Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS) tại Việt Nam - Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp

Chia sẻ: Nguyễn Văn H | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ngoài phần giới thiệu, nội dung của luận án được trình bày ở 5 chương như sau: Chương 1/ Tổng quan về vấn đề nghiên cứu. Chương 2/ Cơ sở lý thuyết. Chương 3/ Phương pháp nghiên cứu, kết quả và bàn luận các nhân tố vĩ mô tác động đến việc áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS) - Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia. Chương 4/ Phương pháp nghiên cứu, kết quả và bàn luận nhân tố vi mô tác động đến áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS) tại Việt Nam - Nghiên cứu ở phạm vi doanh nghiệp. Chương 5/ Kết luận và hàm ý.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các nhân tố tác động đến áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS) tại Việt Nam - Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH ------- LÊ TRẦN HẠNH PHƯƠNG CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN ÁP DỤNG CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ (IAS/IFRS) TẠI VIỆT NAM – NGHIÊN CỨU Ở PHẠM VI QUỐC GIA VÀ DOANH NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH MÃ SỐ : KẾ TOÁN : 9340301 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. HÀ XUÂN THẠCH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019 Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Xuân Thạch Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường họp tại: Vào hồi giờ ngày Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện: tháng năm 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài Trong xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu, các tổ chức kế toán và chứng khoán quốc tế bắt đầu đẩy mạnh quá trình hài hòa CMKT để thúc đẩy vốn đầu tư, gia tăng hội nhập kinh tế giữa các quốc gia và khu vực. Nhu cầu tất yếu cần ngôn ngữ kế toán chung giúp đảm bảo thông tin minh bạch, rõ ràng, có thể so sánh trên phạm vi quốc tế, tăng tính hữu ích tạo thuận lợi cho nhà phân tích, nhà quản lý và nhà đầu tư ra quyết định. Hầu hết các quốc gia đã áp dụng CMKTQT, nhưng Việt Nam chưa công bố lộ trình hay cam kết cụ thể về việc áp dụng CMKTQT. Trên cơ sở thận trọng cân nhắc giữa lợi ích và chi phí khi áp dụng CMKTQT với thực trạng kinh tế xã hội, Bộ Tài chính đang xây dựng lộ trình kế toán kiểm toán Việt Nam đến năm 2020 sẽ hoà hợp với thông lệ quốc tế. Sự thay đổi, cập nhật và ban hành mới CMKT và quy định liên quan đến công tác kế toán gần đây thể hiện sự tích cực của Bộ Tài chính để chuẩn bị cho việc triển khai áp dụng CMKTQT trong tương lai được thuận lợi và phù hợp (Trần Quốc Thịnh, 2016). Xu thế hội nhập đặt ra vấn đề cấp thiết doanh nghiệp Việt Nam cần phải áp dụng CMKTQT (Trần Quốc Thịnh, 2014). Bộ Tài chính kế hoạch áp dụng một số CMKTQT đơn giản và phù hợp để thí điểm tại vài DN lớn, đơn vị có lợi ích công chúng. Quá trình áp dụng CMKTQT cần được nghiên cứu kỹ phương pháp và lộ trình phù hợp đối với từng loại hình doanh nghiệp trong nền kinh tế. Các nghiên cứu trên thế giới tiếp cận việc áp dụng CMKTQT từ nhiều góc độ khác nhau cung cấp bức tranh khá toàn diện mức độ hòa hợp giữa CMKT quốc gia với CMKTQT (Hồ Xuân Thủy, 2016). Các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào các nước phát triển, trong khi nghiên cứu về các quốc gia đang phát triển có đặc điểm tương đồng với Việt Nam vẫn còn khá hạn chế. Nghiên cứu trong nước