Tính khách quan của nhà nước trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa part3

Chia sẻ: Vanthi Bichtram | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để thực hiện được điều đó, Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành trung ương Đảng khoá VIII đã khẳng định: “Cùng với giáo dục đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế xã hội, là điều kiện cần thiết để giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tính khách quan của nhà nước trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa part3

thµnh mét níc c«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã, Héi nghÞ lÇn thø II Ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “Cïng víi gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc vµ x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. V× thÕ cÇn ph¶i “ph¸t huy nguån lùc con ngêi, yÕu tè ph¸t triÓn m¹nh vµ bÒn v÷ng”. Kinh nghiÖm cho thÊy, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ë c¸c níc ph¸t triÓn, thùc chÊt lµ thay ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp dùa trªn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao, trong ®ã nh÷ng c«ng nghÖ cò, tiªu hao nhiÒu tµi nguyªn vµ lao ®éng, dùa trªn nÒn t¶ng ®iÖn c¬ khÝ, ®îc thay thÕ b»ng ngµnh c«ng nghiÖp cao cÊp, dùa trªn nÒn t¶ng c¬ ®iÖn tö, gi¶m suÊt tiªu hao cña c¸c nguån lùc tÝnh trªn mét ®¬n vÞ tæng s¶n phÈm néi ®Þa. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang ®ßi hái mét nguån nh©n lùc míi phï hîp víi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ. TrÝ tuÖ cã tÝnh s¸ng t¹o sÏ lµ nÒn t¶ng cña sù thÞnh vîng, giµu cã cña mçi x· héi, mçi quèc gia vµ ®îc thÓ hiÖn qua nguån nh©n lùc cña b¶n th©n quèc ®ã. 2.1.3.1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc níc ta hiÖn nay Mét trong nh÷ng nguån nh©n lùc quan träng bËc nhÊt cña ®Êt níc hiÖn nay lµ ®éi ngò tri thøc. Theo thèng kª n¨m 1995 cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng cho thÊy so víi mét sè níc cã thu nhËp thÊp ë møc ngang b»ng th× lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô ®îc ®µo t¹o ë níc ta lµ t¬ng ®èi lín.Lùc lîng nµy bao gåm kho¶ng 9.300 tiÕn sÜ vµ phã tiÕn sÜ; 930.000 ngêi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng, trªn 3,5 triÖu c¸n bé kÜ thuËt vµ c«ng nh©n kÜ thuËt. §éi ngò tri thøc ViÖt Nam ®· cã nh÷ng c«ng hiÕn to lín trong hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng ph¸p vµ chèng mü, gãp phÇn tÝch cùc trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc hiÖn nay. §éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ mang b¶n s¾c d©n téc: Th«ng minh, khiªm tèn, hiÕu häc, kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ øng dông c«ng nghÖ míi 21
