Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Một số giải pháp chủ yếu phát triển vận tải thuỷ nội địa vận chuyển container ở Nam Bộ

Chia sẻ: Nguyen Minh Cuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận với mục tiêu hệ thống hóa cơ sở lý luận và đề xuất các giải pháp chủ yếu phát triển vận tải thủy nội địa vận chuyển container ở Nam Bộ đến năm 2015; chỉ ra các bất hợp lý về cơ sở vật chất và kỹ thuật, tổ chức bận hành; đưa ra giải pháp về sơ đồ vận tài tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy hoạt động Logistic giảm chi phí sản suất, tăng cường năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp vận tải củng như doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu ở Nam Bộ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận án Tiến sĩ Kinh tế: Một số giải pháp chủ yếu phát triển vận tải thuỷ nội địa vận chuyển container ở Nam Bộ

Bé GIAO TH¤NG VËN T¶I Bé GI¸O DôC §μO T¹O C«ng tr×nh ®−îc hoμn thμnh t¹i : Bé m«n Khai th¸c vËn t¶i, TR¦êng ®¹i häc hμng h¶i Khoa sau ®¹i häc, tr−êng ®¹i häc Hμng H¶i. -----z----- Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: nguyÔn v¨n hinh 1. GS TS. V−¬ng Toμn Thuyªn mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container ë 2. PGS TS. NguyÔn V¨n Thô nam bé. Ph¶n biÖn 1: GS TS. NguyÔn §×nh Phan Chuyªn ngμnh: Tæ chøc vμ qu¶n lý vËn t¶i Tr−êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. M· sè : 62.84.10.01 Ph¶n biÖn 2: PGS TSKH. NguyÔn V¨n Ch−¬ng ViÖn ChiÕn l−îc & ph¸t triÓn Giao th«ng vËn t¶i. tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ Ph¶n biÖn 3: PGS TS. Tõ Sü Sïa Tr−êng §¹i häc Giao th«ng vËn t¶i Hμ Néi. LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhμ n−íc t¹i Tr−êng §¹i häc Hμng H¶i, H¶i Phßng Vμo håi 08 giê 30, ngμy 30 th¸ng 5 n¨m 2010 h¶i phßng - n¨m 2010 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i Th− viÖn TTTL Khoa §μo t¹o sau ®¹i häc - Tr−êng §¹i häc Hμng h¶i ViÖt Nam
1 2 3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu. Më §ÇU C¸c yÕu tè cÊu thμnh hÖ thèng vËn t¶i thñy néi ®Þa vËn chuyÓn container 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi. hiÖn t¹i vμ quy ho¹ch ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2015 ë Nam Bé; c«ng t¸c xÕp dì ViÖt Nam víi bê biÓn dμi kho¶ng 3.260km, cã nhiÒu vÞnh biÓn vμ c¸c cöa hμng ho¸ t¹i c¸c c¶ng; tæ chøc vËn hμnh tμu, ®oμn tμu cña c¸c doanh nghiÖp s«ng thuËn tiÖn cho x©y dùng, ph¸t triÓn c¶ng biÓn vμ giao th−¬ng quèc tÕ. HÖ vËn t¶i thuû néi ®Þa. thèng s«ng tù nhiªn vμ kªnh ®μo dμi h¬n 42.000km ch¶y qua hÇu hÕt c¸c thμnh 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. phè lín, trung t©m d©n c−, c¸c vïng ®ång b»ng ph× nhiªu, rÊt thuËn tiÖn cho §Ò tμi ®· sö dông tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Ph−¬ng ph¸p duy ph¸t triÓn vËn t¶i ®−êng thuû. vËt biÖn