PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA –TRUNG QUỐC GVHD:PGS.TS T RƯƠNG QUANG THÔNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
ĐỀ TÀI:
PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA
TRƯỜNG HỢP TRUNG QUỐC
GVHD : PGS.TS Trương Quang Thông
SVTH : Nhóm 8 – K22- Ngân hàng Đêm 2
TP.HCM, 03/ 2014
PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA –TRUNG QUỐC GVHD:PGS.T S T RƯƠNG QUANG THÔNG
LỜI MỞ ĐẦU
Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới với một tốc độ tăng trưởng thần kỳ qua các năm,
được kỳ vọng sẽ vượt qua Hoa Kỳ trong một vài thập kỷ tới đây để dành vị trí nền kinh tế lớn
nhất thế giới. Nền kinh tế Trung quốc chỉ thực sự bắt đầu tăng trưởng vượt bậc kể từ năm 1990
sau khi đất nước này tiến hành cải cách với sự thành lập của các đặc khu kinh tế. Quốc gia này
hiện đang có mối quan hệ thương mại ngày càng chặt chẽ với cả khối các quốc gia phát triền và
đang phát triển trên toàn cầu.
Tuy nhiên theo nhiều chuyên gia kinh tế thế giới, hiện nay nền kinh tế Trung Quốc đang phát
triển quá nóng và tồn tại trong nó nhiều rủi ro về kinh tế, chính trị lẫn xã hội. Chính phủ Trung
Quốc cũng đang phải vật lộn để duy trì tăng trưởng cho nền kinh tế mà không làm ảnh hưởng tới
tăng trưởng tiêu dùng trong nước, cũng như không làm bùng phát tình trạng lạm phát. Chính điều
đó làm dấy lên một nhu cầu bức thiết về đánh giá rủi ro quốc gia của Trung Quốc, giúp các nhà
đầu tư, kinh doanh cũng như Chính phủ các quốc gia có một cái nhìn tổng quát hơn trong các
quyết định giao thương với Trung Quốc.
Xuất phát từ mục đích trên, chúng tôi xin chọn đề tài nghiên cứu “Phân tích rủi ro quốc gia –
Trường hợp Trung Quốc”. Do kiến thức còn hạn hẹp, nhóm rất mong ý kiến đóng góp quý báu
từ Thầy. Xin chân thành cám ơn Thầy.
PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA –TRUNG QUỐC GVHD:PGS.T S T RƯƠNG QUANG THÔNG
MỤC LỤC
1.Khái niệm rủi ro quốc gia..........................................................................................................1
1.2 Phân loại rủi ro quốc gia.........................................................................................................2
1.3 Những nguyên nhân gây ra rủi ro quốc gia ............................................................................4
1.4 Vai trò của việc đánh giá rủi ro quốc gia ................................................................................6
1.5 Các phương pháp đánh giá rủi ro quốc gia.............................................................................6
1.5.1 Phân tích định tính: ..........................................................................................................6
1.5.2 Phân tích định lượng:.......................................................................................................8
CHƯƠNG II : PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA TRUNG QUỐC.............................................10
2.1 Tổng quan tình hình kinh tế, chính trị và xã hội của Trung Quốc...................................10
2.1.1 Về kinh tế .................................................................................................................10
2.1.2 Về chính trị và ngoại giao ........................................................................................12
2.1.3 Về các vấn đề xã hội ................................................................................................14
2.2 Phân tích rủi ro quốc gia Trung Quốc .............................................................................15
2.2.1 Rủi ro kinh tế .................................................................................................................15
2.2.2 Rủi ro tài chính ..............................................................................................................21
2.2.3 Rủi ro chính trị...............................................................................................................22
2.2.4 Một số rủi ro xã hội khác ...............................................................................................23
2.3 Tóm lược rủi ro quốc gia Trung Quốc..................................................................................25
CHƯƠNG III: ĐÁNH GIÁ XẾP HẠNG TÍN NHIỆM TRUNG QUỐC VÀ KHUYẾN NGHỊ
KHI ĐẦU TƯ, KINH DOANH VỚI TRUNG QUỐC ..................................................................26
3.1 Xếp hạng Trung Quốc của các tổ chức xếp hạng quốc tế ...................................................26
3.2. Các khuyến nghị khi đầu tư, kinh doanh với Trung Quốc ..................................................27
KẾT LUẬN ....................................................................................................................................32
1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ RỦI RO QUỐC GIA
1.Khái niệm rủi ro quốc gia
Bối cảnh xuất hiện thuật ngữ “ Rủi ro quốc gia”
Xét trong bối cảnh toàn cầu hóa, sự phát triển kinh tế không còn giới hạn bởi các đường biên
quốc gia thì việc dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế đến những khu vực có điều kiện kinh
doanh hấp dẫn không còn là vấn đề quá xa lạ. Thách thức xuất hiện khi mỗi quốc gia đều có hệ
thống chính trị và pháp lý đặc trưng, và những nền tảng này góp phần vào việc tạo nên chiến
lược kinh doanh của các doanh nghiệp. Các nhà quản lý điều hành doanh nghiệp cần đưa ra
đường lối phù hợp với những luật pháp và quy định áp dụng với giao dịch kinh doanh tại mỗi
quốc gia. Lấy ví dụ, việc chính phủ các quốc gia áp thuế nhập khẩu khiến cho rất nhiều công ty
chọn cách gia nhập thị trường nước ngoài bằng con đường đầu tư FDI thay vì xuất khẩu. Tuy
vậy, những đặc trưng trong hệ thống pháp luật và chính trị ở các quốc gia cũng góp phần tạo nên
cơ hội kinh doanh cho các công ty. Trợ cấp ưu đãi, ủng hộ của chính phủ, sự bảo vệ đối với cạnh
tranh,.. tất cả những thuận lợi này giúp làm giảm chi phí và ảnh hưởng đến việc hoạch định chiến
lược kinh doanh.
