Tiểu luận: "Tình hình hoạt động của hệ thống tín dụng nông nghiệp Việt Nam"

Chia sẻ: Le Nguyen | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

370
lượt xem 178
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam, nông nghiệp được coi là nền móng cho sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế, đặc biệt khi Việt Nam thực hiện chính sách mở cửa, gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO). Thương mại nông nghiệp đã đóng góp lớn vào nguồn thu ngoại tệ, tăng thu nhập cho khu vực nông nghiệp, cải thiện đời sống của người dân nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: "Tình hình hoạt động của hệ thống tín dụng nông nghiệp Việt Nam"

TRƯỜNG …………………. KHOA………………………. ----- ----- Tiểu luận Đề tài: Tình hình hoạt động của hệ thống tín dụng nông nghiệp Việt Nam 1
MỤC LỤC PHẦN 1: MỞ ĐẦU.................................................................. 3 1.1.Tính cấp thiết của đề tài ..................................................... 3 PHẦN 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................... 5 2.1 Phương pháp thu thập thông tin ......................................... 5 PHẦN 4: KẾT LUẬN............................................................ 27 Danh Sách Chữ Viết Tắt ........................................................ 28 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 29 2
PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1.1.Tính cấp thiết của đề tài Trong chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam, nông nghiệp được coi là nền móng cho sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế, đặc biệt khi Việt Nam thực hiện chính sách mở cửa, gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO). Thương mại nông nghiệp đã đóng góp lớn vào nguồn thu ngoại tệ, tăng thu nhập cho khu vực nông nghiệp, cải thiện đời sống của người dân nông thôn. Một trong những điều kiện công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp để phát triển kinh tế nông thôn là phải tích lũy tư bản để có thể tái sản xuất mở rộng. Trong đó, tín dụng chính thống cho nông nghiệp là công cụ chủ yếu, hiệu quả kích thích các hoạt động tạo thu nhập, giúp người nông dân có vốn đầu tư và tái sản xuất mở rộng, từ đó giúp người nông dân vượt khỏi đói nghèo và vươn lên làm giàu. Tín dụng rất cấn thiết đối với các hộ nông nghiệp nhỏ ở nông thôn so với các nghề khác bởi vì khoảng thời gian giữa lúc sử dụng đầu vào và mùa thu hoạch dài, trong quá trình sản xuất gặp phải rất nhiều rủi ro. Điều đó liên quan đến cả kinh phí mua đầu vào (giống, thuê làm đất,…) lẫn lao động. Đối với các hộ nhỏ yêu cầu vốn lưu động đó rất khó có thể tìm thấy từ nguồn tiền tiết kiệm và cần phải tiếp cận nguồn tín dụng ngắn hạn. Trong những năm gần đây, tín dụng Việt Nam đặc biệt là tín dụng chính thống cho nông nghiệp đã có những bước phát triển đáng kể về quy mô, nguồn vốn, đối tượng vay vốn… Đạt được những thành công đó là nhờ có hệ thống ngân hàng cùng các tổ chức tín dụng như: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, ngân hàng chính sách xã hội, quỹ tín dụng nhân dân,… đã tạo thành kênh huy động vốn cho vay tại chỗ đưa nguồn vốn đến những hộ nông dân có nhu cầu, từ đó có cơ hội vươn lên phát triển sản xuất, thoát nghèo và làm giàu. Theo đánh giá của các ngân hàng trong 3 năm gần đây, tín dụng nông nghiệp - nông thôn tuy đã có những bước phát triển đáng kể nhưng số vốn mà các tổ chức tín dụng đã cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp – nông thôn mỗi năm vẫn còn quá nhỏ so với nhu cầu thực tế. Cần phải có một hệ thống tín dụng nông thôn vững mạnh để đáp ứng được nhu cầu vốn cho nông nghiệp tạo nên đà phát triển kinh tế nông thôn. Xuất phát từ vấn đề trên chúng em chọn đề tài “tình hình hoạt động của hệ thống tín dụng nông nghiệp Việt Nam ” làm đề tài nghiên cứu của chúng em. 3
1.2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung: Tìm hiểu hoạt động của hệ thống tín dụng cho nông nghiệp ở Việt Nam Mục tiêu cụ thể: + Nhu cầu về vốn trong hoạt động nông nghiệp + Tình hình hoạt động của hệ thống tín dụng nông nghiệp Việt Nam trong thời gian qua 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 1.3.1. Đối tượng: Hệ thống tín dụng chính thống cho cho nông nghiệp nông thôn (chủ yếu là các tổ chức tín dụng chính thống tại Việt Nam: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn (NH NN&PTNT hay VBARD) và Ngân hàng chính sách Xã hội (VBSP), Quỹ tín dụng nhân dân. 1.3.2. phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Thông tin trong đề tài được thu thập tổng hợp ở Việt Nam - Về thời gian: Số liệu được sử dụng trong nghiên cứu của đề tài là số liệu do điều tra thu thập thông tin từ internet trong năm 2005-2010, các số liệu đã được công bố. 4
