Thông tin chuyên đề Tái cơ cấu kinh tế: Một năm nhìn lại

THÔNG TIN CHUYÊN<br /> <br /> T¸i c¬ cÊu kinh tÕ: mét n¨m nh×n l¹i<br /> ECONOMIC RESTRUCTURING:<br /> ONE YEAR OVERVIEW<br /> Không ư c phép s d ng b t c tài li u nào do Vi n Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) xu t b n<br /> vào m c ích thương m i n u chưa ư c FES ng ý b ng văn b n<br /> Commercial use of all media published by the Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) is not permitted<br /> without the written consent of the FES<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN TƯ LI U<br /> i n tho i – Fax: (04) 37338930<br /> E-mail: vnep@mpi.gov.vn<br /> <br /> M CL C<br /> I. KHÁI NI M TÁI CƠ C U KINH T VÀ B I C NH TÁI CƠ C U KINH<br /> T T I VI T NAM ................................................................................................. 2<br /> 1.<br /> <br /> Quan ni m v tái cơ c u kinh t ....................................................................... 2<br /> <br /> 2.<br /> <br /> B i c nh tái cơ c u kinh t t i Vi t Nam .......................................................... 5<br /> <br /> II.<br /> TH C TR NG M T NĂM TRI N KHAI TÁI CƠ C U KINH T T I<br /> VI T NAM ............................................................................................................... 8<br /> 1. Ch trương, chính sách liên quan n tái cơ c u kinh t , chuy n i mô hình<br /> tăng trư ng.............................................................................................................. 8<br /> 2. Nh ng bi n pháp c th nh m th c hi n m c tiêu tái cơ c u kinh t , chuy n i<br /> mô hình tăng trư ng.............................................................................................. 12<br /> 2.1. Tái cơ c u<br /> <br /> u tư v i tr ng tâm là<br /> <br /> u tư công ........................................ 13<br /> <br /> 2.2. Tái cơ c u doanh nghi p nhà nư c ........................................................... 20<br /> 2.3. Cơ c u l i th trư ng tài chính v i tr ng tâm là tái cơ c u h th ng ngân<br /> hàng thương m i................................................................................................ 27<br /> III.<br /> ÁNH GIÁ CHUNG SAU M T NĂM TH C HI N TÁI CƠ C U KINH<br /> T VÀ M T S BÀI H C RÚT RA.................................................................... 32<br /> 1.<br /> <br /> M ts<br /> <br /> ánh giá chung ................................................................................... 32<br /> <br /> 2.<br /> <br /> M t s bài h c rút ra và khuy n ngh ............................................................. 36<br /> <br /> SUMMARY: ECONOMIC RESTRUCTURING: ONE YEAR OVERVIEW ... 43<br /> TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................ 