Tính an toàn của phẫu thuật điều trị sỏi niệu ở bệnh nhân có tuổi

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản Số 1 * 2008<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TÍNH AN TOÀN CỦA PHẪU THUẬT ĐIỀU TRỊ SỎI NIỆU<br /> Ở BỆNH NHÂN CÓ TUỔI<br /> Nguyễn Hoàng Đức*, Trần Lê Linh Phương*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: đánh giá tính an toàn của phẫu thuật điều trị sỏi niệu ở bệnh nhân trên 70 tuổi<br /> Đối tượng – phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu cắt ngang các bệnh nhân có tuổi trên 70 được phẫu<br /> thuật điều trị sỏi niệu tại bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM. Các yếu tố ghi nhận trong nghiên cứu: đặc điểm<br /> và kích thước sỏi, tỷ lệ các bệnh nội khoa có sẵn của bệnh nhân, thời gian mổ, tỷ lệ các tai biến trong mổ và biến<br /> chứng sớm sau mổ, thời gian nằm viện sau mổ. Chúng tôi so sánh đối chiếu từng cặp các yếu tố nói trên với một<br /> nhóm bệnh nhân có cùng đặc điểm giới tính và đặc điểm sỏi, nhưng tuổi từ 60 – 70. Thống kê y sinh học bằng<br /> SPSS 14.0.<br /> Kết quả: từ tháng 1/2005 đến tháng 6/2007, 84 bệnh nhân (37 nam và 47 nữ) được đưa vào nhóm nghiên<br /> cứu. Tuổi trung bình 76 ± 4 (nhỏ nhất 71 tuổi; lớn nhất 88 tuổi). Sỏi bể thận chiếm 40.5%; sỏi niệu quản đoạn<br /> lưng 25% và sỏi niệu quản đoạn chậu 34.5%. 92% bệnh nhân có phân loại ASA II và 8% có phân loại ASA I.<br /> Các bệnh nội khoa có sẵn gồm: cao huyết áp (40%), đái tháo đường (40%), bệnh tim thiếu máu (12%) và di<br /> chứng tai biến mạch não (8%). Các loại phẫu thuật đã thực hiện với sỏi thận: 88.3% mổ mở, 77.7% lấy sỏi qua<br /> da; với sỏi niệu quản đoạn lưng: phẫu thuật nội soi 100%; với sỏi niệu quản đoạn chậu: mổ mở 20.6%, tán sỏi nội<br /> soi 79.4%. So với nhóm bệnh nhân trẻ tuổi hơn, bệnh nhân tuổi trên 70 có thời gian nằm viện sau mổ dài hơn<br /> nhưng tỷ lệ tai biến – biến chứng của phẫu thuật là như nhau<br /> Kết luận: phẫu thuật điều trị sỏi niệu ở bệnh nhân trên 70 tuổi với ASA từ một đến hai là phẫu thuật<br /> an toàn.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> IS SURGERY SAFE FOR AGING PATIENTS WITH URINARY TRACT CALCULI?<br /> Nguyen Hoang Duc,Tran Le Linh Phuong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 – Supplement of No 1 - 2008: 262 - 265<br /> Objectives: To assess the safety and efficacy of urinary calculi surgery in patients more than 70 years old<br /> Patients and methods: we retrospectively evaluated the data of surgery in 84 patients with renal and<br /> ureteral calculi performed in our hospital between January 2005 and June 2007 with end-points on rate of<br /> complications of surgery. We compared these data with the data of another 84 patients with the same characters of<br /> stones but aged from 60 to 70 years old.<br /> Results: mean age of patient was 76 ± 4 (range from 71 to 88 years old). Stones were in renal pelvis in<br /> 40.5% of cases; in upper ureter in 25% and lower ureter in 34.5% of cases. 92% of patients had ASA II and 8%<br /> had ASA I. Significant medical history of patients included hypertension (40%), diabetes mellitus (40%),<br /> ischemic heart disease (12%) and cerebrovascular disease (8%). In patients with renal calculi, 88.3% had open<br /> surgery whereas 100% of patient with upper ureteral calculi and 79.4% of patients with lower ureteral calculi<br /> had minimally invasive surgery. Patients over 70 years old had longer post-op stay but the same rate of<br /> complications compared to younger ones.