intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tài liệu ôn tập sinh học lớp 10 (ban cơ bản)

Chia sẻ: Ad Dada | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST
Báo xấu
603
lượt xem 157
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các bạn học sinh và quý thầy cô tham khảo miễn phí Tài liệu ôn tập sinh học lớp 10 (ban cơ bản) để hệ thống kiến thức học tập cũng như trau dồi kinh nghiệm ra đề thi

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu ôn tập sinh học lớp 10 (ban cơ bản)

  1. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) PHAN THANH TH TÀI LI U ÔN T P SINH H C – 10 ( Ban cơ b n ) NĂM H C: 2008 – 2009 Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  2. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) PH N M T GI I THI U CHUNG V TH GI I S NG Bài 1: CÁC C P T CH C C A TH GI I S NG A. N i dung ki n th c c n n m v ng: * Nh ng c trưng c a th gi i s ng: trao i ch t và năng lư ng, sinh s n, sinh trư ng và phát tri n, c m ng, t i u ch nh, ti n hoá. I. Các c p t ch c c a th gi i s ng: - M i cơ th s ng u ư c c u t o t 1 ho c nhi u t bào ( ơn bào ho c a bào) → T bào là ơn v c u trúc cơ b n c a th gi i s ng. - Các c p t ch c cơ b n c a th gi i s ng: t bào → cơ th → qu n th → qu n xã → h sinh thái – sinh quy n. II. c i m chung c a các c p t ch c s ng: 1. T ch c theo nguyên t c th b c: C p dư i làm n n t ng xây d ng nên c p trên. C p t ch c cao có nh ng c i m n i tr i mà c p t ch c dư i không có ư c. 2. H th ng m , t i u ch nh: - H th ng m : Các h th ng s ng luôn có s trao i ch t và năng lư ng v i mt. - T i u ch nh: kh năng t ch c s ng t i u ch nh m b o duy trì và i u hoà s cân b ng ng trong cơ th . VD: C p cơ th : ch y → tim p nhanh, m hôi nhi u, hô h p tăng. C p qu n th : T i u ch nh t l sinh s n - t l t vong. 3. Th gi i s ng liên t c ti n hoá: - S s ng ư c ti p di n không ng ng d a vào s di truy n ADN qua các th h t bào và các th h cơ th . - Các sinh v t trên trái t có chung ngu n g c. - S s ng không ng ng ti n hoá → sinh gi i a d ng và phong phú nhưng l i th ng nh t. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Cho bi t các c p t ch c cơ b n c a th gi i s ng? Trình bày c i m c a t ng c p? Câu 2: Nêu nh ng c i m n i tr i c trưng c a th gi i s ng? Câu 3: Các loài sv m c dù r t khác nhau nhưng chúng v n có 2 chung là vì: Bài 2: CÁC GI I SINH V T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Gi i và h th ng phân lo i 5 gi i: 1. Khái ni m gi i: Gi i sinh v t là ơn v phân lo i l n nh t, bao g m các ngành sinh v t có chung nh ng c i m nh t nh. 2. H th ng phân lo i 5 gi i: - Gi i kh i sinh (Monera). - Gi i nguyên sinh (Protista). - gi i n m (Fungi). - Gi i th c v t (Plantae). - Gi i ng v t (Animalia). II. c i m chính c a m i gi i: 1.Giôùi khôûi sinh (Monera): - Goàm caùc vi khuaån laø nhöõng sinh vaät nhaân sô,ñôn baøo,soáng töï döôõng,dò döôõng hoaëc kyù sinh. 2. Giôùi nguyeân sinh (Proâtista) goàm caùc sinh vaät nhaân thöïc,ñôn baoø hoaëc ña baøo ñôn giaûn,soáng dò döoõng(ÑVNS) hoaëc töï döôõng quang hôïp (taûo 3. Giôùi naám(Fungi) goàm caùc SV nhaân thöïc,ñôn baøo vaø ña baøo,soáng dò döôõng hoaïi sinh (naám 4.Giôùi Thöïc vaät (Plantea) Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  3. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) -Goàm caùc sinh vaät nhaân thöïc,ña baøo,soáng töï döôõng quang hôïp.Phaàn lôùn soáng coá ñònh,coù khaû naêng caûm öùng chaäm 5.Giôùi ñoäng vaät (Animalia) -Goàm caùc sinh vaät nhaân thöïc ña baøo,soáng dò döôõng coù khaû naêng di chuyeån (nhôø cô quan vaän ñoäng),coù khaû naêng phaûn öùng nhanh B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Trình bày c i m c a sinh v t t dă ng và d dư ng? Câu 2: Hãy cho bi t c i m chính c a gi i kh i sinh, nguyên sinh và gi i n m? Câu 3: Hãy cho bi t cách phân lo i sinh v t? Câu 4: Nh ng gi i SV nào g m các SV nhân th c? a.kh i sinh, nguyên sinh, th c v t, ng v t. b.nguyên sinh, n m, th c v t, ng v t.* c. kh i sinh, n m, th c v t, ng v t. d. kh i sinh, n m, nguyên sinh, ng v t. Câu 5: SV g m nh ng gi i nào? a.kh i sinh, nguyên sinh, n m, th c v t, ng v t.* b.vi khu n, kh i sinh, nguyên sinh, th c v t, ng v t. c. kh i sinh, nguyên sinh,t o, th c v t, ng v t. d. ơn bào, a bào, vi khu n, th c v t, ng v t. Câu 6: Các ngành thu c gi i th c v t: a.t o, quy t, h t tr n, h t kín. b.n m, quy t, h t tr n, h t kín. c.rêu, quy t, h t tr n, h t kín.* d.rêu, t o, h t tr n, h t kín. Câu 7: Ch n t phù h p trong các t : hai nhóm chính, ngu n g c chung, v i môi trư ng, ơn gi n v c u t o, ph c t p v c u t o i n vào ch tr ng hoàn ch nh các câu sau: Gi i ng v t có……………………..t ng v t ơn bào d ng trùng roi nguyên th y và ti n hóa theo hư ng ngày càng……………….và chuyên hóa v ch c năng cũng như thích nghi cao………… Ph n 2: Sinh h c t bào Chương 1: Thành ph n hóa h c c a t bào Bài 3: CÁC NGUYÊN T HÓA H C VÀ NƯ C A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Các nguyên t hóa h c: - Các nguyên t hóa h c c u t o nên th gi i s ng và không s ng. - Các nguyên t C, H, O, N chi m 96% kh i lư ng cơ th s ng. - C là nguyên t c bi t quan tr ng t o nên s a d ng cho các i phân t h u cơ. a. Nguyên t a lư ng:Chi m kh i lư ng l n trong t bào, tham gia c u t o nên các i phân t h u cơ. b. Nguyên t vi lư ng: Chi m kh i lư ng nh trong t bào, tham gia vào các quá trình s ng cơ b n c a t bào. II.Nư c và vai trò c a nư c trong t bào: 1. C u trúc và c tính lý hóa c a nư c: * C u trúc: 2 nt H liên k t c ng hóa tr v i 1 nt O → H2O. * c tính: Phân t nư c có tính phân c c: + Phân t nư c này hút phân t nư c kia. + Phân t nư c hút các phân t phân c c khác. 2. Vai trò c a nư c i v i t bào: - Là thành ph n c u t o nên t bào. - Là dung môi hòa tan các ch t c n thi t cho s s ng. - Là môi trư ng c a các ph n ng hóa sinh. - i u hòa nhi t cơ th và môi trư ng. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Các nguyên t vi lư ng có vai trò như th nào i v i s s ng? Câu 2: Cho bi t nư c có vai trò như th nào i v i s sônga? Câu 3: Các nguyên t ch y u trong t bào là gì ? a. Cacbon, hidrô, ôxi, nitơ b. Cacbon, hidrô, ôxi, photpho c. Cacbon, hidrô, ôxi, canxi d. Cacbon, hidrô, photpho, canxi Câu 4: Vai trò c a các nguyên t ch y u trong t bào là gì ? Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  4. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) a. Tham gia vào các ho t ng s ng. b. C u t o nên các ch t h u cơ nên t bào. c. Truy n t thong tin o n th ng d. C a, b, c Câu 5: Nguyên t nào có kh năng k t h p cácnguyên t khác t o ra r t nhi u ch t h u cơ? a. Hidrô b. Ôxi c. Cacbon d. Nitơ Câu 6: c i m c a các nguyên t vi lư ng là gì? a. Chi m t l r t nh trong t bào. b. Tham gia vào thành ph n các enzim. c. Có vai trò khác nhau i v i t ng loài sinh v t. d. C a, c u úng Bài 4: CACBONHI RAT VÀ LIPIT A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Cacbonhi rat ( ư ng): 1. C u trúc hóa h c: Là h p ch t h u cơ ơn gi n ch ch a 3 nt C, H, O ư c c u t o theo nt c a phân. - ư ng ơn: 6C: C6H1206. G m: glucôzơ (nho, có ng v t và th c v t), fructôzơ (qu ), galactôzơ (s a). - ư ng ôi: 2 phân t ư ng cùng lo i ho c khác lo i: Glucôzơ + fructôzơ → saccarôzơ (mía, c c i ư ng, cà r t). Glucôzơ + galactôzơ → lactôzơ. Glucôzơ +Glucôzơ → mantôzơ (m ch nha). - ư ng a: G m nhi u phân t glucôzơ lk l i v i nhau: glicôgen, tinh b t, xenlulôzơ, kitin. 2. Ch c năng: - Là ngu n năng lư ng d tr c a t bào và cơ th . - Là thành ph n c u t o nên t bào và các b ph n cơ th . II. Lipit: 1. c i m chung: - Là ch t h u cơ có tính k nư c. - Thành ph n chính là C, H, O, m t s có thêm P. - Không c u t o theo nt c a phân. 1. Các lo i lipit : a. M : - C u t o: 1 pt glixêrol lk v i 3 A.béo. M ng v t: ch a nhi u A.béo no. M th c v t: ch a nhi u A.béo k0 no. - Cnăng: D tr năng lư ng cho t bào. b. Phôtpholipit : - C u t o: 1 phân t glixêrol lk v i 2 A.béo và 1 nhóm phôtphat. - Cnăng: T o nên các lo i màng t bào. c. Sterôit: G m: colesterol (màng t bào ng v t), testosterol, ơstrôgen (hoocmon gi i tính). d. S c t và VTM: - S c t : carôtenôit. - VTM: A, D, E, K.→ Tham gia vào m i ho t ng s ng c a cơ th . B. Câu h i ôn t p: Câu1: Cho bi t c u trúc hóa h c và ch c năng c a hidratcacbon? Câu2: Cho bi t ch c năng c a các lo i lipit Bài 5: PRÔTÊIN A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. C u trúc c a prôtêin: - Là i phân t có c u trúc a d ng nh t theo nt c a phân, ơn phân là aa (20 lo i aa). Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  5. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) - Prôtêin a d ng và c thù do s lư ng , thành ph n và tr t t s p x p các aa. lo i c u trúc c i m 1 Các aa lk v i nhau b ng lk peptit → chu i polypeptit. 2 Chu i polypeptit co xo n lò xo ho c g p n p. 3 B c 2 co xo n thành c u trúc không gian 3 chi u. 4 2 chu i polypeptit tr lên lk v i nhau. * Các y u t nh hư ng n c u trúc prôtêin: t0, pH,…làm bi n i c u trúc không gian c a prôtêin → prôtêin m t ch c năng. II. Ch c năng c a prôtêin: - C u t o nên t bào và cơ th : Côlagen (mô lk), karatin (lông). - D tr aa: Albumin (tr ng), cazêin (s a), trong h t cây. - V n chuy n: Hb, prôtêin màng. - B o v : kháng th , inteferon. - i u hòa: hoocmon. - Xúc tác: enzim. - Thu nh n thông tin: th th / màng. - V n ng: miôzin (cơ). B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Cho bi t c u trúc c a protein? Câu 2: Trình bày nh ng ch c năng cơ b n c a protein? Câu 3: Các nguyên t hóa h c chính c u thành prôtêin là A. C, H, O, N. B. C, H, O, S. C. C, H, O, Ca. D. C, H, O, P. Câu 4: Các aa khác nhau b i nhóm A. NH2. B. COOH. C. R. D. NH2 và COOH. Câu 5: Hoocmôn insulin do tuy n t y ti t ra có th làm tăng ho c gi m hàm lư ng glucôzơ trong máu minh h a cho ch c năng A. b o v . B. i u hòa. C. xúc tác. D. v n chuy n. Bài 6: AXIT NUCLÊIC A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Axit êôxiribônuclêic (ADN): 1. C u trúc c a ADN: - Phân t ADN c u t o theo nt c a phân, ơn phân là nu. C u t o c a 1 nu: + ư ng 5c (pentôzơ) + H3PO4 + 1 trong 4 lo i bazơnitơ (A, T, G, X). Các nu/m ch lk v i nhau b ng lk hóa tr → chu i polynu. - Phân t ADN g m 2 chu i polynu lk v i nhau b ng lk hi rô gi a các bazơ c a các nu. A = T (2 lk H) G ≡ X (3 lk H) - Ngoài lk H, phân t ADN còn xo n u quanh 1 tr c tư ng tư ng như 1 dây thang xo n. - ADN a d ng và c thù do s lư ng, thành ph n, trình t s p x p các nu. 2. Ch c năng c a ADN: Mang, b o qu n và truy n t TTDT. II. Axit ribônuclêic (ARN): G m 1 chu i polynu c u trúc theo nguyên t c a phân, ơn phân là nu (A,U,G,X). Lo i ARN C u trúc Ch c năng mARN 1 m ch th ng Truy n TTDT t ADN n prôtêin. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  6. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) tARN 1 m ch có 1 u xo n l i thành 3 thùy, 1 thùy V n chuy n aa t i Rb t ng h p mang b ba i mã. u i di n là v trí g n prôtêin. k t aa. rARN 1 m ch có ch xo n kép c c b . Tham gia c u t o Rb. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Trình bày c i m c u t o c a AND.? Câu 2: Cho bi t nh ng c u trúc trong t bào mang AND? Câu 3: Ch c năng c a AND? Câu 4: Các y u t nào quy nh tính c thù và a d ng c a AND? Câu 5: Phân bi t s mã hóa b ba và b ba mã hóa? Câu 6: C u trúc và ch c năng c a ARN? Bài 7: T BÀO NHÂN SƠ A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. c i m chung c a t bào nhân sơ: - Chưa có nhân hoàn ch nh. - Không có các bào quan có màng bao b c. - Kích thư c r t nh (1-5 µ m): 1/10 t bào nhân th c. * Kích thư c nh c a t bào nhân sơ có l i: S -T l l n thì t c trao i ch t v i môi trư ng nhanh. V - T bào sinh trư ng nhanh. - Kh năng sinh s n nhanh. II. C u t o t bào nhân sơ: - G m 3 thành ph n chính: màng sinh ch t, tbc và vùng nhân. - Ngoài ra còn có th có: thành t bào, v nh y, lông và roi. 1. Thành t bào, màng sinh ch t, lông và roi: - Thành t bào ư c c u t o b i ch t pepti ôglican bao bên ngoài t bào. → quy nh hình d ng t bào, b o v t bào . -Màng sinh ch t: g m l p phôtpholipit kép và prôtêin. - V nh y: h n ch kh năng th c bào c a b ch c u. - Lông, roi: di chuy n, bám vào b m t t bào ch . 