zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Kinh tế - Thương mại

Thâm hụt ngân sách dùng cho phát triển kinh tế vùng khó khăn và thực trạng quản lý - 1

Chia sẻ: Tt Cao | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Báo xấu

84
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặt vấn đề 1. Sự cần thiết của đề tài. Trong hệ thống tài chính của mỗi quốc gia thì NSNN có vị trí quan trọng đặc biệt, nó giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính và có ý nghĩa quyết định trong quá trình phát triển của nền kinh tế quốc dân. Trong công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước, thực hiện CNH, HĐH đất nước, phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thâm hụt ngân sách dùng cho phát triển kinh tế vùng khó khăn và thực trạng quản lý - 1

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Đặt vấn đề 1. Sự cần thiết của đề tài. Trong hệ thống tài chính của mỗi quốc gia thì NSNN có vị trí quan trọng đặc biệt, nó giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính và có ý nghĩa quyết đ ịnh trong quá trình phát triển của nền kinh tế quốc dân. Trong công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước, thực hiện CNH, HĐH đất nước, phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều th ành phần vận h ành theo cơ ch ế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa thì đòi hỏi có khối lượng vốn vô cùng lớn và phát triển bền vững. Muốn vậy phải có chính sách tài chính quốc gia tiên tiến phù hợp, trong đó NSNN là một tong những công cụ quan trọng nhất. Thông qua công cụ NSNN thực hiện phân phối lần đ ầu và phân phối lại thu nhập quốc dân, nhờ đó tập trung một phần quan trọng thu nhập quốc dân vào NSNN, đ ảm bảo nguồn vốn cho tái sản xuất mở rộng của nền kinh tế. NSNN là công cụ để thực hiện tích luỹ và tập trung vốn, phân phối và sử dụng vốn cho quá trình CNH, HĐH đất nước, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ ngh ĩa xã h ội, từng bước làm thay đổi cơ cấu nền kinh tế theo hướng đi lên nền sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. NSNN giữ vai trò quyết định trong việc thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các cân đối lớn trong nền kinh tế quốc dân. NSNN còn cung cấp kinh phí cho hoạt động của các lĩnh vực không sản xuất vật chất, duy trì hoạt động của bộ máy Nhà nư ớc, giữ ổn
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com định tình hình kinh tế - xã hội, phấn đấu xây dựng một nền kinh tế phát triển theo hướng CNH, HĐH. Vì vậy cần phải nhận thức đầy đ ủ, đúng đắn vị trí, vai trò của NSNN, trên cơ sở đó tiến h ành đổi mới các hoạt động của NSNN cho phù hợp với điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay, nhằm đ ảm bảo nguồn vốn đáp ứng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đ ất nước. Hà Giang là một tỉnh miền núi phía Bắc của Tổ quốc, có nhiều tiềm năng thế mạnh. Tuy nhiên cho đ ến nay vẫn là một tỉnh nghèo nhất của nước ta. Điều đó được thể hiện rõ nhất trên các mặt kinh tế, xã hội, về các cơ sở vật chất kỹ thuật, đặc biệt là kết cấu hạ tầng, về lực lư ợng sản xuất và NSLĐ... đ ang yếu kém và lạc hậu. Với tình trạng đó thì chưa thể đáp ứng nhu cầu CNH, HĐH n ền kinh tế của tỉnhvà đồng thời cũng gặp khó khăn trong việc cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Một trong những nguyên nhân cơ bản của tình trạng đó là Hà Giang còn quá thiếu nguồn vốn vật chất. Vì vậy, đ ể giải quyết mâu thu ẫn trên đây cần phải tiến hành đồng bộ nhiều vấn đề. Một trong những vấn đề có tầm quan trọng đặc b iệt là giải quyết tốt vấn đ ề ngân sách. Chính vì vậy tôi chọn đ ề tài "Một số vấn đề về nâng cao công tác quản lý và sử dụng NSNN trên địa b àn tỉnh Hà Giang" đ ể viết luận văn tốt nghiệp cử nhân chính trị. 2. Mục đích, nhiệm vụ, phương pháp và ph ạm vi của đề tài. - Mục đích của đề tài: Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề về lý luận, quan đ iểm của Đảng, thực tiễn của địa phương đ ể trình bày bản luận văn tốt nghiệp cử nhân
