Tóm tắt luận án Tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học: Xây dựng đội ngũ công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Nguyen Ma | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án nghiên cứu hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức, từ đó vận dụng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo luận án để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ chuyên ngành Hồ Chí Minh học: Xây dựng đội ngũ công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN VĂN HÒA XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC Mã số: 62 31 02 04 HÀ NỘI - 2019
Công trình được hoàn thành tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS Triệu Văn Cường 2. TS Trần Thị Phúc An Phản biện 1: ............................................................ ............................................................ Phản biện 2: ............................................................ ............................................................ Phản biện 3: ............................................................ ............................................................ Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh vào hồi ...... giờ........ ngày....... tháng....... năm 2019 Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của luận án Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức là một trong những vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với việc thành bại của sự nghiệp cách mạng. Trên cơ sở nhận thức được vị trí, vai trò quan trọng của vấn đề trên, Hồ Chí Minh đã quan tâm xây dựng đội ngũ công chức Việt Nam vững mạnh, vừa hồng, vừa chuyên, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi công việc được giao trên từng cương vị công tác. Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Hồ Chí Minh không chỉ đưa ra những quan niệm của mình về công chức mà còn chỉ đạo trực tiếp sự nghiệp xây dựng đội ngũ công chức. Chính vì vậy, tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức không chỉ thể hiện đơn thuần qua các bài nói, bài viết, nó còn được thể hiện rõ nét, thuyết phục qua hoạt động “sáng lập”, “xây dựng” và “phát triển” mà ở đó Người nổi lên như một Tổng công trình sư đầy sáng tạo và tâm huyết. Trong những năm đổi mới vừa qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, nghị quyết nhằm lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước. Công tác tuyển dụng công chức ngày càng công minh, chính xác và khách quan hơn. Số lượng công chức ngày càng hợp lý trong cơ cấu vùng miền, dân tộc, độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp. Chất lượng công chức ngày càng tăng. Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đã có nhiều đổi mới cả về nội dung và phương pháp. Việc quản lý và sử dụng công chức ngày càng có hiệu quả. Đã có nhiều cơ chế, chính sách thu hút nhân tài và đãi ngộ công chức. Hiện nay, việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta theo tư tưởng Hồ Chí Minh bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, khuyết điểm. Một bộ phận công chức nhà nước có biểu hiện suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, thiếu tu dưỡng, rèn luyện bản thân. Việc tuyển dụng công chức nhà nước ở nhiều cơ quan, đơn vị còn mang tính hình thức, thiếu công minh, khách quan. Công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng công chức nhà nước còn nhiều bất cập. Còn nhiều mâu thuẫn đặt ra cần giải quyết giữa số lượng và chất lượng công chức nhà nước. Trong quản lý, kiểm tra, giám sát công chức nhà nước ở nhiều cơ quan, tổ chức chưa chặt chẽ, tính hiệu quả thấp, vẫn còn nhiều công chức vi phạm pháp luật Nhà nước. Chính vì vậy, việc trở lại nghiên cứu các giá trị tư tưởng Hồ Chí
2 Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức nhằm vận dụng vào tổng kết, đánh giá thực trạng, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm, trên cơ sở đó đề ra phương hướng, giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay là một vấn đề cấp bách, có ý nghĩa hết sức quan trọng. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tác giả lựa chọn vấn đề: "Xây dựng đội ngũ công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh” làm đề tài luận án tiến sĩ, chuyên ngành Hồ Chí Minh học. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu Nghiên cứu một cách cơ bản, có tính hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức, từ đó vận dụng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những quan điểm của Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức. - Khái quát những quan điểm cơ bản của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng đội ngũ công chức. - Phân tích thực trạng xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta từ năm 2011 đến 2017. - Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm xây dựng đội ngũ công chức nhà nước theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu - Nội dung và giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng đội ngũ công chức. - Thực trạng và giải pháp xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: Ở Việt Nam. - Phạm vi thời gian: Từ 2011 đến 2017. - Phạm vi nội dung: Trong phạm vi khuôn khổ của luận án, tác giả trình bày, luận giải những nội dung cơ bản nhất tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức như: vị trí, vai trò công chức; tiêu chuẩn công chức; quy trình xây dựng; phương pháp xây dựng. Đồng thời, làm rõ giá trị lý luận và thực tiễn tư tưởng trên của Người.