Rất nhiều chính phủ các quốc gia khuyến khích các công ty đa quốc gia đầu tư vào đất nước
mình và sử dụng lao động tại địa phương bằng hình thức giảm thuế hoặc ưu đãi về tiền mặt. Để
tận dụng được các cơ hội và tối thiểu hóa rủi ro, các nhà quản lý cần xây dựng vốn hiểu biết về
khu vực kinh tế nhà nước, bối cảnh chính trị, cũng như hệ thống pháp lý ở các quốc gia mà
doanh nghiệp dự kiến hoạt động kinh doanh. Họ cũng cần phải xây dựng các kỹ năng để tương
tác có hiệu quả với các cơ quan hành chính ở đất nước đó. Những động thái về chính trị hoặc
pháp luật có thể gây tổn hại tới lợi nhuận trong kinh doanh, ngay cả khi chúng không cố ý. Các
bộ luật có thể quá chặt chẽ hoặc có thể dẫn tới những hậu quả không mong muốn. Rất nhiều
trường hợp các bộ luật dành ưu tiên cho nước sở tại – là đất nước nơi mà hoạt động kinh doanh
trực tiếp diễn ra.
Từ những thực tế phát sinh do sự khác biệt mang tính đặc trưng ở mỗi quốc gia trong quá trình
kinh doanh, thuật ngữ rủi ro quốc gia xuất hiện và trở thành một trong những yếu tố tác động đến
quá trình dịch chuyển dòng vốn. Thuật ngữ rủi ro quốc gia được sử dụng gắn với quá trình đầu tư
và chu chuyển dòng vốn quốc tế và được phân tích từ viễn cảnh của nhà đầu tư nước ngoài. Rủi
PHÂN TÍCH RỦI RO QUỐC GIA –TRUNG QUỐC GVHD:PGS.T S T RƯƠNG QUANG THÔNG
2
ro quốc gia lúc này được hiểu là nguy cơ đối mặt với thiệt hại hoặc những chống đối đối với hoạt
động kinh doanh và lợi nhuận của một doanh nghiệp bắt nguồn từ hệ thống chính trị và/hoặc môi
trường pháp lý của một quốc gia.
Khái niệm rủi ro quốc gia:
Theo Bourke (1990), “Rủi ro quốc gia là khả năng của một quốc gia để tạo ra đủ dự trữ ngoại hối
để đáp ứng cho những nghĩa vụ nợ bên ngoài . Những yếu tố quan trọng của rủi ro quốc gia là
tình trạng hoạt động mậu dịch (xuất khẩu trừ nhập khẩu chia cho GNP) và mức độ nợ nước
ngoài.”
Roy (1994) đã bổ sung định nghĩa này và mô tả rủi ro nợ của chính phủ. Đây là những khả năng
tiềm tàng đối với những mất mát tài chính mà có nguồn gốc từ các sự kiện kinh tế hay chính trị.
Rủi ro quốc gia là một định nghĩa rộng hơn của rủi ro tín dụng và cho vay xuyên biên giới. Khi
thuật ngữ rủi ro quốc gia được sử dụng trong cho vay xuyên biên giới và người đi vay là chính
phủ thì rủi ro quốc gia được biết đến như là rủi ro thể chế hay rủi ro tín dụng quốc gia.
Trong khía cạnh tài chính, khi mà một quốc gia không hoàn thành được nhiệm vụ đề ra thì nó sẽ
gây hại đến hoạt động của tất cả các công cụ tài chính khác trong quốc gia đó cũng như đến
những quốc gia mà nó có quan hệ. Trường hợp này cụ thể áp dụng cho cổ phiếu, trái phiếu, quỹ
tương hỗ, quyền chọn và hợp đồng tương lai mà được phát hành trong một quốc gia cụ thể. Trên
khía cạnh này rủi ro quốc gia có thể xem như là những tác động mang tính quốc gia đến thu nhập
từ đầu tư. Tức là nó để cập đến khả năng “tăng giá” tiềm tàng và rủi ro “giảm giá” và khi đó, rủi
ro quốc gia sẽ được lượng hóa bằng phương sai thu nhập.
1.2 Phân loại rủi ro quốc gia
1.2.1 Rủi ro kinh tế
Là một sự thay đổi đáng kể trong cơ cấu kinh tế hay tỷ lệ tăng trưởng mà tạo ra một thay đổi chủ
yếu trong thu nhập kỳ vọng của một nhà đầu tư. Rủi ro này phát sinh từ khả năng tiềm tang của
những thay đổi bất lợi trong mục tiêu của các chính sách kinh tế chủ yếu ( chính sách tài khóa,
chính sách quốc tế, chính sách phân bổ của cải cách hay chính sách sản xuất) hay phát sinh từ