2. T bào ch t: n m gi a màng sinh ch t và vùng nhân. - Bào tương. - Rb và các h t d tr . - M t s còn có thêm plasmit. 3. Vùng nhân: - Là 1 phân t ADN d ng vòng, chưa có màng bao b c. - i u khi n m i ho t ng s ng c a t bào. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Ch t t bào là gì? Câu 2: Thành t bào vi khu n có ch c năng gì? Câu 3: Trình bày c u t o c a t bào nhân sơ? Bài 8: T BÀO NHÂN TH C A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. c i m chung c a t bào nhân th c: Kích thư c l n và có c u t o ph c t p. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  7. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) G m 3 thành ph n: +Màng sinh ch t. +Tbc:có nhi u bào quan có màng bao b c. + Nhân ch a vcdt có màng bao b c. II. C u t o t bào: 1. Nhân: - Hình c u, d = 5 µ m. - ư c bao b c b i 2 l p màng, bên trong là d ch nhân ch a vcdt và nhân con. 2. T bào ch t: a. Lư i n i ch t: Lư i n i ch t h t Ln i ch t ko h t C u - Hth ng xoang d p 1 u n i v i màng nhân, 1 u - H th ng xoang hình ng n i v i trúc n i v i lư i n i ch t ko h t. lư i n i ch t h t. - trên có ính các h t Rb. - B m t có nhi u enzim. Ch c T ng h p prôtêin. T ng h p lipit, chuy n hóa ư ng, năng phân h y ch t c h i. b. Ribôxôm: - C u t o: m t s rARN và nhi u prôtêin khác nhau. - Ch c năng: t ng h p prôtêin. c. B máy gôngi: - C u t o: 1 ch ng túi d p x p c nh nhau nhưng tách bi t nhau. - Ch c năng: l p ráp, óng gói và phân ph i s n ph m c a t bào n các nơi trong t bào ho c ra kh i t bào. d. Ti th :- C u t o: + Màng kép: màng ngoài trơn. màng trong g p khúc ch a nhi u enzim hô h p. + Bên trong là ch t n n ch a ADN và Rb. - Ch c năng: cung c p năng lư ng ch y u cho t bào (ATP). e. L c l p: - C u t o: + Màng kép: ngoài và trong u trơn nh n. + Bên trong: ch t n n (ADN và Rb). h th ng túi d t tilacôit x p ch ng lên nhau thành c u trúc grana. Trên màng tilacôit ch a di p l c và enzim quang h p. -Ch c năng: quang h p (chuy n năng lư ng ánh sáng thành năng lư ng hóa h c). g. Không bào: - C u t o: 1 l p màng. Bên trong ch a ch t h u cơ, khoáng. - Ch c năng: + D tr , ch a ch t dinh dư ng. + Giúp t bào hút nư c. + Ch a s c t . + Tiêu hóa, co bóp( ng v t nguyên sinh). h. Lizôxôm: - Ct o: 1 l p màng, ch a enzim th y phân. - Ch c năng: phân h y t bào, bào quan già, t bào t n thương, tiêu hóa n i bào. i. Khung xương t bào: - C u t o: 1 h th ng vi ng, vi s i, s i trung gian. - Ch c năng: giá và neo u các bào quan, giúp t bào di chuy n, t o hình d ng cho t bào ng v t. 3. Màng sinh ch t: - C u t o: 2 tp chính: + l p phôtpholipit kép. + Prôtêin : xuyên màng và ngo i biên. T bào ng v t có thêm colesterôn. - Ch c năng: + Trao i ch t v i môi trư ng (có tính bán th m). + Thu nh n thông tin. + Có các “d u chu n” các t bào nh n bi t nhau và nh n bi t t bào l . 4. C u trúc bên ngoài màng sinh ch t: Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  8. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) a. Thành t bào: - C u t o: th c v t (Xenlulôzơ), n m (ki tin), vi khu n (pepti ôglican). - Ch c năng: quy nh hình d ng t bào, b o v t bào . b. Ch t n n ngo i bào: - Ct o: glicô prôtêin, các CHC và vô cơ - Cnăng: lk t các TB, thu nh n thông tin. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Nêu c u trúc và ch c năng c a màng sinh ch t? Câu 2: Nêu c u trúc và ch c năng c a ti th ? Câu 3: Nêu c u trúc và ch c năng c a l p th ? Câu 4: Nêu c u trúc và ch c năng c a lư i n i ch t? Câu 5: Nêu c u trúc và ch c năng c a lizoxom? Câu 6: Nêu c u trúc và ch c năng c a nhân? Câu 7: Nêu c u trúc và ch c năng c a b máy gongi? Câu 8: So sánh i m gi ng nhau và khác nhau c a t bào ng v t và th c v t? Câu 9: Thành ph n c u t o c a nhân t bào g m : a.d ch nhân, l nhân ,nhân con, NST. b.màng nhân, l nhân, nhân con, NST.* c.màng nhân, d ch nhân, nhân con, NST. d.màng nhân, d ch nhân, l nhân, NST. Câu 10: Prôtêin ư c chuy n ra ngoài theo trình t : a. LNC trơn → LNC h t → b máy Gôngi. b. LNC h t → b máy Gôngi → màng sinh ch t.* c. LNC trơn → b máy Gôngi → màng sinh ch t. d. LNC trơn → LNC h t → màng sinh ch t. Câu 11: c i m không ph i c a ti th là: a. ư c bao b c b i màng kép. b.Trong c u trúc có ADN ,ARN, ribôxôm. c.Cung c p NL cho TB dư i d ng các pt ATP. d. Màng trong c a ti th có ch a các enzim QH.* Câu 12: Trong quá trình bi n thái c a ch, uôi nòng n c r ng là nh y u t : a.Enzim th y phân c a b máy Gôngi. b. Enzim th y phân c a lizôxôm. c. Enzim th y phân c a perôxixôm d. Enzim th y phân c a gliôxixôm. Câu 13:nh ng c i m ch có t bào th c v t mà không có t bào ng v t: a.Thành xelulôzơ, l c l p, trung th . b.Không bào l n, l c l p, trung th . c.Thành xelulôzơ, l c l p, không bào l n. d.Thành xelulôzơ, không bào l n, trung th . Câu 14: i m gi ng nhau gi a ti th và l c l p là: 1.có màng kép bao b c. 2. trong c u trúc có ADN ,ARN, ribôxôm. 3.tham gia chuy n hóa năng lư ng trong t bào . 4.s lư ng ph thu c vào lo i t bào và i u ki n môi trư ng. 5.có trong t bào ng v t và th c v t . a.1,2,3. b.1,3,4,5. c.1,2,3,4.* d.2,3,4,5. Bài 9: V N CHUY N CÁC CH T QUA MÀNG SINH CH T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. V n chuy n th ng: 1. Khái ni m: - V n chuy n th ng: v n chuy n các ch t qua màng mà không tiêu t n năng lư ng. - Nguyên lý khu ch tán: + Ch t tan i t nơi có n ng cao → nơi có n ng th p (khu ch tán). + Nư c i t nơi có n ng th p n nơi có n ng cao (th m th u). + T c khu ch tán: ph thu c vào s chênh l ch n ng các ch t. 2. Các ki u v n chuy n qua màng: - Khu ch tán tr c ti p qua l p phôtpholipit (không ch n l c). - Khu ch tán qua kênh prôtêin xuyên màng (nhanh, có ch n l c). - Th m th u qua kênh prôtêin c bi t (các phân t nư c). Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  9. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) II. V n chuy n ch ng: - V n chuy n ch ng: v n chuy n các ch t t nơi có n ng th p n nơi có n ng cao (ngư c chi u n ng ). - C n tiêu t n năng lư ng (ATP). - Cơ ch : ATP + prôtêin c ch ng cho t ng lo i ch t → máy bơm. III. Nh p bào, xu t bào: 1. Nh p bào: T bào ưa các ch t vào bên trong b ng cách bi n d ng màng sinh ch t. - Th c bào: t bào ng v t ăn các t bào vi khu n, m nh v t bào, các ch t có kích thư c l n. - m bào: ưa các ch t l ng vào t bào. 2. Xu t bào: Là s c n chuy n các ch t ra kh i t bào theo chi u ngư c l i. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: V n chuy n ch ng là gì? Câu 2: V n chuy n th ng là gì? Chương 2: Chuy n hóa v t ch t và năng lư ng trong t bào. Bài 10:KHÁI QUÁT V NĂNG LƯ NG VÀ CHUY N HÓA V T CH T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Năng lư ng và các d ng năng lư ng trong t bào: 1. Khái ni m v năng lư ng: - Năng lư ng là kh năng sinh công. + ng năng: NL s n sàng sinh công. + Th năng: năng lư ng d tr , có ti m năng sinh công. - Các d ng nl trong tb: hóa năng, i n năng, nhi t năng. Nl ch y u là hóa năng (ti m n trong các lk hóa h c). 2. ATP - ng ti n năng lư ng c a t bào: a. C u t o: - ATP là h p ch t cao năng g m 3 tp: + Bazơ nitơ A ênin. + ư ng ribôzơ. + 3 nhóm phôtphat. - Lk gi a 2 nhóm phôtphat cu i cùng d b phá v gi i phóng năng lư ng. b. S d ng năng lư ng ATP trong t bào: - T ng h p nên các ch t hóa h c c n thi t cho t bào. - V n chuy n ch ng các ch t qua màng. - Sinh công cơ h c. II. Chuy n hóa v t ch t: - Khái ni m: là t p h p các ph n ng hóa sinh x y ra trong t bào nh m duy trì các ho t ng s ng c a t bào. - B n ch t: g m ng hóa và d hóa: + ng hóa: t ng h p các CHC ph c t p t các ch t ơn gi n (tích lũy nl). + D hóa: pgi i các CHC pt p thành các ch t ơn gi n hơn (gi i phóng nl). -Vai trò: giúp tb sinh trư ng, ptri n, c m ng, sinh s n. Chuy n hóa v t ch t luôn kèm theo chuy n hóa nl. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Trình bày c u trúc hóa h c và ch c năng c a ATP? Câu 2: Chuy n hóa v t ch t là gì? Th năng là gì? ng năng là gì? Câu 3: Năng lư ng là a. i lư ng c trưng cho kh năng sinh công.* b.s n ph m c a các lo i ch t t. c.s tích lũy ánh sáng m t tr i dư i d ng hóa năng. d.các ch t h u cơ có d tr năng lư ng. Câu 4: Các tr ng thái t n t i c a năng lư ng là a.th năng. b.nhi t năng. c.hóa năng và quang năng. d.th năng và ng năng.* Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  10. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) Câu 5: Ho t ng nào sau ây không c n năng lư ng ATP? a.Sinh trư ng cây xanh. b.Co cơ ng v t. c.V t ch t th ng.* d.S v n chuy n ôxi h ng c u ngư i. Câu 6: Nh ng quá trình cơ b n c a trao i ch t là a.xây d ng và phân gi i ch t h u cơ trong t bào. b. ng hóa và d hóa.* c.tích lũy và gi i phóng năng lư ng cho t bào. d.l y vào và th i ra. Bài 11: ENZIM VÀ VAI TRÒ C A EN ZIM TRONG QUÁ TRÌNHCHUY N HÓA V T CH T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Enzim: Là ch t xúc tác sinh h c ư c t ng h p trong t bào s ng. Enzim ch làm tăng t c ph n ng mà không b bi n i sau ph n ng. 1. C u trúc: - Thành ph n: + Ch là prôtêin. + Ho c prôtêin k t h p v i các ch t khác. - Trên enzim có TTH (nơi enzim lk t t m th i v i cơ ch t). 2. Cơ ch tác ng c a enzim: - Cơ ch t: ch t ư c enzim xúc tác. - E + C (t i TTH )→ ph c h p E – C H2O s n ph m E nguyên v n * Kl: E lk v i C mang tính c hi u. E xt c 2 chi u c a ph n ng. 3. Các y u t nh hư ng n ho t tính c a E: * Ho t tính c a E (sgk). - Nhi t : t c ph n ng c a E x y ra nhanh nh t nhi t t i ưu. to th p E gi m ho c ng ng ho t tính, to cao E m t ho t tính. - pH: m i E có m t pH thích h p ( a s pH t 6-8). - N ng cơ ch t: cùng 1 lư ng E, n u tăng d n lư ng C thì ho t tính c a E tăng d n sau ó không tăng. - Ch t c ch ho c ho t hóa E: có th làm tăng hay c ch ho t tính c a E. - N ng E: cùng 1 lư ng C, n ng E càng cao thì ho t tính c a E càng tăng. II. Vai trò c a E trong quá trình chuy n hóa v t ch t: - E xt các ph n ng hóa sinh trong t bào. - T bào t i u ch nh quá trình chuy n hóa v t ch t thông qua i u ch nh ho t tính c a E b ng các ch t ho t hóa hay c ch . - c ch ngư c: s n ph m c a con ư ng chuy n hóa quay l i tác ng như 1 ch t c ch làm b t ho t E xt cho ph n ng u con ư ng chuy n hóa. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Cho bi t vai trò c a enzim trong t ng h p AND? Câu 2: Cho bi t vai trò c a enzim trong t ng h p ARN? Câu 3: Cho bi t vai trò c a enzim trong t ng h p prôtêin? Câu 4: Cho bi t vai trò c a enzim trong chuy n hóa v t ch t? Câu 5: T bào có th t i u ch nh trong chuy n hóa v t ch t b ng cách nào? Bài 12: HÔ H P T BÀO A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Hô h p t bào: 1. Khái ni m: Hô h p t bào là quá trình chuy n i năng lư ng trong t bào s ng. C6H12O6 + CO2 → 6CO2 + 6H2O + ATP, nhi t. 2. B n ch t hô h p n i bào: - Là 1 chu i các ph n ng ôxi hóa –kh . - Phân t G ư c phân gi i d n d n → năng lư ng (t ng ph n). Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  11. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) -T c c a quá trình hô h p ph thu c vào nhu c u năng lư ng c a t bào. II. Các giai o n chính c a quá trình hô h p t bào: 3 giai o n chính ND Nơi th c hi n Ngli u Di n bi n S n ph m G ư ng TBC Glucôzơ G b bi n i (các liên k t b phá v ). - 2 A.piruvic phân (Bào tương) - 2 ATP - 2 NADH Crep Ch t n n c a ti A.piruvic - 2 A.piruvic → 2 AxetylcoA + 2 - 6 CO2 th NADH + 2CO2 - 2 ATP - 2 AxetylcoA → 6 NADH + 2 FADH2 - 8 NADH + 4 CO2 + 2 ATP - 2 FADH2 Chu i Màng trong c a ti NADH NADH, FADH2 ôxi hóa - kh - Nhi u ATP chuy n e th FADH2 ATP + H2O - H2O hô h p Bài 13: QUANG H P A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Khái ni m quang h p: - Quang h p là quá trình s d ng năng lư ng ánh sáng t ng h p ch t h u cơ t nguyên li u vô cơ. - Sinh v t quang h p: th c v t, t o, 1 s vi khu n. - PTTQ: dl CO2 + H2O + NLAS → (CH2O) + O2 II. Các pha c a quá trình quang h p: 1. Pha sáng: (grana) - Di n ra t i màng tilacôit (ch khi có ánh sáng). NLAS bi n i thành năng lư ng trong các phân t ATP. - NLAS ư c các s c t quang h p h p th s ư c chuy n qua 1 lo t các ph n ng oh-kh c a chu i chuy n e quang h p → NADPH + ATP + O2. NLAS + H2O + NADP + ADP + Pi s c t qh NADPH + ATP + O2. 2. Pha t i: (strôma) - Di n ra trong ch t n n c a l c l p (c khi có ánh sáng và trong t i). - CO2 b kh thành cacbonhi rat (quá trình c nh CO2). ATP + NADPH + CO2 → CH ( ng hóa). * Con ư ng c nh CO2 ph bi n là chu trình C3 (Canvin): CO2 + RiDP → h p ch t 6C không b n → h p ch t 3C. H p ch t 3C ATP, NADPH AlPG (3C) RiDP (Tb t, saccarôzơ) B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Quang h p ư c th c hi n nhóm sinh v t nào? Câu 2: Quang h p ư c chia thành m y pha và ó là nh ng pha nào? Câu 3: Cho bi t cơ ch quang h p cây xanh? Câu 4: Cho bi t m i quang h p và hô h p cây xanh? Câu 5: i m gi ng và khác nhau gi a quang t ng h p và hóa t ng h p? Câu 6: Ghép 2 ph n thành câu úng. 1. M i th c v t u a. quá trình quang phân ly nư c. 2. Các s c t quang h p b. màng tilacôit. 3. O2 ư c t o ra trong quang h p t c. khi không có as 4. Pha sáng c a quang h p di n ra d. nh ho t ng c a chu i chuy n e quang h p. 5. Pha sáng c a quang h p không th di n ra e. có nhi m v h p th NLAS. 6. ATP và NADPH ư c t o ra trong g. có kh năng quang h p. 7. Pha t i c a quang h p có th di n ra h. c khi có as và trong t i. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  12. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) Chương 4: Phân bào Bài 14: CHU KÌ T BÀO VÀ QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Chu kì t bào: 1. Khái ni m: Chu kì t bào là kho ng th i gian gi a 2 l n phân bào. G m 2 th i kì: + Kì trung gian + Phân bào 2. c i m c a chu kì t bào: Kì trung gian Nguyên phân t Dài (g n h t t) Ng n 2 G m 3 pha: G m 2 giai o n: - G1: TH các ch t c n thi t cho s sinh trư ng. - Phân chia nhân: 4 kì. - S: ADN, NST nhân ôi dính nhau tâm ng → NST kép. - Phân chia t bào ch t. - G2: TH các ch t còn l i cho t bào. * S i u hòa chu kì t bào: t bào ch phân chia khi nh n ư c tín hi u trong và ngoài t bào, nh h th ng i u hòa tinh vi. II. Quá trình nguyên phân: 1. Phân chia nhân: Kì NST Màng x, nhân con Thoi phân bào u Co xo n d n l i. Màng x d n tiêu bi n. Xu t hi n gi a Co ng n c c i t p trung 1 ính vào 2 phía tâm ng c a hàng mp xích o. NST. Sau Các NST kép tách nhau. Phân chia NST v 2 c c t bào. cu i Du i xo n Xhi n Bi n m t. 2. Phân chia t bào ch t: u kì cu i. - T bào ng v t: màng t bào co th t gi a → 2 t bào con. - T bào th c v t: xu t hi n vách ngăn mpx → 2 t bào con. III. Ý nghĩa c a nguyên phân: * Sinh h c: - Sinh v t ơn bào: nguyên phân là cơ ch sinh s n. - Sinh v t a bào: làm tăng s lư ng t bào, giúp cơ th sinh trư ng, phát tri n; giúp tái sinh mô hay cơ quan b t n thương. * Th c ti n: sinh s n sinh dư ng t o ra nh ng cá th con có KG gi ng KG c a m : - Giâm, chi t, ghép. - Nuôi c y mô. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Nguyên phân là gì? Câu 2: Trình bày các kỳ trong nguyên phân? Câu 3: Ý nghĩa c a quá trình nguyên phân? Bài 15: GI M PHÂN B. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Quá trình gi m phân: NST ã nhân ôi kì trung gian thành NST kép dính nhau tâm ng. Kì Gi m phân 1 Gi m phân 2 u NST ti p h p, trao i chéo r i co xo n, thoi vô Các NST co xo n l i. s c xu t hi n. Gi a NST xo n max, các c p NST t ng x p 2 hàng / Các NST kép t p trung 1 hàng mpx c a mpx c a thoi pbào. Thoi pbào ính vào m i phía thoi pbào.Thoi pbào ính vào 2 phía tâm ng c a NST kép. c a NST kép. Sau M i NST kép trong c p NST t ng ư c thoi Các NST kép tách nhau thành NST ơn v 2 Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  13. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) pbào kéo v 2 c c c a tb. c c c a t bào. Cu i Thoi pbào tiêu bi n, tb ch t phân chia t o 2 tb Màng nhân và nhân con xu t hi n. con, m i tb mang n NST kép. Màng nhân và nhân con xu t hi n. * Di n bi n c a t bào sau gi m phân: - ng v t: c: 4 tb con → 4 tt. Cái: 4 tb con → 1 tr ng + 3 th c c. - th c v t: Các t bào con nguyên phân 1 s l n → h t ph n, túi noãn. II. Ý nghĩa c a gi m phân: - Gi m phân t o ra nhi u lo i giao t khác nhau, qua th tinh t o nhi u BDTH → là nguyên li u cho ch n gi ng và ti n hóa. - Nh s k t h p c a 3 quá trình: nguyên phân, gi m phân, th tinh loài sinh s n h u tính giúp duy trì n nh b NST c trưng cho loài. B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Hãy nêu cơ ch c a gi m phân? Câu 2: Cho bi t ý nghĩa c a gi m phân? Ph n 3: Sinh h c vi sinh v t Chương1: Chuy n hóa v t ch t và năng lư ng vi sinh v t Bài 16: DINH DƯ NG, CHUY N HÓA V T CH T VÀ NĂNG LƯ NG VI SINH V T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Khái ni m vi sinh v t: Vi sinh v t có kích thư c nh bé, ch nhìn rõ dư i KHV. Ph n l n là sinh v t ơn bào, 1 s là t p h p ơn bào. Vi sinh v t trao i ch t nhanh, st và sinh s n nhanh, phân b r ng. II. Môi trư ng và các ki u dinh dư ng: 1. Các lo i môi trư ng cơ b n: * Môi trư ng t nhiên: kh p nơi. * Môi trư ng phòng thí nghi m: - Môi trư ng dùng ch t t nhiên. - Môi trư ng t ng h p. - Môi trư ng bán t ng h p. 2. Các ki u dinh dư ng: 4 ki u - Quang t dư ng. - Hóa t dư ng. - Quang d dư ng. - Hóa d dư ng. III. Hô h p và lên men: (chuy n hóa v t ch t) 1. Hô h p: 2 so Sánh Hi u khí K khí Khái ni m Qt oh các CHC có O2 tham gia. Qt pgi i CHC thu nl cho tb, k0 có O2 tham gia. Ch t nh n e cu i cùng. O2 NO3-, SO42- S n ph m t o thành CO2, H2O, NL NL 2. Lên men: - Là quá trình chuy n hóa k khí di n ra trong t bào ch t. - Ch t cho và nh n e là các phân t HC. - S n ph m t o thành: NL, ch t h u cơ (rư u, d m, …). Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  14. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) B.Câu h i ôn t p: Câu 1: Nêu nh ng ch tiêu cơ b n phan thành các ki u dinh dư ng vi sinh v t? Câu 2: Hô h p là gì? Câu 3: Lên men là gì? Cho m t vài ví d ? Câu 4: Khái ni m v vi sinh v t? Bài 17: QUÁ TRÌNH T NG H P VÀ PHÂN GI I CÁC CH T VI SINH V T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Quá trình t ng h p: Vi sinh v t s d ng năng lư ng và enzim n i bào t ng h p các ch t: aa, prôtêin, lipit, polisaccarit, A.Nu. - T ng h p prôtêin: (aa)n → prôtêin. - T ng h p polisaccarit: (G)n + ADP – G → (G)n+1 + ADP. - T ng h p lipit: glixêrôl + A.béo → L - T ng h p A.Nu: Bazơnitơ + (5C) + H3PO4 → Nu. (Nu)n → A.Nu. * ng d ng: s n xu t mì chính, th c ăn giàu dinh dư ng, s n xu t prôtêin… II. Quá trình phân gi i: 1. Phân gi i prôtêin và ng d ng: * Phân gi i ngoài: Prôtêin prôtêaza aa Vi sinh v t * Phân gi i trong: phân gi i aa → nl, t ng h p ch t khác. * ng d ng : nư c m m, nư c tương. 2. Phân gi i polisaccarit và ng d ng: * Phân gi i ngoài: Polisaccarit → ư ng ơn. * Phân gi i trong: ư ng ơn → hô h p hi u khí, k khí, lên men. * ng d ng: - Lên men êtilic: rư u. - Lên men lactic: dưa mu i, s a chua… - Phân gi i xenlulôzơ: Xenlulôzơ xenlulaza mùn + Phân gi i xác tv → dinh dư ng cho t, tránh ô nhi m môi trư ng. + Tr ng n m ăn, s n xu t sinh kh i. III. M i quan h gi a t ng h p và phân gi i: T ng h p Phân gi i T ng h p các ch t ơn gi n thành các ch t ph c t p. Phân gi i các ch t ph c t p thành các ch t ơn gi n. Tích lũy năng lư ng Gi i phóng năng lư ng Tăng sinh kh i, phân chia t bào. Gi m ch t d tr , gi m sinh kh i, kích thư c. B. Câu h i ôn t p: Câu !; Cho bi t c i m chung quá trình t ng h p vi sinh v t? Câu 2: Các ng d ng c a quá trình t ng h p vi sinh v t? Câu 3: M i quan h gi a ng hóa và d hóa trong t ng h p và phân gi i? Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  15. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) Chương 2: Sinh trư ng và sinh s n c a vi sinh v t Bài 18: SINH TRƯ NG C A VI SINH V T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Khái ni m sinh trư ng: - Sinh trư ng c a vi sinh v t là s tăng các thành ph n c a t bào. Sinh trư ng c a qu n th vi sinh v t là s tăng s lư ng t bào c a qu n th . - Th i gian th h : là th i gian t khi xu t hi n 1 t bào n khi t bào phân chia ho c là th i gian s t bào trong qu n th tăng g p ôi (g). Vd: sgk CTTQ: N = No.2n II. S sinh trư ng c a qu n th vi khu n: 1. Nuôi c y không liên t c: - Môi trư ng nuôi c y không ư c b sung ch t dinh dư ng m i và không ư c l y i các s n ph m chuy n hóa. * Các pha th sinh trư ng c a vi khu n trong môi trư ng nuôi c y không liên t c: - Pha ti m phát (lag): vi khu n thích ng v i môi trư ng m i, t ng h p ADN và enzim chu n b cho s phân bào (s lư ng t bào chưa tăng). - Pha lũy th a (log): vi khu n b t u phân chia, s lư ng tăng theo lũy th a, th i gian th h không i. - Pha cân b ng: s lư ng vi khu n trong qu n th t n m c c c i và không i theo th i gian vì s t bào sinh ra b ng s t bào ch t i. - Pha suy vong: s t bào trong qu n th gi m d n do s t bào b phân h y ngày càng nhi u, ch t dinh dư ng c n ki t, ch t c tích lũy nhi u. 2. Nuôi c y liên t c: - Môi trư ng nuôi c y ư c b sung liên t c các ch t dinh dư ng và ng th i l y ra 1 lư ng tương ương d ch nuôi c y. * i u ki n môi trư ng duy trì n nh. - Không có pha ti m phát và pha suy vong. - Pha log kéo dài. * ng d ng: s n xu t sinh kh i, aa, kháng sinh, VTM, enzim… B. Câu h i ôn t p: Câu 1: Hãy nêu 4 pha sinh trư ng c a qu n th vi khu n? Câu 2: Khái ni m v sinh trư ng c a vi sinh v t? Câu 3: Khái ni m v s phát tri n c a vi sinh v t ? Bài 19: SINH S N C A VI SINH V T. CÁC Y U T NH HƯ NG N SINH TRƯ NG C A VI SINH V T A. N i dung ki n th c c n n m v ng: I. Sinh s n vi sinh v t nhân sơ: 1. Phân ôi: - Màng sinh ch t g p thành h t mêzôxôm. - Vòng ADN ính vào h t mêzôxôm làm i m t a nhân ôi thành 2 ADN con. - Màng sinh ch t và thành t bào dài ra và th t l i ưa 2 ADN v 2 t bào. - Kq: 1 tb m → 2 tb con gi ng nhau và gi ng tb m . 2. N y ch i và t o thành bào t : - Bt t: s i d2 phân t (x khu n). - Ngo i bt : bt hthành bên ngoài tb sinh dư ng (vk dinh dư ng mê tan). - N y ch i: vk quang dư ng màu tía. * N i bào t : c u trúc t m ngh , không ph i là hình th c sinh s n. II. Sinh s n vi sinh v t nhân th c: 1. Sinh s n b ng bào t : * Sinh s n vô tính: - Bt kín: bt n m trong túi bào t . Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  16. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) - Bt tr n: hình thành trên nh các s i n m. * Sinh s n h u tính: X y ra vào m t s g nh t nh (log), là bt kín. 2. N y ch i và phân ôi: - N y ch i (n m men rư u, n m ch i): t tb m m c ra các ch i nh → tách. - Phân ôi (n m men rư u rum, t o l c, trùng giày): gi ng vi khu n. - Sinh s n h u tính: hình thành bào t chuy n ng hay h p t . III. Các y u t nh hư ng n sinh trư ng c a vi sinh v t: 1. Ch t hóa h c: a. Ch t hóa h a là ch t d2: - Ch t d2 là nh ng ch t giúp vsv ng hóa và tăng sinh kh i ho c thu nl. - Nhân t sinh trư ng: là 1 CHC mà t b n thân vsv không t t ng h p ư c. + Vsv khuy t dư ng: ko th ư c ntst. + Vsv nguyên dư ng: t TH các ch t. b. Ch t hóa h c là ch t c ch st: Có tác d ng kìm ho c di t khu n (sgk). 