Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trong các trường trung học phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án xây dựng cơ sở lý luận về quản lý đánh giá hạnh kiểm học sinh Trường trung học phổ thông HS THPT, khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm (HS, THPT) tại Tp.HCM, từ đó xây dựng các biện pháp đổi mới quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS trong các trường THPT tại TP.HCM phù hợp với tình hình phát triển của xã hội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trong các trường trung học phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÊ HỒNG SƠN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HẠNH KIỂM HỌC SINH TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản Lý giáo dục Mã số: 62.14.01.14 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh -2015 Công trình được hoàn thành tại: Thành phố Hồ Chí Minh.
NHỮNG CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN Người hướng dẫn khoa học: 1. GS – TS. PHAN VĂN KHA 1. Lê Hồng Sơn (2011), Đánh giá chất lượng giáo dục tại Thành 2. TS. NGUYỄN KIM DUNG phố Hồ Chí Minh: Thực trạng và đề xuất, Tạp chí Khoa học Phản biện 1: PGS –TS. TRẦN KIỀU Giáo dục - Bộ Giáo dục và Đào tạo, số 71, tháng 8 năm 2011, trang 43. 2. Lê Hồng Sơn (2014), Thực trạng việc đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông qua ý kiến giáo viên. Tạp chí Khoa học Phản biện 2: PGS-TS. TRẦN THỊ HƯƠNG – Đại học Sư Phạm TP.HCM. Số 54, tháng 1 năm 2014, trang 119. 3. Lê Hồng Sơn (2015), Đổi mới quản lý hoạt động đánh giá hạnh Phản biện 3: PGS –TS. TRẦN KHÁNH ĐỨC kiểm học sinh THPT Thành phố Hồ Chí Minh, Tạp chí Khoa học Quản lý Giáo dục – Trường Cán Bộ Quản lý Giáo dục, Thành phố Hồ Chí Minh – Bộ Giáo dục và Đào tạo. Số 02, tháng 6 năm 2015, trang 74. Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường 4. Lê Hồng Sơn (2015), Kinh nghiệm của một số quốc gia về giáo Họp tại:……….................…………………………………………… dục đạo đức cho học sinh phổ thông và vận dụng cho Việt Nam, Lúc…………giờ……….ngày……….tháng………năm………. Tạp chí Khoa học Quản lý Giáo dục – Trường Cán Bộ Quản lý Giáo dục, Thành phố Hồ Chí Minh – Bộ Giáo dục và Đào tạo. Số Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: Đại học Sư Phạm Thành phố Hồ 03, tháng 9 năm 2015, trang 70. Chí Minh; Thư viện Đại học Quốc gia; 5. Lê Hồng Sơn (2015), Thử nghiệm kiểm định chất lượng giáo dục bậc THPT tại Tp.HCM, Đề tài NCKH cấp thành phố (Đồng chủ nhiệm).
24 1 Tổ chức các đợt tập huấn, bồi dưỡng cho CBQL và GV trường MỞ ĐẦU THPT về đánh giá hạnh kiểm theo cách tiếp cận đến thực tiễn từng 1. Lý do chọn đề tài trường. Tạo điều kiện cho CBQL và GV trường THPT nâng cao năng Luật Giáo dục 2005 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của lực quản lý giáo dục đạo đức thông qua việc tổ chức hội thảo, tham Luật Giáo dục năm 2009 đã xác định mục tiêu của giáo dục là đào tạo quan, học tập kinh nghiệm trong và ngoài nước. con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, 2.3. Đối với trường THPT thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và Nhà trường cần thành lập bộ phận quản lý hoạt động đánh giá chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và hạnh kiểm HS đáp ứng yêu cầu khoa học và thực tiễn. CBQL, GV cần năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và am hiểu các phương pháp và kỹ thuật đánh giá hạnh kiểm khác nhau. bảo vệ tổ quốc. Nhà trường rất cần thiết phải hình thành một môi trường văn hóa lành Trong nhà trường phổ thông nói chung, nhà trường THPT nói mạnh, thân thiện để thực thi việc giáo dục đạo đức cho HS thành công. riêng, hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục là một trong những khâu quan trọng của hoạt động giáo dục tổng thể. Kiểm tra, đánh giá không chỉ nhằm đánh giá kết quả quá trình học tập, rèn luyện của học sinh, khuyến khích, tạo động lực cho học sinh, giúp học sinh tiến bộ không ngừng mà còn cung cấp thông tin phản hồi giúp nhà quản lý, giáo viên hiểu rõ thực trạng chất lượng giáo dục, từ đó có những điều chỉnh thích hợp cho hoạt động giáo dục. Không những thế, đánh giá kết quả giáo dục còn giúp cơ quan giáo dục, các nhà quản lí và hoạch định chính sách có được các số liệu, thông tin về chất lượng và trình độ của hệ thống giáo dục các cấp để có những điều chỉnh, bổ sung và chỉ đạo kịp thời. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm của học sinh ở các trường trung học phổ thông (THPT) là một trong những bộ phận quan trọng trong hoạt động đánh giá kết quả giáo dục nói chung. Ở trường THPT, hạnh kiểm được xem như là đạo đức. Vì thế hoạt động đánh giá hạnh kiểm căn cứ biểu hiện cụ thể về thái độ và hành vi đạo đức. Việc nhận dạng bản chất khái niệm như thế cũng như việc tìm kiếm mối quan hệ giữa hạnh kiểm với các khái niệm liên quan chặt chẽ như đạo đức, phẩm chất, giá trị, …đã và đang tạo ra những vấn đề cần được xem xét với việc soạn thảo các văn bản pháp quy, chỉ đạo thực hiện hoạt động đánh giá hạnh kiểm một cách thống nhất và có hiệu quả của giáo viên ở trường trung học phổ thông. Trước hết cần có sự đồng thuận trong quan niệm về hạnh kiểm học sinh (HS) thông qua bản chất, ý nghĩa, nội dung,… mối quan hệ giữa hạnh kiểm và đạo đức,…thông qua việc định nghĩa các khái niệm. Hoạt động đánh giá, xếp loại HS trong trường THPT vẫn được tiến hành từ trước đến nay theo thông tư (TT) 58 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) bao gồm: đánh giá, xếp loại hạnh kiểm; đánh giá, xếp
2 23 loại học lực. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc đánh giá, xếp loại hạnh đánh giá hạnh kiểm HS THPT với 3 cấp là cấp Sở GDĐT, cấp trường kiểm HS còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ. Những căn cứ, tiêu chuẩn để THPT, và cấp GV. Xây dựng được quy trình quản lý và nội dung quản đánh giá, xếp loại hạnh kiểm HS chưa hướng đến đầy đủ các phạm trù lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Xác định rõ mục đích của đạo đức, chẳng hạn thiếu những tiêu chí, chỉ số quan trọng để đánh giá việc quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT là để nâng cao kĩ năng xã hội của HS. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS chưa đảm chất lượng giáo dục đạo đức cho HS. Khẳng định nội dung hoạt động bảo được sự thống nhất trong tất cả cơ sở giáo dục và đặc biệt là thiếu đánh giá hạnh kiểm HS THPT là bao gồm đối tượng đánh giá, nội dung những thay đổi mang tính cập nhật, phù hợp với những đặc điểm của đánh giá, quy trình và kỹ thuật đánh giá, chủ thể đánh giá. Trong đó, bối cảnh mới. Mục đích của đánh giá hạnh kiểm là để giáo dục đạo đức yếu tố con người (GVCN, GVBM, Giám thị, GV tư vấn học đường) cho HS. Chính vì vậy muốn giáo dục đạo đức cho HS tốt hơn cần thay đóng vai trò then chốt cho sự thành công của công tác này. Luận án xây đổi phương pháp, kỹ thuật, nội dung của đánh giá hạnh kiểm. dựng được quy trình quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT Sự phát triển nhanh chóng của các lĩnh vực kinh tế, xã hội và bao gồm việc lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo, kiểm tra đánh hội nhập quốc tế nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh (Tp.HCM) nói giá hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. riêng đang tác động đa chiều, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và 1.2. Về thực trạng: Luận án đã xác định được những thành tựu phát triển nhân cách của thế hệ trẻ. Báo cáo tổng kết chương trình giáo đạt được cũng như khẳng định được tính đúng đắn của công tác quản lý dục rèn luyện đạo đức, tác phong lối sống của Sở Giáo dục và Đào tạo hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Quản lý tốt hoạt động đánh (GDĐT) Tp.HCM trong 3 năm gần đây đã nhận định “Một số HS THPT giá hạnh kiểm là biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức của thành phố chưa rèn luyện cho mình một lý tưởng sống đẹp, hướng cho HS. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT đã giúp cho Sở đến cộng đồng. Sự ích kỷ, thói quen hưởng thụ, quá xem trọng cá nhân, GDĐT trong công tác quản lý việc giáo dục đạo đức cho HS một cách nạn bạo lực trong xã hội đe dọa môi trường trong lành của học chặt chẽ và toàn diện. Thông qua hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS, các đường...”. Thực tiễn này khiến xã hội và ngành giáo dục đặc biệt quan trường THPT đã cải tiến các phương pháp và nội dung giáo dục đạo đức tâm đến vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho HS trong các nhà trường cho HS. Ngoài ra hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT vẫn còn nói chung và hoạt động đánh giá hạnh kiểm, đạo đức của học sinh nhiều bất cập về nhận thức của các CBQL, GV, về tiêu chí đánh giá THPT nói riêng. hạnh kiểm HS, về phương pháp, về qui trình… Hiện nay, vấn đề con Tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu về đạo đức, hoạt động người CBQL, GV đóng vai trò then chốt cho hoạt động này. giáo dục đạo đức, hạnh kiểm học sinh trong nhà trường, song nghiên 1.3. Về giải pháp cứu sâu về hạnh kiểm của HS, hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS, đặc Tác giả đã đưa ra 8 biện pháp cơ bản quản lý hoạt động đánh biệt quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm cả về lý luận và thực tiễn giá hạnh kiểm HS THPT. Tổ chức thực nghiệm biện pháp 1 và khảo theo đối tượng HS của từng cấp học, trong đó có học sinh THPT thì hầu nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp. Tất cả các biện như còn ít nghiên cứu trong thời gian qua. pháp đều được đánh giá cao về tính cần thiết và tính khả thi. Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên, tôi chọn đề tài 2. Khuyến nghị nghiên cứu: “Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trong 2.1. Đối với Bộ GDĐT các trường trung học phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh”. Đổi mới chương trình Giáo dục công dân trong trường THPT gắn 2. Mục đích nghiên cứu với giáo dục đạo đức, giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống và các hoạt Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý đánh giá hạnh kiểm HS động trải nghiệm thực tế. THPT, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS Ban hành các văn bản qui phạm pháp luật về xác định vị trí chức THPT tại Tp.HCM, từ đó xây dựng các biện pháp đổi mới quản lý hoạt danh của giám thị, GV tư vấn học đường trong nhà trường. 2.2. Đối với Sở GDĐT Tp.HCM
22 3 thực hiện hoạt động bồi dưỡng về đánh giá hạnh kiểm HS cho động đánh giá hạnh kiểm HS trong các trường THPT tại TP.HCM phù CBQL, GV, Giám thị” là cần thiết và khả thi. hợp với tình hình phát triển của xã hội. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Căn cứ vào những cơ sở lý luận và thực tiễn, trên cơ sở những + Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS ở trường THPT. HS THPT, tác giả đã xây dựng 08 biện pháp quản lý hoạt động đánh giá + Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm hạnh kiểm HS THPT ở TP.HCM gồm:- Chỉ đạo các trường THPT tổ HS trong các trường THPT tại Tp.HCM. chức bộ máy quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT; - Tổ 4. Giả thuyết nghiên cứu chức, chỉ đạo thực hiện xây dựng chuyên đề về đánh giá hạnh kiểm HS Đánh giá hạnh kiểm HS và quản lý hoạt động đánh giá hạnh THPT cho CBQL, GV, Giám thị;- Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt kiểm HS hiện nay tại các trường THPT ở Tp.HCM chưa đồng bộ. Việc động bồi dưỡng chuyên đề về đánh giá hạnh kiểm học sinh cho lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và đánh giá hoạt động đánh giá hạnh CBQL, GV, Giám thị; - Tổ chức, chỉ đạo thực hiện bổ sung nội dung kiểm HS chưa đáp ứng yêu cầu. tiêu chí đánh giá hạnh kiểm HS THPT; - Tổ chức, chỉ đạo thực hiện xây Nếu xây dựng được các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá dựng thang đo đánh giá hạnh kiểm HS THPT; - Tổ chức, chỉ đạo thực hạnh kiểm HS THPT thông qua việc bổ sung các các tiêu chí, quy trình, hiện đổi mới phương pháp đánh giá hạnh kiểm học sinh thông bằng đổi mới phương pháp đánh giá hạnh kiểm và các biện pháp về bồi giáo dục kỹ luật tích cực cho học sinh; - Tổ chức, chỉ đạo đổi thực hiện dưỡng nghiệp vụ chuyên môn về đánh giá hạnh kiểm HS cho các đối mới phương pháp đánh giá hạnh kiểm HS THPT thông qua hoạt động tượng tham gia đánh giá hạnh kiểm thì sẽ cải tiến công tác quản lý hoạt giáo dục trải nghiệm.; - Tổ chức, chỉ đạo thực hiện xây dựng qui trình động đánh giá hạnh kiểm HS THPT góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới đánh giá hạnh kiểm HS THPT; Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS hiện nay. tính khả thi của các biện pháp đã xây dựng đã cho thấy các biện pháp này 5. Nhiệm vụ nghiên cứu được đánh giá có tính cần thiết và khả thi cao. Kết quả thực nghiệm một 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá biện pháp trong quá trình tổ chức, thực hiện quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS trong trường THPT. hạnh kiểm HS THPT và phù hợp với thời gian thực hiện luận án đã chứng 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động đánh giá hạnh minh tính khả thi của biện pháp này. Hệ thống các biện pháp có mối quan kiểm HS và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm trong các trường hệ hỗ trợ và bổ sung cho nhau, làm tăng thêm tính hiệu quả và độ tin cậy THPT tại Tp.HCM. trong công tác quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. 