PH ẦN 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 Phương pháp thu thập thông tin Thu thập số liệu, thông tin thứ cấp: Các tài liệu liên quan đến mục tiêu nghiên cứu đã được công bố, lấy từ sách, báo và trên internet . 2.2 Phương pháp phân tích số liệu Phương pháp thống kê so sánh: so sánh quy mô, cơ cấu vốn, nhu cầu vốn, tình hình phát triển của tín dụng chính thống cho nông nghiệp qua các năm từ 2005-2009. Mục tiêu Phương pháp Kết quả Nhu cầu về vốn trong Thu thập thông Nhu cầu về vốn hoạt động nông nghiệp tin, phân tích đánh giá hiện nay càng tăng Tình hình họat động của Thu thập thông Thực trạng họat hệ thống tín dụng cho nông tin, phân tích quy mô, động tín chính thống nghiệp nông thôn ở Việt Nam tình hình biến động và cho nông nghiệp hiện trong thời gian qua các yếu tố ảnh hưởng nay. Thành tựu và hạn chế của hệ thống tín dụng 5
PHẦN 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Thị trường tín dụng nông thôn ở Việt Nam ngự trị bởi h a i ngân hàng quốc doanh là ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn (NH NN&PTNT hay VBARD), ngân hàng chính sách xã hội (VBSP) và hệ thống các quỹ tín dụng nhân dân. 3.1. Tình hình kinh tế nông nghiệp Việt Nam năm 2009 * Sản xuất nông nghiệp phát triển và tăng trưởng khá. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản năm 2009 ước tăng 4,2% so năm 2008 (năm 2008 tăng 5,6%), trong đó nông nghiệp tăng 3,5%, lâm nghiệp tăng 2,8% và thủy sản tăng 4,5%. Trong bối cảnh có nhiều khó khăn do thiên tai lớn gây thiệt hại nặng nề, nhất là ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, thì đây là điều rất đáng ghi nhận, song hạn chế vẫn còn nhiều. * Trong trồng trọt, sản lượng lúa cả năm ước đạt 39,3 triệu tấn, là mức cao nhất từ trước đến nay và tăng hơn nửa triệu tấn so với năm 2008. Mặc dù diện tích gieo cấy giảm do rét đậm trong vụ đông xuân các tỉnh phía Bắc và ảnh hưởng của mưa lũ lớn trong vụ hè thu và vụ mùa, nhưng nhờ năng suất lúa tăng nên sản lượng tăng cả 3 vụ trong năm. Sản xuất ngô tiếp tục phát triển toàn diện cả diện tích, năng suất nên sản lượng tăng khoảng 400 nghìn tấn so với năm 2008. * Sản lượng lương thực có hạt năm 2009 đạt trên 44 triệu tấn, tăng khoảng 700 nghìn tấn so với năm 2008, là mức cao nhất từ trước đến nay. Lương thực bình quân nhân khẩu đạt khoảng 513 kg/người, tăng 11 kg so với năm 2008 (502kg), dù dân số tăng hơn 1 triệu người. Do đó an ninh lương thực quốc gia được bảo đảm ổn định trong mọi tình huống. Lượng gạo xuất khẩu cả năm đạt hơn 6 triệu tấn, tăng 33% so với năm 2008. Thiếu đói giáp hạt giảm 31% về số hộ, giảm 27,6% về số khẩu so với năm 2008, dù thiên tai, bão lũ gây thiệt hại nặng nề hơn. Sản xuất rau, màu, cây công nghiệp, cây ăn quả tiếp tục phát triển và tăng trưởng khá. Sản lượng cà-phê nhân vượt 1 triệu tấn, cao su mủ khô trên 700 tấn… * Chăn nuôi phát triển toàn diện cả về gia súc, gia cầm. Giá trị sản xuất chăn nuôi năm 2009 ước tăng 7,5% và cao hơn tốc độ tăng năm 2008 (6%) và các năm trước đó. * Lâm nghiệp vẫn phát triển trong khó khăn. Diện tích trồng rừng tập trung đạt trên 220 nghìn ha, tăng 5% so với năm 2008, sản lượng gỗ khai thác đạt 3.520 nghìn m3. 6
Tuy bão lũ nhiều, nhưng nuôi trồng và đánh bắt thủy sản vẫn phát triển và tăng trưởng tốt. Sản lượng thủy sản cả năm đạt trên 4,9 triệu tấn, tăng 4,5% so với năm 2008, trong đó sản lượng nuôi trồng đạt 2,6 triệu tấn, sản lượng đánh bắt trên 2,3 triệu tấn, đều cao hơn năm 2008. Sản xuất thủy sản không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, mà còn tăng số lượng xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm ước đạt 4,3 tỉ USD, mức cao nhất từ trước đến nay và tăng so với năm 2008. Tuy nhiên, hạn chế của nông, lâm nghiệp và thủy sản 2009 là tính bền vững chưa cao. Trong sản xuất, xu hướng tự phát chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi còn phổ biến. Diện tích lúa vụ thu đông (vụ 3 ở vùng đồng bằng sông Cửu Long) vẫn phát triển tự phát, chưa ổn định. Sản lượng các cây trồng khác tăng – giảm không ổn định, nhất là cây vụ đông ở vùng đồng bằng sông Hồng, như cây bông, mía, cà-phê, cao-su… Chăn nuôi trâu, bò đều giảm và tình trạng nhập bò ngoại (Thái Lan) với số lượng lớn không qua kiểm dịch đang tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh, nhưng chưa có biện pháp quản lý của các ngành, các địa phương. Nuôi trồng và khai thác thủy sản vẫn chưa ổn định cả về diện tích mặt nước, kỹ thuật, con giống, ngư trường, ngư cụ, tàu thuyền… nên tốc độ tăng trưởng đã chậm lại so với các năm trước. 3.2. Nhu cầu về vốn trong hoạt động nông nghiệp Khu vực nông nghiệp, nông thôn Việt Nam chiếm hơn 70% dân số nhưng chỉ chiếm 17% tổng dư nợ cho vay nền kinh tế của hệ thống tổ chức tín dụng. Kinh tế thị trường phát triển, nông nghiệp, nông thôn và người nông dân càng khó có cơ hội tiếp cận với các nguồn tài chính - tín dụng, tuy nhiên nguồn tín dụng đó hầu như chưa đáp ứng được nhu cầu vốn hiện tại của người dân hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Nguồn tài chính đầu tư cho nông nghiệp nông thôn hiện nay chưa được tương xứng với quy mô và tầm quan trọng của nông nghiệp. Trong sản xuất nông nghiệp với chu kỳ sản xuất kinh doanh dài, quá trình sản xuất lại có thể gặp nhiều rủi ro do khi toến hành sản xuất luôn cần một khoản vốn nhất định (cần nguồn vốn lớn). Nhưng đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ, những hộ gia đình không thể tự đáp ứng được nhu cầu vốn đó. Người nông dân Việt Nam với thu nhập thấp (khoảng 800.000 đ/người/tháng), trong khi đó tình hình biến động của giá cả và lạm luôn có xu hướng tăng cao thì khả năng tích lũy của những người nông 7