chøng; Ph−¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm; Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch hÖ Nam Bé chiÕm 22,76% diÖn tÝch, 37,25% d©n sè c¶ n−íc; lμ vïng cã tiÒm thèng; Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia; Ph−¬ng ph¸p m« h×nh ho¸. n¨ng kinh tÕ to lín vμ còng lμ vïng cã tèc ®é container ho¸ rÊt cao; giai ®o¹n 5. ý nghÜa khoa häc vμ thùc tiÔn cña ®Ò tμi. 2002 - 2008 hμng hãa vËn chuyÓn b»ng container th«ng qua côm c¶ng TP.HCM t¨ng b×nh qu©n tíi 20,61%/n¨m vμ ®¹t 3.434.724teus n¨m 2008. Víi +) VÒ mÆt khoa häc: nhu cÇu vËn chuyÓn lín, ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn −u ®·i nh−ng thÞ phÇn vËn t¶i - HÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vÒ tæ chøc khai th¸c vËn t¶i thñy néi ®Þa vËn thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container rÊt nhá vμ t¨ng tr−ëng thÊp. PhÇn lín c¸c chuyÓn container. doanh nghiÖp më tuyÕn vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa ®Òu - Ph¸t triÓn ph−¬ng ph¸p luËn tæ chøc vËn hμnh tμu, ®oμn tμu thñy néi ®Þa vËn kh«ng thμnh c«ng. chuyÓn container vμ vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o víi ®iÒu kiÖn Nam Bé. Theo dù b¸o n¨m 2015 nhu cÇu vËn chuyÓn container gi÷a c¶ng biÓn vμ c¸c +) VÒ thùc tiÔn tØnh miÒn §«ng kho¶ng 5,3 triÖu teus, miÒn T©y kho¶ng 1,94 triÖu teus. Nhu - LuËn ¸n ®· chØ ra nh÷ng bÊt hîp lý vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt; vÒ tæ chøc vËn cÇu nμy kh«ng thÓ tháa m·n b»ng hÖ thèng ®−êng bé, ®−êng s¾t dï ®· ®−îc hμnh tμu, ®oμn tμu thuû néi ®Þa trong vËn t¶i container; tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vËn quy ho¹ch ph¸t triÓn. Do vËy, nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vËn t¶i t¶i container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa sÏ cã lîi nhÊt cho Nam Bé. thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container ë Nam Bé lμ mét yªu cÇu thùc tÕ cÇn ®−îc - Cung cÊp c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt hÖ thèng gi¶i quyÕt. VÊn ®Ò nμy cμng trë lªn cÊp b¸ch h¬n khi mét sè h·ng tμu n−íc vËn t¶i container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa víi quan ®iÓm ®Çu t− vμ nguån vèn ngoμi ®ang t×m c¸ch tham gia thÞ tr−êng d−íi c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn ®Çu t− phï hîp ®iÒu kiÖn tù nhiªn vμ tËp qu¸n kinh doanh Nam Bé nªn cã t×nh kÕt, hîp t¸c kinh doanh...víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. kh¶ thi cao, kh«ng phô thuéc vμo nguån vèn nhμ n−íc. - Gi¶i ph¸p vÒ s¬ ®å vËn t¶i ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vμ thóc ®Èy ho¹t ®éng 2. Môc ®Ých nghiªn cøu. logistic, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp HÖ thèng hãa c¬ së lý luËn vμ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn vËn t¶i còng nh− doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu ë Nam Bé. vËn t¶i thñy néi ®Þa vËn chuyÓn container ë Nam Bé ®Õn n¨m 2015.
