Tổ chức thực hiện công tác hòa giải tại cơ sở

tæ chøc thùc hiÖn C«ng t¸c Hoµ gi¶i c¬ së<br /> Th.sÜ - LuËt gia Lª Träng Vinh,<br /> CV Cao cÊp – Phó Vụ trưởng - Bé Néi vô<br /> PhÇn mét<br /> Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ th«n, tr-ëng th«n vµ tæ<br /> chøc ho¹t ®éng ë th«n<br /> 1.1. Kh¸i niÖm th«n: Th«n (cßn gäi lµ céng ®ång d©n c-) võa lµ ®èi t-îng<br /> qu¶n lý võa lµ n¬i thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n-íc mét c¸ch trùc tiÕp vµ réng<br /> r·i ®Ó ph¸t huy c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng tù qu¶n cña céng ®ång d©n c- vµ lµ n¬i tæ<br /> chøc cho nh©n d©n thùc hiÖn chñ tr-¬ng, ®-êng lèi cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt<br /> cña Nhµ n-íc vµ nhiÖm vô cÊp trªn giao. ñy ban nh©n d©n x· cã tr¸ch nhiÖm chØ<br /> ®¹o, h-íng dÉn, hç trî vµ gi¸m s¸t, kiÓm tra ho¹t ®éng cña th«n, Tæ chøc vµ ho¹t<br /> ®éng cña th«n ®-îc thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh sè 13/2004/Q§-BNV cña Bé Néi vô.<br /> 1.2. §Æc ®iÓm cña th«n liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý<br /> Nhµ n-íc cña chÝnh quyÒn c¬ së:<br /> - CÊp c¬ së (x·, ph-êng, thÞ trÊn) lµ nÒn t¶ng cña hÖ thèng chÝnh trÞ, Th«n lµ<br /> bé phËn kh«ng thÓ thiÕu vµ lµ yÕu tè cÊu thµnh nªn x·, ph-êng, thÞ gi÷ mét vai trß,<br /> vÞ trÝ hÕt søc quan träng, lµ n¬i tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô cÊp trªn giao, tæng kÕt<br /> nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn phong phó nh»m bæ sung hoµn chØnh lý luËn, ®-êng<br /> lèi, chÝnh s¸ch; lµ n¬i trùc tiÕp ch¨m lo ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n, lµ cÇu nèi gi÷a<br /> Nhµ n-íc víi nh©n d©n, gi÷a chÝnh quyÒn x·, ph-êng, thÞ trÊn víi nh©n d©n vµ còng<br /> lµ n¬i nh©n d©n trùc tiÕp thÓ hiÖn quyÒn lµm chñ, trùc tiÕp thùc hiÖn quyÒn tù qu¶n<br /> cña m×nh.<br /> - Nhµ n-íc ViÖt Nam m¹nh hay yÕu phô thuéc vµo cÊp x·; Chñ tÞch Hå ChÝ<br /> Minh ®· tõng viÕt: "CÊp x· lµ gÇn gòi nh©n d©n nhÊt, lµ nÒn t¶ng cña hµnh chÝnh.<br /> CÊp x· lµm ®-îc viÖc th× mäi viÖc ®Òu xong xu«i" T×nh h×nh chÝnh trÞ - x· héi n-íc<br /> ViÖt Nam æn ®Þnh hay kh«ng tuú thuéc vµo sù æ ®Þnh cña cÊp x·, mµ trùc tiÕp lµ<br /> gi÷a th«n víi d©n; coi th-êng sù ho¹t ®éng cña th«n, sao nh·ng sù chØ ®¹o ®iÒu<br /> hµnh cña cÊp x· víi th«n th× nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ n-íc kh«ng thùc hiÖn ®-îc,<br /> chÝnh quyÒn hoµn toµn mÊt chæ dùa, kh«ng ph¸p huy ®-îc s-c m¹nh tæng hîp trong<br /> d©n.<br /> C¬ së (th«n, lµng, Êp, b¶n..) lµ n¬i diÔn ra cuéc sèng cña d©n, n¬i ®¶ng, chÝnh<br /> quyÒn vµ c¸c ®oµn thÓ tæ chøc cuéc sèng, ho¹t ®éng vµ c¸c phong trµo cña céng<br /> ®ång d©n c- ®Ó thùc hiÖn quyÒn lµm chñ, thùc hµnh d©n chñ cña chÝnh m×nh. D©n<br /> chñ lµ d©n lµ chñ vµ d©n lµm chñ nh- Hå ChÝ Minh nãi, th× cÊp c¬ së lµ n¬i thÓ hiÖn<br /> <br /> 2<br /> <br /> râ nhÊt vµ trùc tiÕp nhÊt ý thøc vµ n¨ng lùc d©n chñ cña d©n b»ng c¶ ph-¬ng thøc<br /> d©n chñ ®¹i diÖn vµ d©n chñ trùc tiÕp. ChÕ ®é uû quyÒn vµ nh÷ng ph-¬ng tiÖn d©n<br /> chñ ph¶i ®-îc b¾t ®Çu tõ cÊp c¬ së mµ nh©n d©n lµ chñ thÓ. Bao nhiªu quyÒn hµnh<br /> ®Òu lµ cña d©n, bao nhiªu lîi Ých còng thuéc vÒ d©n. QuyÒn hµnh vµ lùc l-îng ®Òu ë<br /> n¬i d©n. D©n cã quyÒn lµm chñ ®ång thêi cã nghÜa vô cña ng-êi chñ. XuÊt ph¸t tõ<br /> nh©n d©n, lµ viÖc lµm vµ ®êi sèng cña nh©n d©n, lµ n¬i thÓ chÕ ®-îc nh©n d©n trùc<br /> tiÕp tæ chøc nªn vµ th-êng xuyªn tiÕp xóc, ®Ò ®¹t nguyÖn väng, yªu cÇu cña m×nh<br /> víi nh÷ng ng-êi ®¹i diÖn cña m×nh, ®ång thêi nh©n d©n còng cã ®iÒu kiÖn hiÓu râ<br /> sù ho¹t ®éng cña thÓ chÕ, cña con ng-êi vµ tæ chøc bé m¸y vÒ mÆt hay còng nhmÆt dë, mÆt tèt còng nh- mÆt xÊu víi nh÷ng khuyÕt tËt cña nã. V× vËy, quan hÖ vµ<br /> th¸i ®é cña nh©n d©n ®èi víi thÓ chÕ ë cÊp c¬ së cho thÊy râ nhÊt hiÖn tr¹ng cña thÓ<br /> chÕ nãi chung. §éng lùc, néi lùc cña ph¸t triÓn hay vËt c¶n k×m h·m, sù tr× trÖ vµ<br /> suy tho¸i nhËn thÊy râ nhÊt ngay ë cÊp c¬ së. Do vËy, mÊu chèt cña cÊp c¬ së lµ<br /> chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ, bao gåm c¶ Héi ®ång nh©n<br /> d©n, lµm sao ®Ó huy ®éng ®-îc søc d©n, gi÷ ®-îc d©n, lµm cho d©n yªn æn, phÊn<br /> khëi lµm ¨n, sinh sèng, cè kÕt céng ®ång, quan t©m vµ b¶o vÖ thÓ chÕ.<br /> - Tr-ëng th«n lµ do d©n bÇu cö, ®-îc c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n-íc cÊp x·<br /> quyÕt ®Þnh c«ng nhËn theo nhiÖm kú 2,5 n¨m, bÇu tróng th× lµm, nÕu kh«ng tróng<br /> th× ph¶i nghØ viÖc. Hä kh«ng cã l-¬ng, chØ cã phô cÊp, nªn c«ng viÖc hµng ngµy cña<br /> Tr-ëng th«n kh«ng tho¸t ly ®-îc s¶n xu©t, hä võa lam viÖc nhµ võa lµm viÖc th«n.<br /> - C¸n bé th«n ho¹t ®éng hµng ngµy tiÕp xóc víi d©n, rÊt gÇn d©n, sat d©n vµ<br /> chÞu sù gi¸m s¸t cña d©n;<br /> - Trong quan hÖ c«ng t¸c qu¶n lý ®-îc Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n giao gÆp<br /> nhiÒu khã kh¨n vÒ phong tôc tËp qu¸n cña tõng d©n téc, tõng ®Þa ph-¬ng, chÞu sù<br /> chi phèi cña hä m¹c, lµng xãm.<br /> - Trong thi hµnh c«ng viÖc, ngoµi viÖc ph¶i tu©n thñ theo ph¸p luËt cßn ph¶i<br /> chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c §iÒu lÖ, quy chÕ, quy ®Þnh kh¸c vµ lu«n ph¶i cã sù tham<br /> gia cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi ë th«n;<br /> - Tr×nh ®é c¸n bé th«n cßn thÊp, nhÊt lµ c¸c x· miÒn nói, vïng cao vïng s©u;<br /> hä Ýt ®-îc cã c¬ héi ®-îc ®µo t¹o, båi d-ìng nghiÖp vô nhÊt lµ nghiÖp vô vÒ qu¶n lý<br /> hµnh chÝnh Nhµ n-íc, do v¹y h¹n chÕ nhiÒu ®Õn c«ng viÖc qu¶n lý cña Tr-ëng<br /> th«n…<br /> 1.3. Tr-ëng th«n<br /> a, Tr-ëng th«n lµ ng-êi do nh©n d©n trùc tiÕp bÇu t¹i héi nghÞ nh©n d©n vµ<br /> ®-îc Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· xem xÐt, ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn vµ chÞu sù chØ<br /> ®¹o qu¶n lý cña ñy ban nh©n d©n x·. Tr-ëng th«n cã nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c nhiÖm<br /> vô qu¶ lý Nhµ n-íc theo sù uû quyÒn hoÆc ®-îc Uû ban nh©n d©n x· giao . Tr-ëng<br /> <br /> 3<br /> <br /> th«n cßn ®-îc hiÓu lµ c¸nh tay nèi dµi cña Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n x·, lµ cÇu nãi<br /> gi÷a Uû ban nh©n d©n xa víi nh©n d©n. Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x· cã quyÒn phª<br /> b×nh, c¶nh c¸o, t¹m ®×nh chØ cho th«i chøc khi Tr-ëng th«n kh«ng hoµn thµnh<br /> nhiÖm vô, vi ph¹m quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, tham nhòng, l·ng phÝ; kh«ng phôc<br /> tïng sù chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña ñy ban nh©n d©n x·; vi ph¹m ph¸p luËt vµ c¸c quy<br /> ®Þnh cña cÊp trªn.<br /> b, NhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña Tr-ëng th«n<br /> a) Tæ chøc vÇ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô qu¶n lý trªn ®Þa bµn th«n theo kÕ<br /> ho¹ch vµ sù chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña Uû ban nh©n d©n x· vµ theo NghÞ quyÕt cña Héi<br /> ®ång nh©n d©n x·. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vÒ thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, b¶o vÖ<br /> s¶n xu©t, x©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸ míi, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c«ng tr×nh phóc<br /> lîi th«n va liªn th«n tõ c¸c kho¶n ®ãng gãp cña nh©n d©n …<br /> b) Chñ tr×, phèi hîp víi Ban c«ng t¸c MÆt trËn Tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ ë<br /> th«n trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng bao gåm : triÖu tËp vµ chñ tr×<br /> héi nghÞ th«n; tæ chøc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña th«n; tæ chøc nh©n d©n thùc<br /> hiÖn tèt Quy chÕ d©n chñ; tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn h-¬ng -íc; b¶o ®¶m ®oµn<br /> kÕt, gi÷ g×n trËt tù, an toµn trong th«n; tæ chøc thùc hiÖn nhiÖm vô do ñy ban nh©n<br /> d©n x· giao; tËp hîp, ph¶n ¸nh, ®Ò nghÞ chÝnh quyÒn x· gi¶i quyÕt nh÷ng nguyÖn<br /> väng chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n; ký hîp ®ång dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt vµ x©y dùng<br /> c¬ së h¹ tÇng trªn c¬ së nghÞ quyÕt héi nghÞ nh©n d©n trong th«n;<br /> c) §-îc ñy ban nh©n d©n x· mêi dù häp vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan. Hµng th¸ng<br /> b¸o c¸o kÕt qu¶ c«ng t¸c víi ñy ban nh©n d©n x·;<br /> d §-îc tham dù c¸c líp tËp huÊn, båi d-ìng, ®-îc h-ëng phô cÊp theo quy<br /> ®Þnh cña tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung -¬ng.<br /> 1.4. Tæ chøc ë Th«n:<br /> a. M« h×nh tæ chøc cña hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së ë th«n cã vÞ trÝ, vai trß hÕt<br /> søc quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt ®-êng lèi, chñ tr-¬ng<br /> cña §¶ng, ph¸p luËt cña nhµ n-íc tíi tõng ng-êi d©n, tæ chøc chÝnh trÞ c¬ së ë th«n<br /> ®-îc cÊu thµnh bëi:<br /> - Th«n (kh«ng ph¶i lµ c¬ quan hµnh chÝnh, cÊp hµnh chÝnh), ®øng ®Çu lµ<br /> Tr-ëng th«n;<br /> - C¸c tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ x· héi ë th«n:<br /> + Chi bé §¶ng ë th«n: phÇn lín c¸c th«n th× mçi th«n cã mét chi bé §¶ng,<br /> thùc hiÖn trªn 4 ph-¬ng diÖn:<br /> *Ra ®-êng lèi, chñ tr-¬ng ®Þnh høng ph¸t triÓn céng ®ång d©n c- ë c¬ së<br /> th«ng qua NghÞ quyÕt §¹i héi chi bé vµ ho¹t ®äng cña cÊp uû.