3 Đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp xây dựng đội ngũ công chức tại các cơ quan nhà nước của 96 Bộ, ngành và địa phương (33 Bộ, ngành - không kể Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và 63 tỉnh thành). 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận - Luận án nghiên cứu dựa trên cơ sở thế giới quan và phương pháp luận biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin. - Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam về cán bộ, công chức. - Luật và các văn bản Nhà nước có liên quan về tuyển dụng, đào tạo bồi dưỡng, sử dụng, quản lý công chức. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án được thực hiện bằng các phương pháp chuyên ngành và liên ngành, cụ thể như: phân tích, tổng hợp, lịch sử - logic; cấu trúc - chức năng, phương pháp thống kê, điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn v.v... 5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án - Làm rõ quan điểm Hồ Chí Minh về tiêu chuẩn công chức; nội dung, phương pháp xây dựng đội ngũ công chức. - Làm rõ những nhân tố tác động, thực trạng và một số mâu thuẫn đặt ra đối với việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. - Đề xuất những giải pháp đồng bộ, có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý Nghĩa lý luận Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung những nhận thức mới, làm phong phú hơn tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức. 6.2. Ý Nghĩa thực tiễn Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, giảng dạy trong các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam. Ứng dụng vào thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay. 7. Kết cấu của luận án Luận án gồm: Mở đầu, 4 chương (11 tiết), kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.
4 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1.1. Nhóm công trình của các tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu về cán bộ, công chức Nghiên cứu chung về cán bộ, công chức và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay có một số cuốn sách, đề tài, luận văn, luận án và bài viết đáng chú ý. Lưu Văn Mao (chủ nhiệm, 1997), Cơ sở khoa học của phân công, phân cấp quản lý cán bộ, công chức lãnh đạo cao cấp trong cải cách hành chính hiện nay, đề tài cấp Bộ, Ban Tổ chức cán bộ - Chính phủ, Hà Nội; Nguyễn Hữu Hải (chủ nhiệm, 2000), Hành chính nhà nước trong xu thế toàn cầu hóa, Đề tài khoa học, Hà Nội; Thang Văn Phúc, Nguyễn Minh Phương, Nguyễn Thu Huyền (2004), Hệ thống công vụ và xu hướng cải cách của một số nước trên thế giới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Chu Xuân Khánh (2010), Hoàn thiện việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nước chuyên nghiệp ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ quản lý hành chính công, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Lê Vĩnh Tân (2017), Giải pháp đồng bộ tinh giản biên chế, Tạp chí Xây dựng Đảng, (1+2), tr.18-19; Triệu Văn Cường (2017), Định hướng mới về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức, Tạp chí Tổ chức Nhà nước, (11), tr.3-6... Trên thế giới cũng có nhiều nghiên cứu về cán bộ, công chức, nổi bật như: V.I.va-nốp và B.Lin-xin (1985), Đào tạo và giáo dục cán bộ đoàn, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Bun Sợt Tham Mạ Vông (2004), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp huyện ở các tỉnh phía Nam nước CHDCND Lào trong giai đoạn hiện nay, Luận án tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Đệt Tạ Kon Phi La Phan Đệt (2004), Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt các ban,
5 ngành ở thành phố Viêng Chăn trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Luận án tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Lit thi Si sou vong (02-12-2011), “Đột phá về công tác cán bộ”, Tạp chí Xây dựng Đảng điện tử, Hà Nội... 1.1.2. Nhóm công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức và sự vận dụng tư tưởng đó vào việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ở Việt Nam hiện nay Thứ nhất: Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức. Nghiên cứu các vấn đề tư tưởng Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức có một số công trình tiêu biểu sau: Bùi Ngọc Sơn (2004), Tư tưởng lập hiến Hồ Chí Minh, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội; Lê Thị Hương Lan (2004), Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ vào việc đổi mới phương pháp lãnh đạo và phong cách công tác của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Hưng Yên, Luận văn thạc sĩ Hồ Chí Minh học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Bùi Kim Hồng (2009), Chủ tịch Hồ Chí Minh với công tác tổ chức, cán bộ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trương Thị Văn (2014), Phẩm chất đạo đức cách mạng cán bộ lãnh đạo, quản lý theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Tạp chí Xây dựng Đảng, (12), tr.2,38... Đi sâu, tập trung