2. Các y u t lí h c: - Nhi t : dùng to cao thanh trùng, to th p kìm hãm sinh trư ng c a vsv. - m: vk ưa m cao, n m men c n ít nư c hơn, n m s i có th s ng m th p. - pH: vsv ưa A ( a s n m, 1 s vk), ưa trung tính (vk, vns), ưa ki m (vk h , t ki m). - Ás: tác ng n s hthành bt s2, t ng h p s c t , c/ ng hư ng sáng… - Áp su t th m th u: gây co nguyên sinh làm vsv không phân chia ư c. Chương 3: Virut và b nh truy n nhiêm Bài 20: C U TRÚC CÁC LO I VIRUT A. N i dung ki n th c c n n m v ng: 1. Khái ni m virut: - Chưa có c u t o t bào. - Kích thư c siêu nh . - Nhân lên nh b máy t ng h p c a t bào ch . - Kí sinh n i bào b t bu c. 2. C u t o: g m 2 thành ph n. - Lõi A.Nu (b gen): l + 1 phân t ADN ho c ARN. + ơn ho c kép. - V prôtêin (capsit). M t s virut còn có thêm v ngoài (l p lipit kép và prôtêin). Trên v ngoài có các gai glicôprôtêin làm nhi m v kháng nguyên và giúp virut bám trên b 3. Hình thái: G i virut là h t. Có 3 lo i: xo n, kh i, h n h p. - Xo n: hình que, s i, c u. - Kh i: a di n (20 tam giác u). - H n h p: u kh i, uôi xo n. Tính ch t Virut Vi khu n Có c u t o t bào x Ch ch a ADN ho c ARN X Ch a c ADN và ARN x Ch a Rb x Sinh s n c l p x 4. i s ng: - Kí sinh b t bu t trong t bào v t ch . - S phát tri n và sinh s n c a virút làm phá h y hàng lo t t bào v t ch . - Gây b nh cho các sinh v t khác. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  17. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) Bài 21: S NHÂN LÊN C A VIRUT TRONG T BÀO V T CH A. N i dung ki n th c c n n m v ng: Vi rút không có c u t o t bào nên ngư i ta dung thu t ng nhân lên thay cho thu t ng sinh s n. I. Chu trình nhân lên c a vi rút:: G m 5 giai o n 1. H p th Phagơ bám lên b m t t bào ch nh th th thích h p v i th th c a t bào ch . 2. Xâm nh p Bao uôi c a phagơ co l i y b gen c a phagơ chui vào trong t bào ch . 3. Sinh t ng h p B gen c a Phagơ i u khi n b máy di truy n c a t bào ch t ng h p ADN và v capsit cho mình. 4. L p ráp V capsit bao l y lõi ADN, các b ph n như là ĩa g c, uôi g n l i v i nhau t o thành phagơ m i. 5. Phóng thích Các Phagơ m i ư c t o thành phá v v t bào ch chui t ra ngoài ho c t o thành m t l th ng trên v t bào ch và chui t t ra ngoài. II. HIV / AIDS HIV là virut gây h i ch ng suy gi m mi n d ch ngư i. 1. Ba con ư ng lây nhi m HIV: i tư ng b nhi m virut HIV ph n l n là thanh niên, các i tư ng nghi n hút, gái m i dâm… - Qua ư ng máu - Qua ư ng tình d c. - T me sang con. 2. Các giai o n phát tri n c a h i ch ng AIDS Sau quá trình b nh thì xu t hi n các tri u ch ng c a AIDS. Quá trình phát tri n c a b nh có th chia làm 3 giai o n: - Giai o n sơ nhi m (còn g i là giai o n c a s ): Bi u hi n b nh chưa rõ, có th s t nh (kéo dài 2 tu n – 3 tháng) - Giai o n không tri u ch ng: M t s trư ng h p có th s t, a ch y không rõ nguyên nhân… S lư ng t bào limphô T gi m d n (kéo dài 1 – 10năm) - Giai o n bi u hi n tri u ch ng AIDS: Có tri u ch ng i n hình c a AIDS như viêm niêm m c th c qu n, ph qu n, ph i… viêm não, ung thư da và máu. Sau ó, virut ti p t c t n công các t bào th n kinh, cơ và k t qu là cơ th ch t vì tê li t và iên d i. 3. Bi n pháp phòng ng a Hi n nay chưa có thu c ch a AIDS c hi u, ch có thu c làm ch m quá trình ti n tri n c a b nh. M t s lo i thu c có th ngăn c n s nhân lên c a virut nhưng m i ang giai o n th nghi m. M c phát tri n c a b nh còn ph thu c vào th l c c a ngư i b nh, vì v y, ch luy n t p, ăn u ng, sinh ho t c a ngư i b nh r t có ý nghĩa. Phòng tránh b nh b ng cách s ng lành m nh, th c hi n các bi n pháp v sinh y t , không tiêm chích ma tuý CÂU H I VÀ BÀI T P 1. Tóm t t quá trình xâm nh p và phát tri n c a virut vào t bào ch 2. Trình bày các khái ni m: virut ôn hoà, virut c và t bào ti m tan. M i quan h gi a chúng 3. HIV có th lây nhi m theo con ư ng nào? Nh ng bi n pháp phòng tránh b nh AIDS? 4. T i sao b nh nhân AIDS giai o n u r t khó phát hi n? Gi i thích các tri u ch ng giai o n 2 và 3? 5. Th nào là vi sinh v t gây b nh cơ h i? B nh nhi m trùng cơ h i? 6. Hãy ch n phương án úng: a) Ngư i ta tìm th y HIV trong máu, tinh d ch ho c d ch nh y âm o c a ngư i nhi m lo i virut này b) HIV d lan truy n qua ư ng hô h p và khi dùng chung bát ũa v i nh ng ngư i b nh c) Khi xâm nh p vào cơ th , HIV t n công vào các t bào h ng c u d) HIV có th lây lan do các v t trung gian như mu i, b chét… Bài 22: VIRUT GÂY B NH D NG VI RÚT TRONG TH C TI N I. Các virut kí sinh vi sinh v t, th c v t và côn trùng: 1. Virut kí sinh vi sinh v t (phagơ) - Ngư i ta ã bi t kho ng 3000 lo i phagơ. Chúng có th kí sinh nhi u lo i vi sinh v t nhân sơ và vi sinh v t nhân th c. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  18. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) - Nhi u loài phagơ gây nh ng t n th t l n cho nhi u ngành công nghi p vi sinh như: mì chính, sinh kh i, thu c tr sâu sinh h c, thu c kháng sinh. 2. Virut kí sinh th c v t - H u h t virut kí sinh th c v t là ARN m ch ơn. - Virut chui qua thành t bào ch y u nh vào v t tiêm chích c a côn trùng ho c các v t xư c (do thiên tai hay cơ h c)… Cũng có trư ng h p nh dây tơ h ng, hay virut truy n b nh thông qua h t gi ng, c gi ng, cành chi t, m t ghép, c d i… - Sau khi nhân lên trong t bào, virut lan sang các t bào khác qua c u sinh ch t. - Hi n nay ngư i ta ã bi t 600 – 1000 b nh th c v t do virut gây ra. Virut gây t c m ch làm cho hình thái lá thay i: m ch t, làm xoăn lá hay m lá r i r ng gây nhi u thi t h i cho cây tr ng như b nh kh m thu c lá, b nh xoăn lá khoai tây, kh m súp lơ, kh m dưa chu t - Hi n nay, chưa có thu c ch ng các lo i virut kí sinh th c v t. phòng tránh virut th c v t thì ngư i ta ph i ch n gi ng cây s ch b nh, luân canh cây tr ng, th c hi n v sinh ng ru ng, tiêu di t các côn trùng truy n b nh. 3. Virut kí sinh côn trùng Có th chia làm 2 nhóm virut côn trùng: - Nhóm virut ch kí sinh côn trùng: Ngư i ta ã tìm th y nhi u lo i virut ch kí sinh côn trùng. Ví d như virut Baculo s ng kí sinh nhi u sâu b ăn lá cây. M t s virut Baculo có d ng tinh th . - Nhóm virut kí sinh côn trùng sau ó m i