Theo các chuyên gia, tăng trưởng tín dụng trong ngành nông - lâm - ngư nghiệp thời gian qua tuy có tốc độ nhanh nhưng mới đáp ứng khoảng 40% nhu cầu vay vốn của các tổ chức kinh tế và hộ gia đình. Tỷ lệ hộ nông dân được vay vốn chỉ đạt khoảng 70% và gặp nhiều vướng mắc trong quy định về thế chấp, thu hồi nợ. Thực tế cho thấy, do các kênh tín dụng còn phân tán, việc cho vay ưu đãi được thực hiện qua nhiều đầu mối (Quỹ tín dụng nhân dân, Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT, Ngân hàng Chính sách Xã hội) với nhiều mức lãi suất cho vay khác nhau nên khách hàng thiếu thông tin đầy đủ để tiếp cận khoản vay ưu đãi. Thêm nữa, nhu cầu vay cao nhưng ngân hàng không đáp ứng nổi. Điển hình như làng nghề xã Chuyên Mỹ (Phú Xuyên - Hà Nội), nhu cầu vay vốn phát triển sản xuất lên tới 50 tỉ đồng, trong khi quỹ tín dụng của xã có số dư nợ cho vay 11 tỉ đồng, vốn vay của Agribank khoảng 7 tỉ đồng. Vì thế, người dân cần vốn phải đi vay ngoài với lãi suất cao. Đối với những hộ làm kinh tế trang trại, tuy mức vay không thế chấp khoảng 10 triệu đồng, nhưng vẫn còn thấp so với nhu cầu để phát triển sản xuất. Đặc biệt, trong việc tiếp cận nguồn tín dụng nông thôn, nhiều hộ nông dân phản ánh tình trạng “cò” tín dụng làm khó người vay. Thêm vào đó, cán bộ ngân hàng nhiều nơi vẫn coi giá trị tài sản bảo đảm tiền vay là điều kiện tiên quyết khi xem xét cho vay mà không tính đến hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của người vay... Gia đình ông Nguyễn Văn Huệ ở thôn Lại Hoàng (Gia Lâm - Hà Nội) vay 20 triệu đồng từ quỹ Hội Phụ nữ để đầu tư phát triển chăn nuôi. Tuy nhiên, do chưa nắm vững kỹ thuật, lại gặp nhiều rủi ro nên gia đình ông đã trắng tay. Nợ cũ chưa trả xong, tài sản thế chấp không còn nên ông không thể vay tiếp. ông than thở: “Khi chưa thể hoàn trả vốn vay từ ngân hàng mà muốn khôi phục sản xuất, chúng tôi đành phải tiếp tục vay từ quỹ Hội Phụ nữ với lãi suất cao hơn, cho dù thủ tục tục cho vay thường đơn giản và nhanh chóng. Dù vậy, chúng tôi vẫn phải chấp nhận”. Mặt khác, đến nay Quyết định số 67 của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách tín dụng ngân hàng phục vụ phát triển nông nghiệp có một số điểm không phù hợp với thực tế. Chẳng hạn, nếu không có bảo đảm nông dân chỉ được vay tối đa đến 8
Xã Đông Yên, Quốc Oai, Hà Tây (cũ) bình quân thu nhập chỉ đạt có 3,6 triệu đồng/người, tỷ lệ nghèo toàn xã 32,6%. Chủ tịch Hội Nông dân xã Vũ Văn Chỉ cho hay, những tổ chức hội như của ông đều nhận uỷ thác của ngân hàng Chính sách để cho hộ nghèo vay trung bình mỗi hộ 7-10 triệu đồng với lãi suất 0,65%/tháng trong thời gian 24 tháng. Khoản vay tương đối ít, thời gian lại eo hẹp. Nuôi con gà, con lợn còn có thể quay vòng vốn được nhưng chăn bò, chăn trâu như lời ông Chỉ từ khi mua về đến lúc nó “nhớ giống” cũng phải 1 năm, “nhớ giống” xong may mắn chửa cũng trên 9 tháng, cộng với thời gian nuôi đến tuổi xuất chuồng độ 5-6 tháng nữa là đã trên hai năm rưỡi. Nếu như trả theo thời hạn vay là 24 tháng thì người dân phải bán bò đúng giai đoạn đẻ, khả năng sinh lời chưa có. Thuận buồm, xuôi gió còn thế, huống hồ đầu tư trong nông nghiệp, lợi nhuận thấp đã đành còn rủi ro lớn, không thể nói trước. Rủi ro ấy được chia làm hai loại: rủi ro dịch bệnh và rủi ro thị trường. Tỷ như trước đây dân Đông Yên có 40 hộ được vay ngân hàng bò với mức 4 triệu/hộ. Lúc ấy bò đang đắt, mỗi con có giá khoảng 8-10 triệu đồng nên muốn mua dân lại phải vay nóng đến hơn một nửa bên ngoài. Sau hai năm bỏ bao công sức chăm sóc, khi dân bán cả bò lẫn bê chỉ được cỡ 6 triệu đồng, lỗ nặng. Anh Nguyễn Văn Tiềm (thôn Đông Hạ) vay được 6 triệu đầu tư mua bò và lợn nái bảo: “Con bò còn cắt cỏ cho ăn được nhưng lợn cứ phải ăn cám nên vay được có 6 triệu thì thiếu quá, phải vay ngoài đến 20 triệu. Nông dân ở đâu hưởng lợi từ hạt thóc chứ ở ngoài Bắc ruộng ít, đủ ăn đã là may. Thời buổi lạm phát, mọi thứ bổ lên đầu chúng tôi nên phải bán thóc. Hạt thóc bán đầu vụ rẻ mạt, cuối vụ đong ăn giá lại tăng vọt”. Thê thảm hơn là gia cảnh của anh Nguyễn Văn Tuấn, vay chương trình bò cao sản được 4 triệu, vay ngoài thêm 1 triệu mua con bò, đùng cái nó ốm, bán chạy được 2,4 triệu. Dồn vốn nuôi con lợn mẹ cũng hỏng nốt nên anh tiếp tục vay lãi ngoài để gom đủ 7 triệu mua một con bò, mới lấy giống. Nhìn ngôi nhà tuệch toạc, gia chủ áo quần rách như bị chó cắn, tôi cứ ám ảnh mãi bởi câu nói của anh: “Sợ lắm rồi, có cho vay cũng không dám vay nữa”. Ông Nguyễn Công Liêu -Tổ trưởng tổ vay vốn thôn Đông Hạ bảo: “Có hàng mấy trăm hộ dân nhưng bình bầu, nâng lên, đặt xuống mãi mới có 18 hộ nghèo được vay vốn. Hiệu quả của những lần vay vốn này còn hạn chế do vay được quá ít, thời gian chưa đủ quay vòng vốn, do rủi ro trong nông nghiệp nhưng người nghèo họ sòng phẳng lắm, vẫn vay ngoài để đập 9