5.3. Xây dựng các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS trong các trường THPT tại Tp.HCM phù hợp với tình hình KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ phát triển của xã hội hiện nay. 1. Kết luận 5.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện 1.1. Về lý luận: Luận án đã hệ thống hóa một số vấn đề cơ bản pháp và thực nghiệm một biện pháp đã xây dựng. như: Nhân cách, đạo đức, hạnh kiểm. Đánh giá và hoạt động đánh giá 6. Giới hạn nghiên cứu hạnh kiểm; Quản lý và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS - Về loại hình trường: Luận án này chỉ nghiên cứu thực trạng THPT. Đặc biệt luận án đã hình thành khái niệm hạnh kiểm, đánh giá quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT và xây dựng các biện hạnh kiểm và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm; Đã cụ thể hóa khái pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS tại các trường THPT niệm này với cách tiếp cận dựa vào 4 chức năng cơ bản của quản lý để công lập trên địa bàn Tp.HCM thuộc Sở GDĐT Tp.HCM quản lý. hình thành nội dung quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Luận án đã làm rõ phân cấp quản lý và nội dung quản lý của hoạt động
4 21 - Về nội dung các biện pháp: Luận án chỉ tập trung nghiên cứu Trong khuôn khổ của luận án, tác giả luận án chọn tổ chức thực các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS ở cấp trường nghiệm một biện phá: Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động bồi THPT, cấp Sở GDĐT không tính đến các biện pháp cấp Bộ GDĐT. dưỡng về đánh giá hạnh kiểm HS cho CBQL, GV, Giám thị. - Về phạm vi thực nghiệm: Chỉ thực nghiệm một biện pháp về Tác giả luận án lựa chọn thực nghiệm biện pháp này vì đây là biện quản lý nhằm phát triển, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động pháp quản lý tác động cơ bản đến các khâu của quá trình tổ chức, thực hiện đánh giá hạnh kiểm HS trong trường THPT phù hợp với tình hình phát hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT nhằm nâng cao hiệu quả quản lý triển xã hội hiện nay. hoạt động này: Biện pháp quản lý này có thể triển khai từ Sở GDĐT đến - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng, tìm hiểu hoạt động, thu các CBQL trường THPT nhằm bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng về đánh thập số liệu khảo sát trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2014. giá hạnh kiểm HS THPT cho CBQL, GV, Giám thị. Đây là biện pháp 7. Phương pháp nghiên cứu qua khảo nghiệm các ý kiến thống nhất mức cần thiết và khả thi cao. 7.1. Phương pháp luận nghiên cứu 3.4.2. Tổ chức thực nghiệm: 3.4.2.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng 7.1.1. Tiếp cận hệ thống nhóm thực nghiệm; 3.4.2.2. Tổ chức bồi dưỡng ; 3.4.2.3.Chỉ đạo bồi Luận án tiếp cận theo quan điểm hệ thống để nghiên cứu về dưỡng; 3.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng đánh giá hạnh kiểm và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS 3.4.4.Tiến hành thực nghiệm và phân tích, đánh giá kết quả THPT. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm là một thành tố trong hệ thống thực nghiệm: 3.4.4.1. Giai đoạn 1: Thực nghiệm ghi nhận (đo đầu quản lý giáo dục nói chung và quản lý chất lượng HS nói riêng. Hoạt vào); 3.4.4.2. Giai đoạn 2: Thực nghiệm hình thành (đo quá trình); động đánh giá hạnh kiểm HS có mối liên hệ chặt chẽ với các hoạt động 3.4.4.3. Giai đoạn 3: Thực nghiệm kiểm tra (đo đầu ra) đánh giá giáo dục khác. Nhận xét chung về kết quả thực nghiệm: Quá trình thực 7.1.2. Tiếp cận thực tiễn nghiệm đã đạt được mục tiêu đề ra. Việc thực nghiệm giải pháp xây Luận án tiếp cận theo quan điểm thực tiễn để nghiên cứu về dựng chương trình bồi dưỡng tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho các đánh giá hạnh kiểm và quản lý họat động đánh giá hạnh kiểm HS đối tượng tham gia đánh giá hạnh kiểm đã chứng minh được giả thuyết THPT. Mọi thay đổi của đời sống, văn hóa, xã hội đều có tác động rất khoa học của luận án. Nội dung chuyên đề bồi dưỡng và phương pháp lớn đến hành vi, thái độ, cách ứng xử và đạo đức của con người. Giáo bồi dưỡng đã đáp ứng được yêu cầu của quá trình đánh giá hạnh kiểm dục đạo đức, hạnh kiểm cho HS cũng như đánh giá hạnh kiểm của HS HS THPT. Kết quả đạt được qua khóa tập huấn như sau: Kiến thức của phải phù hợp với sự phát triển chuẩn mực đạo đức của xã hội hiện đại. học viên được nâng lên rõ rệt; Kỹ năng thực hành phân tích các tình 7.1.3. Tiếp cận lịch sử-logic huống trong thực tế để đánh giá đúng thái độ của HS thành thạo hơn. Luận án tiếp cận theo quan điểm lịch sử - logic. Những yêu cầu Ngoài ra, nhận thức, thái độ của các học viên tham gia đều có sự thay về phẩm chất đạo đức, hạnh kiểm HS THPT luôn phải đáp ứng với sự đổi tích cực và luôn luôn tỏ ra quan tâm đến việc giáo dục hạnh kiểm vận động thay đổi của xã hội hiện đại. Do vậy khi xây dựng các tiêu chí cho HS. đánh giá hạnh kiểm cũng như cách thức đánh giá hạnh kiểm HS THPT Qua bảng nhận xét lấy ý kiến, và phân tích sâu hơn về tính không phải đặt trong định hướng phát triển chung của Tp.HCM về yêu cầu của cần thiết và không khả thi, chúng tôi sẽ tiếp tục hoàn chỉnh chương trình một công dân hiện đại, năng động hội nhập nhưng không làm mất đi ở những khóa đào tạo sau, gắn với thực tiễn nhiều hơn. bản sắc dân tộc, truyền thống của người Việt Nam. Điều này cũng chứng tỏ rằng: Kế hoạch bồi dưỡng, công tác tổ 7.2. Các phương pháp nghiên cứu chức, chỉ đạo, kiểm tra hoạt động bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, thái độ 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận về đánh giá hạnh kiểm HS THPT cho CBQL, GV là hợp lý, khoa học, khả thi, phù hợp với điều kiện của các trường THPT hiện nay và phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Việc thực hiện biện pháp ”Tổ chức, chỉ đạo
