Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận án nhằm đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận NL; góp phần nâng cao chất lượng GD khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GDPT trong bối cảnh hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực

i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH NGUYỄN VĂN QUANG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Chuyên ngành: Quản lýgiáo dục Mãsố: 9140114 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN -2020
ii Luận án được hoàn thành tại Trường Đại học Vinh Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Minh Hùng Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án tiến sĩ cấp Trường Tại Trường Đại học Vinh, số 182 LêDuẩn, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An Vào lúc: giờ ngày...... tháng......năm 2020 Cóthể tìm hiểu Luận án tại: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Trung tâm TT-TV Nguyễn Thúc Hào, Trường Đại học Vinh
1 MỞ ĐẦU 1. Lýdo chọn đề tài Ở trường tiểu học (TH), đội ngũ hiệu trưởng làlực lượng trực tiếp chỉ đạo, triển khai những yêu cầu về mục tiêu, nội dung, phương pháp đổi mới giáo dục phổ thông, làcầu nối giúp các nhàquản lýcấp trên chỉ đạo hoạt động quản lývà các hoạt động khác trong nhà trường, đồng thời chịu trách nhiệm về chất lượng giảng dạy của giáo viên (GV) vàchất lượng học tập của học sinh (HS) tại trường tiểu học. Hiệu trưởng có vai trò “kép”, vừa lànhà lãnh đạo, vừa lànhàquản lý. Tuy nhiên, những vấn đề lý luận về hiệu trưởng trường TH, từ vị trí, vai trò; chức năng, nhiệm vụ của hiệu trưởng trường TH đến yêu cầu về phẩm chất và năng lực của hiệu trưởng chưa được nghiên cứu một cách đầy đủ, hệ thống. Hiện nay, đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ còn cónhiều: Bất cập về số lượng, trình độ và cơ cấu; còn bộ phận tâm huyết với nghề, chưa đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ đổi mới giáo dục; đa số chưa được đào tạo bài bản, cóhệ thống về công tác quản lý, trình độ và năng lực điều hành quản lý còn hạn chế, tí nh chuyên nghiệp thấp, làm việc chủ yếu dựa vào kinh nghiệm cá nhân, tư duy thiếu khoa học nên chất lượng, hiệu quả công tác chưa cao; chưa theo kịp với thực tiễn vànhu cầu phát triển quản lýsự nghiệp đổi mới GD vàhội nhập quốc tế; tư duy quản lýchậm đổi mới; sự đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành còn bất cập, lúng túng. Từ những lý do trên, đề tài: “Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực” được chọn để làm luận án tiến sĩ. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận vàthực tiễn, luận án đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận NL; góp phần nâng cao chất lượng GD khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, đáp ứng yêu cầu đổi mới GDPT trong bối cảnh hiện nay.
2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên Hải Nam Trung bộ theo tiếp cận năng lực. 4. Giả thuyết khoa học Có thể nâng cao hiệu quả phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, nếu đề xuất vàthực hiện được các giải pháp dựa trên lý luận phát triển nguồn nhân lực về các lĩnh vực như quy hoạch phát triển đội ngũ, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng; xây dựng tiêu chíphẩm chất, năng lực, môhình nhân cách người hiệu trưởng trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. 5. Nhiệm vụ vàphạm vi nghiên cứu 5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1.1. Nghiên cứu cơ sở lýluận của phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực. 5.1.2. Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực. 5.1.3. Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực; Đánh giá hiệu quả các giải pháp đề xuất thông qua khảo sát sự cần thiết, tính khả thi vàtổ chức thử nghiệm. 5.2. Phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu hoạt động phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực. - Khảo sát đánh giá thực trạng và thăm dò sự cần thiết, tí nh khả thi của các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ. Thử nghiệm một giải pháp đề xuất ở tỉnh Ninh Thuận, Bì nh Thuận.