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com chính trị của mình; đồng thời thông qua sự nghiên cứu này có th ể có đóng góp nhỏ về suy nghĩ của bản thân tôi trong lĩnh vực quản lý NSNN ở tỉnh Hà Giang. - Nhiệm vụ của đề tài: Từ mục đích nói trên, đề tài luận văn có các nhiệm vụ sau: + Khái quát một vài nét chung nh ất về lý luận của NSNN và vai trò của NSNN trong sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của nư ớc ta trong TKQĐ lên CNXH. + Phân tích, đánh giá những nét lớn về thực trạng kinh tế - xã h ội cũng như thực trạng quản lý và sử dụng NSNN của tỉnh Hà Giang hiện nay. + Từ hai nhiệm vụ trên, đề tài có nhiệm vụ phải nêu lên đ ược phư ơng hướng và những giải pháp chủ yếu để quản lý và sử dụng NSNN của tỉnh Hà Giang tốt hơn trong thời gian tới. - Phương pháp của đ ề tài: Đề tài này thuộc thể loại nghị luận kinh tế - xã hội. Do đó, trong quá trình nghiên cứu và thể hiện, luận văn coi trọng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng thời bám sát vào quan đ iểm đường lối của Đảng, chính sách của Nh à nước trong lĩnh vực của đề tài nêu ra. Để thể hiện đề tài, luận văn còn sử dụng tổng hợp ph ương pháp phân tích, thống kê, tổng hợp từ tình hình và các số liệu của thực tiễn, để từ đó rút ra những nhận xét có căn cứ. Luận văn còn coi trọng tính kế thừa có chọn lọc thành qu ả của những công trình, những tác giả đ ã n ghiên cứu vấn đề này. - Phạm vi của đề tài:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Vấn đ ề quản lý và sử dụng NSNN là một vấn đề rộng lớn, khó khăn và phức tạp, đặc biệt là đối với những địa phương như Hà Giang nền kinh tế còn ở trình độ thấp và phát triển chậm. Tuy nhiên, trong khuôn khổ có mức độ của luận văn cử nhân chính trị, đ ề tài chỉ giới hạn ở phạm vi nghiên cứu công tác quản lý và sử dụng NSNN ở một địa ph ương - đó là tỉnh Hà Giang. Trong đó tập trung làm rõ thực trạng của quản lý và sử dụng NSNN của tỉnh và qua đó nêu lên một số giải pháp đ ể thực hiện quản lý tốt hơn NSNN của tỉnh. Đề tài không đủ điều kiện để nghiên cứu và thể hiện hết mọi khía cạnh của đề tài nói trên. 3. Bố cục của luận văn. Ngoài phần đ ặt vấn đ ề, kiến nghị và kết luận, nội dung của luận văn gồm cả 3 phần chính sau đ ây: Phần thứ nhất: Một số vấn đề lý luận chun g về ngân sách Nh à nước (NSNN). Phần thứ hai: Tình hình cơ bản về tự nhiên - kinh tế - xã h ội và thực trạng công tác qu ản lý và sử dụng NSNN của tỉnh Hà Giang. Phần thứ ba: Phương hướng và những giải pháp chủ yếu để nâng cao công tác quản lý và sử dụng NSNN Phát triển miền núicủa tỉnh Hà Giang. Nội Dung Luận Văn Phần thứ nhất Một số vấn đ ề lý luận chung về ngân sách Nhà nư ớc (NSNN ) I. Khái niệm về NSNN và chính sách tài khoá. 1. Ngân sách Nhà nước . a. Khái niệm NSNN:
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Thuật ngữ "NSNN " có từ lâu và ngày nay đ ược dùng phổ biến trong đời sống kinh tế - xã hội và đ ược diễn đạt d ưới nhiều góc độ khác nhau. Song quan niệm NSNN được bao quát nhất cả về lý luận và th ực tiễn của nước ta hiện nay là: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nư ớc trong dự toán đã đ ược cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết đ ịnh và được thực hiện trong một năm để bảo đ ảm thực hiện các chức năng của Nhà nước. Trong thực tế nh ìn bề ngoài, hoạt động NSNN là hoạt động thu chi tài chính của Nhà nư ớc. Hoạt động đó đa dạng, phong phú, đ ược tiến h ành hầu hết trên các lĩnh vực, tác động đến mọi chủ thể kinh tế - xã hội. Tuy đ a d ạng, phong phú như vậy, nhưng chúng có những đặc đ iểm chung: Các hoạt động thu chi của NSNN luôn luôn gắn chặt với quyền lực kinh tế - chính trị của Nhà nước, được Nhà nước tiến h ành trên cơ sở những luật lệ nhất định. Đằng sau những hoạt động thu chi tài chính đó chứa đ ựng nội dung kinh tế - xã hội nhất định và ch ứa đ ựng các quan hệ kinh tế, quan hệ lợi ích nhất định. Trong các quan hệ lợi ích đó, lợi ích quốc gia, lợi ích chung bao giờ cũng được đặt lên hàng đ ầu và chi phối các mặt lợi ích khác trong thu, chi ngân sách Nhà nước. Quá trình th ực hiện các chỉ tiêu thu, chi NSNN nhằm hình thành qu ỹ tiền tệ tập trung của Nh à n ước và là quá trình phân phối và phối lại giá trị tổng sản phẩm xã hội phục vụ cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nh à n ước trên các lĩnh vực, trong từng giai đoạn lịch sử nhất định.