phân tích những nội dung cụ thể trong tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ, công chức, cũng như giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng trên có nhiều công trình nghiên cứu nổi bật. Bùi Đình Phong (chủ biên, 2006), Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ, Nxb Lao động, Hà Nội. Hà Huy Thông (2006), Tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng và quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Nguyễn Hữu Khiển (2007), Chiến lược Hồ Chí Minh về đào tạo cán bộ, công chức, Tạp chí Tổ chức nhà nước, (6), tr.9-11. Cao Văn Thống (chủ biên, 2011), Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát kỷ luật của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Hà Quang Ngọc, Nguyễn Minh Phương (2013), Tư tưởng Hồ Chí Minh về tổ chức nhà nước và cán bộ, công chức, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
6 Những công trình nghiên cứu trên với nhiều cách tiếp cận khác nhau đã nêu ra các luận cứ khoa học và phân tích, luận giải một số nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức nói chung, tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức nói riêng. Những công trình nghiên cứu trên có giá trị tham khảo quan trọng với tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận án. Thứ hai: Nghiên cứu việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Nghiên cứu việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh có các công trình đặc sắc sau: Nguyễn Thị Kim Nhung (2009), Vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh về cán bộ vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh ở Thái Bình trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ Hồ Chí Minh học, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Nguyễn Thế Thắng (chủ biên, 2010), Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng phong cách làm việc của cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Trương Quốc Chính (2013), Xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam theo quan điểm mácxít, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Nhìn chung, những công trình nghiên cứu của các nhà khoa học được nêu trên ít nhiều có đề cập đến việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức vào xây dựng đội ngũ công chức nói chung, công chức nhà nước nói riêng ở Việt Nam. Đây là những công trình nghiên cứu bổ ích, có giá trị tham khảo trong quá trình hoàn thiện luân án của tác giả. 1.2. THÀNH TỰU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU 1.2.1. Những vấn đề đã được nghiên cứu Các tác giả về cơ bản đều thống nhất tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức là một nội dung quan trọng trong hệ thống tư tưởng của Người. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức được các tác giả đề cập đến xoay quanh nhiều vấn đề. Một số tác giả nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của đội ngũ công chức và đều thống nhất Hồ Chí Minh luôn coi nhân tố công chức có vai trò trên nhiều khía cạnh. Có
7 tác giả nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức công vụ, về tiêu chuẩn chung của cán bộ, công chức... Phân tích giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các tác giả đã thống nhất và khẳng định Hồ Chí Minh là người đặt nền móng sáng lập và xây dựng đội ngũ công chức Việt Nam. Ở các góc độ khác nhau, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra những giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng trên. Phân tích việc vận dụng tư tưởng trên của Người trong xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam hiện nay các tác giả đều thống nhất coi đây là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Đồng thời, cũng đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh. 1.2.2. Những vấn đề đặt ra được luận án tiếp tục nghiên cứu Một là, rất ít nhà nghiên cứu đưa ra được hệ thống các khái niệm liên quan và khái niệm trung tâm tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức. Vì vậy, đòi hỏi luận án cần nêu chính xác, đầy đủ các khái niệm. Hai là, dù đã đề cập và luận giải ở nhiều mức độ khác nhau, song chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện tư tưởng Hồ Chí Minh với tư cách là hệ thống quan điểm của Người về nội dung xây dựng đội ngũ công chức, cũng như đánh giá, phân tích một cách có chiều sâu từng luận điểm trong tư tưởng trên. Vì vậy, luận án cần tiếp tục luận giải làm rõ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức như một chỉnh thể thống nhất, trọn vẹn. Ba là, nghiên cứu làm rõ giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức nhằm vận dụng cho sát trong giai đoạn hiện nay là nhiệm vụ nặng nề đòi hỏi luận án phải tập trung luận giải. Bốn là, do chưa có nhiều tác giả nghiên cứu việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở nước ta hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh nên nhiệm vụ rất quan trọng của luận án là nghiên cứu làm rõ sự vận dụng trong giai đoạn hiện nay.