3 6. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 6.1. Cách tiếp cận Luận án sử dụng cách tiếp cận hệ thống; tiếp cận theo chuẩn; tiếp cận phát triển nguồn nhân lực; tiếp cận năng lực. 6.2. Phương pháp nghiên cứu 6.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lýluận để xây dựng cơ sở lýluận của đề tài. 6.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. 6.2.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức thống kêtoán học để xử lýsố liệu khảo sát về mặt định lượng, từ đó phân tích, so sánh vàrút ra kết quả nghiên cứu của luận án. 7. Luận điểm cần bảo vệ 7.1. Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH lànhằm làm cho đội ngũ này đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu vànâng cao chất lượng. Tiếp cận năng lực, đó là cách tiếp cận màtừ xây dựng kế hoạch phát triển đến bồi dưỡng, đánh giá đội ngũ hiệu trưởng trường TH phải dựa trên năng lực của chính đội ngũ này. 7.2. Đội ngũ hiệu trưởng trường TH hiện nay về cơ bản đã thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của mình, nhưng trước yêu cầu đổi mới GDPT còn có những hạn chế nhất định mànguyên nhân chủ yếu là do đội ngũ này chưa được phát triển theo tiếp cận năng lực. 7.3. Để phát triển hiệu quả đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ trong giai đoạn hiện nay, cần có những giải pháp chủ yếu, một mặt dựa trên lýluận về phát triển đội ngũ trường TH theo tiếp cận năng lực; mặt khác dựa trên thực tiễn phát triển đội ngũ hiệu trưởng TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ. Các giải pháp này phải phản ánh được những nội dung cơ bản của phát triển nguồn nhân lực theo tiếp cận năng lực; đồng thời tí nh đến
4 những điều kiện ảnh hưởng đến sự phát triển của đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ. 8. Những đóng góp mới của luận án 8.1. Bổ sung, hoàn thiện những vấn đề lýluận của đề tài, trên cơ sở làm rõ tổng quan nghiên cứu vấn đề, các khái niệm cơ bản; vị trí, vai trò, phẩm chất và năng lực của hiệu trưởng trường TH; cũng như phát triển đội ngũ này theo một hướng tiếp cận mới. Luận án xây dựng được khung năng lực của hiệu trưởng trường TH trong bối cảnh đổi mới giáo dục theo vị tríviệc làm và lao động nghề nghiệp. 8.2. Việc thực hiện khảo sát toàn diện, đầy đủ thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ đã đem lại những đánh giá khách quan, khoa học (mạnh mặt, mặt hạn chế, nguyên nhân) về đội ngũ này, làm cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các giải pháp của đề tài. 8.3. Các giải pháp đề xuất của đề tài không chỉ cókhả năng vận dụng vào phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ màcòn có thể vận dụng vào phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực trên các địa bàn có đặc điểm tương đồng. Luận án đã xây dựng được Chương trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực có cơ sở khoa học, cótí nh khả thi. 9. Cấu trúc của luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo vàPhụ lục, luận án gồm có 03 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận của phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực
5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC 1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 1.1.1. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ hiệu trưởng Ở nội dung này, các nghiên cứu của các tác giả nước ngoài như Tác giả Marke Anderson, Henry Mintzbeg, Henri Fayol,Tirozzi G.N, Lynn Olson, Fiore D.J, Gerald Grace...; của các tác giả trong nước như Nguyễn Phúc Châu, Phan Văn Kha, Nguyễn Lộc, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Trần Ngọc Giao, Cao Duy Bình, Trịnh Thị Hồng Hà, Phan Ngọc Quang, Thái Văn Thành, Nguyễn Như An, Đặng BáLãm, Vũ Tuấn Dũng, Nguyễn Thị Ngọc Hoa ,... đã đề cập đến các vấn đề: Vị trí, vai trò, tiêu chuẩn, tuyển chọn, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, cơ nh sách đối với hiệu trưởng; Yêu cầu đối với người hiệu trưởng vàsự cần chế, chí thiết phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng; định hướng phát triển đội ngũ hiệu trưởng. 