tập trung đánh giá mức độ hội tụ của CMKT Việt Nam với CMKTQT, lợi ích và thách thức trong quá trình áp dụng CMKTQT, đánh giá khả năng và đề xuất phương hướng áp dụng CMKTQT ở nước ta. Nghiên cứu thực nghiệm các nhân tố tác động đến việc áp dụng CMKTQT trong môi trường đặc thù tại Việt Nam là rất cần thiết nhưng chưa được quan tâm đúng mức. Nghiên cứu trên thế giới trên cả hai phương diện vĩ mô và vi mô tác động đến áp dụng CMKTQT tại các quốc gia chưa nhiều, đặc biệt ở Việt Nam rất ít ỏi. Hai vấn đề cần được tập trung nghiên cứu: ở phương diện quốc gia thì Việt Nam có đủ điều kiện áp dụng CMKTQT không? Việt Nam quyết định áp dụng CMKTQT thì DN có thể áp dụng hay không? Điều này đã thúc đẩy tác giả nghiên cứu nhân tố tác động đến việc áp dụng CMKTQT ở Việt Nam – nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp, từ đó đưa ra giải pháp đồng bộ và kịp thời từ cơ quan quản lý Nhà nước, hiệp hội và tổ chức nghề nghiệp, cơ sở đào tạo và DN. Đề tài có ý nghĩa khoa học và thực tiễn sâu sắc để qua đó đưa ra giải pháp phù hợp với đặc thù Việt Nam hiện nay – xem xét ở cả phạm vi quốc gia và DN. Vì vậy, tác giả quyết định thực hiện đề tài “Các nhân tố tác động đến áp dụng Chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS/IFRS) tại Việt Nam – Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp”. 2. Mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu. - Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu tổng quát là nghiên cứu các nhân tố tác động đến áp dụng CMKTQT tại Việt Nam – Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp. Các mục tiêu chi tiết sau đây: + Thứ nhất: Nhận diện nhân tố vĩ mô tác động và đo lường mức độ tác động của các nhân tố này đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) ở phạm vi quốc gia. + Thứ hai: Nhận diện nhân tố vi mô tác động và đo lường mức độ tác động của các nhân tố này đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) tại Việt Nam ở phạm vi doanh nghiệp. 2 Các câu hỏi nghiên cứu để giải quyết mục tiêu cụ thể như sau: - (1) Những nhân tố vĩ mô nào tác động đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) ở phạm vi quốc gia và mức độ tác động của các nhân tố này? (2) Nhân tố vi mô nào tác động đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) tại Việt Nam ở phạm vi doanh nghiệp và mức độ tác động của các nhân tố này? Để làm rõ nội dung câu hỏi nghiên cứu (2), tác giả đưa ra hai câu hỏi như sau: (2a) Mức độ tác động của nhân tố vi mô đến áp dụng CMKTQT tại các DN lớn niêm yết ở Việt Nam hiện nay như thế nào? (2b) Mức độ tác động của nhân tố vi mô đến áp dụng CMKTQT tại các DN lớn chưa niêm yết cổ phiếu ở Việt Nam hiện nay như thế nào? 3. - Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: các nhân tố tác động đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) tại Việt Nam – Nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian nghiên cứu: Luận án nghiên cứu nhân tố vĩ mô tác động đến áp dụng CMKTQT ở phạm vi quốc gia được thu thập từ danh sách các quốc gia áp dụng IAS/IFRS được công bố www.iasplus.com/country/country.htm. Luận án nghiên cứu các nhân tố vi mô tác động đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) tại Việt Nam ở phạm vi doanh nghiệp là các DN ở Việt Nam có quy mô lớn đang hoạt động tính đến thời điểm 31/12/2016. Cơ sở để tác giả lựa chọn không gian nghiên cứu là các DN lớn bởi vì theo kinh nghiệm từ các quốc gia và căn cứ trên lộ trình dự kiến của Bộ Tài chính, áp dụng