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Nh ư vậy, chúng ta thấy rằng thu, chi của NSNN hoàn toàn không giống bất kỳ một hình thức thu chi của một loại quỹ nào. Thu của NSNN phần lớn đ ều mang tính ch ất bắt buộc, còn các khoản chi của NSNN lại mang tính chất không hoàn lại. Đây là đ ặc trưng nổi bật của NSNN trong bất cứ một Nh à nước n ào. Xu ất phát từ quyền lực của Nhà nư ớc và các nhu cầu về tài chính đ ể thực h iện chức năng quản lý và điều hành của Nhà nước đối với nền kinh tế - xã hội. Do nhu cầu chi tiêu của mình, Nhà nước đ ã sử dụng quyền lực thông qua hệ thống pháp luật tài chính buộc mọi pháp nhân và thể nhân phải đóng góp một phần thu nhập của mình cho NSNN, tức là các chủ thể kinh tế thực hiện nghĩa vụ của m ình với Nh à nước. Sự bắt buộc đó là hoàn toàn khách quan, vì lợi ích của toàn xã hội chứ không phải phục vụ cho lợi ích riêng của Nh à nước. Các đối tượng nộp thuế cũng hoàn toàn ý th ức được nghĩa vụ của m ình trong việc đảm bảo sự tồn tại và phát triển của Nhà nư ớc. Họ cũng hiểu được vai trò của Nh à nước trong việc sử dụng các nguồn lực tài chính nhằm thực hiện các chức năng kinh tế, xã hội, do nhân dân giao phó. Sự tồn tại và hoạt động của Nhà nư ớc chính là yếu tố quyết đ ịnh tính ch ất hoạt động của NSNN, nói lên bản chất của NSNN. Mọi hoạt động của NSNN đều nhằm vào việc tạo lập và sử dụng các nguồn lực tài chính, nó phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế giữa Nhà nư ớc và các chủ thể trong xã hội, phát sinh do Nhà nước tạo lập thông qua NSNN. Đó là m ối quan hệ kinh tế giữa phần nộp vào NSNN và phần để lại cho các chủ thể kinh tế trong xã hội. Phần nộp vào ngân sách sẽ tiếp tục được phân phối lại nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước và phục vụ cho các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Với quyền lực tối cao của mình, Nhà nước có thể sử dụng các công cụ sẵn có để bắt buộc mỗi thành viên trong xã hội cung cấp cho mình các nguồn lực tài chính cần thiết. Song cơ sở tạo lập các nguồn lực tài chính xuất ph át từ sản xuất, m à chủ thể của sản xuất chính là các thành viên trong xã hội. Mọi thành viên đều có lợi ích kinh tế và đấu tranh bảo vệ lợi ích kinh tế đó, nghĩa là thông qua quyền lực của m ình, Nhà nước sử dụng các công cụ, chính sách giải quyết hài hoà giữa lợi ích Nhà nước và lợi ích của các thành viên trong xã hội. Do vậy muốn có NSNN đú ng đ ắn, lành m ạnh thì phải tôn trọng và vận dụng các quy luật kinh tế một cách khách quan, phải dựa trên cơ sở đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nư ớc và lợi ích cho các thành viên trong xã hội. Một NSNN lớn mạnh phải đ ảm bảo sự cân đối trên cơ sở khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh, bao quát hết toàn bộ các nguồn thu, nuôi d ưỡng nguồn thu để đ áp ứng nhu cầu chi ngày càng tăng. Nh ư vậy bản chất của NSNN là h ệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nư ớc và các thành viên trong xã hội, phát sinh trong quá trình Nhà nước huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính, nh ằm đảm bảo thực hiện các chức n ăng qu ản lý và điều h ành n ền kinh tế, xã hội của Nhà nước. Chức năng đầu tiên của NSNN là chức năng phân phối. Bất kỳ một Nh à nư ớc nào, muốn tồn tại và duy trì được các chức năng của m ình, trước hết phải có nguồn lực tài chính. Đó là các khoản chi cho bộ máy quản lý Nh à n ước, cho lực lượng quân đội, cảnh sát, cho nhu cầu văn ho á, giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội, chi cho đầu tư phát triển v.v... Nh ưng muốn tạo lập được NSNN, trước hết phải tập hợp các khoản thu theo luật định, cân đối chi tiêu theo tiêu chuẩn đ ịnh mức đúng
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com với chính sách hiện h ành. Đó chính là sự huy động các nguồn lực tài chính và đảm bảo nhu cầu chi tiêu theo kế hoạch của Nh à n ước, thực hiện việc cân đối thu chi bằng tiền của Nh à nước. Chức năng thứ hai của NSNN là giám đốc quá trình huy động các khoản thu và thực hiện các khoản chi. Thông qua chức n ăng này, NSNN kiểm tra, giám sát quá trình động viên các nguồn thu, tránh tình trạng trốn lậu thuế, chây ỳ nộp thuế của các đ ối tượng thực hiện nghĩa vụ nộp NSNN hoặc bị lạm dụng, làm trái pháp luật, coi thường pháp luật và các chính sách động viên khác. Trong khâu cấp phát nếu buông lỏng việc kiểm tra, kiểm soát chi thì dễ dẫn đến tình trạng làm sai lu ật định và các chế độ chi quy đ ịnh. Đồng thời thông qua kiểm tra, kiểm soát hoạt động thu chi NSNN giúp ta giám sát việc chấp h ành các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nư ớc. Thông qua đó đánh giá hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội của vốn NSNN, hiệu quả của các chủ trương, chính sách, chế độ do Đảng và Nhà nước đ ề ra. Nh ư vậy, hai chức năng phân