nhi m vào ngư i và ng v t: Ngư i ta ã phát hi n ra kho ng 150 lo i virut kí sinh trên côn trùng 4. Virut kí sinh ngư i và ng v t n nay ngư i ta ã bi t t i hơn 500 b nh do virut gây ra ngư i và ng v t trong ó có nhi u b nh nguy hi m như ung thư, viêm não Nh t B n, b nh d i… II. NG D NG C A VIRUT TRONG TH C TI N 1. B o v i s ng con ngư i và môi trư ng Nhi u lo i virut gây b nh cho ngư i và ng v t ã ư c nghiên c u s n xu t vacxin phòng ch ng có hi u qu c a b nh này. M t s virut ng v t ư c nghiên c u gi m thi u s phát tri n c a m t s lo i ng v t hoang dã 2. B o v th c v t Virut có th ư c dùng tiêu di t các lo i côn trùng gây h i cho th c v t. Vi t Nam, chúng ta ã s n xu t thu c tr sâu sinh h c có ch a virut Baculo di t nhi u lo i sâu ăn lá. Thu c tr sâu sinh h c có nhi u ưu i m: ch di t m t s lo i sâu nh t nh nên không c h i cho con ngư i và môi trư ng như thu c tr sâu hoá h c, d b o qu n, d s n xu t, giá thành h … 3. S n xu t dư c ph m Virut có vai trò quan tr ng trong kĩ thu t di truy n và thi t l p b n gen. c bi t, chúng có vai trò quy t nh trong vi c s n xu t m t s lo i dư c ph m: intefêron, insulin M t s phagơ ch a các o n gen không th c s quan tr ng nên n u có c t i thì cũng không nh hư ng n quá trình nhân lên c a chúng. L i d ng tính ch t này, ngư i ta c t b gen ó thay b ng các gen mong mu n và bi n chúng thành v t v n chuy n gen lí tư ng. Virut cũng có nhi u ng d ng trong vi c b o v s c kh e con ngư i và môi trư ng. Chúng có vai trò c bi t quan tr ng trong kĩ thu t di truy n s n xu t các lo i dư c ph m. CÂU H I VÀ BÀI T P 1. Trình bày tác h i c a virut gây ra i v i th c v t 2. Trình bày tác h i c a virut gây ra i v i con ngư i, ng v t 3. Trình bày nh ng ng d ng c a virut trong vi c b o v i s ng con ngư i và môi trư ng 4. T i sao nh kĩ thu t di truy n mà ngư i ta ã c u ư c r t nhi u b nh nhân m c b nh ti u ư ng? 5. Hãy ch n phương án úng Virut thư ng không th xâm nh p cơ th th c v t vì: a) Thành t bào th c v t r t b n v ng b) Không có th th thích h p c) Kích thư c virut thư ng l n hơn d) C a và c Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  19. Tài li u ôn t p Môn: Sinh h c – 10 ( Ban cơ b n) Bài 23:B nh truy n nhi m và mi n d ch I. B NH TRUY N NHI M 1. Khái ni m B nh truy n nhi m là b nh lây truy n t cá th này sang cá th khác. Không ph i c có tác nhân gây b nh vào cơ th là có th gây b nh. Mu n gây b nh ph i h i t 3 i u ki n: c l c (m m b nh và c t ), s lư ng nhi m l n và con ư ng xâm nhi m thích h p. Tác nhân gây b nh có th r t a d ng: virut, vi khu n, ng v t nguyên sinh, n m… 2. Các phương th c lây truy n: M i lo i b nh truy n nhi m có m t cách lây truy n riêng: - Lây truy n theo ư ng hô h p - Lây truy n theo ư ng tiêu hoá - Lây truy n qua ti p xúc tr c ti p (qua da và niêm m c b t n thương, qua v t c n c a ng v t và côn trùng, qua ư ng tình d c) - Truy n t m sang thai nhi (khi sinh n ho c qua s a m ) 3. Các b nh truy n nhi m thư ng g p do virut II. MI N D CH 1. Khái ni m Mi n d ch là kh năng t b o v c bi t c a cơ th ch ng l i các tác nhân gây b nh (các vi sinh v t, c t vi sinh v t, các phân t l …) khi mà chúng xâm nh p vào cơ th . 2. Các lo i mi n d ch a) Mi n d ch không c hi u Mang tính ch t b m sinh, bao g m các y u t b o v t nhiên c a cơ th : da, niêm m c, các d ch do cơ th ti t ra (d ch tiêu hoá, d ch m t, nư c m t, nư c b t…), d ch nh y và lông rung h hô h p, các i th c bào, các b ch c u trung tính u có tác d ng tiêu di t các tác nhân gây b nh. Mi n d ch không c hi u có vai trò khi mi n d ch c hi u chưa k p phát huy. b) Mi n d ch c hi u X y ra khi có kháng nguyên xâm nh p vào, bao g m 2 lo i: mi n d ch t bào và mi n d ch d ch th . - Mi n d ch d ch th Là mi n d ch có s tham gia c a các kháng th n m trong d ch th c a cơ th do t bào limphô B ti t ra, chúng ư c ưa vào t t c các ch t l ng (th d ch) trong cơ th : máu, h b ch huy t, d ch tu s ng, màng ph i, màng b ng, d ch kh p và d ch màng i. Chúng có th có trong các ch t l ng do cơ th bài ti t ra như nư c ti u, nư c m t, d ch mũi, d ch tiêu hoá (nư c b t, d ch m t, d dày…). Chúng có nhi m v ngưng k t, bao b c các lo i virut, vi sinh v t gây b nh, l ng k t các lo i c t do chúng sinh ra. - Mi n d ch t bào Là mi n d ch có s tham gia c a t bào limphô T c. Các t bào mang kháng th này ch u trách nhi m tiêu di t: các virut, vi sinh v t gây b nh, thu gom các m nh v n trong cơ th , b ng cách ti t ra lo i prôtêin làm tan các t bào b nhi m c, ngăn c n s nhân lên c a virut. Trong nh ng b nh do virut gây ra, mi n d ch t bào óng vai trò ch l c vì virut n m trong t bào nên thoát kh i s t n công c a kháng th . 3. Phòng ch ng b nh truy n nhi m: CÂU H I VÀ BÀI T P 1. Th nào là b nh truy n nhi m? B nh truy n nhi m ph t thu c vào các y u t nào? Vì sao? 2. T i sao xung quanh và trên cơ th chúng ta có r t nhi u vi sinh v t gây b nh mà chúng ta không b m c b nh? 3. T i sao ngư i ta nói hi n nay các b nh truy n nhi m khó có th lây lan thành d ch l n (tr nh ng b nh d ch do virut gây ra)? 4. Th nào là mi n d ch? Các lo i mi n d ch. Vai trò c a mi n d ch. Ngư i so n: Phan Thanh Th TRƯ NG PT DTNT T NH KON TUM
  20. Filename: TAI LIEU ON TAP 10 Directory: D: Template: C:\Documents and Settings\the\Application Data\Microsoft\Templates\Normal.dot Title: PHAN THANH TH Subject: Author: User Keywords: Comments: Creation Date: 11/26/2008 10:00:00 AM Change Number: 8 Last Saved On: 12/16/2008 10:36:00 AM Last Saved By: User Total Editing Time: 32 Minutes Last Printed On: 12/16/2008 10:45:00 AM As of Last Complete Printing Number of Pages: 19 Number of Words: 7,319 (approx.) Number of Characters: 41,719 (approx.)
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.06: Bộ 240 Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2023
240 tài liệu
1117 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
5=>2