20 5 3.2.7. Biện pháp 7. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện đổi mới Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận từ các công phương pháp đánh giá hạnh kiểm học sinh thông qua các hoạt trình được lựa chọn trong và ngoài nước có liên quan đến đánh giá hạnh động giáo dục trải nghiệm kiểm và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Giáo dục trải nghiệm giúp HS tự nguyện tham gia các hoạt động 7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn nhằm phát triển, nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân, nuôi 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi dưỡng ý thức sống tự lập, đồng thời tham gia các hoạt động chia sẻ Mục đích: Sử dụng phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi nhằm với cộng đồng. HS sẽ hình thành những phẩm chất cao đẹp mà một khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá hạnh kiểm và thực trạng quản lý người công dân cần có. Qua đó, nuôi dưỡng năng lực ứng phó một cách hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM. tích cực với môi trường đang dần biến đổi và thực hiện vai trò của một Ngoài ra, phương pháp này còn sử dụng để hỏi ý kiến về tính khả thi thành viên cấu thành nên xã hội. Giúp HS cơ hội phát huy theo hướng và tính cần thiết của các giải pháp được xây dựng. sáng tạo sở thích và năng lực đặc biệt của HS, đồng thời, nuôi dưỡng Nội dung: Khảo sát thực trạng hoạt động đánh giá hạnh kiểm năng lực hợp tác, đoàn kết trong học tập và xây dựng một tác phong HS THPT như tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá hạnh kiểm HS THPT, qui luôn tìm tòi, sáng tạo. Giúp HS biết hình thành thói quen sinh hoạt trình đánh giá hạnh kiểm HS THPT, sử dụng kết quả hạnh kiểm HS bảo vệ môi trường tự nhiên, và hơn thế nữa, giúp HS nhận ra giá trị của THPT… cuộc sống. Thông qua các hoạt động trải nghiệm của HS, nhà trường có Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS thể đánh giá sự thay đổi về hành vi, thái độ, từ đó đánh giá nhận xét THPT thông qua các chức năng như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo kiểm hạnh kiểm của HS một cách chính xác khách quan và công bằng hơn. tra đánh giá hạnh kiểm HS THPT. 3.2.8. Biện pháp 8. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện xây dựng qui Xây dựng bộ công cụ là phiếu khảo sát dùng cho các đối tượng trình đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông sau: Phụ lục1 dùng cho cán bộ quản lý (CBQL) cấp Sở; CBQL, giáo Xây dựng được qui trình đánh giá hạnh kiểm HS trong các viên (GV) của trường THPT; Phụ lục 2 dùng cho cha mẹ HS và HS trường THPT được đảm bảo tính hợp lý, liên thông, tích hợp giữa các trường THPT. yếu tố, bộ phận có tác động đến hiệu quả hoạt động đánh giá, xếp loại 7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn hạnh kiểm HS ở trường THPT. Mục đích: Sử dụng phương pháp này nhằm trao đổi, phỏng vấn 3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện một số CBQL, GV, cha mẹ HS, HS về hoạt động đánh giá hạnh kiểm, pháp: Vòng 1: Trưng cầu ý kiến qua trao đổi và phỏng vấn (12 người quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. là các chuyên gia về quản lý giáo dục, đánh giá trong giáo dục, hiệu Nội dung: Phỏng vấn cụ thể về mục đích, nội dung, qui trình, trưởng THPT của một số trường). Vòng 2: Trưng cầu ý kiến qua các kết quả đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Phỏng vấn về những khó khăn hội nghị tổ chức tại Sở GDĐT vào tháng 4/2014, với 200 người là và thuận lợi trong quá trình thực hiện việc đánh giá hạnh kiểm của HS CBQL và chuyên viên Sở GDĐT, lãnh đạo các trường THPT.Vòng 3: THPT theo TT 58 và TT 08 của Bộ GDÐT. Trưng cầu ý kiến khảo sát bằng phiếu để lấy ý kiến rộng rãi trong các Xây dựng công cụ phỏng vấn là phiếu phỏng vấn CBQL, GV đối tượng trên tại các trường THPT Tp.HCM. (Phụ lục 3), phiếu phỏng vấn cha mẹ HS (Phụ lục 4), phiếu phỏng vấn 3.4. Thực nghiệm biện pháp quản lý hoạt động đánh giá HS (Phụ lục 5). hạnh kiểm HS THPT tại TP. HCM 7.2.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động 3.4.1. Mục đích, nội dung thực nghiệm Mục đích: Sử dụng phương pháp này nhằm tìm hiểu về những Phương pháp thực nghiệm nhằm chứng minh giả thuyết khoa học hoạt động quản lý cấp Bộ, cấp Sở, cấp trường về đánh giá hạnh kiểm của luận án: chứng minh tính cần thiết và khả thi của biện pháp đã xây HS THPT thông qua các văn bản chỉ đạo, những qui định, nội qui nhà dựng. trường, báo cáo tổng kết, xếp loại học sinh…
6 19 Nội dung: 3.2.4. Biện pháp 4. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện bổ sung các nội - Nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tất cả văn bản qui phạm pháp dung, tiêu chí đánh giá xếp loại hạnh kiểm học sinh trung học phổ luật chỉ đạo từ các cơ quan quản lý cấp Bộ GDĐT, Sở GDĐT về đánh thông giá hạnh kiểm HS THPT trong những năm gần đây. Xây dựng được nội dung đánh giá hạnh kiểm HS THPT trên cơ - Nghiên cứu, phân tích, đánh giá, tổng hợp tất cả các hồ sơ xử sở các tiêu chí qui định của Bộ GDĐT ban hành theo TT58, bổ sung lý vi phạm kỷ luật HS của trường THPT. các tiêu chí phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội tại - Nghiên cứu, phân tích, đánh giá, tổng hợp nội dung, tiêu chí Tp.HCM nhằm mục đích giáo dục cho HS hoàn thiện về nhân cách và đánh giá hạnh kiểm HS THPT. trở thành công dân tốt của thành phố. Từ các nội dung tiêu chí theo TT - Nghiên cứu phân tích, đánh giá việc dạy môn Giáo dục Công 58 của Bộ GDĐT, luận án đề nghị bổ sung, thiết kế mới cách xếp loại, dân (GDCD) và thực hiện lồng ghép đánh giá hạnh kiểm HS qua kết thang đo đánh giá hạnh kiểm HS THPT nhằm tạo ra kết quả đánh giá quả môn GDCD theo Thông tư 58 của Bộ GDĐT. khách quan công bằng, giúp cho nhà trường dễ dàng trong việc giáo 7.2.2.4. Phương pháp chuyên gia dục đạo đức cho HS và cũng giúp cho HS dễ dàng phấn đấu trở thành Mục đích: Sử dụng phương pháp nhằm thu thập ý kiến của các con ngoan trò giỏi. chuyên gia trong lĩnh vực quản lý giáo dục, đặc biệt là các chuyên gia 3.2.5. Biện pháp 5. Tổ chức, chỉ đạo xây dựng thang đo đánh trong lĩnh vực đánh giá và quản lý đánh giá hạnh kiểm HS THPT. giá hạnh kiểm HS THPT Nội dung: Trao đổi về tiêu chuẩn, quy trình, thang đo trong Từ các nội dung đánh giá hạnh kiểm HS THPT trên cơ sở các việc đánh giá hạnh kiểm HS THPT; Trao đổi về cách thức quản lý hiện tiêu chí qui định của Bộ GDĐT ban hành theo TT58 và bổ sung các tiêu nay của hiệu trưởng THPT về đánh giá hạnh kiểm HS. chí phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội tại Tp.HCM, biện Công cụ là phiếu phỏng vấn chuyên gia (Phụ lục 6). pháp tổ chức, chỉ đạo xây dựng thang đo đánh giá hạnh kiểm HS THPT 7.2.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn nhằm mục đích cụ thể hóa hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh Phương pháp này nhằm tổng kết một số kinh nghiệm của các THPT, tạo căn cứ, điều kiện dễ dàng cho các trường tổ chức đanh giá, tỉnh, thành khác về tổ chức quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS xếp loại hạnh kiểm HS một cách thuận lợi, tạo ra kết quả đánh giá THPT; Kinh nghiệm một số nước trên thế giới về giáo dục đạo đức, khách quan công bằng cho HS. hạnh kiểm cũng như đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Sử dụng công cụ ở 3.2.6. Biện pháp 6. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện đổi mới Phụ lục 8. phương pháp đánh giá hạnh kiểm học sinh bằng phương pháp giáo 7.2.2.6. Phương pháp thực nghiệm dục kỷ luật tích cực Mục đích: Sử dụng phương pháp này chứng minh tính khả thi Để nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh, và tính cần thiết của biện pháp được lựa chọn để thực nghiệm góp phần cần đổi mới phương pháp đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh, trong khẳng định tính đúng đắn của giả thuyết khoa học. đó cần sử dụng các phương pháp giáo dục kỉ luật tích cực (GDKLTC). Nội dung: Tiến hành tổ chức thực nghiệm giải pháp bồi dưỡng GDKLTC là phương pháp giáo dục đạo đức giúp học sinh tiến bộ hơn chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên và cán bộ quản lý về hạnh kiểm và trên cơ sở giúp học sinh tự tìm, tự nhận ra và tự sửa chữa những đánh giá hạnh kiểm HS tại Tp.HCM. Ngoài ra, luận án còn xây dựng khuyết điểm của mình. Giáo dục KLTC dựa trên nguyên tắc: Vì lợi phiếu khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của nội dung bồi ích tốt nhất của HS. Không làm tổn thương đến thể xác và tinh thần dưỡng. của HS. Có sự thỏa thuận giữa người lớn và HS. Phù hợp với đặc 7.2.2.7. Phương pháp nghiên cứu trường hợp (case study) điểm tâm sinh lý của HS. Mục đích: Sử dụng phương pháp này nhằm nghiên cứu sâu đến trường THPT về hoạt động đánh giá hạnh kiểm bao gồm: Tiêu chí đánh
18 7 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp: 3.1.1. Đảm bảo tính giá, quy trình đánh giá, phương pháp đánh giá, xếp loại đánh giá, sử cần thiết; 3.1.2. Đảm bảo tính khả thi; 3.1.3. Đảm bảo tính phù hợp; dụng kết quả đánh giá. 3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và hiệu quả Nội dung: Tiến hành nghiên cứu điển hình 02 trường THPT là 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm THPT Trần Khai Nguyên, Quận 5 và THPT Lương Thế Vinh, Quận 1. HS THPT tại Thành phố Hồ Chí Minh 7.2.2.8. Phương pháp quan sát 3.2.1. Biện pháp 1. Chỉ đạo các trường THPT tổ chức bộ máy Mục đích: Sử dụng phương pháp này nhằm quan sát các hoạt quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS động đánh giá hạnh kiểm HS trong trường THPT bởi các thầy cô, giám Lãnh đạo các trường THPT cần xác định rõ trách nhiệm, quyền thị. Quan sát và ghi nhận những tình huống đánh hạnh kiểm của những hạn, phân cấp quản lý cho từng bộ phận và từng thành viên, đảm bảo HS vi phạm kỉ luật. đúng người, đúng việc, quy định đúng chức năng nhiệm vụ, đảm bảo Nội dung: Quan sát việc ứng xử của thầy cô, giám thị khi nhận tính tự giác, không gây áp lực quá tải, phát huy tính chủ động, tích cực xét, đánh giá hành vi cụ thể của HS. sáng tạo của các thành viên một cách phù hợp, hiệu quả. 7.2.3. Phương pháp thống kê để xử lý số liệu Chỉ đạo các trường THPT tổ chức bộ máy quản lý hoạt động đánh Luận án sử dụng kỹ thuật thống kê toán học để thống kê, phân giá hạnh kiểm HS THPT gồm hiệu trưởng, các phó hiệu trưởng, trợ lý tích số liệu trong các bảng hỏi, và các số liệu, thông tin thu thập được từ thanh niên, bí thư Đoàn thanh niên, giáo viên bộ môn, giáo viên chủ các phương pháp nghiên cứu khoa học đã sử dụng trong luận án. Luận nhiệm, ban cán sự lớp, ban quản lý HS nội trú, gia đình (trong phối án sử dụng phương pháp tính giá trị trung bình theo công thức: Điểm hợp). trung bình (ĐTB) 3.2.2. Biện pháp 2. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện xây dựng 5 1 chuyên đề bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên, giám thị về đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông ĐTB = x = N x n i1 i i Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích những hạn chế, yếu kém của công tác quản lý đánh giá hạnh kiểm HS và thực tiễn yêu cầu và nhu Trong đó, x1 là điểm được cho ứng với từng mức độ, x1 {1,2,3,4,5}, n1 cầu của CBQL,GV tham gia vào quá trình đánh giá hạnh kiểm cho học là số người cho điểm ứng với từng mức độ x1, N là tổng số người cho sinh THPT, luận án đã xây dựng nội dung chuyên đề bồi dưỡng về vấn trả lời cho từng câu hỏi. đề này. Chuyên đề này có nội dung bao gồm cả việc đánh giá hạnh 8. Đóng góp mới của luận án kiểm và giáo dục hạnh kiểm cho học sinh THPT. Chuyên đề được dùng 8.1. Về lý luận để tập huấn, bồi dưỡng nội dung kiến thức, kỹ năng và thái độ về đánh Luận án góp phần phát triển những vấn đề lý luận về hoạt động giá hạnh kiểm học sinh cho các đối tượng đã nêu trên địa bàn Tp.HCM. đánh giá hạnh kiểm và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm cho HS 3.2.3. Biện pháp 3. Tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động bồi THPT. Trong đó luận án đã đi sâu phân tích, phân biệt rõ 2 khái niệm dưỡng CBQL, GV, Giám thị về đánh giá hạnh kiểm cho HS THPT đạo đức và hạnh kiểm học sinh; Xây dựng lý luận về hoạt động đánh Biện pháp này nhằm tăng cường nhận thức và năng lực cho giá hạnh kiểm HS THPT bao gồm: Mục đích đánh giá, tiêu chí đánh CBQL, GV, giám thị về đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Giúp cho giá, quy trình đánh giá, phương pháp và kỹ thuật đánh giá, sử dụng kết CBQL, GV có thêm kiến thức và kỹ năng trong quá trình đánh giá hạnh quả đánh giá hạnh kiểm học sinh THPT. Trên cơ sở tiếp cận mục tiêu kiểm HS THPT; Nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý công tác quản lý và chức năng quản lý, luận án xây dựng lý luận về quản lý hoạt đánh giá hạnh kiểm HS THPT. động đánh giá hạnh kiểm HS THPT thông qua các khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra đánh giá việc thực hiện
8 17 hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Luận án đã xây dựng 8 biện giá hạnh kiểm HS. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS góp phần giáo pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. dục, điều chỉnh nhận thức, hành vi của HS. 8.2. Về thực tiễn Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh Trên cơ sở lý luận và kết hợp các phương pháp nghiên cứu thực kiểm HS THPT hiện nay thông qua các chức năng quản lý cho thấy mặt tiễn, luận án đã khảo sát, đánh giá được thực trạng hoạt động đánh giá mạnh của quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM gồm: Thực trạng về mục đích đánh là Bộ GDĐT và Sở GDĐT đã ban hành đầy đủ các văn bản quy phạm giá, tiêu chí đánh giá, quy trình đánh giá, phương pháp và kỹ thuật đánh pháp luật cũng như văn bản chuyên môn để chỉ đạo, triển khai thực hiện giá, sử dụng kết quả đánh giá hạnh kiểm học sinh THPT. Luận án đã hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS trường THPT. Các văn bản chỉ đạo khảo sát và phân tích sâu thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh cấp Bộ và cấp Sở phù hợp, tương đối khoa học về đánh giá hạnh kiểm kiểm HS THPT thông qua các chức năng như: Lập kế hoạch, tổ chức, HS cũng như tình hình thực tế tại Tp.HCM và cả nước. Việc triển khai chỉ đạo, kiểm tra đánh giá hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT. Từ cụ thể thông qua các chức năng lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo đó có những đánh giá chung về ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của thực thực hiện và kiểm tra đánh giá hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM. theo đúng quy định, đã được 100% số trường thực hiện. Căn cứ vào 8 biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS Mặt hạn chế của quản lý hoạt đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại THPT đã xây dựng, luận án đã tiến hành khảo nghiệm các biện pháp, Tp.HCM là chưa ban hành các văn bản hướng dẫn việc tổ chức phối thực nghiệm 1 biện pháp và chứng minh được tính cần thiết, khả thi, có hợp và phân công trách nhiệm cho từng thành viên trong nhà trường thể áp dụng vào thực tiễn của biện pháp này. trong việc giáo dục đạo đức cũng như đánh giá hạnh kiểm HS; Thiếu 9. Cấu trúc luận án hụt quy trình và và kỹ thuật chuyên môn sâu để tổ chức thực hiện đánh Mở đầu giá hạnh kiểm HS. Đội ngũ CBQL, GV chưa được bồi dưỡng chuyên Chương 1: Cở sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá hạnh môn về đánh giá hạnh kiểm. Việc đánh giá hạnh kiểm học sinh thông kiểm HS THPT qua môn GDCD là chưa phù hợp, nhưng chưa có biện pháp chỉ đạo điều Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS chỉnh. Chưa đổi mới phương pháp đánh giá hạnh kiểm cho HS thông trong các trường THPT tại Tp.HCM qua các hoạt động giáo dục khác. Một số hoạt động giáo dục kỹ năng Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm sống, giá trị sống, trải nghiệm,…chưa xây dựng tiêu chí để đánh giá HS trong các trường THPT tại Tp.HCM hạnh kiểm HS. Tổ chức hoạt động tư vấn học đường chưa được coi Kết luận và khuyến nghị trọng đều khắp ở các trường; năng lực chuyên môn cũng như chế độ đãi Danh mục công trình của tác giả liên quan đến luận án ngộ, vị trí việc làm hay chức danh chính thức cho đội ngũ giám thị, Tài liệu tham khảo chuyên viên tư vấn học đường trong nhà trường còn nhiều bất cập. Phụ lục Hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM và quản lý hoạt đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM có nhiều yếu tố ảnh hưởng từ nhà trường, gia đình và xã hội. CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ HẠNH KIỂM HỌC SINH THPT TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
16 9 hiện. Phân công GVCN và Giám thị theo dõi, ghi nhận (các lỗi vi phạm tương ứng với hệ thống điểm trừ) GVBM ghi nhận vào Sổ đầu bài các biểu hiện không tốt của HS trong các giờ học. Cuối tuần, GVCN tổng CHƯƠNG 1 hợp (từ giám thị, sổ đầu bài, nhật ký lớp,..), nhắc nhở HS trong giờ sinh CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ hoạt chủ nhiệm. Các tổ chức khác (Đoàn thanh niên, tổ TDTT, các tổ bộ HẠNH KIỂM HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG môn, CLB…) sẽ có các ghi nhận việc tham gia phong trào văn nghệ, 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu TDTT, ngoại khóa,..để cộng điểm hạnh kiểm cho HS. Các HS có biểu 1.1.1. Những nghiên cứu ngoài nước hiện chưa tốt về hạnh kiểm đều được giáo viên tư vấn học đường thăm 1.1.1.1. Nghiên cứu về giáo dục đạo đức ở một số nước trên thế hỏi, chia sẻ nguyện vọng, suy nghĩ của các em trước khi đưa ra hội giới: Giáo dục đạo đức cho HS ở Mỹ; Giáo dục đạo đức cho HS ở Thái đồng xét hạnh kiểm. Lan; Giáo dục đạo đức cho HS ở Nhật Điểm hạn chế trong các nhà trường hiện nay là các hoạt động 1.1.1.2. Nghiên cứu về hoạt động đánh giá đạo đức, hạnh kiểm, sáng tạo, trải nghiệm chưa có tiêu chí đánh giá thống nhất. Một số hành vi của học sinh trường còn cứng nhắc về điểm số hạnh kiểm ở giai đoạn tổng kết, thiếu A. Clair Harding (1978) trong luận án tiến sĩ Moral values and những ghi nhận quá trình khắc phục khuyết điểm hạn chế của HS; Yếu theirs assessment: A personal construct theory approach (Giá trị đạo tố cảm tính, chủ quan của người đánh giá chi phối khá nhiều việc biểu đức và cách đánh giá: Một lý thuyết tiếp cận cá thể). Peter F. Oliver quyết (khi không có sự thống nhất); (2006) trong công trình Developing The Curriculum (Xây dựng chương Một số trường có tình trạng thả lỏng nề nếp kỷ luật, HS vi phạm trình học) do Nguyễn Kim Dung dịch. Ralph Tyler (1966) trong nghiên không được ghi nhận và xử lý, dẫn đến việc xếp loại giữa trường này cứu Basic Principles of Curriculum and Instruction (Những nguyên tắc với trường kia không công bằng. cơ bản về chương trình và giảng dạy). Cecil R.Reynolds & Randy W. Các vấn đề liên quan đến khái niệm: xác định tiêu chí, đánh giá Kamphaus (2005) có nghiên cứu công trình The Clinician‘s Guide To thí điểm hoàn toàn xa lạ với đội ngũ GV, Giám thị vì họ không được The Behavior Assessment System for Children (Hướng dẫn chi tiết về hệ học những kỹ thuật này. thống đánh giá hành vi của HS).Vishalache Blakrishman (2009) có Đặc biệt, đội ngũ tham gia vào quá trình đánh giá hạnh kiểm HS nghiên cứu luận án tiến sĩ giáo dục học Teaching moral education in THPT, ngoài lực lượng chính là GVCN, GVBM, thì còn có Giám thị, secondary schools - Using real life dilemmas (Giáo dục đạo đức trong Giáo viên tư vấn học đường. Kết quả khảo sát và đánh giá về năng lực trường phổ thông – Ứng dụng vào tình huống thực tế) tại Đại học chuyên môn của đội ngũ này đã cho thấy họ rất cần được bồi dưỡng Victoria- Newzeland. chuyên môn về đánh giá hạnh kiểm HS THPT. 1.1.2. Những nghiên cứu trong nước Thông tư 58 và Thông tư 08 của Bộ GDĐT còn nhiều điểm chưa 1.1.2.1. Nghiên cứu về cách đánh giá đạo đức, hạnh kiểm của học phù hợp, rất cần thay đổi, chỉnh sửa và bổ sung. sinh Hà Thế Ngữ (1986) chủ nhiệm đề tài cấp nhà nước “Nâng cao KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 chất lượng giáo dục tư tưởng, chính trị, đạo đức cho học sinh phổ Kết quả khảo sát và đánh giá thực trạng hạnh kiểm HS THPT thông”. Đặng Vũ Hoạt làm chủ nhiệm đề tài “Xây dựng nội dung và và thực trạng hoạt động đánh giá hạnh kiểm cho HS THPT ở các trường phương pháp giáo dục tư tưởng, chính trị đạo đức cho học sinh phổ THPT cho thấy hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM thông”. Phùng Khắc Bình và các cộng tác (2000) với Nghiên cứu việc đang được thực hiện theo hướng dẫn của TT 58 và TT 08. Phần lớn các phân loại đạo đức sinh viên – Thực trạng và tiêu chí đánh giá (đề tài trường đều xây dựng bản nội quy, hướng dẫn thực hiện nội quy và có cấp Bộ - mã số B99-52-41). Võ Xuân Đàn (2003) với Quan điểm đạo phân công trách nhiệm cho các thành viên tham gia vào hoạt động đánh đức và lối sống của sinh viên trường đại học Sư Phạm Tp. HCM (đề tài