phối và giám đốc luôn có mối quan hệ mật thiết với nhau, có vị trí và tầm quan trọng như nhau, không thể coi chức năng này h ơn chức n ăng kia, mà phải coi trọng cả hai chức năng ở mọi lúc, mọi nới trong tạo lập và sử dụng vốn NSNN. b. Các kho ản thu huy động vào NSNN và chi NSNN. * Các khoản thu NSNN. - Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Đây là các kho ản thu bắt buộc thực hiện nghĩa vụ của các doanh nghiệp, các tổ chức và công dân do những yêu cầu tất yếu về kinh tế - chính trị - xã hội để bảo đảm các hoạt động của bộ máy Nh à nước, giữ vững quốc phòng, an ninh và bảo đảm các sự nghiệp xã hội. - Các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước. Đây là các quan hệ thu thực hiện lợi ích kinh tế các loại tài sản và vốn bằng tiền thuộc sở hữu toàn dân giao cho Nhà nư ớc quản lý và cho phép các chủ thể trong nền kinh tế sử dụng. Các quan hệ này cũng là bắt buộc, nhưng dựa trên các yếu tố kinh tế là đ ảm bảo cho chủ sở hữu thực hiện được lợi ích kinh tế, quyền sở hữu các loại tài sản đưa vào quá trình sản xuất xã hội. Những ai sử dụng nhiều tài sản của Nhà nước vào mục đ ích kinh doanh trên các đ ịa bàn và những ngành ngh ề có hiệu quả kinh tế cao thì phải đóng góp nhiều vào NSNN. Trình độ xã hội hóa càng cao, quy mô sở hữu càng lớn th ì nguồn thu tập trung vào NSNN và những nguồn lực tài chính cũng càng nhiều. Thực hiện thu đúng, thu đủ từ các hình th ức này không chỉ đ ảm bảo nguồn lực tài chính cho Nhà nước, mà còn là hình thức cụ thể thực hiện quản lý chặt các tài sản thuộc sở hữu Nhà nước đ ể bảo tồn và phát triển chế độ sở hữu toàn dân. - Các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân thuộc đối tượng phải đóng góp theo lu ật định. - Các khoản viện trợ: Hình th ức chủ yếu là viện trợ không hoàn lại, của các tổ chức, các tổ chức phi chính phủ của các nước và quốc tế. Nguồn thu n ày ch ủ yếu
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com phụ thuộc vào đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Đây là nguồn thu nhất thời, không ổn định, không tính toán trước một cách chính xác. - Các khoản do Nhà nước vay để bù đắp bội chi được đưa vào cân đối NSNN. Khoản thu này đ ược thực hiện thông qua quan hệ tín dụng Nh à n ước trong nước và quốc tế để sử dụng vào mục đích đ ầu tư phát triển kinh tế. Đây là nguồn thu không thuộc quyền sở hữu Nhà nư ớc, đến kỳ hạn Nhà nước phải thanh toán. Vì vậy, việc sử dụng hình thức n ày đò i hỏi các tổ chức Nhà nước phải tính toán nhu cầu đ ầu tư, hiệu quả kinh tế - xã hội của công trìn h và kh ả năng thu hồi vốn để trả nợ. - Các khoản thu khác theo quy đ ịnh của pháp luật. * Các khoản chi lấy từ NSNN. Chi NSNN là một hệ thống các quan hệ rất đa d ạng, phức tạp, bao gồm: - Các khoản chi phát triển kinh tế - xã hội. - Các khoản chi bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo đảm hoạt động của bộ máy Nhà nước. Đây là những khoản chi bắt buộc trong NSNN của mọi quốc gia nhằm để giữ vững an ninh tổ quốc, ổn đ ịnh chính trị - xã hội. Quy mô kho ản chi n ày tu ỳ thuộc vào việc xác định chức n ăng nhiệm vụ và tổ chức bộ máy Nh à n ước xuất phát từ tình hình kinh tế - chính trị - xã hội ở trong nước và quốc tế. Trên cơ sở xác định quy mô chi tiêu cần thiết cho lĩnh vực này, tiến hành phân bổ các loại thuế trực thu và gián thu, thông qua thực thu các sắc thu ế m à b ảo đảm nguồn lực tài chính đầy đủ cho nhu cầu này.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com - Các khoản chi trả nợ củ Nhà nước: Tuỳ theo mức độ bội chi của ngân sách, quy mô và các điều kiện tín dụng Nhà n ước về thời hạn trả nợ và mức lãi suất m à kho ản chi này có t ỷ lệ cao hay thấp trong tổng chi NSNN. ở nước ta hiện nay, do hậu quả của việc quản lý vốn vay chưa tốt, để thất thoát lớn và việc sử dụng hiệu quả thấp, cho nên nợ nước ngoài tồn đọng rất lớn, cho n ên chi trả nợ nư ớc ngo ài đang là vấn đề căng th ẳng. Khả n ăng trả nợ thấp, tuy nhiên chúng ta vẫn ph ải đảm bảo uy tín trong quan hệ quốc tế. Để giải quyết vấn đ ề này, chúng ta cần khống chế nhu cầu chi tiêu trong n ước để dành tiền trả nợ. Đối với vay từ nguồn trong nước dư ới nhiều hình thức, trong đó chủ yếu là hình thức tín phiếu kho bạc Nhà nư ớc ngắn hạn và tín phiếu dài hạn để huy động vốn trong dân vào nhu cầu đầu tư. Hướng chủ yếu của tín dụng Nhà n ước là các kho ản vay dài hạn đ ầu tư phát triển kinh tế. Nhưng