nhanh. §iÒu nµy ®îc c¸c chuyªn gia níc ngoµi ®¸nh gi¸ rÊt cao. NhiÒu c«ng tr×nh kÜ thuËt hiÖn ®¹i, phøc t¹p cña thÕ giíi nh trong c¸c lÜnh vùc ®iÖn tö, viÔn th«ng, dÇu khÝ hoÆc l¾p ®Æt nh÷ng c«ng tr×nh c«ng nghÖ lín: Thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn, xi m¨ng... ThÕ nhng thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé tri thøc ViÖt Nam, ®Æc biÖt c¸n bé tri thøc bËc cao ®ang lµ mét vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Thø nhÊt, sù giµ ho¸ cña ®éi ngò tri thøc. Trong c¸c viÖn vµ trung t©m khoa häc, tuæi b×nh qu©n tiÕn sÜ lµ 52,8 ; phã gi¸o s lµ 56,4 ; cÊp viÖn trëng lµ 55 ; CÊp viÖn phã lµ 50. Nh vËy ®Õn n¨m 2000 h¬n 80% sè ngêi cã häc hµm, häc vÞ sÏ ®Õn tuæi vÒ hu. Tõ ®ã g©y nªn t×nh tr¹ng hÉng hôt c¸n bé khoa häc kÕ cËn. Nh×n vµo ®é tuæi cña ®éi ngò c¸n bé gi¸o dôc t¹i c¸c trêng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë níc ta cã thÓ thÊy mét thùc tr¹ng lµ sù giµ ho¸ qu¸ nhanh, dÉn tíi sù hôt hÉng c¸n bé gi¸o dôc vµo cuèi thÕ kØ XX, nhÊt lµ c¸n bé ®Çu ®µn. Thø hai, viÖc ®Çu t cho khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cha ®ñ ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc. Chóng ta muèn mau chãng trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp, muèn héi nhËp víi thÕ giíi, ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, t¹o nguån nh©n lùc, nh©n tµi, ph¶i lu«n ®îc coi lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. §¶ng vµ chÝnh phñ ta ®· cã nh÷ng cè g¾ng lín t¨ng nguån ®Çu t tµi chÝnh cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. TØ träng ng©n s¸ch nhµ níc chi cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o t¨ng hµng n¨m vµ t¨ng nhanh chãng nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tõ 5,83% n¨m 1986 víi møc chi 120 tØ ®ång, ®Õn n¨m 1990 t¨ng lªn 8,9% víi møc chi 9186 tØ vµ n¨m 1996 lµ 10,08% víi møc chi lµ 70000 tØ. Tuy vËy tØ lÖ nµy cßn thÊp so víi c¸c níc trªn thÕ giíi vµ khu vùc. Thø ba, c¬ cÊu nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay cha hîp lý: 1 ®¹i häc/ 1,6 trung häc chuyªn nghiÖp/ 3 c«ng nh©n. TØ lÖ lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ë níc ta míi chØ ®¹t 10% so víi tæng sè lao ®éng lµ qu¸ thÊp. ViÖc ph©n bè c¸n bé theo ngµnh nghÒ còng cßn rÊt bÊt cËp. Theo con sè cña tæng côc thèng kª n¨m 1997 c¬ cÊu c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cã tr×nh ®é tiÕn sÜ vµ phã tiÕn sÜ theo c¸c ngµnh khoa häc nh sau: Tù nhiªn: 38%; x· héi vµ nh©n v¨n: 20%; c«ng nghÖ: 27%; dîc: 8%; n«ng nghiÖp: 7%. H¬n thÕ n÷a ®éi ngò nµy n»m trong c¸c c¬ quan trung 22
¬ng tíi 94,4%, ë c¸c c¬ quan ®Þa ph¬ng chØ 5,4%. Cßn trong c¸c doanh nghiÖp, c¸n bé ®¹i häc vµ cao ®¼ng chØ chiÕm 32% so víi Hµn Quèc lµ 48%, NhËt B¶n lµ 64,4%, Th¸i Lan 58,2%. Thø t, hiÖn tîng ch¶y m¸u chÊt x¸m ®· vµ ®ang x¶y ra ngay trong ®éi ngò tri thøc. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, mét bé phËn c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ kh«ng cßn hµo høng víi c«ng viÖc cña m×nh, xin ®îc chuyÓn sang nh÷ng ngµnh nghÒ kh«ng ph¶i ®îc ®µo t¹o, phÇn lín lµ nh÷ng ngêi khoÎ,trÎ vµ cã n¨ng lùc. Cßn sinh viªn ra trêng chØ muèn xin vµo lµm cho c¸c liªn doanh, kh«ng muèn vµo c¸c viÖn nghiªn cøu, trêng häc hoÆc c¸c c¬ quan cña ®¶ng vµ nhµ níc. Nh vËy, khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®éi ngò tri thøc ViÖt Nam giµu tÝnh s¸ng t¹o - mét nguån tµi nguyªn ®Æc biÖt, ®ang cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i bµn tíi vµ t×m híng gi¶i quyÕt. 