10 15 cấp Bộ – mã số B2001-23-11). Nguyễn Tùng Lâm (2009) với luận án phổ thông; 2.3.2.2. Thực trạng hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS tại Tiến sĩ giáo dục, Phối hợp các phương pháp giáo dục nhằm khắc phục THPT Lương Thế Vinh và THPT Trần Khai Nguyên tình trạng yếu kém về đạo đức của HS THPT Hà Nội hiện nay 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học Đỗ Ngọc Thống (2013) có tham luận Định hướng đổi mới sinh trung học phổ thông. chương trình giáo dục phổ thông sau 2015 và môn đạo đức – giáo dục 2.4.1. Thực trạng quản lý của Sở Giáo dục và Đào tạo Thành công dân trong hội thảo quốc gia về giáo dục đạo đức – công dân trong phố Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cho học sinh; giáo dục phổ thông Việt Nam. Hà Nhật Thăng (2013) có tham luận 2.4.2. Thực trạng thực hiện các chức năng quản lý hoạt động Những việc cần làm để phát huy vai trò của môn giáo dục công dân đối đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông: 2.4.2.1. Thực với sự hình thành, phát triển nhân cách HS phổ thông. Đỗ Thị Lệ Hằng trạng về lập kế hoạch hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT; 2.4.2.2. (2013) có nghiên cứu “Căng thẳng của học sinh trung học phổ thông” Thực trạng về tổ chức, chỉ đạo thực hiện hoạt động đánh giá hạnh kiểm luận án Tiến sĩ Tâm lý học – Học viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt HS THPT; 2.4.2.3. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt Nam. Lê Thị Minh Trang (2013) có công trình “Nghiên cứu hành vi văn động đánh giá hạnh kiểm HS THPT; minh đô thị của thanh niên Tp.HCM”, luận án Tiến sĩ Tâm lý học – Học 2.4.3. Thực trạng về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại Tp.HCM: 2.4.3.1. Các yếu tố 1.2. Những khái niệm cơ bản của nhà trường ảnh hưởng đến hạnh kiểm HS; 2.4.2.2. Các yếu tố ảnh 1.2.1. Nhân cách: Nhân cách được hiểu như là tập hợp các đặc hưởng của gia đình đến hạnh kiểm học sinh; 2.4.2.3. Các yếu tố ảnh trưng tâm lý tạo nên diện mạo xã hội của một con người với tư cách chủ hưởng tới quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS. thể hoạt động, bao gồm tất cả những phẩm chất, những năng lực mang 2.4.4. Thực trạng về đội ngũ tham gia vào quá trình đánh giá tính xã hội tồn tại và phát triển trong các cá nhân đó, thích ứng với các hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông: 2.4.4.1. Tình hình đội ngũ chuẩn mực và thang giá trị được xã hội thừa nhận. giám thị; 2.4.4.2. Tình hình đội ngũ giáo viên tư vấn học đường 1.2.2. Đạo đức: Đạo đức là hệ thống các qui tắc, chuẩn mực xã 2.5. Đánh giá chung về quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm hội mà nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình cho phù HS THPT hợp với lợi ích của cộng đồng của xã hội. - Đánh giá hạnh kiểm HS THPT là một hoạt động giáo dục nhằm 1.2.3. Hạnh kiểm học sinh: Hạnh kiểm học sinh là phẩm chất, giúp cho việc giáo dục đạo đức HS ngày càng hoàn thiện. Thông qua đạo đức được thể hiện ở nhận thức, thái độ và hành vi trong học tập, hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS, các trường THPT cải tiến các trong cuộc sống, trong cách ứng xử với mọi người, với môi trường xung phương pháp cũng như nội dung giáo dục đạo đức cho HS. Hoạt động quanh. Hạnh kiểm là khái niệm đồng nghĩa với mặt phẩm chất của nhân đánh giá hạnh kiểm HS THPT được quản lý trực tiếp từ Sở GDĐT và cách và đạo đức là một trong những giá trị cốt lõi của hạnh kiểm, phẩm trường THPT thông các yếu tố lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm chất của học sinh. tra đánh giá hạnh kiểm HS đã đem lại những kết qủa khả quan trong 1.2.4. Đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông việc giáo dục đạo dức cho HS. 1.2.4.1. Đánh giá: Đánh giá là đưa ra những nhận định, những - Về nội dung tiêu chí đánh giá hạnh kiểm HS: Các tiêu chí đang phán xét về giá trị của đối tượng được đánh giá trên cơ sở xử lý những giá hạnh kiểm ở các trường THPT rất chi tiết. Căn cứ vào TT58, và thông tin, những chứng cứ thu thập được đối chiếu với mục tiêu đã đề TT08 các trường cụ thể hóa thành nội quy học sinh thông qua các biểu ra. hiện hành vi cụ thể trong từng tình huống. Mỗi hành vi sẽ bị trừ hoặc 1.2.4.2. Đánh giá hạnh kiểm học sinh: là hoạt động đưa ra được cộng điểm. những nhận định, phán xét và xác định mức độ đạt được về mặt hạnh - Về qui trình và kỹ thuật, phương pháp đánh giá hạnh kiểm HS: Hầu hết đều theo quy trình: Công bố nội quy HS và hướng dẫn thực
14 11 - 9 văn bản chỉ đạo của Sở GDĐT Tp.HCM về giáo dục đạo kiểm của HS, căn cứ vào những nội dung, tiêu chí được quy định theo đức, hoạt động ngoại khóa, kỹ năng sống,… cho HS THPT. mục tiêu giáo dục của nhà trường. - Các văn bản chỉ đạo hoạt động giáo dục trường THPT trong 5 1.2.5. Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh: “Quản năm gần đây của Bộ GDĐT và Sở GDĐT Tp.HCM. lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT là hệ thống tác động có mục 2.2.2.2. Hồ sơ quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm cho HS đích của chủ thể quản lý trường THPT đến hoạt động đánh giá hạnh tại các trường THPT:- Hồ sơ về qui trình, tiêu chí, phương pháp để kiểm học sinh, bao gồm quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và đánh giá hạnh kiểm HS của 51 trường THPT.- Nội qui HS của 51 kiểm tra hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT nhằm đánh giá hạnh trường THPT.- Hồ sơ xét hạnh kiểm của các HS vi phạm nội qui. - Sổ kiểm cho HS THPT đáp ứng mục tiêu giáo dục của nhà trường”. chủ nhiệm, hồ sơ chủ nhiệm của 51 GVCN.- Hồ sơ về các kế hoạch 1.3. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ hoạt động ngoài giờ lên lớp của 51 trường THPT.- 51 trường THPT thông được chọn chiếm 50% tổng số các trường THPT tại thời điểm nghiên 1.3.1. Mục đích đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ cứu (Phụ lục 7). thông: Giúp cho các cấp quản lý, giáo viên và các lực lượng liên quan 2.2.2.3. Phỏng vấn và xin ý kiến chuyên gia: Phỏng vấn 09 thấy được kết quả giáo dục, rèn luyện đạo đức của HS; từ đó có thể chuyên gia về quản lý giáo dục, về đánh giá hạnh kiểm.- Phỏng vấn 10 phân tích tình hình, chỉ ra mặt được, chưa được theo mục tiêu giáo dục hiệu trưởng THPT. - Phỏng vấn 20 giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ và những yếu tố có liên quan nhằm đưa ra những điều chỉnh cần thiết để môn, giám thị THPT.