hình thức này chỉ phát triển trong điều kiện sức mua đồng tiền ổn đ ịnh và lãi suất hợp lý đem lại lợi ích người cho vay, đồng thời đảm bảo cho Nhà nước thanh toán được nợ. - Các khoản chi dự trữ Nhà nước (từ 3 - 5% tổng số dư). Đây là kho ản dự phòng cho nh ững nhu cầu đột xuất bất trắc có thể xảy ra trong khi thực hiện nhiệm vụ của Nhà nước. - Các khoản chi viện chợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. NSNN bao gồm hai cấp: Trung ương và địa phương. Quan hệ giữa hai cấp này được thực hiện theo nguyên tắc chủ yếu là phân đ ịnh nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể; thực hiện bổ sung từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới đ ể bảo
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com đảm sự cân bằng, phát triển cân đối và thực hiện được nhiệm vụ của các vùng, các địa phương. NSNN được cân đối theo nguyên tắc tổng số thu từ thuế, phí, lệ phí phải lớn h ơn tổng số chi thường xuyên và góp ph ần tích lu ỹ ngày càng cao vào đầu tư phát triển. Nếu có bội chi thì số bội chi đó phải nhỏ hơn chi đầu tư phát triển, tiến tới cân b ằng thu - chi ngân sách. Nếu có vay đ ể bù đắp bội chi NSNN th ì ph ải trên nguyên tắc tiền vay đư ợc không sử dụng cho tiêu dùng mà chỉ sử dụng vào mục đích phát triển và có kế hoạch thu hồi vốn vay để đảm bảo cân đối ngân sách, chủ động trả nợ đến hạn. Ngân sách địa phương được cân đối theo quy tắc: tổng số chi không đ ược vư ợt quá tổng số thu... 2. Chính sách tài khoá. Chính sách tài khoá là chính sách của Nh à nước trong việc huy đ ộng các nguồn thu vào NSNN và sử dụng nó trong hạn nhất định (thường là 1 năm). Chính sách tài khoá có tác động đến sản lượng thực tế, đến kiềm chế lạm phát và tình trạng thất nghiệp; có tác động đến điều chỉnh nền kinh tế, cơ cấu kinh tế. Mục tiêu của chính sách tài khoá là bảo đảm các nguồn lực tài chính, tạo môi trường và đ iều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội. Để đ ạt được mục tiêu đó, chính sách tài khoá cần xử lý nhiều mối quan hệ, trong đó giải quyết đúng đắn những mâu thuẫn chủ yếu sau đây là n ội dung cốt lõi của chính sách tài khoá: + Mâu thuẫn thu - chi NSNN. Đây là mâu thuẫn vốn có của bất kỳ một quốc gia nào, đặc biệt gay gắt đối với các n ước kém phát triển. Xuất phát của mâu thuẫn này là do chi tiêu của Nh à nước lớn, trong khi nguồn thu bị hạn chế. Vì vậy, cần
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com có những biện pháp tích cực đ ể khống chế nhu cầu chi của Nhà nư ớc. Đồng thời tích cực thu đúng, thu đủ, tận dụng các nguồn thu. Để thực hiện cân đối thu - chi, cần giữ vững 2 đối cân đối chủ yếu: Một là, thu từ các loại thuế trực thu và gián thu ph ải bảo đảm nhu cầu chi thường xuyên của bộ máy Nhà nư ớc, quốc phòng, an ninh... Hai là, quy mô đầu tư phát triển kinh tế - xã hội phải tương ứng với tổng số thu từ thực hiện lợi ích kinh tế các tài sản thuộc sở hữu Nhà nước và các nguồn lực huy động được trong nước và ngoài n ước thông qua tín dụng dài hạn. + Mâu thu ẫn giữa tập trung vào NSNN với tích luỹ trong các cơ sở kinh doanh. Vì vậy chính sách tài khoá cần giải quyết tốt mâu thuẫn này, đó là yêu cầu khách quan của phát triển kinh tế - xã hội. Mâu thu ẫn này hiện nay ở nước ta đ ang gay g ắt, biểu hiện ở chỗ tốc độ tăng thu vào NSNN năm sau cao hơn năm trước và lớn hơn nhiều lần so với tốc độ tăng tổng sản phẩm quốc dân, trong khi tình trạng thất thu từ thuế còn lớn. + Mẫu thuẫn giữa tăng trưởng kinh tế với việc thực hiện công bằng xã hội. Nguyên nhân của mâu thuẫn này: từ một mặt NSLĐ xã hội còn thấp kém, muốn tăng trưởng thì ph ải tích luỹ, do đó tiêu dùng bị hạn chế, không giải quyết đúng mức nh ững vấn đề xã hội cấp bách. Nếu ngược lại thì không đảm bảo thực hiện được mục tiêu kinh tế. Mặt khác, do phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường, sẽ dẫn tới phân hoá giàu nghèo là không tránh khỏi. Vì vậy, để giải quyết mâu thuẫn trên, chính sách tài khoá phải thể hiện nội dung đ iều tiết thu nhập sao cho hợp lý.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com II. Bản chất, chức năng và vai trò của NSNN nói chung, của Hà Giang nói riêng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. 