1.1.2. Những nghiên cứu về phát triển đội ngũ hiệu trưởng theo tiếp cận năng lực Cho đến nay, vấn đề phát triển đội ngũ hiệu trưởng chủ yếu được nghiên cứu ở trường đại học, trường THPT, THCS. Còn về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, nhất làphát triển đội ngũ hiệu trường trường TH theo tiếp cận NL rất í t được nghiên cứu kể cả trong nước và ngoài nước. Những kết quả nghiên cứu cũng như các vấn đề còn chưa được giải quyết của các nhàkhoa học trong và ngoài nước về vấn đề cần nghiên cứu làchỗ dựa quan trọng để xây dựng cơ sở lýluận cho việc thực hiện đề tài luận án. 1.1.3. Đánh giá chung Đánh giáchung những vấn đề luận án cóthể kế thừa; những vấn đề chưa được đề cập nghiên cứu; những vấn đề luận án phải tập trung nghiên cứu, giải quyết. 1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
6 1.2.1. Hiệu trưởng trường tiểu học Hiệu trưởng trường TH làchủ thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức, được cấp trên ra quyết định bổ nhiệm, là người chỉ huy, giữ vai trò lãnh đạo, dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng quản lý như các ban ngành, đoàn thể, giáo viên, nhân viên, học sinh ...trong nhà trường nhằm thực hiện các mục tiêu của đơn vị. 1.2.2. Đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học Đội ngũ hiệu trưởng trường TH làtập hợp hiệu trưởng của các trường tiểu học, có trách nhiệm quản lý các hoạt động của các nhà trường TH, do cơ quan nhà nước cóthẩm quyền bổ nhiệm, công nhận. 1.2.3. Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học là việc thực hiện các hoạt động quản lý, bao gồm xây dựng quy hoạch, tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn nhiệm, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, thực hiện chế độ đãi ngộ vàxây dựng môi trường làm việc, tạo động lực, điều kiện thuận lợi cho đội ngũ hiệu trưởng làm việc đáp ứng được yêu cầu vànhiệm vụ trong bối cảnh đổi mới giáo dục. 1.2.4. Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực làphương ch hợp các thành tố kiến thức, kỹ năng, thái độ tạo thành một pháp chuẩn hóa tí hệ thống chuẩn NL nghề nghiệp của hiệu trưởng. Để thực hiện phương thức quản lýphát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận NL điều tiên quyết là cần có bộ chuẩn NL nghề nghiệp; tiếp đến là “chuẩn hóa” nội dung hoạt động quản lý phát triển đội ngũ hiệu trưởng theo tiến trình từ khâu quy hoạch, kế hoạch phát triển; tổ chức đào tạo, bồi dưỡng; phân công, bố trí,sử dụng đồng bộ với các yếu tố số lượng, cơ cấu, chất lượng đội ngũ hiệu trưởng; đánh giáhiệu trưởng; tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đội ngũ hiệu trưởng phát triển NL quản trị nhà trường.....Tất cả đều dựa trên khung năng lực của hiệu trưởng.
7 1.3. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 1.3.1. Vị trí, vai trò của hiệu trưởng trường tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông Hiệu trưởng là người đứng đầu nhà trường vàgiữ một vị tríhết sức quan trọng trong nhà trường; hiệu trưởng vừa là nhà lãnh đạo, vừa lànhàQL, quản trị nhà trường, nhằm lãnh đạo, dẫn dắt nhà trường đạt được mục tiêu giáo dục và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. 1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ của hiệu trưởng trường tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; lập kế hoạch vàtổ chức thực hiện kế hoạch dạy học, giáo dục; thành lập các tổ chuyên môn; quản lý hành chí nh, tài sản của nhà trường; nh; QL vàsử dụng có hiệu quả các nguồn tài chí thực hiện quy chế dân chủ cơ sở .... 