51<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN TƯ LI U – S<br /> <br /> 3/2013<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> TÁI CƠ C U KINH T : M T NĂM NHÌN L I<br /> Tháng 10 năm 2011, H i ngh Trung ương 3 (khóa XI) ã bàn và quy t nh tái<br /> cơ c u n n kinh t g n v i i m i mô hình tăng trư ng, theo hư ng nâng cao ch t<br /> lư ng, hi u qu và s c c nh tranh. Theo ó, trong 5 năm t i, vi c cơ c u l i n n kinh<br /> t t p trung vào 3 lĩnh v c quan tr ng nh t là: Tái cơ c u u tư v i tr ng tâm là u<br /> tư công; Cơ c u l i th trư ng tài chính v i tr ng tâm là tái cơ c u h th ng ngân hàng<br /> thương m i; Tái cơ c u doanh nghi p nhà nư c. B K ho ch và<br /> u tư ã ư c<br /> Chính ph giao so n th o<br /> án t ng th Tái cơ c u n n kinh t g n v i i m i mô<br /> hình tăng trư ng. Ngày 19/2/2013, Th tư ng Chính ph ã ký phê duy t<br /> án t ng<br /> th tái cơ c u kinh t g n v i chuy n i mô hình tăng trư ng theo hư ng nâng cao<br /> ch t lư ng, hi u qu và năng l c c nh tranh giai o n năm 2013 – 2020. Trong hơn<br /> m t năm qua, các B , Ngành, t ch c và cơ quan liên quan ã có nhi u ho t ng và<br /> phương hư ng<br /> th c hi n ch trương này. Tuy nhiên, quá trình tái cơ c u còn c n<br /> gi i quy t và vư t qua nhi u v n<br /> t ư c m c tiêu<br /> ra. Chuyên<br /> này t p<br /> trung rà soát l i m t năm th c hi n quy t nh v Tái cơ c u n n kinh t nh ng vi c<br /> ã làm ư c, ch ra nh ng khó khăn, vư ng m c ang g p ph i, ng th i,<br /> xu t<br /> m t vài gi i pháp kh c ph c trong th i gian t i.<br /> I. KHÁI NI M TÁI CƠ C U KINH T<br /> KINH T T I VI T NAM<br /> <br /> VÀ B I C NH TÁI CƠ C U<br /> <br /> 1. Quan ni m v tái cơ c u kinh t<br /> a. Cơ c u kinh t là gì?<br /> Theo C.Mác, cơ c u kinh t c a xã h i là toàn b nh ng quan h s n xu t phù<br /> h p v i quá trình phát tri n nh t nh c a các l c lư ng s n xu t v t ch t. Mác ng<br /> th i nh n m nh, khi phân tích cơ c u, ph i chú ý n c hai khía c nh là ch t lư ng và<br /> s lư ng, cơ c u chính là s phân chia v ch t và t l v s lư ng c a nh ng quá trình<br /> s n xu t xã h i. Như v y, cơ c u kinh t là t ng th các ngành, lĩnh v c, b ph n kinh t v i<br /> v trí, t tr ng tương ng c a chúng và m i quan h h u cơ tương i n nh h p thành.<br /> Khi phân tích cơ c u kinh t , ngư i ta thư ng d a trên hai phương di n, g m:<br /> khía c nh v t ch t kĩ thu t và kinh t xã h i c a cơ c u. V m t v t ch t xã h i, các<br /> y u t c th bao g m: Cơ c u theo ngành ngh , lĩnh v c kinh t ph n ánh s lư ng,<br /> v trí, t tr ng các ngành, lĩnh v c, b ph n c u thành n n kinh t ; Cơ c u theo quy<br /> mô, trình<br /> kĩ thu t, công ngh c a các lo i hình t ch c s n xu t ph n ánh ch t<br /> lư ng các ngành, lĩnh v c, b ph n c u thành n n kinh t ; Cơ c u kinh t theo vùng<br /> lãnh th ph n ánh kh năng k t h p, khai thác tài nguyên, ti m l c kinh t -xã h i c a<br /> các vùng ph c v cho m c tiêu phát tri n n n kinh t qu c dân th ng nh t.<br /> Phương di n th hai, xét theo cơ c u kinh t v m t kinh t -xã h i, bao g m: Cơ<br /> c u theo các thành ph n kinh t ph n ánh kh năng khai thác năng l c t ch c s n<br /> xu t kinh doanh c a m i thành viên xã h i; Cơ c u kinh t theo trình<br /> phát tri n c a<br /> quan h hàng hoá ti n t . Nó ph n ánh kh năng gi i quy t m i quan h và s tác ng qua<br /> l i gi a các ngành, lĩnh v c và các b ph n h p thành n n kinh t qu c dân th ng nh t.<br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN TƯ LI U – S<br /> <br /> 3/2013<br /> <br /> 2<br /> <br /> T nh ng y u t trên, có th th y, m t cơ c u kinh t h p lý s có kh năng t o<br /> ra quá trình tái s n xu t m r ng, áp ng các i u ki n: phù h p các quy lu t khách<br /> quan; ph n ánh kh năng khai thác s d ng ngu n l c kinh t trong nư c và áp ng<br /> yêu c u h i nh p v i qu c t và khu v c, nh m t o ra s cân i, phát tri n b n v ng;<br /> phù h p xu th kinh t , chính tr c a khu v c và th gi i.