<br /> Conclusion: urinary calculi surgery in patient above 70 years old with ASA from 1 to 2 is safe.<br /> * Khoa Tiết Niệu, Bệnh viện ĐHYD TPHCM<br /> <br /> Niệu Khoa<br /> <br /> 1<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản Số 1 * 2008<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Theo Asper(1) tần suất sỏi niệu ở người trên<br /> 65 tuổi là 2% và nguy cơ sỏi niệu có khuynh<br /> hướng tăng theo tuổi(2). Khi sỏi ảnh hưởng đến<br /> chức năng của đường tiết niệu, có chỉ định can<br /> thiệp ngoại khoa lấy sỏi. Ở người có tuổi, tỷ lệ tử<br /> vong trong thời gian phẫu thuật cao gấp ba lần<br /> so với người ít tuổi hơn(3).<br /> Hiện nay, y vănViệt Nam có rất ít tài liệu liên<br /> quan đến tính an toàn của phẫu thuật sỏi niệu ở<br /> bệnh nhân có tuổi. Để trả lời được câu hỏi “phẫu<br /> thuật điều trị sỏi niệu có an toàn cho bệnh nhân<br /> lớn tuổi hay không?” chúng tôi tiến hành nghiên<br /> cứu nhằm mục đích đánh giá tỷ lệ biến chứng<br /> trong và sau mổ, thời gian nằm viện sau mổ của<br /> những bệnh nhân trên 70 tuổi được phẫu thuật<br /> sỏi niệu tại bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu cắt ngang (cross sectional study)<br /> tại khoa Ngoại Tổng hợp Bệnh viện Đại học Y<br /> Dược từ tháng 1/2005 đến tháng 6/2007.<br /> Đối tượng nghiên cứu gồm những bệnh<br /> nhân được phẫu thuật điều trị sỏi thận hoặc sỏi<br /> niệu quản với những đặc điểm sau:<br /> - Tuổi trên 70 (tính ở thời điểm phẫu thuật).<br /> - Phân loại ASA của hội gây mê Hoa Kỳ<br /> (American Society of Anesthesiology) ở thời<br /> điểm phẫu thuật dưới 2.<br /> - Chỉ bị sỏi tiết niệu một bên, creatinine<br /> huyết thanh < 2mg/dl.<br /> - Không có tình trạng nhiễm trùng niệu đang<br /> tiến triển chưa kiểm soát được.<br /> - Không có tình trạng rối loạn đông cầm máu<br /> chưa điều chỉnh được.<br /> <br /> Lựa chọn phương pháp điều trị sỏi<br /> Hoàn toàn tùy thuộc thói quen của phẫu<br /> thuật viên.<br /> <br /> Đối với sỏi thận<br /> Mở bể thận lấy sỏi, mở bể thận – chủ mô lấy<br /> sỏi hoặc lấy sỏi thận qua da (PCNL).<br /> Đối với sỏi niệu quản đoạn lưng<br /> <br /> Niệu<br /> Khoa<br /> 2<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Nội soi sau phúc mạc lấy sỏi, tán sỏi nội soi<br /> <br /> Đối với sỏi niệu quản đoạn chậu<br /> Mở niệu quản lấy sỏi, tán sỏi nội soi<br /> <br /> Các yếu tố được ghi nhận trong nghiên cứu<br /> Đặc điểm và kích thước sỏi, tỷ lệ các bệnh<br /> nội khoa có sẵn của bệnh nhân, thời gian mổ, tỷ<br /> lệ các tai biến trong mổ và biến chứng sớm sau<br /> mổ, thời gian nằm viện sau mổ. Chúng tôi so<br /> sánh đối chiếu từng cặp các yếu tố nói trên với<br /> một nhóm bệnh nhân có cùng đặc điểm giới tính<br /> và đặc điểm sỏi, nhưng tuổi từ 60 – 70.<br /> Quản lý số liệu và xử lý thống kê bằng phần<br /> mềm SPSS 14.0. Chúng tôi sử dụng thống kê mô<br /> tả, phép kiểm t (student test) và chi bình thương<br /> để so sánh các biến số định lượng và định tính.<br /> Sự khác biệt được kết luận có ý nghĩa thống kê<br /> khi p