- Phỏng vấn 40 cha mẹ và HS THPT. nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc giáo dục, rèn luyện đạo đức ở 2.2.2.4. Nghiên cứu trường hợp HS Đề tài đã thực hiện nghiên cứu trường hợp đến 02 trường 1.3.2. Nguyên tắc đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ THPT Trần Khai Nguyên, Quận 5 và THPT Lương Thế Vinh, Quận 1. thông: Nguyên tắc quán triệt mục đích giáo dục; Nguyên tắc đánh giá 2.2.3. Quy ước cách thức xử lý số liệu toàn diện,cân đối và có trọng tâm; Nguyên tắc khách quan; Nguyên tắc Trong bảng câu hỏi với 5 mức lựa chọn tăng dần, mã hóa là 1, 2, công khai, dân chủ, công bằng; Nguyên tắc phù hợp với đặc điểm đối 3, 4, 5 với 1 là mức thấp nhất, hoặc chưa đạt yêu cầu. Xử lý, thống kê tượng. số liệu các phiếu điều tra theo % và điểm trung bình, có xếp hạng. 1.3.3. Tiêu chí đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ 5 thông: Hoàn thành đầy đủ, nghiêm túc nhiệm vụ học tập theo chương 1 Điểm trung bình (ĐTB): ĐTB = x = N x n i1 i i trình, có ý thức vươn lên; Chấp hành tốt luật pháp, nội quy của nhà trường; Tích cực rèn luyện thân thể; Giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường; Trung thực trong học tập, trong cuộc sống; Có ý thức tập thể, Trong đó, x1 là điểm được cho ứng với từng mức độ, x1 giúp đỡ người khác; Kính trọng cha mẹ, thầy cô, nhân viên nhà trường; {1,2,3,4,5}. Tôn trọng, đoàn kết và giúp đỡ bạn bè; Tham gia các hoạt động ngoại n1 là số người cho điểm ứng với từng mức độ x1. khóa; Bảo vệ và phát huy truyền thống nhà trường; Có thái độ bảo vệ lẽ N là tổng số người cho trả lời cho từng câu hỏi. phải, hành vi đúng đắn; Có thái độ với những hành vi tiêu cực, lệch lạc, 2.3. Thực trạng chung về hoạt động đánh giá hạnh kiểm học không đúng đắn của bạn bè; Tham gia tốt các hoạt động ngoại khóa, sinh ở các trường trung học phổ thông tại Thành phố Hồ Chí Minh giáo dục trải nghiệm. 2.3.1. Thực trạng chung về hạnh kiểm học sinh trung học phổ 1.3.4. Hình thức và phương pháp đánh giá hạnh kiểm học thông Thành phố Hồ Chí Minh; 2.3.2. Thực trạng hoạt động đánh sinh trung học phổ thông. giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông tại TP. HCM: 2.3.2.1. 1.3.5. Quy trình đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ Thực trạng chung về hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học thông
12 13 1.4. Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung nhà trường, trên cơ sở đó nhà trường sẽ có các biện pháp duy trì và học phổ thông: củng cố các mặt tích cực, khắc phục những hạn chế về hạnh kiểm của 1.4.1. Phân cấp quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh HS. Quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT là quá trình lập trung học phổ thông; kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động đánh giá hạnh kiểm 1.4.2. Lập kế hoạch hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh HS THPT nhằm giáo dục đạo đức cho HS THPT đáp ứng mục tiêu giáo trung học phổ thông; dục của nhà trường. 1.4.3.Tổ chức hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học Để quản lí tốt hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS, người CBQL phổ thông; cần nắm vững lí luận về hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS; thực hiện 1.4.4. Chỉ đạo hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung đồng bộ các chức năng quản lý gồm xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ học phổ thông; đạo, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá hạnh kiểm 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch đánh giá HS. Quản lí hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS thực hiện thuận lợi, hợp hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông. lí, khoa học cần đảm bảo tốt các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động đánh 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý các hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS, hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động đánh giá hạnh kiểm học sinh trung học phổ thông: giá hạnh kiểm HS để phát huy ưu điểm, hạn chế nhược điểm. 1.5.1. Đặc điểm sinh lý, tâm lý học sinh trung học phổ thông; CHƯƠNG 2 1.5.2. Nhà trường; THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ 1.5.3. Gia đình; HẠNH KIỂM HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.5.4. Các yếu tố khác TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 2.1. Khái quát tình hình phát triển giáo dục trung học phổ Đạo đức, giáo dục đạo đức, hạnh kiểm, hoạt động đánh giá thông tại Thành phố Hồ Chí Minh hạnh kiểm và quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm là những vấn đề 2.1.1. Một số đặc điểm của Thành phố Hồ Chí Minh có ảnh quan trọng trong công tác giáo dục và quản lý giáo dục, quản lý nhà hưởng tới hạnh kiểm của học sinh trung học phổ thông; 2.1.2. Kết trường. Trong hoạt động giáo dục, đánh giá là hoạt động tất yếu, không quả giáo dục của học sinh trung học phổ thông tại Thành phố Hồ thể thiếu, là khâu quan trọng nhằm thu được thông tin ngược từ học sinh Chí Minh đến GV và nhà trường, giúp nhà trường đánh giá được chất lượng giáo 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng dục, đồng thời giúp GV, HS có cơ sở tự đánh giá bản thân, tự điều 2.2.1. Mẫu khảo sát bằng phương pháp điều tra bảng hỏi chỉnh mình theo mục tiêu GD xác định. Hoạt động đánh giá hạnh kiểm Bằng phương pháp điều tra bảng hỏi, tác giả tiến hành khảo sát hay quản lý hoạt động đánh giá hạnh kiểm cho HS THPT là những thực trạng hoạt động đánh giá hạnh kiểm HS THPT tại 51 trường THPT nghiên cứu còn mới, chưa có nhiều công trình nghiên cứu sâu và đề cập tại Tp.HCM (chiếm tỷ lệ 50% trường THPT công lập tại thời điểm đánh đến vấn đề này. giá - Phụ lục 7). Thời gian từ năm 2011 đến năm 2014. Đạo đức và hạnh kiểm là hai khái niệm thường được mọi người 2.2.2. Cách thức thu thập các dữ liệu, thông tin hỗ trợ hiểu tương đồng nhau. Khái niệm hạnh kiểm HS THPT là phẩm chất, 2.2.2.1. Các văn bản chỉ đạo giáo dục hạnh kiểm HS THPT: đạo đức được thể hiện ở nhận thức, thái độ và hành vi trong học tập, Tác giả luận án đã tổng hợp được các văn bản quy phạm pháp luật liên trong cuộc sống, trong cách ứng xử với mọi người, với môi trường xung quan đến đánh giá hạnh kiểm học sinh trong những năm gần đây như quanh. Đánh giá hạnh kiểm HS THPT là việc đưa ra những nhận định sau: phán xét và xác định mức độ đạt được về mặt hạnh kiểm của HS, căn cứ - 3 văn bản qui phạm pháp luật của Bộ GDĐT về đánh giá hạnh vào những nội dung, tiêu chí được quy định theo mục tiêu giáo dục của kiểm HS THPT.