2.1.4. Ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc ®¸p øng yªu cÇu nguån nh©n lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc Trong c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©nViÖt Nam, cÊp gi¸o dôc nµo còng cã vÞ trÝ, tÇm quan träng cña nã. Trong tõng giai ®o¹n x¸c ®Þnh, tuú thuéc vµo t×nh h×nh chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· héi cô thÓ mµ ®Æt ra yªu cÇu, nhiÖm vô vµ cã sù s¾p xÕp, u tiªn cho mçi cÊp ®µo t¹o. §Ó cã nguån nh©n lùc dåi dµo ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay, chóng ta ph¶i cã mét nÒn gi¸o dôc ®¹i häc ph¸t triÓn. V¨n kiÖn ®¹i héi IX cña ®¶ng ®· kh¼ng ®Þnh trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i: “Ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ®¹i häc, sau ®¹i häc ; tËp trung ®Çu t x©y dùng mét sè trêng ®¹i häc träng ®iÓm quèc gia ngang tÇm khu vùc, tiÕn tíi ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ” 23
Kinh nghiÖm cña thÕ giíi cho thÊy, nh÷ng níc kinh tÕ l¹c hËu, tµi nguyªn thiªn nhiªn cã h¹n, vÉn cã thÓ v¬n nhanh trªn con ®êng hiÖn ®¹i ho¸ nÕu cã mét nÒn gi¸o dôc ®¹i häc ph¸t triÓn. Khi tØ lÖ d©n c cã tr×nh ®é ®¹i häc cao th× kh¶ n¨ng tiÕp thu, n¾m b¾t vµ vËn dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña nh©n lo¹i vÒ kÜ thuËt, c«ng nghÖ rÊt hiÖu qu¶. Trong hoµn c¶nh hiÖn nay níc ta cßn nghÌo, chóng ta cha ®ñ lùc ®Ó thùc hiÖn ®ång lo¹t nh÷ng yªu cÇu x· héi ®ßi hái, do ®ã ph¶i lùa chän sù u tiªn ®Ó tiÕn tõng bíc v÷ng ch¾c. Sù u tiªn nµy ph¶i thÓ hiÖn trong tõng ngµnh vµ tõng cÊp. Ch¼ng h¹n, nhiªm vô cña gi¸o dôc lµ gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ hoµn thiÖn nh©n c¸ch, c¶ hai nhiÖm vô ®ã ®Òu quan träng, nhng nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ ngµy cµng xa cña ®Êt níc ®ßi hái gi¸o dôc ph¶i lÊy nhiÖm vô thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµm u tiªn. Tõ ®ã, trong c¸c chñ tr¬ng cña tõng cÊp häc, bËc häc, ngµnh häc, quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh häc, trong ®Çu t, x©y dùng ®éi ngò ph¶i qu¸n triÖt sù lùa chän u tiªn nµy. Nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy vµ cã nh÷ng bíc ®iÒu chØnh, do ®ã c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n níc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi nhÊt ®Þnh. Gi¸o dôc ®¹i häc ë níc ta gåm hai cÊp: CÊp ®¹i häc vµ sau ®¹i häc. CÊp ®¹i häc chia lµm hai tr×nh ®é lµ tr×nh ®é cao ®¼ng vµ tr×nh ®é ®¹i häc, cÊp sau ®¹i häc cã hai tr×nh ®é lµ tr×nh ®é th¹c sÜ vµ tr×nh ®é tiÕn sÜ. CÊp sau ®¹i häc tríc ®©y ®µo t¹o ba tr×nh ®é: Th¹c sÜ, phã tiÕn sÜ vµ tiÕn sÜ, nhng c¸ch tæ chøc nµy sÏ kÐo dµi thêi gian häc tËp cña häc sinh t¹i trêng, thêi gian phôc vô x· héi vµ cèng hiÕn cho khoa häc sÏ rót ng¾n, do vËy, cÊp sau ®¹i häc bá bít tr×nh ®é phã tiÕn sÜ, chØ cßn hai tr×nh ®é lµ th¹c sÜ vµ tiÕn sÜ. Sù ®iÒu chØnh ®ã lµ phï hîp, t¹o ra sù thèng nhÊt vÒ hÖ thèng v¨n b»ng gi÷a níc ta víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh giao lu gi¸o dôc ®µo t¹o. Nh÷ng chuyÓn biÕn cã tÇm chiÕn lîc ë gi¸o dôc ®¹i häc cã t¸c dông ®Çu tµu ®èi víi toµn bé hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh ë gi¸o dôc phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ. Nh÷ng chuyÓn biÕn bíc ®Çu sang mét thÕ míi, mét tr¹ng th¸i míi cña gi¸o dôc ®¹i häc cã t¸c dông to lín vÒ ®µo t¹o c¸n bé, 24