8 Tiểu kết chương 1 Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án cho thấy, mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ, công chức, cũng như sự vận dụng tư tưởng đó vào xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ở Việt Nam hiện nay, song chưa có một công trình tổng thể, nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và sự vận dụng trong xây dựng đội ngũ công chức nhà nước hiện nay. Những công trình nghiên cứu đã nêu trên là nguồn tài liệu quan trọng để nghiên cứu sinh tiếp thu, kế thừa phục vụ cho việc nghiên cứu, hoàn thành luận án. Nghiên cứu một cách có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức và sự vận dụng trong giai đoạn hiện nay, nhằm góp phần xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam hiện nay theo yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền, Chính phủ kiến tạo, trong sạch, liêm chính vì nhân dân phục vụ nhằm góp phần quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chương 2 TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC - NỘI DUNG VÀ GIÁ TRỊ 2.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM 2.1.1. Khái niệm cán bộ, công chức 2.1.1.1. Khái niệm cán bộ Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 2.1.1.2. Khái niệm công chức Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam,
9 Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. 2.1.1.3. Khái niệm về công chức nhà nước Công chức nhà nước là một thành phần quan trọng của đội ngũ công chức Việt Nam, trong biên chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Họ được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch công chức hoặc giao giữ một công vụ thường xuyên, làm việc trong các cơ quan hành chính nhà nước các cấp nhằm thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước. 2.1.2. Quan niệm Hồ Chí Minh về công chức và xây dựng đội ngũ công chức 2.1.2.1. Quan niệm Hồ Chí Minh về công chức Trong Sắc lệnh số 76/SL ban hành ngày 20/5/1950 về Quy chế công chức Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký đã đưa ra định nghĩa về công chức như sau: Những công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức theo Quy chế này, trừ những trường hợp riêng biệt do Chính phủ quy định. 2.1.2.2. Quan niệm Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về vị trí, vai trò của đội ngũ công chức; về tiêu chuẩn của đội ngũ công chức; về nội dung và phương pháp xây dựng, tạo thành một thể thống nhất nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức và hoạt động công vụ.
10 2.2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC 2.2.1. Quan điểm Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của đội ngũ công chức Một là, đội ngũ công chức là lực lượng lao động chủ đạo, yếu tố cơ bản trong quản lý và tổ chức công việc của nhà nước. Hai là, đội ngũ công chức chính là nhân tố quyết định sự thành bại trong việc thực hiện đường lối, nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước. Ba là, đội ngũ công chức là cầu nối giữa Đảng, Chính phủ với nhân dân. Bốn là, đội ngũ công chức là công bộc của nhân dân. 2.2.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về tiêu chuẩn công chức 2.2.2.1. Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giỏi - Hồ Chí Minh xác định, người công chức cần có kiến thức chuyên sâu trên lĩnh vực công tác. - Người yêu cầu mỗi công chức cần tích cực nghiên cứu, học tập, tìm tòi phát huy sáng kiến, tạo ra những cách làm hay, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thiết thực trong thực thi công vụ. - Có năng lực tổ chức thực tiễn. Người chỉ rõ, hoạt động công vụ là hoạt động đặc thù diễn ra trên tất cả các mặt của đời sống xã hội. 2.2.2.2. Chủ động, sáng tạo, hết lòng, hết sức với công việc, nhiệm vụ, phần việc được giao - Theo Người, mỗi công chức phải biết chủ động, tự xoay sở, tự mình thực hiện các nhiệm vụ được giao với nhiều hình thức mới mẻ, phong phú. - Hồ Chí Minh chỉ rõ, mỗi công chức phải biết chủ động, sáng tạo trong mọi công việc được giao. - Người yêu cầu mỗi công chức không được nản chí, do dự, thụ động và không được tự tiện. - Cùng với nản chí, thụ động, Hồ Chí Minh kịch liệt lên án thói tự do, tùy tiện. 2.2.2.3. Trung với nước, hiếu với dân - Trung với nước: Theo Hồ Chí Minh, mỗi công chức phải luôn đặt lợi ích của Đảng, Nhà nước và cách mạng lên trên hết.