1. Bản chất và chức n ăng của NSNN nói chung. Nh ư trên đã trình bày, NSNN là qu ỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của Nh à nước, là công cụ vật chất quan trọng để đ iều tiết vĩ mô nền kinh tế - xã hội. Cho n ên có thể nói chức năng và nhiệm vụ cơ bản của NSNN là động viên hợp lý các nguồn thu (đ ặc biệt là thuế, phí, lệ phí). Đồng th ời tổ chức và qu ản lý chi tiêu NSNN, thực cân đối thu - chi. Tóm lại, NSNN có các chức năng, nhiệm vụ cơ bản sau đây: Một là, chức n ăng phân phối NSNN. Bộ máy Nhà nước muốn thực hiện được sự hoạt động của m ình một cách bình thường và ổn định đ ể thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ là quản lý mọi mặt của đời sống xã hội của một quốc gia thì nhất thiết phải có nguồn NSNN đảm bảo. Với quyền lực tối cao của mình, Nhà nước sử dụng các công cụ, các biện pháp bắt buộc các th ành viên trong xã hội cung cấp cho mình các nguồn lực tài chính cần thiết. Nhưng cơ sở để hình thành nguồn lực tài chính đó là từ sự phát triển kinh tế, phát triển sản xuất kinh doanh. Vì vậy, muốn động viên được nguồn thu NSNN ngày càng tăng và có hiệu quả th ì nền kinh tế nói chung, sản xuất kinh doanh nói riêng ph ải đ ược phát triển với tốc độ nhanh, bền vững và có hiệu quả cao. Vì vậy, Nhà nước trong quá trình quản lý kinh tế - xã hội phải nắm được quy
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com luật kinh tế và tôn trọng các quy luật kinh tế khách quan. Đồng thời phải bảo đảm hài hoà các quan hệ lợi ích của các chủ thể của nền kinh tế. Một NSNN vững mạnh là một ngân sách mà cơ chế phân phối của nó đảm bảo được sự cân đối trên cơ sở khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh nuôi dưỡng nguồn thu, trên cơ sở đó tăng đ ược thu để đ áp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước ngày càng tăng lên. Mặt khác, một NSNN vững mạnh còn phải thể hiện việc phân phối và qu ản lý chi đúng đắn, hợp lý và hiệu quả. Nhà nước sử dụng khối lư ợng tài chính từ nguồn NSNN để chi tiêu vào mục đ ích phát triển kinh tế - xã hội và chi tiêu cho sự hoạt động của bộ máy Nhà nước. Như vậy, chức năng của NSNN, ngoài việc động viên nguồn thu thì còn phải thực hiện quản lý và phân phối chi tiêu sao cho có hiệu quả. Đó cũng là một tất yếu khách quan. Từ sự phân tích trên đây, ta có th ể hiểu được bản chất của NSNN - đó là hệ thống các mối quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với các th ành viên trong xã hội, phát sinh trong quá trình Nhà nước huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính nhằm đảm bảo yêu cầu thực hiện trong các chức n ăng quản lý và điều h ành nền kinh tế - xã hội của Nhà nước. Hoạt động của NSNN luôn luôn gắn liền với thực hiện các chức n ăng của Nhà nước. Hai là, chức n ăng giám đốc quá trình huy động các nguồn thu và th ực hiện các kho ản chi tiêu. Thực hiện chức năng này, Nhà nước thông qua NSNN đ ể biết được nguồn thu - chi nào là cơ b ản của từng thời kỳ, từng giai đoạn và do đ ó có những giải pháp để
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com làm tốt thu - chi. Nhà nước đ ịnh ra cơ cấu thu - chi hợp lý ; theo dõi các phát sinh và những nhân tố ảnh hưởng đến thu- chi... Tóm lại, NSNN có hai chức năng cơ bản- chức năng phân phối và chức năng giám đốc. NSNN không thể cân đối được nếu như không thực hiện đầy đủ hai chức n ăng đó , bởi vì: n ếu không có sự giám đốc trong việc động viên khai thác hợp lý các nguồn thu và do đó sẽ dẫn đ ến tình trạng thất thu dưới nhiều hình thức. Nếu không thực hiện tốt chức năng phân phối thì cũng không thể động viên được nguồn thu cho NSNN. Chức năng phân phối và chức năng giám đốc của NSNN đều có vị trí và tầm quan trọng của nó. Do đó, cần phải coi trọng cả hai chức năng đó và tổ chức chỉ đạo đ ể các cơ quan chức năng thực hiện tốt hai chức năng đó của NSNN. 2. Quan điểm cơ b ản về quản lý và sử dụng NSNN. Để thực hiện tốt công tác quản lý và sử dụng NSNN, tuỳ theo chức năng, nhiệm vụ của từng cấp, từng ngành, cần phải quán triệt các quan điểm sau đây: + Trong chính sách tạo vốn của NSNN phải quán triệt tư tưởng không tận thu để bao chi, mà phải động viên nguồn thu ngân sách một cách hợp lý để đáp ứng nhu cầu chi trên cơ sở vừa bồi dưỡng và phát triển nguồn thu, vừa kiểm soát và tập trung khai thác một cách hợp lý và có hiệu quả các nguồn thu. + Thực hiện tốt công tác phân phối và sử dụng vốn NSNN theo nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả, chấm dứt tình trạng các khoản chi bao cấp tràn lan của cơ chế cũ trước đây. Thực hiện phương châm "Nhà n ước và nhân dân cùng làm".