1.3.3. Những cơ hội và những thách thức đối với hiệu trưởng trường tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông Hiệu trưởng trường TH phải đảm nhận các vai trò lànhàgiáo, nhàquản lý, nhà lãnh đạo, nhàhoạt động xãhội vàlànhàhợp tác quốc tế về giáo dục phổ thông; đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông vàtriển khai chương trình sách giáo khoa 2018; đảm bảo yêu cầu hiện đại hóa, dân chủ hóa nhà trường và quátrình hội nhập quốc tế; yêu cầu quản lý phát triển bền vững, thay đổi giáo dục vàquản lýgiáo dục trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông. 1.3.4. Khung năng lực của hiệu trưởng trường tiểu học trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông Khung năng lực của hiệu trường TH làbản môtả tổng hợp các kiến thức, kỹ năng, thái độ mà người hiệu trưởng trường TH cần có để hoàn thành tốt công việc của mình. Xuất phát từ cách hiểu nói trên về khung năng lực vàyêu cầu về phẩm chất, năng lực của người hiệu trưởng trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông, luận án đề xuất khung năng lực có 5 thành tố đó là: 1) Phẩm chất nghề
8 nghiệp; 2) Năng lực quản trị nhà trường; 3) Năng lực xây dựng môi trường giáo dục, phát triển hợp tác quốc tế về giáo dục phổ thông; 4) Năng lực phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và XH; 5) Năng lực sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin. 1.4. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC 1.4.1. Sự cần thiết phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Việc phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; đáp ứng yêu cầu phát triển chương trình giáo dục phổ thông theo định hướng phát triển năng lực học sinh và triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa 2018; đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế về giáo dục. 1.4.2. Định hướng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Việc phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH cần dựa trên các định hướng sau đây: Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH trên cơ sở phát triển đội ngũ CBQL của cấp TH vàcủa cả hệ thống giáo dục phổ thông; dựa trên nhu cầu thực tế của từng trường TH; phải mang tí nh toàn diện; phải tạo ra sự gắn kết chặt chẽ giữa công tác quy hoạch, kế hoạch tuyển chọn, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng vàtạo môi tạo môi thuận lợi cho đội ngũ phát triển. 1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Có5 nội dung: 1) Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực; 2) Tổ chức tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn nhiệm vàsử dụng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học dựa trên năng lực; 3) Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực; 4) Đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học theo khung năng
9 nh sách, chế độ đãi ngộ, tạo môi trường làm việc thuận lợi lực; 5) Thực hiện chí cho đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học. 1.4.4. Chủ thể phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Chủ thể phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực, nh như sau: Giám đốc sở giáo dục vàđào tạo; Chủ tịch bao gồm các chủ thể chí UBND cấp huyện; Trưởng phòng giáo dục và đào tạo quận, huyện, thành phố. 1.4.5. Ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực Ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH, gồm 04 nhóm như sau: Những yếu tố thuộc về quản lý nhà nước; Những yếu tố về kinh tế - xãhội, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán; Yếu tố về quản trị nhà trường; Các yếu tố khác. Kết luận chương 1 Trong chương 1, luận án đã làm rõ các vấn đề lý luận về đội ngũ hiệu trưởng như một nguồn lực quan trọng của các trường TH vàphát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực. Kết quả nghiên cứu của chương 1 là cơ sở lýluận quan trọng để khảo sát thực trạng và đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trrường trường TH.