vào trả nợ”. Ngoài chương trình vay hộ nghèo, ở thôn còn có 4 hộ được vay làm biogas theo chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường. Số lượng vay cực ít, nghề chăn nuôi của thôn lại đang phát triển mạnh gây ô nhiễm môi trường nên đường làng ngõ xóm, cống rỗng trong làng, ngoài ngõ ngập ngụa phân trâu, phân bò đến ngộp thở. Quyết định số 497/QĐ-TTg (ngày 17-4-2009) về hỗ trợ lãi suất vốn vay mua máy móc thiết bị, vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp…trong thời gian vừa qua tuy đã xoa dịu một phần nào “cơn khát” vốn cho nông dân nhưng những hạn chế về quy định, thủ tục của quyết định khiến nhiều nông dân không tiếp cận được nguồn vốn kích cầu của chính phủ theo quyết định. Hiện nay, nhiều nông dân ở ĐBSCL vẫn đang rất khát vốn đầu tư máy móc thiết bị, vật tư… phục vụ sản xuất kinh doanh dù chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn theo quyết định 497/QĐ-TTg được triển khai nhiều tháng qua. Thực tế cho thấy việc tập trung nguồn vốn kích cầu cho nông dân rất cần thiết nhưng đầu tư cách nào để phát huy tối đa hiệu quả, tránh ào ạt theo phong trào, gây lãng phí lớn… Nông dân Huỳnh Văn Hận, ấp Trường Đông, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, Cần Thơ nói: “Mới hôm trước tôi đến Ngân hàng Nông nghiệp huyện xin vay tiền mua máy gặt đập liên hợp theo Quyết định 497 của Chính phủ thì được cán bộ nơi đây khẳng định là vay mua bất kỳ thứ gì cũng phải thế chấp. Khi vay phải có tài sản giá trị bằng 50% giá tiền sản phẩm cần mua để thế chấp. Hiện nay, bằng khoán đất đang thế chấp Ngân hàng Phát triển nhà thì làm sao vay mới theo QĐ 497 được?”. Nông dân Nguyễn Văn Hiếu, xã Trung Kiên, quận Ô Môn, TP Cần Thơ băn khoăn: “Tôi đi hỏi thủ tục vay vốn không lãi suất để mua máy cày công suất lớn nhưng khi cán bộ ngân hàng cho biết điều kiện là phải mua máy Việt Nam sản xuất thì tôi hơi lo nên chưa quyết định. Vả lại, cày ruộng thuê cho bà con nông dân thì khó có thể hoàn vốn cho ngân hàng trong vòng 2 năm, nếu kéo dài thì lại phải chịu lãi suất như quy định”. Nông dân Nguyễn Văn Khanh ở xã Phú Hữu A, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang cho biết: “Tôi đang cần vốn để đầu tư lắp đặt hệ thống máy tưới nước, phân bón, thuốc, kỹ thuật… cho 1 ha bưởi 5 roi đặc sản nhưng kẹt 1 điều là tài sản có giá trị thế chấp là giấy đỏ đã nằm trong ngân hàng. Đến tết năm 2010, tôi bán mùa bưởi thì dư sức trả nợ nhưng tiếc một điều là khi đó đã hết thời hạn giải ngân vay ưu đãi…”. 10
ông Lê Văn Lực, nông dân xã Đông Hiệp (Cờ Đỏ – Cần Thơ) nói: “nếu mua một máy bơm nước giá trị chỉ vài triệu đồng thì nông dân không ngồi chờ gói hỗ trợ. Nhưng khi mua máy cày, máy cắt… với giá trị vài trăm triệu thì thời gian phải trả vốn trong hai năm, khó lo kịp nên ít người dám vay”. Ông Trần Hoàng Minh (Tư Minh), nông dân sản xuất lúa giống ở huyện Thoại Sơn (An Giang) canh tác 4ha lúa, mỗi năm sản xuất 60 - 70 tấn lúa giống các loại. Lúa giống nhưng khi bán cho nông dân khác về hình thức cũng giống như bán lúa hàng hoá. Vì thế, Tư Minh muốn hạt giống của mình làm ra phải có bao bì riêng, ghi rõ xuất xứ và một số thông tin vắn tắt về loại giống đó, tóm lại Tư Minh muốn làm thương hiệu riêng cho cho hạt giống của mình. Tuy nhiên, để làm như vậy, theo Tư Minh, vấn đề đầu tiên là hoàn thiện máy móc trang thiết bị khép kín quy trình sản xuất. “Máy gặt đập, lò sấy, xe tải nhỏ…, ước tính vốn đầu tư khoảng 300 triệu đồng. Mình làm gì có vốn để đầu tư các loại máy móc được xem là tài sản cố định ấy”, Tư Minh nói. Cá nhân đã thế, với mô hình làm ăn tập thể cũng không khá hơn. Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Bình Hoà (Thanh Bình - Đồng Tháp) Nguyễn Văn Mẫm, than vãn: “HTX có 560 ha đất trồng lúa, với 2 cái máy gặt đập liên hợp mỗi năm mới chỉ giải quyết khâu gặt đập cho tối đa 20% diện tích lúa của xã viên. Nếu vay được vốn theo chương trình của Chính phủ sẽ tiếp tục đầu tư trang bị thêm máy gặt để giải quyết bức xúc thiếu lao động khi vào mùa thu hoạch”. Ông Phạm Văn Tới, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) cho biết, nhu cầu vốn trong nông dân rất lớn nhưng tập trung nhiều ở khâu thu hoạch. Toàn huyện Chợ Gạo hiện có chưa tới 80 máy gặt, trong đó chỉ có khoảng 7 máy gặt đập liên hợp, còn lại là máy gặt xếp dãy. Với số lượng này, hằng năm yêu cầu cơ giới hoá khâu thu hoạch chỉ mới thực hiện được khoảng 40% - 50% diện tích. Nhu cầu vay vốn để sản xuất của người nông dân là rất lớn, nhất là vào thời điểm trước, trong và sau thu hoạch, người dân rất cần vốn để để sản xuất cho vụ sau hoặc mở rộng sản xuất, hoặc để tìm một hướng làm ăn mới. Đặc biệt là trong thu hoạch không thể bỏ qua vai trò của các thương lái, ngay cả các DN và nông dân có hợp đồng bao tiêu sản phẩm vẫn phải thông qua các thương lái như một cầu nối không thể thiếu. Thương lái thiếu vốn, nông dân cũng khó tiêu thụ được sản phẩm. Chính vì vậy vẫn cần một cơ chế tín dụng cho nhóm này. 11
