bắc, lần đầu tiên tìm thấy ở Việt Nam. Di tích khảo cổ hang
Nậm Tun được xếp hạng Di tích Quốc gia là niềm tự hào của dân tộc,
khẳng định Việt Nam cũng là cái nôi của con người1.
Cửa hang Nậm Tun
? 1. Di tích khảo cổ học Nậm Tun nằm ở bản, xã, huyện nào của tỉnh Lai Châu?
2.
Hiện vật nào được tìm thấy tại di tích khảo cổ học Nậm Tun?
3. tích khảo cổ học Nậm Tun có giá trị gì?
Di
b. Tìm hiểu thông tin về một di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu mà em thích.
1. Theo Tỉnh uỷ – Hội đồng nhân dân – Uỷ ban nhân dân tỉnh Lai Châu, Địa chí Lai Châu, NXB Lý luận
chính trị, Hà Nội, 2020.
12
- 3 Xây dựng kế hoạch tham quan di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu
a. Đọc những chia sẻ của bạn nhỏ dưới đây:
Ông mình kể rằng, ông đã đến tham quan nhiều di tích
lịch sử, văn hoá của tỉnh Lai Châu. Ông khuyên mình
và các bạn nếu muốn đến tham quan các di tích đó cần
phải lập kế hoạch theo các bước sau:
l Bước 1. Lựa chọn di tích muốn đến tham quan
l Bước 2. Xác định thời gian, phương tiện đi lại
l Bước 3. Tìm hiểu giá trị của di tích
l Bước 4. Ghi chép lại những điều ấn tượng về di tích
b. Em hãy thực hiện nhiệm vụ sau:
– Nêu các bước lập kế hoạch tham quan di tích lịch sử, văn hoá của tỉnh Lai Châu.
– họn một di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu và lập kế hoạch đến tham quan
C
di tích đó.
– Chia sẻ kế hoạch tham quan của em với bạn.
c. Cùng người thân hoặc thầy cô, bạn bè tham quan một di tích lịch sử, văn hoá
ở Lai Châu (nếu có điều kiện).
4 Bảo tồn di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu
Ghi chép lại tình trạng của một di tích lịch sử, văn hoá ở Lai Châu mà em đã được
tham quan hoặc tìm hiểu qua các phương tiện truyền thông và đề xuất các việc
cần làm để bảo tồn di tích đó.
Gợi ý:
BẢO TỒN DI TÍCH …
Hình ảnh về di tích (nếu có)
Di tích có hiện trạng tốt Làm tờ rơi giới thiệu về di tích
Viết thư gửi xã/phường/thị trấn đề xuất
Di tích bị xuống cấp
những việc cần làm để tu sửa, cải tạo di tích
13
- CHỦ ĐỀ 3: PHONG TỤC ĐÓN TẾT CỔ TRUYỀN
Ở LAI CHÂU
1 Nhận diện phong tục đón Tết cổ truyền của các dân tộc ở
Lai Châu
a. uan sát hình ảnh và kể tên những phong tục đón Tết cổ truyền của một số
Q
dân tộc ở Lai Châu.
Người La Hủ (huyện Mường Tè)
nhuộm trứng đỏ
1
Người Dao Tiền (huyện Phong Thổ)
gói bánh mật
2
Người Mông (thành phố
Lai Châu) làm lễ cúng
3 sáng mùng một Tết
14
- Người Khơ Mú (huyện Sìn Hồ)
lấy nước sáng mùng một Tết
4
Người Kinh (thành phố
Lai Châu) mua hoa đào
5 đón Tết
Người Mảng
(huyện Nậm Nhùn) cúng
6 gia tiên trong ngày Tết
b. rao đổi với bạn về những phong tục đón Tết cổ truyền khác ở Lai Châu mà
T
em biết.
15
- 2 Tìm hiểu một số phong tục đón Tết cổ truyền của các dân tộc
ở Lai Châu
a. Ghép hình ảnh với nội dung tương ứng.
a. Tục gội đầu ngày Tết của
người Thái Trắng: Sau bữa cơm
trưa 30 Tết, cả bản người Thái
Trắng đều ra sông, suối gội đầu
để rửa trôi những xui xẻo, vất
vả, bệnh tật,... cầu mong năm
mới tốt lành, làm ăn phát đạt.