<br /> b. Yêu c u<br /> <br /> t ra v i tái cơ c u kinh t<br /> <br /> Yêu c u tái cơ c u n n kinh t , chuy n i mô hình tăng trư ng ư c t ra trong<br /> Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i giai o n năm 2011 - 2020 mà i h i ng l n<br /> th XI thông qua, trong ó xác nh rõ: th c hi n cơ c u l i n n kinh t , tr ng tâm là<br /> cơ c u l i các ngành s n xu t và d ch v phù h p v i các vùng; thúc y cơ c u l i<br /> doanh nghi p và i u ch nh chi n lư c th trư ng; tăng nhanh giá tr n i a, giá tr gia<br /> tăng và s c c nh tranh c a s n ph m, doanh nghi p và c a n n kinh t ; phát tri n kinh<br /> t trí th c. G n phát tri n kinh t v i b o v môi trư ng phát tri n kinh t xanh. Chi n<br /> lư c xác nh: “Chuy n i mô hình tăng trư ng t ch y u phát tri n theo chi u r ng<br /> sang phát tri n h p lý gi a chi u r ng và chi u sâu, v a m r ng quy mô v a chú<br /> tr ng nâng cao ch t lư ng, hi u qu , tính b n v ng”.<br /> Hai khái ni m “tái cơ c u kinh t ” và “chuy n i mô hình tăng trư ng” ã ư c<br /> gi i truy n thông, nghiên c u kinh t và ho ch nh chính sách s d ng ph bi n<br /> trong nhi u năm qua.<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN TƯ LI U – S<br /> <br /> 3/2013<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> Hình 1: Chuy n<br /> <br /> i mô hình tăng trư ng<br /> <br /> Ngu n: K y u di n àn kinh t mùa xuân (2012)- y ban Kinh t c a Qu c<br /> h i và UNDP t i Vi t Nam<br /> Theo quan i m c a TS. Nguy n ình Cung, chuy n i mô hình tăng trư ng<br /> hi n nay v b n ch t là thay i ng l c c a tăng trư ng kinh t ; năng su t lao ng,<br /> hi u qu s d ng các ngu n l c ph i ư c c i thi n<br /> d n thay th s lư ng u tư,<br /> lao ng, tài nguyên thiên nhiên và tr thành ng l c c a tăng trư ng kinh t .<br /> Như v y, c th hơn, tái cơ c u kinh t là1 quá trình phân b l i ngu n l c (trư c<br /> h t là v n u tư) trên ph m vi qu c gia nh m c i thi n và nâng cao hi u qu s d ng<br /> các ngu n l c nói riêng và c a tòan b n n kinh t nói chung (bao g m hi u qu k<br /> thu t và hi u qu phân b ).<br /> làm ư c i u ó, v chính sách, c n c i thi n và nâng<br /> cao ch t lư ng môi trư ng kinh doanh ( n nh kinh t vĩ mô, phát tri n h t ng, phát<br /> tri n ngu n nhân l c và c i cách th ch , v.v…)<br /> cơ ch th trư ng ư c v n hành<br /> t t và phát huy y<br /> hi u l c trong huy ng và phân b ngu n l c. Kh i ng c a<br /> tái cơ c u kinh t ph i là i m i h th ng òn b y khuy n khích, thúc y ngu n l c<br /> phân b<br /> n nh ng nơi s d ng có hi u qu cao hơn, ng th i, bu c các doanh<br /> nghi p, các nhà u tư ph i i m i cách th c s d ng ngu n l c, i m i cách th c<br /> qu n lý, v.v...<br /> nâng cao hi u qu , năng cao năng su t và nâng cao năng l c c nh<br /> tranh. Như v y, thay i th ch , thay i t o l p h th ng òn b y phù h p chính là<br /> kh i u c a quá trình tái cơ c u kinh t .<br /> <br /> 1<br /> <br /> TS. Nguy n ình Cung, K y u di n àn kinh t mùa xuân (2012)- y ban Kinh t c a Qu c h i và<br /> UNDP t i Vi t Nam)<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN TƯ LI U – S<br /> <br /> 3/2013<br /> <br /> 4<br /> <br />