nghiªn cøu khoa häc, lùc lîng lao ®éng s¶n xuÊt phôc vô x· héi, gãp phÇn to lín vµo qu¸ tr×nh æn ®Þnh vµ t¨ng trëng kinh tÕ x· héi ë níc ta. 2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ 2.2.1. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt §Êt níc ta ®ang chuyÓn h¼n sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng víi nÒn kinh tÕ më, ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng thÕ giíi. Chóng ta ®· thÊy ®îc chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp cña Nhµ níc ®· k×m h·m viÖc ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë níc ta nh thÕ nµo. ChÝnh v× vËy mµ nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ban hµnh nh»m kÝch thÝch ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ ®· nhanh chãng t×m ®îc sù hëng øng vµ ®ãn nhËn, ®em l¹i kÕt qu¶ ban ®Çu ®¸ng khÝch lÖ. Nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ míi ban hµnh cña Nhµ níc trong thêi gian qua nh»m t¹o quyÒn chñ ®éng cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong viÖc øng dông c¸c tiÕn bé cña khoa häc vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®· cã t¸c dông gióp nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt ®øng v÷ng ®îc trong c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ trêng, bíc ®Çu lµm ¨n cã hiÖu qu¶. VÝ dô nh nghÞ quyÕt sè 217 - H§BT ngµy 14/11/98 vÒ c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi kÕ ho¹ch ho¸ vµ h¹ch to¸n kinh doanh ®èi víi c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp quèc doanh (ban hµnh theo nghÞ ®Þnh sè 50 - HDBT ngµy 22/3/1998) ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, lµm c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®éc lËp h¬n, tù chñ h¬n trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô luËt ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, luËt b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp; ph¸p lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ mét lo¹t c¸c th«ng t quyÕt ®inh cô thÓ kh¸c cña Nhµ níc ®· t¹o ®iÒu kiÖn ban ®Çu thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc nhanh chãng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Nh÷ng qui ®Þnh trong chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc ®·: - T¹o ra nhu cÇu bøc thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ 25