10 Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC 2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, TÌNH HÌNH KINH TẾ- XÃ HỘI VÀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC CỦA CÁC TỈNH KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên Khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ làphần phía nam của Trung bộ Việt ch cả nước); lãnh n km2 (chiếm 13,4% diện tí Nam, với tổng diện tích 44,4 nghì thổ hẹp ngang, có nhiều vũng vịnh, có nhiều cảng biển vàsân bay quốc tế, có nhiều bãi biển đẹp vàkhu du lịch nổi tiếng; khíhậu có sự phân hóa: Khô hạn,, nóng quanh năm là điều kiện thuận lợi để phát triển điện gió, điện mặt trời và phát triển du lịch. 2.1.2. Dân cư và kinh tế - xãhội Khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ có 25 dân tộc khác nhau, với tổng dân số 9.984.766 người (chiếm 11,5% dân số cả nước); dân tộc kinh chiếm đa số .Có một số dân tộc thiểu số, trong đó đáng chú ý là dân tộc Chăm, Raglay, Nùng. Vùng KT trọng điểm miền Trung, làtrung tâm du lịch quan trọng của đất nước. 2.1.3. Tình hì nh giáo dục tiểu học của các tỉnh thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ Hiện nay vẫn còn tồn tại sự không đồng đều trong phát triển GDTH giữa khu vực đô thị vànông thôn. Mặc dùcónhiều chí nh sách hỗ trợ nhưng vùng sâu, vùng xa kinh tế chậm phát triển vẫn còn nhiều khó khăn, nhất làtì nh trạng thiếu GV, trường sở, thiết bị và ĐDDH. 2.2. TỔ CHỨC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG 2.2.1. Mục đích khảo sát Mục đích khảo sát làlàm rõ thực trạng đội ngũ hiệu trưởng vàthực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH làm cơ sở đề xuất các giải pháp phát
11 triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực. 2.2.2. Nội dung khảo sát Nội dung khảo sát tập trung vào 03 vấn đề chính như sau: 1) Khảo sát thực trạng đội ngũ hiệu trưởng trường TH; 2) Khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH; 3) Khảo sát ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH. 2.2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát Đối với cán bộ quản lýsở, phòng, huyện, xã; cán bộ quản lý trường TH. Đề tài khảo sát tổng cộng 530 người, trong đó cán bộ quản lý sở, phòng, quận/huyện/xã có 199 người; cán bộ quản lý trường TH có 331 người. Đề tài chọn một số đơn vị thuộc khu vực Duyên hải Nam Trung bộ để khảo sát. 2.2.4. Phương pháp khảo sát Đề tài sử dụng các phương pháp: Lập phiếu điều tra để trưng cầu ý kiến của cán bộ quản lýtrường TH; trao đổi, phỏng vấn theo chủ đề; nghiên cứu các sản phẩm hoạt động của cán bộ quản lý trường TH. 2.2.5. Cách thức xử lýsố liệu và thang đánh giá Sau khi thu thập số liệu từ các phiếu thô theo các mức độ khác nhau của từng tiêu chí, sử dụng phương pháp thống kêtoán học vàphần mềm Microsoft Excel để tí nh hoặc xếp thứ bậc, từ đó phân tích và rút ra các kết nh trị số trung bì luận về thực trạng. 2.2.6. Thời gian khảo sát Năm học 2018-2019 vàhọc kỳ 1 năm học 2019-2020. 2.3. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ 2.3.1. Thực trạng về số lượng, cơ cấu đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Bảng 2.5. Thực trạng số lượng, cơ cấu đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ
12 Dân tộc thiểu Tổng Thiếu Giới tí nh Độ tuổi so số số Đảng Tỉnh/TP với Hiệu Số Tỷ viên Dưới Từ Từ Trên điều Nam Nữ trưởng lệ lượng lệ 30 31-40 41 -50 50 Đà Nẵng 100 3 85 12 12 12,0 100 12 17 50 21 Quảng 275 5 229 41 16 5,82 275 19 25 162 69 Nam Quảng 218 6 182 30 14 6,42 218 15 48 107 48 Ngãi Bình 243 7 223 13 18 7,41 243 13 49 139 42 Định PhúYên 169 5 145 19 15 8,88 169 12 37 101 19 Khánh 186 4 170 12 17 9,14 186 14 35 106 31 Hòa Ninh 153 8 118 27 13 8,50 153 10 42 74 27 Thuận Bình 277 13 143 21 26 9,4 277 17 26 164 70 Thuận Tổng 1621 51 1395 175 131 1621 112 279 903 327 cộng Tỷ lệ (%) 3,15 85,14 11,51 8,08 100,0 6,91 17,21 55,71 20,17 chung Từ số liệu bảng 2.5. Luận án đã rút ra nhận xét về số lượng, cơ cấu của đội ngũ hiệu trưởng trường TH ở địa bàn khảo sát. 2.3.2. Thực trạng trình độ đào tạo của đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ Ở nội dung này, luận án đã rút ra nhận xét về số lượng, cơ cấu của đội ngũ hiệu trưởng trường TH ở địa bàn khảo sát còn nhiều bất cập. 2.3.3. Thực trạng kết quả đánh giá chất lượng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học Ở nội dung này làkết quả xếp loại đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung bộ năm học 2018-2019, luận án đãrút ra nhận xét về xếp