Chẳng hạn như ở Đà Nẵng thời điểm thu hoạch vụ lúa đông xuân và một vấn đề thời sự được bàn bạc nhiều trên các cánh đồng là chuyện lúa đã phơi khô, đóng bao sẵn sàng nhưng vẫn vắng bóng người mua. Có hai lý do chính là thương lái thiếu vốn và thị trường nông sản (lúa gạo) đang hồi phục nhưng chưa đủ mạnh để họ tiến hành thu mua rộng rãi. Nên vấn đề vốn và thông tin về gói kích cầu nông nghiệp của Chính phủ đang mở ra nhiều hy vọng để tăng thu nhập cho nông dân, tạo nên một chiến lược phát triển cho nông nghiệp. Năm nay lúa được mùa với năng suất bình quân dự kiến khoảng trên 50 tạ/ha. Thế nhưng nông dân chưa hẳn đã vui bởi giá lúa rớt xuống còn 4.500 đồng/kg, đã thế thương lái lại không tổ chức thu mua khiến lượng lúa thu hoạch về, nhiều hộ không có nơi cất, đành đóng bao chất đầy một góc nhà. Trong khi ở vụ lúa trước, giá lúa đạt 6.000-6.200 đồng/kg, thương lái thu mua lúa tươi ở ngay ngoài đồng. Bà Lương Thị Thiệp ở xã Hòa Tiến, Hòa Vang cho biết, khi bà ngỏ ý với thương lái vấn đề mua lúa, nhiều người đã từ chối vì đang thiếu vốn và những người đi thu mua lúa sẵn sàng cho nông dân mượn một số tiền để đầu tư cho vụ hè thu, chứ họ chưa đủ sức để cân lúa đại trà. Nhu cầu vốn không chỉ dừng lại ở thương lái mà hầu như người nông dân nào được hỏi cũng bày tỏ nguyện vọng có một nguồn vốn để đầu tư mở rộng sản xuất, hoặc tìm một hướng làm ăn mới. Ông Nguyễn Văn Hòa ở tổ 2 thôn Yến Nê 1, xã Hòa Tiến triển khai mô hình trồng nấm rơm được 9 năm nay, có 2 trại nuôi. Trại chính với hơn 250 mô nấm, mỗi lần cho thu hoạch khoảng 25-30kg, mỗi tháng 2 vụ. Giá nấm tính trung bình khoảng 35.000 đồng/kg cho ông một mức thu nhập tương đối khá và ổn định. Ông đã hai lần vay tiền ngân hàng để đầu tư cho trại nấm và khi biết tin Chính phủ sẽ hỗ trợ nông dân mức lãi suất ưu đãi trong thời gian tới, ông dự định vay mở thêm trại, mua nhiệt kế dùng đo nhiệt độ trại nấm, sửa sang lại nhà xưởng… và trồng thêm nấm sò, nấm bào ngư, những loại mà thị trường khá ưa chuộng. Hiện Câu lạc bộ Nấm của xã Hòa Tiến có 20 thành viên, trại sản xuất khá nhỏ nên tiềm năng phát triển vẫn còn rất lớn. Theo ý kiến của ông Hòa, cả thành phố có hàng trăm hộ dân triển khai làm mô hình trồng nấm thì vẫn chưa đáp ứng hết nhu cầu thị trường, chưa kể nhiều tiểu thương ở một số huyện lân cận của Quảng Nam thường xuyên tìm đến chợ đầu mối Hòa Cường thu mua nấm của nông dân. Gặp nhiều nông dân ở huyện Hòa Vang cũng như các quận có sản xuất nông nghiệp, bà con đều ngỏ ý được vay vốn với mức lãi suất thấp để đầu tư mua một số loại máy móc phục vụ sản xuất như máy cày, máy tuốt, thậm chí cả máy gặt đập liên hợp trị giá 12
khoảng 100 triệu đồng. Ông Nguyễn Quang Nga, Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Đà Nẵng cho rằng, nhu cầu vốn của nông dân khá cao vì hầu hết trên các lĩnh vực nông nghiệp đều thiếu vốn, nếu chính sách ưu đãi vốn cho nông nghiệp của Chính phủ được triển khai rộng rãi sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm, tăng thu nhập cho nông dân. 3.3. Tình hình hoạt động tín dụng nông nghiệp 3.3.1 Tình hình hoạt động Hoạt động tín dụng nông nghiệp, nông thôn thời gian gần đây đã có những bước phát triển nhất định. Mạng lưới cho vay nông nghiệp, nông thôn ngày càng mở rộng, thể hiện ở việc các ngân hàng như NHNNo&PTNT, Ngân hàng chính sách xã hội, Hệ thống quỹ tín dụng nhân dân…đều mở rộng mạng lưới cho vay trong lĩnh vực này. Hệ thống Agribank, Ngân hàng Chính sách xã hội và hệ thống quỹ tín dụng nhân dân chiếm 85% dư nợ cho vay khu vực nông nghiệp. Nguồn vốn, doanh số cho vay và dư nợ tín dụng ngày càng tăng (đến 31/10/2008, dư nợ cho vay lĩnh vực này đạt 294.853 tỷ đồng, chiếm 23% tổng dư nợ cho vay nền kinh tế). Đối tượng tiếp cận nguồn vốn tín dụng cũng ngày càng mở rộng với trên 9 triệu hộ dân và doanh nghiệp ở nông thôn đã tiếp cận được nguồn vốn tín dụng ngân hàng + Ngân hàng chính sách xã hội: Ngày 04/10/2002 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở tổ chức lại Ngân hàng Phục vụ người nghèo sau khi tách ra khỏi Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NHNo&PTNT) để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách xã hội được quy định tại Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ. NHCSXH chính thức khai trương vào ngày 11/3/2003. Là một tổ chức tín dụng Nhà nước, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, nhằm góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu quốc gia về xoá đói giảm nghèo, vì mục tiêu công bằng xã hội, nêu cao tinh thần tương thân, tương ái, truyền thống nhân nghĩa của dân tộc Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội đã trở thành người bạn đồng hành giúp người nghèo và các đối tượng chính sách, những người không đủ điều kiện để tiếp cận với vốn tín dụng thương mại, có cơ hội để tiến kịp với sự phát triển của xã hội. Đến năm 2008 NHCSXH đã nhận bàn giao 3 chương trình tín dụng ưu đãi do NHNo&PTNT, Kho bạc Nhà nước và Ngân hàng Công thương chuyển qua; triển khai thêm 7 chương trình mới của Chính phủ; nhận uỷ thác 13 triệu EUR và 53 triệu USD 13