- T¹o quyÒn chñ ®éng cho chñ thÓ sö dông (c¸c doanh nghiÖp) quyÕt ®Þnh lùa chän mua b¸n c«ng nghÖ kÓ c¶ viÖc trùc tiÕp quan hÖ víi b¹n hµng níc ngoµi. - T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh chñ ®éng sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Më ra nh÷ng h×nh thøc míi kh«ng nh÷ng tiÕp cËn mµ cßn thu hót ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi. B¸o c¸o t¹i héi th¶o kinh tÕ ViÖt Nam, bé trëng bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng §Æng H÷u ®· ®¸nh gi¸: “Xem xÐt l¹i trong 363 dù ¸n víi tæng sè vèn gåm 2,7 tØ USD vµ c¸c hîp ®ång chuyÒn giao c«ng nghÖ kh¸c thÊy r»ng nhiÒu c«ng nghÖ míi ®îc ®a vµo ViÖt Nam ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ chung cña s¶n xuÊt, n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm”. §ång thêi bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc víi viÖc ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ còng cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ tån t¹i ®ã lµ: - ThiÕu sù ®Þnh híng râ rÖt trong ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ. HiÖn nay, nhµ níc vÉn cha x¸c ®Þnh ®îc chiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia lµm c¬ së ®Þnh híng cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch c«ng nghÖ .Do thiÕu ®Þnh híng ho¹t ®éng vµ chÝnh s¸ch c«ng nghÖ, cô thÓ ho¸ ®Þnh híng thµnh c¸c quy ®Þnh qu¶n lý nªn ph¶i thõa nhËn r»ng hiÖn t¹i c¸c ho¹t ®éng ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®ang diÔn ra mét c¸ch tù ph¸t, thiÕu sù quy ho¹ch vµ phèi hîp tæng thÓ c¶ trong ngµnh lÉn ë ®Þa ph¬ng. - ThiÕu sù quan t©m tin tëng tõ phÝa ngêi ®Çu t cho ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®èi víi tÝnh æn ®Þnh nhÊt qu¸n cña c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. Kinh nghiÖm quèc tÕ cho thÊy sù tin tëng an t©m tõ phÝa ngêi ®Çu t trong vµ ngoµi níc lµ mét yªu cÇu rÊt quan träng khi hîp t¸c. Nh÷ng ®æi míi trong nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ thêi gian qua vÉn cha ®îc ®¸p 26
øng yªu cÇu nµy. NhiÒu v¨n b¶n cña ®¶ng nhµ níc, quèc héi ®Òu nhËn xÐt vÒ m«i trêng kinh tÕ hiÖn naylµ: “Chinh s¸ch qu¶nlý vÜ m« cã nhiÒu s¬ hë vµ thiÕu sãt, kØ luËt phÐp níc kh«ng nghiªm”. Nhµ níc cÇn ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nh»m t¹o ra niÒm tin cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. - ThiÕu sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn dÞch vô c«ng céng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó ®¶m b¶o tiÕp nhËn vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ míi phôc vô c«ng nghiÖp ho¸. Sù yÕu kÐm vÒ hµng ho¸ dÞch vô c«ng céng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng ë níc ta ®ang lµ mét trong nh÷ng c¶n trë lín nhÊt trong chuyÓn giao c«ng nghÖ. Nã ®· vµ ®ang ®Ó tuét nhiÒu dù ¸n ®Çu t, mÆc dï ®· cã nh÷ng u ®·i ®Æc biÖt so víi th«ng lÖ chung cña quèc tÕ. 2.2.2. Ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé khoa häc C¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ cña nhµ níc cha t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch ®èi víi c¸n bé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng nghÖ. Sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ võa lµ môc tiªu võa lµ ph¬ng tiÖn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Con ngêi lµ yÕu tè quan träng cña sù ph¸t triÓn Êy bëi v× con ngêi lµ yÕu tè chñ ®éng, n¨ng ®éng cña sù ph¸t triÓn Êy. ThÕ nhng hiÖn t¹i lao ®éng lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy ®ang thiÕu sù khuyÕn khÝch, kÝch