13 loại đội ngũ hiệu trưởng: Mức xuất sắc tỷ lệ 27,8%; khátỷ lệ 71,05%; TB 1,17%. Điều này cho thấy, tỷ lệ đánh giá ở mức TB của hiệu trưởng vẫn còn tồn tại. 2.3.4. Thực trạng về phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ Bảng 2.8. Kết quả đánh giá về phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ Nhóm 1 Nhóm 2 Chung (n=199) (n=331) Phẩm chất TT Thứ ∑ ∑ ∑ bậc 1 Đạo đức nghề nghiệp 789 3,96 1315 3,97 2104 3,97 1 Tư tưởng đổi mới 2 trong LĐ, quản trị 775 3,89 1286 3,89 2061 3,89 2 nhà trường Năng lực phát triển 3 chuyên môn, nghiệp 713 3,58 1210 3,66 1923 3,63 3 vụ bản thân Am hiểu, triển khai khai chương trình 4 701 3,52 1202 3,63 1903 3,59 4 giáo dục phù hợp với vùng, miền Trung bình chung 3,72 Từ số liệu bảng 2.8. Đã rút ra nhận xét về phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ hiệu trưởng. 2.3.5. Thực trạng về năng lực của hiệu trưởng trường tiểu học Bảng 2.9. Kết quả đánh giá về năng lực quản trị nhà trường của hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ
14 Nhóm 1 Nhóm 2 Chung TT Năng lực Thứ ∑ ∑ ∑ bậc 1 Tổ chức xây dựng KH 490 2,46 823 2,49 1313 2,48 3 phát triển nhà trường 2 Quản trị hoạt động dạy 488 2,45 782 2,36 1270 2,40 4 học, giáo dục HS Quản trị nhân sự nhà 3 472 2,37 767 2,32 1239 2,34 6 trường Quản trị tổ chức, hành 4 500 2,51 833 2,52 1333 2,52 2 chính nhà trường Quản trị tài chính nhà 5 466 2,34 799 2,41 1265 2,39 5 trường Quản trị CSVC, thiết bị và 6 CN trong dạy học, giáo 460 2,31 773 2,34 1233 2,33 7 dục HS của nhà trường 7 Quản trị chất lượng GD 499 2,51 841 2,54 1340 2,53 1 Trung bình chung 375 1,88 624 1,89 999 2,42 Từ số liệu bảng 2.9. Đã rút ra nhận xét về phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ hiệu trưởng. Mức độ đánh giá năng lực xây dựng môi trường giáo dục của nhóm CBQL trường TH (3,15) cao hơn mức độ đánh giá của nhóm CBQL sở, phòng, huyện, xã(3,04), cósự chênh lệch quálớn là0,11. Ở nội dung này, luận án đãrút ra nhận xét về năng lực của đội ngũ hiệu trưởng trường TH cósự chênh lệch rất lớn giữa các vùng, miền. 2.4. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lývàlực lượng liên quan về sự cần thiết phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực;
15 thực trạng công tác quy hoạch phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực; Thực trạng công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển, sử dụng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học; thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học; thực trạng đánh giá đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực; thực trạng hoạt động xây dựng các chí nh sách khuyến khích, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển đội ngũ hiệu trưởng. 2.5. THỰC TRẠNG ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ ĐẾN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Ở nội dung này, luận án làm rõ mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH, bao gồm: Những yếu tố thuộc về quản lý nhà nước; những yếu tố về kinh tế -xã hội, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán; yếu tố về quản trị nhà trường; các yếu tố khác. 2.6. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG Từ kết quả khảo sát thực trạng, luận án đánh giá những mặt mạnh, mặt hạn chế của đội ngũ hiệu trưởng vàphát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH trên địa bàn khảo sát; từ đó làm rõ nguyên nhân của thực trạng. Kết luận chương 2 Trong chương 2, luận án làm rõ thực trạng đội ngũ hiệu trưởng vàthực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng khu vực Duyên hải Nam Trung bộ. Từ đó, có sự đánh giá chung về mặt mạnh, mặt hạn chế, nguyên nhân của thực trạng. Đây là những cơ sở thực tiễn quan trọng để đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực ở chương 3.