của các tổ chức quốc tế, 1.400 tỉ đồng của các địa phương cho các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, xoá đói giảm nghèo. Tính đến ngày 30/6/2008, tổng nguồn vốn của NHCSXH đạt 45.000 tỉ đồng, tăng gấp 5 lần so với cuối năm 2002. Tổng dư nợ đạt 42.200 tỉ đồng, tăng gấp gần 5 lần trong 5 năm. Trong đó, 90% nguồn vốn được đầu tư cho 4 chương trình: hộ nghèo, vùng khó khăn và giải quyết việc làm. Có hơn 9,1 triệu lượt hộ nghèo được vay vốn, góp phần giúp gần 1,4 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo; tạo thêm 1,9 triệu việc làm mới; xây dựng hơn 820.000 công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn… Nợ xấu, nợ quá hạn giảm dần từ 13,75% khi nhận bàn giao (đầu năm 2003) xuống còn 2% (cuối năm 2007). Tỉ lệ sử dụng nguồn vốn đạt trên 95%; tỉ lệ thu lãi cũng đạt trên 95% số lãi phải thu. Năm 2009, mặc dù gặp nhiều khó khăn do khủng hoảng kinh tế, song toàn hệ thống NHCSXH đã nỗ lực phấn đấu, tập trung thực hiện kế hoạch tăng trưởng tín dụng trên cơ sở huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước giao; tích cực triển khai các chương trình, dự án tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách... góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội. Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết 30a của Chính phủ về giảm nghèo nhanh, bền vững tại 62 huyện nghèo trong cả nước, đã có 144.000 hộ nghèo được vay vốn dư nợ gần 700 tỷ đồng với lãi suất cho vay bằng 0%. Bên cạnh đó, VBSP cũng hoàn thành tốt các chủ trương của Chính phủ về cho vay hỗ trợ lãi suất, cho vay đối với thương nhân hoạt động thương mại tại VKK. VBSP cũng thực hiện quyết liệt Đề án 30 của Chính phủ về đơn giản hoá thủ tục hành chính trong quản lý Nhà nước, nhằm cắt giảm những thủ tục hành chính trong quan hệ với khách hàng. Đó là giải pháp phát hành Sổ vay vốn và Biên lai thu lãi tiền vay, đơn giản hoá thủ tục, giúp tăng cường quản lý vốn hiệu quả. Phát huy những kết quả đã đạt được, năm 2010 toàn hệ thống VBSP tập trung huy động nguồn vốn và cho vay các chương trình ưu đãi, đảm bảo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng được Thủ tướng giao. Trong đó, đảm bảo có cơ cấu nguồn vốn ngân sách Nhà nước chiếm 50% trong tổng nguồn vốn; huy động nguồn vốn trả lãi, chú trọng nguồn vốn 2% của các tổ chức tín dụng; huy động nguồn vốn trung và dài hạn ngoài thị trường. Đối với công tác cho vay, năm 2010 VBSP thực hiện chỉ tiêu tập trung vào các dự án chính như: cho vay hộ nghèo, cho vay đối với HSSV có hoàn cảnh khó khăn, 14
cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở... triển khai mạnh mẽ cho vay qua thẻ ATM đối với tín dụng HSSV. Để hoàn thành các mục tiêu trên, VBSP đề nghị Chính phủ cấp bổ sung vốn điều lệ lên 12.000 tỷ đồng. Đặc biệt, Nhà nước cần đứng ra huy động trái phiếu chuyển cho VBSP cho vay các chương trình tín dụng. Đồng thời, cho phép VBSP tích cực triển khai huy động tiền gửi tiết kiệm dân cư. + Quỹ tín dụng nhân dân: Bắt đầu từ một chương trình thí điểm chịu sự giám sát của NHNN vào tháng 7/1993, QTDND là một loại hình kinh tế hợp tác xã (HTX) hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ - tín dụng - ngân hàng theo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động, trong những năm qua QTDND đã thực hiện tốt mục tiêu tương trợ giữa các thành viên, phát huy sức mạnh của tập thể và của từng thành viên để giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và cải thiện đời sống. Hoạt động của QTDND không vì mục tiêu lợi nhuận mà chủ yếu là tương trợ giúp đỡ thành viên, tạo điều kiện về vốn, tư vấn cho họ trong mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế đặc biệt là kinh tế nông nghiệp. Vì vậy, trong những năm qua QTDND đã phát huy vai trò huy động vốn nhàn rỗi trong dân cư để cho vay các thành viên và hộ nghèo không phải là thành viên cư trú trên địa bàn hoạt động. Thực tế chứng minh rằng, ở những nơi có QTDND, hàng ngàn hộ nông dân đã có cơ hội thuận lợi để tiếp cận với các dịch vụ ngân hàng, gửi tiền nhàn rỗi và vay vốn khi cần thiết. Đồng vốn của QTDND đã giúp cho thành viên và hộ nghèo mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển ngành nghề, cải thiện sinh hoạt, nâng cao đời sống. Đồng vốn của QTDND đã giúp cho nhiều vùng cây công nghiệp, cây con đặc sản, các trang trại quy mô lớn được hình thành và phát triển. Đồng vốn của QTDND đã khơi dậy tiềm năng kinh tế của nhiều địa phương, nhiều ngành nghề đặc biệt là nghề truyền thống được phục hồi, vườn tạp được cải tạo, tăng năng suất cây trồng vật nuôi, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động và tạo ra nhiều sản phẩm hàng hoá cho xã hội. Hoạt động của QTDND trong những năm qua đã góp phần tích cực trong công cuộc xoá đói giảm nghèo, hạn chế tệ nạn cho vay nặng lãi và các hình thức biến tướng của nó ở nông thôn. Thông qua việc cho vay hỗ trợ vốn QTDND đã tạo điều kiện cho 15
nhiều hộ nông dân thoát khỏi đói nghèo, nhiều hộ vươn lên làm giàu, nhiều thành viên trở thành những điển hình sản xuất kinh doanh giỏi; đời sống dân cư nói chung và của các thành viên QTDND nói riêng không ngừng được cải thiện. Kết quả hoạt động của QTDND đã thực sự góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội ở nhiều địa phương, làm cho bộ mặt nông thôn Việt Nam ngày càng đổi mới. Nhiều QTDND đã tích cực tham gia vào các hoạt động cộng đồng như đóng góp quỹ tình nghĩa, quỹ từ thiện, trao học bổng cho trẻ em nghèo vượt khó… trong đó một số QTDND có doanh số hoạt động lớn, thu nhập cao có điều kiện đã tham gia tích cực vào phong trào “đền ơn đáp nghĩa”, “lá lành đùm lá rách”…, niềm tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước càng được tăng thêm. Đặc biệt, ở nhiều địa