CMKTQT những năm đầu thường thực hiện tại DN lớn niêm yết, DN đại chúng có quy mô lớn. Nguyên nhân là nguồn lực của các DN lớn khi áp dụng CMKTQT có nhiều thuận lợi hơn về tài chính, nhân sự, công nghệ, trình độ chuyên môn,…. Từ đó, tác giả nghiên cứu nhân tố vi mô tác động đến áp dụng CMKTQT lên 2 nhóm DN có quy mô lớn trong nền kinh tế: Nhóm các DN lớn có cổ phiếu niêm yết trên Sàn giao dịch chứng khoán; Nhóm các DN lớn nhưng chưa niêm yết cổ phiếu. + Thời gian nghiên cứu: dữ liệu được thu thập năm 2016. + Giới hạn nghiên cứu: • Luận án không nghiên cứu sâu về nội dung của từng CMKTQT. • Luận án không nghiên cứu vấn đề liên quan đến hành vi quyết định áp dụng CMKTQT vào CMKT quốc gia. • Luận án không nghiên cứu áp dụng CMKTQT tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp để giải quyết các mục tiêu theo trình tự thực hiện phương pháp nghiên cứu định tính trước, sau đó dùng phương pháp nghiên cứu định lượng để kiểm định lại mô hình nghiên cứu, cụ thể như sau: - Phương pháp nghiên cứu định tính giúp nhận diện các nhân tố tác động đến áp dụng CMKTQT tại Việt Nam ở phạm vi quốc gia và DN. Qua quá trình tổng quan tài liệu, tác giả sử dụng phương pháp GT để 3 phỏng vấn sâu chuyên gia; khảo sát chuyên gia nhằm nhận diện nhân tố vĩ mô và vi mô tác động đến áp dụng CMKTQT tại Việt Nam hiện nay, đưa ra giả thuyết và mô hình nghiên cứu dự kiến. - Phương pháp định lượng giúp đo lường mức độ tác động của các nhân tố này đến áp dụng CMKTQT tại Việt Nam – nghiên cứu ở phạm vi quốc gia và doanh nghiệp. Tác giả thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp theo thang đo của mô hình hồi quy logit. Sơ đồ khung nghiên cứu của đề tài: Mục tiêu nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu (1) Câu hỏi nghiên cứu (2) Phương pháp nghiên cứu hỗn hợp - PPNC định tính: (GT) thông qua khảo sát 15 chuyên gia với bảng câu hỏi bán cấu trúc. - PPNC định lượng: mô hình logit dựa trên dữ liệu thứ cấp từ 145 quốc gia. Chọn mẫu phi xác suất theo phương pháp thuận tiện. Kết quả nghiên cứu và bàn luận ở phạm vi quốc gia Phương pháp nghiên cứu hỗn hợp - PPNC định tính: (GT) thông qua khảo sát 15 chuyên gia với bảng câu hỏi bán cấu trúc. - PPNC định lượng: mô hình logit dựa trên dữ liệu thứ cấp từ BCTC đã được kiểm toán của 500 DN lớn ở Việt Nam. Chọn mẫu phi xác suất theo phương pháp thuận tiện. Kết quả nghiên cứu và bàn luận ở phạm vi doanh nghiệp Kết luận và hàm ý (Nguồn: Tác giả xây dựng) 5. Đóng góp của luận án - Về mặt khoa học: Thứ nhất, thông qua kế thừa mô hình các nhân tố vĩ mô và mức độ tác động của các nhân tố này đến nền kinh tế vĩ mô, kết quả nghiên cứu đánh giá khả năng nền kinh tế Việt Nam có đủ điều kiện áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS), đặc thù quốc gia có hệ thống pháp luật theo điển luật như Việt Nam. Thứ hai, tác giả kế thừa và bổ sung thêm các nhân tố vi mô tác động đến áp dụng CMKTQT (IAS/IFRS) tại các DN lớn hoạt động trong nền kinh tế Việt Nam và mức độ tác động của các nhân tố vi mô này. Luận án sẽ là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo có liên quan. - Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ đóng góp vào thực tiễn như sau: + Đối với cơ quan quản lý Nhà nước: thông qua các đề xuất hàm ý chính sách từ kết quả nghiên cứu của luận án, cơ quan Nhà nước ban hành các thông tư, nghị định, chính sách tác động vào các nhân tố vĩ mô nhằm tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy áp dụng CMKTQT tại Việt Nam.