thÝch cÇn thiÕt. NhËn xÐt vÒ c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ, nghÞ quyÕt 26 cña bé chÝnh trÞ võa qua ®· chØ râ: “ChÝnh s¸ch chÕ ®é ®·i ngé trong khoa häc cßn nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý. TiÒn l¬ng mang nÆng tÝnh chÊt b×nh qu©n chñ nghÜa. Lao ®éng chÊt x¸m nãi chung rÎ h¬n lao ®éng gi¶n ®¬n. §iÒu kiÖn tèi thiÕu ®Ó lµm viÖc vµ sinh ho¹t cña c¸n bé khoa häc cha ®îc ®¶m b¶o”. HiÖn nay, víi yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ th× chÊt lîng, tr×nh ®é kÜ thuËt vµ tay nghÒ cña lao ®éng níc ta cßn qu¸ thÊp. Lùc lîng lao ®éng ViÖt Nam ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o cã hÖ thèng c¬ b¶n chØ chiÕm 11% trong tæng sè lao ®éng toµn x· héi. MÆt b»ng d©n chÝ thÊp, lao ®éng trÝ tuÖ, 27
lao ®éng ch©n tay cã tr×nh ®é ®¹i häc, sau ®¹i häc cßn Ýt.Nh×n tæng thÓ mµ xÐt th× vÒ mÆt lîng nguån lao ®éng cña níc ta lµ lín nhng vÒ mÆt chÊt th× cha ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng ph¸t triÓn c¸n bé khoa häc kÜ thuËt ®Ó t¹o ra mét sù biÕn ®æi vÒ chÊt lùc lîng lao ®éng níc ta. 2.2.3. N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ 2.2.3.1. Mét sè thµnh tùu vÒ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ ë níc ta trong thêi kú ®æi míi §Êt níc ta, sau 12 n¨m ®æi míi toµn diÖn, ®· chÊn hng ®îc nÒn kinh tÕ, ®ang bíc vµo thêi k× ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ ®ang cã mÆt ë hÇu hÕt mäi lÜnh vùc ®êi sèng, sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt cña x· héi, cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. C«ng nghÖ sinh häc ®· vµ ®ang c¶i thiÖn chÊt lîng c¸c gièng c©y con.C«ng nghÖ sóng b¾n gien ®· ®îc øng dông thµnh c«ng t¹o ra gièng lóa míi. §ang thö nghiÖm trªn diÖn réng chÕ phÈm EM hay c¸c c«ng nghÖ ph©n vi sinh Biogas... trong c«ng nghiÖp. Trong y häc, nhiÒu c«ng nghÖ míi ®ang ®îc tiÕp tôc ®a vµo øng dông nh: Laze phèi hîp chÊt ph¸t quang ®Ó ®iÒu trÞ ung th, vËt liÖu c¸c bon trong phÉu thuËt ghÐp x¬ng, thay thËn, héi chuÈn tõ xa... VÒ c«ng nghÖ vËt liÖu míi, nhiÒu lo¹i com-p«-dit, sîi c¸c bon, gåm men sø cao cÊp ®· ®îc nghiªn cøu øng dông phôc vô s¶n xuÊt vµ t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu. 28
Ngµnh n¨ng lîng ®Èy m¹nh c«ng nghÖ tiÕt kiÖm vµ s¶n xuÊt n¨ng lîng t¸i t¹o, h×nh thµnh nhiÒu lµng ë vïng s©u, vïng xa dïng n¨ng lîng cung cÊp bëi pin mÆt trêi. C«ng nghÖ th«ng tin ®· vµ ®ang s¶n xuÊt phÇn mÒm, h×nh thµnh m¹ng m¸y tÝnh quèc gia. C«ng nghÖ xö lý sù cè m¸y tÝnh n¨m 2000 cßn gäi lµ bµi to¸n Y2K ®ang ®îc khÈn tr¬ng tiÕn hµnh nhiÒu kÕt qu¶ tiªn tiÕn cña c«ng nghÖ th«ng tin nh: NhËn d¹ng ch÷ viÕt, t¹o m· vµ gi¶i m· ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong kh«ng gian ®iÖn tö, thö nghiÖm m¹ng th«ng tin vÖ tinh toµn cÇu (nèi m¹ng trùc tiÕp tõ thuª bao qua vÖ tinh gäi ®i c¸c thuª bao kh¸c ë trªn toµn hµnh tinh)...Cã nhiÒu høa hÑn øng dông víi hiÖu qu¶ cao. Bªn c¹nh ®ã, ®· vµ ®ang h×nh thµnh c¸c c¬ së, c¸c khu c«ng nghiÖp s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕnnh: Tæng ®µi sè cì lín, c¸p quang hay c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong thi c«ng cÇu, ®êng, x©y dùng c«ng tr×nh nhµ cao tÇng, øng dông thµnh c«ng nhiÒu trang thiÕt bÞ c¬ khÝ ®iÒu khiÓn theo ch¬ng tr×nh. §Æc biÖt ®· h×nh thµnh m¹ng phßng thÝ nghiÖm quèc gia tõ c¸c trung t©m nghiªn cøu, viÖn nghiªn cøu, c¸c trêng ®¹i häc, mét khu c«ng nghÖ cao cho c¶ níc vµ khu vùc ë Hoµ L¹c (Hµ T©y)... 