11 - Hiếu với dân: Theo Người là mỗi công chức trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phải xuất phát từ quyền, lợi ích của nhân dân, thực hành dân chủ, luôn lắng nghe mọi tâm tư, nguyện vọng của quần chúng nhân dân. 2.2.2.4. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư Hồ Chí Minh cho rằng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là những phẩm chất đạo đức cần thiết với tất cả mọi người, nhất là với đội ngũ cán bộ, công chức. Bởi theo Người, công chức trong thực thi công vụ mà mắc khuyết điểm, sai lầm sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của Đảng, Nhà nước, làm xói mòn niềm tin của nhân dân với các cơ quan công quyền. 2.2.2.5. Có tinh thần thân ái, mối liên hệ mật thiết với đồng nghiệp trong thực hiện nhiệm vụ - Mỗi công chức phải có mối liên hệ chặt chẽ, có tinh thần tương thân, tương ái với đồng nghiệp trong thực hành công vụ. - Theo Người, đoàn kết không phải là bao che khuyết điểm cho nhau mà phải nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. 2.2.2.6. Cầu thị, khiêm tốn, có chí tiến thủ, không kiêu căng, kiêu ngạo, luôn phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ với chất lượng, hiệu quả cao nhất - Theo tinh thần đó, Người luôn căn dặn mỗi công chức phải luôn cầu thị, khiêm tốn, học tập ở mọi lúc, mọi nơi. - Hồ Chí Minh luôn phê phán thói tự kiêu, tự mãn, không cầu tiến, thiếu chí tiến thủ ở mỗi công chức. - Người chỉ rõ, biểu hiện của tự kiêu, tự đại thể hiện ở chỗ, thích được người khác tâng bốc, khen ngợi mình; ham địa vị, chức vụ, quyền hành. 2.2.3. Quan điểm Hồ Chí Minh về quy trình xây dựng đội ngũ công chức 2.2.3.1. Tuyển chọn đội ngũ công chức - Điều kiện và chính sách trong tuyển dụng. - Nội dung thi tuyển: Lĩnh vực chính trị, lĩnh vực lịch sử, lĩnh vực địa lý, lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực pháp luật, thi ngoại ngữ:
12 - Yêu cầu trong tuyển dụng: Có kế hoạch, khoa học, chặt chẽ; khách quan, công bằng, chính xác; bảo đảm sự giám sát của cấp ủy, tổ chức đảng trong tuyển dụng. 2.2.3.2. Đánh giá đội ngũ công chức - Theo tịch Hồ Chí Minh, đánh giá công chức phải biện chứng, lịch sử và phát triển. Chủ - Đánh giá công chức cần có cái nhìn toàn diện, đa chiều, tránh phiến diện. - Lấy hiệu quả công việc làm tiêu chuẩn, thước đo trong nhận xét, đánh giá công chức. 2.2.3.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức - Về chủ thể huấn luyện. - Về đối tượng huấn luyện. - Về yêu cầu của quá trình huấn luyện. - Nội dung đào tạo, bồi dưỡng phải toàn diện, chuyên sâu. - Phương châm huấn luyện, bồi dưỡng công chức đa dạng, phong phú. - Về tài liệu huấn luyện. 2.2.3.4. Bố trí, sử dụng đội ngũ công chức - Hiểu công chức. - Phải khéo dùng công chức. - Có gan cất nhắc, đề bạt công chức theo yêu cầu của công việc. 2.2.3.5. Quản lý, kiểm tra đội ngũ công chức - Mục đích quản lý, kiểm tra nhằm uốn nắn, chỉnh sửa những lệch lạc, khuyết điểm, sai lầm. - Phương pháp quản lý, kiểm tra từ trên xuống và từ dưới lên. - Yêu cầu quản lý, kiểm tra công chức phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, toàn diện và có hệ thống. 2.2.3.6. Chính sách với đội ngũ công chức - Chính sách công chức phải kịp thời, đúng tiêu chuẩn, chế độ. - Chăm lo, bồi dưỡng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho công chức. - Thực hiện giản chính, tinh cán.