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com + Thực hiện phương pháp cân đối ngân sách một cách khoa học để vừa phát huy tốt các nguồn lực bên trong và tranh thủ cao độ, có hiệu quả nguồn lực tài chính bên ngoài; vừa phù hợp với pháp luật của Nhà nư ớc ta, vừa phù hợp với thông lệ quốc tế và bảo đảm sự chủ động của NSNN. + Đổi mới chế độ phân cấp quản lý NSNN theo hướng giảm bớt chức năng quản lý kinh tế của chính quyền địa phương, tránh đ ể tình trạng phân tán và sử dụng kém hiệu quả nguồn vốn ngân sách. + Ban hành đồng bộ hoá và tiếp tục hoàn thiện luật NSNN. Đồng thời giáo dục, nâng cao trình độ cho toàn dân, cho các chủ thể của nền kinh tế cũng như trình độ chuyên môn nghiệp vụ của cơ quan chức năng trực tiếp làm công tác quản lý NSNN. Nghiêm ch ỉnh chấp hành luật NSNN. 3. Vai trò của NSNN trong các lĩnh vực kinh tế - chính trị - xã hội. Chúng ta biết rằng, trong cơ ch ế thị trường, mọi hoạt động kinh tế, sản xuất kinh doanh chủ yếu của các th ành ph ần kinh tế, các ngành kinh tế chủ yếu tuân theo sự điều tiết của các quy luật vốn có của thị trường. Nhận thức được đ iều đó, Nhà nước ta đã có những cơ ch ế, chính sách hạn chế sự can thiệp và kiểm soát trực tiếp đối với các hoạt động kinh tế, nhất là các ho ạt động sản xuất kinh doanh. Nhà nư ớc ta với chức năng của m ình là thực hiện quản lý hành chính kinh tế bằng các công cụ pháp luật, kế hoạch hoá và các chính sách do Nhà nước ban hành tuân theo pháp luật hiện hành do cơ quan quyền lực cao nhất là Quốc hội ban hành. Đó chính là sự đổi mới cơ bản về cơ chế quản lý của Nhà nước ta: từ chỗ quản lý, điều h ành nên kinh tế một cách trực tiếp đến chỗ quản lý và điều
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com hành mọi hoạt động kinh tế- xã hội thông qua việc tạo mọi đ iều kiện, môi trường, hành lang (trong đó có cả hành lang pháp lý) để cho nền kinh tế phát triển vừa tuân theo qui lụt kinh tế khách quan, vừa bảo đ ảm sự định hư ớng XHCN, nhằm nhanh chóng đ ạt được các mục tiêu mà Đảng ta đã đề ra trong các kỳ đại hội. Trong tất cả các công cụ để quản lý mọi hoạt động kinh tế- xã hội, Nh à n ước ta hết sức quan tâm đến công cụ NSNN, vì nó là yếu tố vật chất vô cùng quan trọng trong điều kiện của nền kinh tế thị trư ờng định hướng XHCN. Với cơ chế cũ trước đây, Nhà nước can thiệp sâu vào hoạt động kinh tế vi mô. Trong cơ chế mới- cơ chế thị trường các vấn đề của kinh tế sẽ được giải quyết theo qui luật của thị trường và các quan hệ cung- cầu. Nhà nước chỉ dùng các biện pháp về thuế, các khoản chi ngân sách để can thiệp nhằm ổn định nên kinh tế và phát triển theo mục tiêu đã định. Ho ạt động của NSNN gắn với hoạt động của nền kinh tế thị trường, do đó thu NSNN luôn luôn biến đổi và phụ thuộc vào nhịp độ phát triển kinh tế và hiệu quả kinh tế. Xu hướng chung là khi n ền kinh tế tăng trưởng sẽ làm tăng khả năng tăng khối lượng thu và ngư ợc lại. Tuy nhiên, đ iều cần lưu ý ở đây là m ức thu NSNN ph ải gắn với nhịp độ tăng của nền kinh tế, nếu tận thu quá mức sẽ dẫn tới tình trạng suy thoái do không kích thích được sản xuất và đ ầu tư. Trong bất kỳ tình huống nào, sức ép chi luôn luôn là gánh nặng cho NSNN. Đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi mà nền kinh tế chưa kịp phát triển, trong khi đó phải nhanh chóng giải quyết nhiều vấn đề bức xúc của xã hội. Bên cạnh đó chi NSNN còn b ị sức ép của tình trạng có lạm phát cao xẩy ra. Khi có lạm phát cao