1
b. Tục rửa nông cụ sản xuất để
chuẩn bị cho lễ cúng tổ tiên của
người Mông: Vào ngày 25, 26
tháng 12 âm lịch, người Mông
sẽ rửa sạch các dụng cụ sản
xuất, dán giấy rồi để cạnh
bàn thờ tổ tiên. Người Mông
làm như vậy để cho nông cụ
được "nghỉ ngơi", chuẩn bị
2
một năm sản xuất mới, cho vụ
mùa bội thu.
c. Tục làm bánh ngày Tết của
người Giáy: Người Giáy quan
niệm rằng, khi dâng bánh
bỏng, bánh khảo và bánh
chưng gù lên cúng tổ tiên sẽ
được tổ tiên ban cho sức khoẻ,
may mắn, vật nuôi, cây trồng
3 phát triển, mùa màng bội thu.
b. Nêu ý nghĩa của một phong tục đón Tết cổ truyền ở Lai Châu.
c. Gia đình em có phong tục gì khi đón Tết? Chia sẻ với bạn về phong tục đó.
16
- 3 Giới thiệu về các phong tục đón Tết cổ truyền của các dân tộc ở
nơi em sống
a. àm tờ rơi để giới thiệu một phong tục đón Tết cổ truyền độc đáo ở nơi
L
em sống.
GỢI Ý
– Tên phong tục đó là gì? Của dân tộc nào?
– Phong tục đó diễn ra vào thời điểm nào?
– Phong tục đó có ý nghĩa gì?
– Có thể vẽ tranh hoặc dán ảnh về phong tục đó.
Lưu ý: – Cần viết ngắn gọn và thiết kế phần hình và chữ sao cho thật
đẹp. Có thể trang trí thêm hoạ tiết, vẽ hoa,…
– Có thể làm bưu thiếp, album để giới thiệu về phong tục đó.
b. Giới thiệu về sản phẩm của nhóm em với thầy, cô giáo và các bạn trong lớp.
17
- CHỦ ĐỀ 4: CÁC ANH HÙNG TRÊN QUÊ HƯƠNG
LAI CHÂU
1 Nhận diện các anh hùng trên quê hương Lai Châu
a. Quan sát hình ảnh và nêu tên các anh hùng ở Lai Châu.
1 2
Anh hùng Tòng Văn Chô Anh hùng Lừu A Phừ
(huyện Than Uyên) (huyện Sìn Hồ)
3 4
Anh hùng Mùa A Páo Anh hùng, thầy giáo Nguyễn Văn Bôn
(huyện Sìn Hồ) (huyện Mường Tè)
b. Kể tên một anh hùng ở Lai Châu mà em biết.
18
- 2 Tìm hiểu về các anh hùng trên quê hương Lai Châu
a. Đọc đoạn thông tin sau và trả lời câu hỏi:
Anh hùng Lừu A Phừ là người con dân tộc Mông, quê ở huyện Sìn Hồ, nay
sinh sống ở bản Nậm Vạc 2, xã Nậm Ban, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu.
Trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía bắc, ông cùng tổ nuôi quân
gồm 3 người đã kiên cường chiến đấu, đẩy lùi hàng chục đợt tấn công của
địch vào sáng ngày 17 tháng 2 năm 1979. Ông được nhà nước phong tặng
danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân1.
1. Người anh hùng được nhắc đến trong đoạn thông tin trên là ai?
?
Quê ở đâu?
2. Trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía bắc, ông đã làm gì?
b. rao đổi với bạn để tìm hiểu thêm thông tin về những anh hùng khác ở
T
Lai Châu.
3 Giới thiệu về các anh hùng trên quê hương Lai Châu
a. họn một người anh hùng ở Lai Châu mà em yêu quý và viết một đoạn văn
C
ngắn về nhân vật anh hùng đó.
Gợi ý:
GIỚI THIỆU ANH HÙNG …
Bước 1: Tìm kiếm thông tin.
Bước 2: Xây dựng dàn ý bài viết.
– Tiểu sử nhân vật (nhân vật quê ở đâu, làm nghề gì?).
– Những đóng góp của nhân vật.
– Những điều em học được từ nhân vật.
Bước 3. Hoàn thiện bài viết (có thể sử dụng tranh, ảnh để minh
hoạ cho bài viết).
1. Theo Tỉnh uỷ – Hội đồng nhân dân – Uỷ ban nhân dân tỉnh Lai Châu, Địa chí Lai Châu, NXB Lý luận
chính trị, Hà Nội, 2020.
19
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