2.2.3.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ Cuèi th¸ng 1-1999, héi nghÞ khoa häc vµ c«ng nghÖ toµn quèc ®· ®îc tæ chøc nh»m ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, tån t¹i vµ kiÕn nghÞ c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh thùc hiÖn môc tiªu nhiÖm vô khoa häc vµ c«ng nghÖ mµ nghÞ quyÕt lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh trung ¬ng ®¶ng kho¸ VIII ®· ®Ò ra. VÒ kÕt qu¶ ®¹t ®¹t ®îc: TiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ cã bíc tiÕn míi, bao gåm: Nh©nlùc khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc bæ xung, t¨ng cêng mçi n¨m kho¶ng 180 ngh×n ngêi. Tr×nh ®é c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, nghiªn cøu khoa häc c¬ b¶n ®îc n©ng lªn. H×nh thµnh ®îc mét sè khu c«ng nghiÖp víi c¸c h×nh thøc ®Çu t níc ngoµi kh¸c nhau. 29
C¸c ho¹t ®éng khoa häc x· héi nh©n v¨n ®· nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n, cÊp b¸ch, phôc vô sù nghiÖp ®æi míi cña ®¶ng. Héi ®ång lý luËn trung ¬ng ®îc thµnh lËp. NhiÒu ®Ò tµi khoa häc trong lÜnh vùc nµy võa c¬ b¶n, chiÕn lîc, võa bíc ®Çu ®i vµo gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ cña nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Khoa häc tù nhiªn, c«ng nghÖ vµ m«i trêng ®· thùc hiÖn ®óng tiÕn bé víi 145 ®Ò tµi trong 11 ch¬ng tr×nh nghiªn có khoa häc cÊp Nhµ níc. NhiÒu ®Ò tµi cÊp bé, tØnh, thµnh phè trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, y häc, tµi nguyªn vµ m«i trêng...§· ® îc x©y dùng nhiÒu ch¬ng tr×nh ®Ò tµi øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc: Qu¶n lý Nhµ níc trong kh©u thÈm ®Þnh, gi¸m ®Þnh cßn nhiÒu s¬ hë vµ lóng tóng nªn nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt ®· nhËp mét sè c«ng nghÖ l¹c hËu g©y tèn kÐm kh«ng Ýt tiÒn cña nh: Xi m¨ng lß ®øng, mét sè d©y chuyÒn mÝa ®êng... Trong lÜnh vùc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, quyÒn së h÷u c«ng nghÖ cßn nhiÒu kÏ hë nªn ®· cã c¸c vô kiÖn vÒ quyÒn t¸c gi¶ trong xuÊt b¶n hay ¨n c¾p kiÓu d¸ng s¶n phÈm, hiÖn tîng hµng gi¶, hµng nh¸i vÉn cã chiÒu híng gia t¨ng...NhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc ë mét sè c¬ së kh«ng thiÕt thùc, trong thùc hiÖn thiÕu tÝnh khoa häc, khi nghiÖm thu thiÕu kh¸ch quan, ®«i khi ®îc ®¸nh gi¸ lµ “xuÊt s¾c” nhng l¹i ph¶i xÕp vµo “lu tr÷” v× kh«ng øng dông ®îc vµo thùc tÕ. ViÖc ®µo t¹o, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn mÊt c©n ®èi, ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®ßi hái c«ng nghÖ cao, lùc lîng khoa häc trong lao ®éng trùc tiÕp thiÕu trÇm träng nªn viÖc phæ biÕn, ®a khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo thùc tÕ s¶n xuÊt, ®Õn c¸c vïng s©u, vïng xa cßn rÊt h¹n chÕ vµ cßn nhiÒu khã kh¨n. 30