13 2.2.4. Quan điểm Hồ Chí Minh về giải pháp xây dựng đội ngũ công chức 2.2.4.1. Đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và quản lý đội ngũ công chức - Đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà với hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức. - Đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong công tác bố trí, sử dụng và quản lý công chức. 2.2.4.2. Trọng dụng hiền tài trong xây dựng đội ngũ công chức - Trong trọng dụng nhân tài vào hoạt động công vụ, Người đặt ra yêu cầu, trách nhiệm cao với người lãnh đạo, quản lý công chức. - Để trọng dụng hiền tài, Người luôn đặt trọn niềm tin vào quần chúng nhân dân. - Thực tiễn đã chứng minh, Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời trong trọng dụng hiền tài. 2.2.4.3. Đội ngũ công chức không ngừng tự học tập, nâng cao trình độ văn hóa, học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ công tác - Xây dựng và củng cố động cơ trong học tập, rèn luyện. - Có thái độ cầu thị, khiêm tốn, không tự kiêu, tự mãn trong học tập. - Trong học tập, làm việc mỗi công chức cần phát huy tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo. 2.2.4.4. Chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh loại bỏ những công chức không đủ phẩm chất, năng lực, làm trong sạch bộ máy nhà nước - Chủ động phòng ngừa các sai phạm, khuyết điểm của công chức. - Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, loại bỏ những hành vi vi phạm kỷ luật, pháp luật trong thực thi công vụ và đời sống của đội ngũ công chức. - Xử phạt công chức là một yêu cầu bắt buộc, song phải bảo đảm có lý, có tình, phù hợp với truyền thống đạo đức, văn hóa của dân tộc Việt Nam.
14 2.3. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC 2.3.1. Giá trị lý luận tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức Môt là, bổ sung và phát triển sáng tạo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về cán bộ, công chức trong điều kiện thực tiễn Việt Nam Hai là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam để Đảng và Nhà nước ta đề ra đường lối, chủ trương xây dựng đội ngũ công chức nhà nước Ba là, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức là cơ sở lý luận sắc bén của Đảng và Nhà nước trong đấu tranh phòng, chống các quan điểm sai trái, cơ hội, phản động của các thế lực thù địch 2.3.2. Giá trị thực tiễn tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức Thứ nhất: Đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, kháng chiến, kiến quốc. Thứ hai: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức góp phần xây dựng, củng cố, hoàn thiện chế độ xã hội mới. Thứ ba: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ công chức góp phần đưa đất nước ra khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, kém phát triển, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài. Thứ tư: Đội ngũ công chức ngày càng phát triển, trưởng thành trong lòng xã hội mới, được đào tạo, bồi dưỡng trong và ngoài nước đóng góp ngày một lớn hơn, có hiệu quả đối với đất nước. Thứ năm: Góp phần đập tan luận điệu xuyên tạc phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh về bản chất, chuẩn mực của đội ngũ công chức. Tiểu kết chương 2 Trong suốt quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định vị trí, vai trò, tầm quan trọng đặc biệt của đội ngũ công chức. Theo Người, đội ngũ công chức là lực lượng lao động chủ
15 đạo, yếu tố cơ bản trong quản lý và tổ chức công việc của nhà nước, cơ quan nhà nước không thể hình thành và hoạt động nếu không có công chức. Đồng thời, công chức chính là nhân tố quyết định sự thành bại thực hiện đường lối, nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước. Lực lượng trên còn là cầu nối giữa Đảng, Chính phủ với nhân dân. Đội ngũ công chức là công bộc của quần chúng nhân dân. Trên cơ sở xác định rõ vị trí, vai trò của đội ngũ công chức, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra tiêu chuẩn đội ngũ công chức với nhiều nội dung phong phú, đặc sắc. Người cũng đưa ra hệ thống quan điểm toàn diện về nội dung xây dựng đội ngũ công chức bao gồm nhiều khâu, nhiều bước trong tuyển dụng công chức; trong đánh giá công chức; trong đào tạo, bồi dưỡng công chức; trong bố trí, sử dụng công chức; quản lý, kiểm tra công chức; thực hiện chính sách công chức. Đồng thời, Người cũng chỉ ra nhiều biện pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng đội ngũ công chức. Những quan điểm đó có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Chương 3 XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ MÂU THUẪN ĐẶT RA 3.1. CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY 3.1.1. Nhân tố trong nước - Trình độ học vấn của chủ thể có ảnh hưởng lớn tới hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước - Dư luận xã hội - Truyền thống, phong tục, tập quán và lối sống - Sự phát triển kinh tế - xã hội - Nhân tố chính trị - Chủ trương, chính sách tinh gọn tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế.