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com thì khối lượng ngân sách tăng chậm h ơn nhu cầu chi, vì vậy nếu xử lý không tốt sẽ dẫn đến rối loạn, gây thiệt hại về nhiều mặt cho nền kinh tế. Tóm lại, NSNN có vai trò vô cùng quan trọng. Bởi lẽ NSNN có chức năng huy động nguồn lực tài chính để hình thành các qu ỹ tiền tệ tập trung, đ ảm bảo các nhu cầu chi tiêu của Nh à nước. Đồng thời NSNN còn thực hiện cân đối bằng tiền giữa các khoản thu và các khoản chi tiêu của Nh à n ước. Đây là vai trò cơ bản của NSNN mà b ất kỳ một quốc gia nào cũng phải thực hiện. NSNN là một công cụ quản lý quan trọng trong đ iều chỉnh nền kinh tế vĩ mô của đất nước, đ ặc biệt thể hiện rất rõ trong nền kinh tế thị trư ờng định hư ớng xã hội chủ nghĩa. Vai trò đó đ ã được thể hiện cụ thể ở các lĩnh vực sau: - Về kinh tế: Nhà nước tạo các môi trường và điều kiện để xây dựng cơ cấu kinh tế mới, kích thích phát triển sản xuất kinh doanh và chống độc quyền. NSNN đảm bảo cung cấp kinh phí đ ầu tư xây d ựng và nâng cấp cơ sở kết cấu hạ tầng, hình thành các doanh nghiệp Nhà nước thuộc các ngành kinh tế, các lĩnh vực kinh tế then chốt. Trên cơ sở đó từng bước làm cho kinh tế Nhà nước đ ảm đương được vai trò chủ đạo nền kinh tế nhiều thành ph ần. Mặt khác, trong những điều kiện cho phép thì nguồn kinh phí từ NSNN cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp thuộc các TPKT khác để các doanh nghiệp đ ó có cơ sở về tài chính tốt hơn và do đó có được phương hướng kinh doanh có hiệu quả hơn. - Về mặt xã hội: Thông qua hoạt động thu, chi NSNN cấp phát kinh phí cho tất cả các lĩnh vực hoạt động vì mục đích phúc lợi xã hội. Thông qua công cụ ngân
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com sách, Nhà nước có thể điều chỉnh các mặt hoạt động trong đời sống xã h ội như: Thông qua chính sách thuế đ ể kích thích sản xuất đối với những sản phẩm cần thiết cấp bách, đồng thời có thể hạn chế sản xuất những sản phẩm không cần khuyến khích sản xuất. Hoặc đ ể hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng h ợp lý. Thông qua nguồn vốn ngân sách để thực hiện h ình thức trợ cấp giá đối với các hoạt động thuộc chính sách dân số, chính sách việc làm, chính sách thu nh ập, chính sách bảo trợ xã hội v.v... - Về thị trường: Thông qua các khoản thu, chi NSNN sẽ góp phần bình ổn giá cả thị trường. Ta biết rằng, trong đ iều kiện kinh tế thị trư ờng, sự biến động giá cả đến mức gây ảnh hư ởng xấu đến sự phát triển nền kinh tế có nguyên nhân từ sự mất cân đối cung - cầu. Bằng công cụ thuế và dự trữ Nhà nước can thiệp đến quan hệ cung - cầu và bình ổn giá cả thị trường. Ho ạt động thu chi NSNN có mối quan hệ chặt chẽ với vấn đề lạm phát. Lạm phát là căn bệnh nguy hiểm đối với nền kinh tế. Lạm phát xảy ra khi mức chung của giá cả và chi phí tăng. Để kiềm chế được lạm phát tất yếu phải d ùng các biện pháp để hạ thấp giá, hạ thấp chi phí. Bằng biện pháp giải quyết tốt thu chi NSNN có thể kiềm chế, đẩy lùi được lạm phát, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. 4. Vai trò của NSNN trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang. Hà Giang là m ột tỉnh miền núi biên giới, trình độ dân trí thấp, đ iều kiện địa lý phức tạp, giao thông đ i lại khó kh ăn, lại có nhiều dân tộc cùng chung sống. Sau chiến tranh giải phóng dân tộc, tỉnh Hà Giang còn ch ịu hậu quả nặng nề của 10

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng

172 tài liệu

837 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.