phương đồng vốn của QTDND cũng đã góp phần thúc đẩy sự hình thành và phát triển các loại hình kinh tế HTX, tổ hợp tác khác. Hiện nay, trong cả nước đã có rất nhiều QTDND có doanh số hoạt động lớn, nhiều quỹ có nguồn vốn và dư nợ cho vay trên 100 tỷ đồng. Hệ thống QTDND đã có một đội ngũ cán bộ được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm và khả năng quản trị điều hành, tác nghiệp để nâng cao chất lượng hoạt động. Nhiều QTDND có khả năng tài chính để nâng cao cơ sở vật chất, xây dựng trụ sở làm việc khang trang, mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động, nhất là các trang thiết bị tin học, ứng dụng khoa học công nghệ đáp ứng yêu cầu của hoạt động ngân hàng. Nhờ đó, hiệu quả hoạt động cũng như uy tín của QTDND ngày càng được nâng cao. Năm 2006, Các Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở hoạt động chủ yếu trên địa bàn xã, phường, thị trấn ở nông thôn, đã thu hút 1.098.754 thành viên tham gia. Tổng nguồn vốn đạt 9.408.494 triệu đồng (tăng so với cùng kỳ năm trước 28,9%), trong đó vốn huy động 6.256.223 triệu đồng (tăng so với cùng kỳ năm trước 31,2%), chiếm 66,5% tổng nguồn vốn. Bên cạnh công tác nguồn vốn, các Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở ngoài việc chủ động nắm bắt nhu cầu vay vốn của thành viên, còn tư vấn cho thành viên mở rộng ngành nghề sản xuất, kinh doanh, từng bước góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của địa phương. Tổng dư nợ cho vay đạt 8.209.443 triệu đồng (tăng so với cùng kỳ năm trước 27,6% và bằng 87,3% nguồn vốn), trong đó dư nợ cho vay trung hạn là 948.431 triệu đồng (tăng 54,4% so với cùng kỳ năm trước). Do đặc điểm hoạt động trên địa bàn nông thôn nên cơ cấu dư nợ tập trung vào cho vay 16
sản xuất nông nghiệp, chiếm 55,2% dư nợ, cho vay ngành nghề chiếm 30,1%, cho vay đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và đối tượng khác chiếm 14,7%. Đến 30/4/2009, các QTDND cơ sở trong cả nước đã thu hút được 1.472.187 thành viên tham gia (bình quân 1.436 thành viên/quỹ) với tổng nguồn vốn hoạt động là 19,4 nghìn tỷ đồng, trong đó nguồn vốn huy động tiền gửi tại chỗ của dân cư là 14,7 nghìn tỷ đồng (bình quân 14,4 tỷ đồng/quỹ) chiếm tỷ lệ 76,1 %/tổng nguồn vốn hoạt động và chiếm 99,8%/tổng nguồn vốn huy động tiền gửi; cho vay thành viên với dư nợ đạt 16,2 nghìn tỷ đồng chiếm 83,9%/tổng sử dụng vốn (trong đó cho vay sản xuất nông nghiệp 56,1%, cho vay ngành nghề 32,7%/tổng dư nợ cho vay). + Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn: Thành lập ngày 26/3/1988, hoạt động theo Luật các Tổ chức Tín dụng Việt Nam, đến nay Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (AGRIBANK) hiện là Ngân hàng thương mại hàng đầu giữ vai trò chủ đạo và chủ lực trong đầu tư vốn phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn cũng như đối với các lĩnh vực khác của nền kinh tế Việt Nam. Thực hiện thành công chủ trương đưa ngân hàng tiếp cận sát dân, đáp ứng nhu cầu vốn của các doanh nghiệp và hộ nông dân, NHNo & PTNT VN ngoài hơn 2000 chi nhánh còn có hệ thống mạng lưới hơn 700 ngân hàng lưu động và hơn 200 nghìn tổ nhóm vay vốn, tiết kiệm ở khắp mọi nơi từ đồng bằng đến miền rừng núi, hải đảo. NHNo & PTNT Việt Nam đã ban hành các chính sách cho vay, giải quyết thủ tục đơn giản, giúp người dân được vay vốn thuận lợi. Một số đối tượng không phải thế chấp tài sản bao gồm hộ vay dưới 10 triệu đồng, hộ vay sản xuất trang trại dưới 30 triệu đồng, hộ vay nuôi trồng thuỷ sản dưới 50 triệu đồng, HTX xuất khẩu nông sản tới 500 triệu đồng, hộ vay khắc phục dịch cúm gia cầm dưới 50 triệu đồng… Agribank luôn xác định nông nghiệp, nông thôn và nông dân là thị trường truyền thống và ưu tiên số 1. Đến cuối tháng 10/2008, Agribank có tổng dư nợ cho vay nền kinh tế đạt 265.000 tỷ đồng, trong đó trên 70% đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn. Bên cạnh gần 10 triệu hộ nông dân, Agribank còn quan hệ với gần 80.000 chủ trang trại và trên 3 vạn doanh nghiệp nhỏ và vừa. Vốn tín dụng của Agribank đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP trong nông nghiệp bình quân 4-4,5%/ năm, đưa nước ta từ nước phải nhập khẩu lương thực đến nay trở thành nước đứng trong “top” đầu về xuất khẩu gạo. Nguồn vốn cho vay của 17
Agribank còn tạo công ăn việc làm, xoá đói, giảm nghèo, hạn chế tái nghèo, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo đến cuối năm 2007 xuống còn 14,7% (theo chuẩn nghèo mới). Với chức năng chuyên doanh của mình, Ngân hàng luôn là chỗ dựa quan trọng về vốn cho bà con nông dân để phát triển sản xuất, kinh doanh, cải thiện đời sống. Đồng thời, để giúp nông dân giảm bớt thiệt hại và tiếp tục phát triển sản xuất khi thiên tai, dịch bệnh, mất mùa, rớt giá xảy ra, Chính phủ đã chỉ đạo Agribank khoanh nợ, dãn nợ, xoá nợ cho bà con nông dân. Đó là những dẫn chứng điển hình cho thấy vai trò quan trọng của Agribank trong vấn đề phát triển “tam nông”. Năm 2009, Agribank đã nỗ lực vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt mục tiêu với tổng nguồn vốn đạt 434.331 tỉ đồng, tổng dư nợ nền kinh tế đạt 354.112 tỉ đồng, trong đó dư nợ cho vay phục vụ nông nghiệp, nông thôn đạt 241.858 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 68,3%. Bước vào năm 2010, Agribank đã dành 10.000 tỷ đồng để đầu tư cho vay phục vụ nông nghiệp, nông thôn. Dự kiến trong quý I/2010, Agribank sẽ tiếp tục bổ sung vốn 3.200 tỷ đồng để đầu tư cho vay các nhu cầu thu mua lương thực, cá tra, cá ba sa, cà phê xuất khẩu. Để tiếp tục khẳng định là tổ chức tín dụng hàng đầu ở khu vực Tam nông, Hội đồng quản trị Agribank vừa ban hành Quyết định số 1469 phê duyệt Đề án "Agribank mở rộng và nâng cao hiệu quả đầu tư vốn cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020". 