16 3.1.2. Nhân tố quốc tế - Hội nhập quốc tế và khu vực - Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. 3.2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 3.2.1. Thành tựu và nguyên nhân 3.2.1.1. Thành tựu - Sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ với hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước. - Việc tuyển dụng công chức nhà nước đã được tiến hành một cách khách quan, chặt chẽ, khoa học và hợp lý. - Số lượng đội ngũ công chức nhà nước đã có những bước phát triển. - Chất lượng của đội ngũ công chức nhà nước ngày càng được nâng cao theo cả chiều rộng và chiều sâu. - Việc tinh giản biên chế đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. - Đào tạo, bồi dưỡng công chức nhà nước có nhiều chuyển biến tích cực. - Công tác quản lý đội ngũ công chức nhà nước cũng đạt được nhiều kết quả. - Đã thực hiện tốt các chế độ, chính sách ưu tiên, đãi ngộ cho đội ngũ công chức nhà nước. 3.2.1.2. Nguyên nhân của những thành tựu - Đảng và Nhà nước đã đề ra đường lối, chủ trương, chính sách và có cơ chế lựa chọn, bồi dưỡng, đào tạo, quản lý và thực hiện chính sách tốt đối với công chức. - Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ. - Những tác động tích cực từ hội nhập quốc tế và khu vực. - Những thành tựu của công cuộc đổi mới, của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
17 3.2.2. Hạn chế và nguyên nhân 3.2.2.1. Hạn chế - Công tác tuyển dụng công chức nhà nước còn nhiều hạn chế. - Số lượng đội ngũ công chức nhà nước tuy tăng, nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. - Chất lượng đội ngũ công chức nhà nước mặc dù được nâng cao, song vẫn còn nhiều hạn chế cả về phẩm chất và năng lực. - Quy hoạch công chức nhà nước vẫn còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu. - Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế cần tập trung giải quyết cả về nội dung, phương pháp và kinh phí. - Hiệu quả việc tinh giản biên chế mang lại chưa cao. - Việc luân chuyển, bổ nhiệm công chức nhà nước vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. - Việc quản lý, kiểm tra, giám sát công chức nhà nước còn nhiều bất cập. - Chính sách công chức nhà nước nhiều mặt bảo đảm chưa tốt. 3.2.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế - Một số nội dung trong các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước và các cơ quan chuyên trách về tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý công chức còn xa rời thực tế, chưa thật khoa học. - Năng lực dự báo, đánh giá đúng những nhân tố tác động đến hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước của các cơ quan chuyên trách còn hạn chế. - Trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền và người đứng đầu các cấp trong quản lý, kiểm tra, giám sát công chức nhà nước có lúc, có thời điểm còn thấp. - Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan tham mưu về công tác tổ chức, cán bộ còn chưa đồng bộ, chồng chéo, chậm đổi mới. - Chưa làm tốt công tác quản lý bảo vệ chính trị nội bộ.
18 - Tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường. - Tự thân đội ngũ công chức nhà nước còn nhiều hạn chế. 3.3. MỘT SỐ MÂU THUẪN ĐẶT RA TRONG XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC NHÀ NƯỚC Ở NƯỚC TA HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Một là: Mâu thuẫn giữa đòi hỏi bình đẳng trong tuyển dụng với thực trạng thiếu dân chủ, minh bạch trong tuyển dụng công chức nhà nước. Hai là: Mâu thuẫn giữa đòi hỏi cao của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, của chính phủ kiến tạo với thực trạng yếu kém về phẩm chất, năng lực của nhiều công chức trong thực thi nhiệm vụ. Ba là: Mâu thuẫn giữa số lượng công chức đông đảo với chất lượng công vụ chưa cao. Bốn là: Mâu thuẫn giữa tinh giản biên chế, yêu cầu, đòi hỏi cao trong công việc với cơ chế, chính sách đãi ngộ chưa tương xứng. Tiểu kết chương 3 Những năm qua, việc xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh chịu nhiều tác động của các nhân tố trong nước và quốc tế. Những nhân tố đó tác động tới hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước một cách toàn diện theo cả chiều rộng và chiều sâu. Đồng thời, tác động trên cả khía cạnh thuận lợi, cũng như đặt ra nhiều khó khăn, thách thức. Trong thời gian vừa qua, hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, từ tuyển dụng đến đánh giá công chức; từ đào tạo, bồi dưỡng đến bố trí, sử dụng, chính sách công chức. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động xây dựng đội ngũ công chức nhà nước thời gian qua vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập cần tập trung giải quyết.