<br /> <br /> 4<br /> <br /> *Tæ chøc vµ thùc hiÖn ®-êng lèi chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n-íc th«ng<br /> qua ®éi ngò c¸n bé §¶ng viªn cña chi bé.<br /> *Bè trÝ, ph©n c«ng nhiÖm vô cho c¸n bé §¶ng viªn trong viÖc thùc hiÖn c¸c<br /> nhiÖm vô ë Th«n.<br /> * KiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt, kû luËt cña c¸n bé §¶ng viªn cña chi bé<br /> vµ nh©n d©n trong th«n.<br /> + Ban MÆt trËn tæ quèc th«n vµ c¸c chi Héi chÝnh trÞ - x· héi ë th«n: Cã<br /> nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm chung lµ:<br />  TËp hîp vµ x©y dùng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n;<br />  Tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n ph¸p huy quyÒn lµm chñ, thùc hiÖn ®-êng<br /> lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng, chÊp hµnh ph¸p luËt cña Nhµ n-íc.<br />  TËp hîp ý kiÕn, kiÕn nghÞ cña nh©n d©n ®Ó ph¶n ¸nh, kiÕn nghÞ víi §¶ng vµ<br /> Nhµ n-íc.<br />  Ch¨m lo b¶o vÖ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c«ng d©n trong th«n.<br />  Tham gia ho¹t ®éng hoµ gi¶i ë Th«n.<br />  Tæng hîp ý kiÕn nguyÖn väng cña nh©n d©n ®Ó kiÕn nghÞ víi cÊp trªn.<br />  Tham gia bÇu cö, tæ chøc héi nghÞ cö tri ë n¬i c- tró, tuyªn truyÒn vËn ®éng<br /> cö tri n¬i c- tró thùc hiÖn tèt luËt bÇu cö Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n.<br /> b. VÒ tæ chøc kh¸c ë th«n:<br /> Tuú theo yªu cÇu, nhiÖm vô vµ c¨n cø vµo t×nh h×nh ë tõng th«n, cã thÓ thµnh<br /> lËp c¸c tæ: Tæ hßa gi¶i, tæ an ninh, tæ b¶o vÖ s¶n xuÊt, tæ x©y dùng kiÕn thiÕt. C¸c tæ<br /> chøc nµy ®-îc thµnh lËp hoÆc gi¶i thÓ theo yªu cÇu thùc tÕ cña tõng ®Þa ph-¬ng.<br /> Thµnh viªn cña c¸c tæ chøc nµy do nh©n d©n bÇu. Ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nãi<br /> trªn do Tr-ëng th«n chñ tr×, phèi hîp víi Ban c«ng t¸c MÆt trËn qu¶n lý vµ chØ ®¹o.<br /> 1.5. Héi nghÞ nh©n d©n th«n ®-îc tæ chøc 6 th¸ng mét lÇn, trong tr-êng hîp<br /> cÇn thiÕt cã thÓ häp bÊt th-êng, gåm toµn thÓ cö tri hoÆc chñ hé hay cö tri ®¹i diÖn<br /> hé ®Ó lµm c¸c viÖc sau:<br /> a, Th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc cña néi bé céng ®ång d©n c- vÒ s¶n<br /> xuÊt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, gi¶i quyÕt viÖc lµm, xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®oµn kÕt<br /> t-¬ng trî gióp ®ì nhau trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, nh÷ng vÊn ®Ò vÒ v¨n hãa, x· héi,<br /> vÖ sinh m«i tr-êng, an ninh, trËt tù an toµn x· héi phï hîp ph¸p luËt;<br /> b, Bµn biÖn ph¸p thùc hiÖn nghÞ quyÕt cña Héi ®ång nh©n d©n x·, c¸c quyÕt<br /> ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n x·, nghÜa vô c«ng d©n vµ nhiÖm vô cÊp trªn giao;<br /> c, Th¶o luËn, gãp ý kiÕn vÒ b¸o c¸o kÕt qu¶ c«ng t¸c vµ tù phª b×nh, kiÓm<br /> ®iÓm cña Tr-ëng th«n, Chñ tÞch, phã Chñ tÞch Héi ®ång nh©n d©n vµ Chñ tÞch, phã<br /> Chñ tÞch ñy ban nh©n d©n x·;<br /> <br /> 5<br /> <br /> d, BÇu, miÔn nhiÖm Tr-ëng th«n; x©y dùng h-¬ng -íc, quy -íc; cö c¸c ban,<br /> nhãm tù qu¶n, ñy viªn thanh tra nh©n d©n;<br /> NghÞ quyÕt cña héi nghÞ cã gi¸ trÞ khi cã Ýt nhÊt qu¸ nöa sè ng-êi dù häp t¸n<br /> thµnh vµ kh«ng tr¸i víi ph¸p luËt.<br /> 1.6. Quan ®iÓm vÒ c¸n bé c¬ së:<br /> - Lµ cÇu nèi trùc tiÕp gi÷a §¶ng, Nhµ n-íc víi nh©n d©n.<br /> - Lµ c¸n bé s¸t d©n nhÊt, ®êi sèng g¾n liÒn víi d©n .<br /> - Cã chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ nø¬c vµ tæ chøc thùc hiÖn trong ®ã<br /> chøc n¨ng trùc tiÕp tæ chøc thùc hiÖn lµ chñ yÕu.<br /> - ChÕ ®é lµm viÖc g¾n víi s¶n xuÊt cña d©n.<br /> - CÇn nghiªn cøu sù kh¸c nhau gi÷a x· víi ph-êng vµ thÞ trÊn, sù kh¸c nhau<br /> gi÷a c¸n bé bÇu cö víi c¸n bé chuyªn m«n lµm viÖc æn ®Þnh, l©u dµi<br /> - Ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, x©y dùng chÝnh quyÒn c¬ së trong<br /> s¹ch, v÷ng m¹nh, hiÖu qu¶, hiÖu lùc: NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung -¬ng 3 kho¸ VIII<br /> ®· chØ râ: “Ph¶i tËp trung søc kiÖn toµn chÝnh quyÒn c¬ së”. Ph­¬ng h­íng võa c¬<br /> b¶n, võa cÊp b¸ch hµng ®Çu lóc nµy lµ gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy b¶n chÊt tèt ®Ñp cña<br /> nhµ n-íc ta, ng¨n chÆn, ®Èy lïi t×nh tr¹ng suy tho¸i ®¹o ®øc, tham nhòng, l·ng phÝ,<br /> quan liªu, s¸ch nhiÔu d©n trong bé m¸y nhµ nø¬c. §©y lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa sèng<br /> cßn ®èi víi chÕ ®é ta. ChØ cã dùa vµo d©n míi x©y dùng ®-îc chÝnh quyÒn trong<br /> s¹ch, v÷ng manh. §iÒu quan träng hµng ®Çu lµ n©ng cao chÊt l-îng d©n chñ ®¹i<br /> diÖn, më réng vµ cã c¬ chÕ tõng b-íc thùc hiÖn chÕ ®é d©n chñ trùc tiÕp mét c¸ch<br /> thiÕt thùc, ®óng h-íng vµ cã hiÖu qu¶ - x©y dùng vµ thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬<br /> së.<br /> PhÇn hai<br /> c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së<br /> I. M« h×nh tæ chøc, c¸ch thøc hoµ gi¶i c¬ së<br /> 1. Hoà giải ở cơ sở và mô hình tổ hoà giải cơ sở<br /> 1.1 Hoà giải ở cơ sở<br /> Hoà giải ở cơ sở “là việc hướng dẫn, giúp đỡ, thuyết phục các bên tranh<br /> chấp đạt được thoả thuận, tự nguyện giải quyết với nhau những việc vi phạm pháp<br /> luật và tranh chấp nhỏ nhằm giữ gìn đoàn kết trong nội bộ nhân dân, củng cố, phát<br /> huy những tình cảm và đạo lý truyền thống tốt đẹp trong gia đình và cộng đồng dân<br /> cư, phòng ngừa, hạn chế vi phạm pháp luật, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong<br /> cộng đồng dân cư” (quy định tại Điều 1 của Pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hoà<br /> giải ở cơ sở và Điều 2 Nghị định 160/1999/NĐ-CP)<br /> <br />