3.3.2. Thành tựu và tồn tại 3.3.2.1. Những kết quả đạt được: Mục tiêu của hoạt động tín dụng trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn là đáp ứng đầy đủ, kịp thời, có hiệu quả nguồn vốn cho nhu cầu phát triển toàn diện lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao mức sống của người nông dân. Để đạt được mục tiêu này, trong thời gian qua hoạt động tín dụng nông nghiệp, nông thôn đã có những bước phát triển nhất định, thể hiện ở việc: + Mạng lưới tín dụng nông nghiệp nông thôn ngày càng gia tăng + Doanh số cho vay và dư nợ tín dụng ngày càng tăng 18
* Mạng lưới tín dụng nông nghiệp nông thôn ngày càng gia tăng Nhờ có mạng lưới kinh doanh trải rộng cùng với việc áp dụng hình thức cho vay theo nhóm, phối hợp với những tổ chức quần chúng để cung cấp các dịch vụ tài chính,… đối tượng khách hàng được phục vụ cũng như các kênh dẫn vốn tới hộ sản xuất, doanh nghiệp cũng được mở rộng, phát triển khắp các vùng kinh tế của đất nước. Bảng1: Quy mô của các tổ chức tín dụng (năm 2008) Tổ chức tín dụng Mạng lưới Nguồn vốn Ngân hàng nông nghiệp hơn 2000 chi nhánh 386.800 tỉ đồng và phát triển nông thôn + 65 chi nhánh cấp tỉnh và Sở giao dịch + 601 phòng giao Hơn 48.000 tỉ Ngân hàng chính sách dịch cấp huyện đồng Xã hội + 8.649 điểm giao dịch cấp xã Quỹ tín dụng nhân dân 1.015 quỹ tín dụng 16.674 tỷ đồng Hoạt động tín dụng đã thực sự gắn với làng, bản, xóm thôn, gần gũi với bà con nông dân. Vốn cho vay đã tạo thêm nghề mới, khôi phục các làng nghề truyền thống, góp phần chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn theo hướng phát triển sản xuất hàng hoá, công nghiệp, dịch vụ. Với số vốn đầu tư hàng ngàn tỉ đồng các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng đã giúp hàng vạn hộ nông dân đẩy mạnh sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi theo mùa vụ và tiếp tục mở rộng ngành nghề góp phần làm tăng thu nhập và cải thiện đời sống. Nhờ mở rộng đầu tư tín dụng cùng với vốn tự có và sức lao động đã giúp họ có điều kiện khai thác tiềm năng kinh tế tự nhiên của mỗi vùng, từng bước hình thành các vùng chuyên canh lúa, hoa màu và cây công nghiệp có tỷ suất hàng hóa cao, như ở các vùng lúa đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, vùng cây công nghiệp dài ngày (chè, cà phê) ở Tây Nguyên, vùng cây ăn quả lâu năm ở các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc… 19
Nhằm thúc đẩy kinh tế hàng hóa phát triển, ngân hàng còn đầu tư vốn khuyến khích các trang trại mở rộng quy mô sản xuất, thu hút lao động có việc làm. Trong những năm gần đây, thực tế cho thấy kinh tế trang trại đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản. Ngày càng xuất hiện nhiều hộ nông dân sản xuất hàng hóa có quy mô lớn, tập trung. Ngân hàng đã giúp cho các đối tượng vay để trang trải chi phí giống, cải tạo vườn, ao, chuồng, thậm chí cả chi phí trả công lao động thời vụ. Vốn bình quân cho vay một trang trại từ 200 triệu đến 300 triệu đồng, có trang trại vay đến 500 triệu đồng, năm 2008 cả nước có trên 120699 trang trại (tăng gấp 2 lần so với năm 2001), với số diện tích đất sử dụng là 663,5 ngàn ha, đã tạo việc làm thường xuyên cho 395 ngàn lao động. Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên là những vùng có nhiều đất đai, mặt nước thuận lợi để mở rộng quy mô trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản, nên ba vùng này có số lượng trang trại nhiều nhất (chiếm đến 70%). * Nguồn vốn cho vay nông nghiệp nông thôn ngày càng tăng Trên địa bàn nông thôn hiện nay, ngoài các nguồn vốn cho vay từ các định chế tài chính vi mô, thì nguồn vốn tín dụng chủ lực phục vụ nông nghiệp nông thôn là nguồn vốn tín dụng từ hệ thống ngân hàng, mà chủ lực là NHNNo&PTNT, Quỹ Tín dụng nhân dân, NHCSXH. Nguồn vốn này thường hiện diện dưới 02 hình thức đó là cho vay thông thường và vay ưu đãi (theo chính sách của Nhà nước, hoặc theo các chương trình dự án của các tổ chức tài chính quốc tế như WB, IMF,…). Trên cơ sở chỉ đạo của Chính phủ, hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, với hệ thống mạng lưới rộng khắp, các TCTD đã đẩy mạnh cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Dư nợ tín dụng ngân hàng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn liên tục tăng qua các năm. Nếu như năm 1998 (trước khi ban hành Quyết định số 67/QĐ-TTg), dư nợ cho vay chỉ có 34.000 tỷ đồng, thì đến cuối năm 2008 con số này đã đạt hơn 250.000 tỷ đồng, tăng hơn 7 lần, tốc độ tăng dư nợ cho vay bình quân 20%/năm. (Nguồn: http://www.agribank.com.vn/Agribank/eNews/InfoDetails.aspx?NewsID=3713) 20