16 Chương 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC 3.1. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP Việc đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo tiếp cận năng lực cần dựa trên các nguyên tắc: Đảm bảo tí nh thực tiễn; đảm bảo tính hệ thống; đảm bảo tính hiệu quả; đảm bảo tí nh khả thi. 3.2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC KHU VỰC DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC Luận án đã đề xuất 06 giải pháp để phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ theo tiếp cận năng lực: 1) Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong đội ngũ cán bộ quản lývàgiáo viên về sự cần thiết phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận năng lực; 2) Xây dựng quy hoạch đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học phù hợp với quy mô phát triển giáo dục của địa phương và năng lực của cán bộ quản lý; 3) Đổi mới công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn nhiệm, sử dụng đội ngũ dựa trên yêu cầu và năng lực của hiệu trưởng trường tiểu học; 4) Tổ chức bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học theo khung năng lực; 5) Đánh giá hiệu trưởng trường tiểu học theo khung năng lực; 6) Tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đội ngũ hiệu trưởng trường TH phát triển năng lực quản trị nhà trường. 3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP Các giải pháp cómối quan hệ mật thiết với nhau, ảnh hưởng lẫn nhau, tạo thành một hệ thống tác động đồng bộ đến quá trì nh phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH. Tuy nhiên, mỗi giải pháp cóchức năng, nhiệm vụ khác nhau. 3.4. KHẢO SÁT SỰ CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT 3.4.1. Mục đích khảo sát
17 Khảo nghiệm đánh giá mức độ cần thiết vàtí nh khả thi của 6 giải pháp. 3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo sát Nội dung: 06 giải pháp phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH . Phương pháp khảo sát: Lấy ýkiến các đối tượng bằng cách điền thông tin vào phiếu khảo nghiệm, trao đổi, phỏng vấn các khách thể khảo sát khi cần thiết. 3.4.3. Đối tượng khảo sát Trưng cầu ýkiến bằng phiếu hỏi với 2 nhóm đối tượng: Nhóm 01: CBQL sở, phòng, huyện, xã có 199 người; Nhóm 02: CBQL trường TH có 331 người. 3.4.4. Kết quả khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất 3.4.4.1. Khảo sát sự cần thiết của các giải pháp đã đề xuất (Bảng 3.1) Mức độ Chung Rất cần Không Giải pháp quản lý Cần thiết T thiết cần thiết Thứ ∑ X T TL TL S TL bậc SL SL % % L % Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL và GV về sự cần thiết 1 426 80,38 104 19,62 0 0 1492 2,82 1 phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận NL Xây dựng quy hoạch đội ngũ hiệu trưởng trường TH phù 2 hợp với quy môphát triển giáo 416 78,49 114 21,51 0 0 1480 2,79 3 dục của địa phương và NL của CBQL Đổi mới công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn 3 nhiệm, sử dụng đội ngũ dựa 401 75,66 129 24,34 0 0 1459 2,75 4 trên yêu cầu và năng lực của hiệu trưởng trường TH
18 Tổ chức bồi dưỡng HT trường 4 424 80 106 20 0 0 1490 2,81 2 TH theo khung NL Đánh giá hiệu trưởng trường 5 5 387 73,02 143 26,98 0 0 1435 2,71 TH theo khung NL Tạo môi trường, điều kiện để đội ngũ hiệu trưởng trường TH 6 390 73,58 128 24,15 0 0 1450 2,74 6 phát triển NL quản trị nhà trường Trung bì nh 2,77 Từ số liệu bảng 3.1. Rút ra, kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các giải pháp đề xuất rất cao; điểm trung bình là2,77. 3.4.4.2. Khảo sát tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất Mức độ Chung T Không Giải pháp quản lý Rất khả thi Khả thi T khả thi X Thứ ∑ bậc S SL % SL % % L Tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL và GV về sự cần thiết 1 418 78,87 112 21,13 0 0 1473 2,78 1 phải phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường TH theo tiếp cận NL Xây dựng quy hoạch đội ngũ hiệu trưởng trường TH phù 2 hợp với quy mô phát triển GD 391 73,78 127 23,96 12 2,26 1460 2,75 3 của địa phương và NL của CBQL