3 4 6. KÕt cÊu cña luËn ¸n Ch−¬ng 1 Ngoμi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, kiÕn nghÞ, tμi liÖu tham kh¶o vμ phô lôc; TæNG QUAN VÒ §Ò TμI NGHI£N CøU Vμ C¥ Së PH¦¥NG PH¸P LUËN kÕt cÊu luËn ¸n gåm 3 ch−¬ng: Tæ CHøC VËN T¶I THñY NéI §ÞA VËN CHUYÓN CONTAINER Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ ®Ò tμi nghiªn cøu vμ c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn tæ chøc vËn t¶i thñy néi ®Þa vËn chuyÓn container. Theo ph©n lo¹i cña ngμnh vËn t¶i, container lμ mét lo¹i hμng trong sè c¸c Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa ë lo¹i hμng hãa mμ ngμnh vËn t¶i nhËn vËn chuyÓn, xÕp dì, b¶o qu¶n, giao nhËn; Nam Bé tõ n¨m 2002 ®Õn n¨m 2008. do vËy c¬ së lý luËn vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa vÒ c¬ b¶n còng Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn lμ c¬ së lý luËn vËn t¶i ®−êng thñy néi ®Þa. Tuy nhiªn, vËn t¶i hμng hãa b»ng chuyÓn container ë Nam Bé. container ®· ph¸t triÓn thμnh hÖ thèng mang tÝnh toμn cÇu; mÆt kh¸c container lμ c«ng cô vËn t¶i còng ®ång thêi lμ bao gãi ®Æc biÖt nªn c¸c yÕu tè cÊu thμnh vμ c«ng t¸c qu¶n lý vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa còng ®−îc bæ sung, ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña hÖ thèng vËn t¶i container nãi chung. 1.1 T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc vμ quèc tÕ. Cho tíi nay ®· cã 2 gi¸o tr×nh viÕt vÒ Tæ chøc c«ng t¸c ®éi tμu s«ng vμ Søc c¶n tμu thñy; 2 ®Ò tμi nghiªn cøu khoa häc cÊp bé; 1 dù ¸n quy ho¹ch, 1 ®Ò ¸n nghiªn cøu cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu khoa häc, c¬ quan t− vÊn trong n−íc thùc hiÖn; ®ång thêi cã 4 dù ¸n tμi trî cña c¸c tæ chøc t− vÊn quèc tÕ kÕt hîp víi c¬ quan trong n−íc nghiªn cøu vÒ m¹ng l−íi giao th«ng, giao th«ng thuû ë Nam Bé vμ ®ång b»ng s«ng Cöu Long ViÖt Nam nh−ng ch−a cã c«ng tr×nh nμo nghiªn cøu ®Çy ®ñ vÒ vËn t¶i container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa ë Nam Bé. Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ vËn t¶i container b»ng sμ lan trªn c¸c hÖ thèng s«ng t−¬ng ®ång víi Nam Bé mμ NCS thu thËp gåm: Nghiªn cøu hoμn thiÖn c¸c m« h×nh vËn t¶i nh»m tèi −u hãa viÖc vËn chuyÓn container gi÷a c¸c c¶ng biÓn vïng cöa s«ng vμ vïng hËu ph−¬ng trªn l−u vùc s«ng Rhine ë T©y ¢u [71]; Nghiªn cøu dÞch vô vËn t¶i container b»ng sμ lan (Bridge port, New Haven, New London, Norwich) cña ñy ban Giao th«ng vËn t¶i tiÓu bang Connecticut thùc hiÖn th¸ng 3 n¨m 2001; B¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ho¹t
5 6 ®éng vËn chuyÓn container b»ng sμ lan cña c¶ng Pittsburgh (PPC) & Tæng côc cña container v× kh«ng phô thuéc t¶i träng cÇu - ®−êng bé; gãp phÇn lμnh Hμng h¶i Hoa Kú (MARAD) 2003 (trªn hÖ thèng s«ng Mississipi). C¸c nghiªn m¹nh ho¸ thÞ tr−êng vËn t¶i container tuyÕn hËu ph−¬ng cña c¶ng. Tuy nhiªn cøu trªn ®−îc tiÕn hμnh kh¸ chi tiÕt, cã nh÷ng néi dung cã thÓ sö dông cho vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa còng yªu cÇu c¬ së vËt chÊt kü thuËt ViÖt Nam. Tuy nhiªn do sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, kü thuËt, khÝ t−îng ph¶i ®ång bé; c«ng t¸c phèi hîp vËn hμnh gi÷a tμu - c¶ng - kh¸ch hμng ph¶i thuû v¨n mμ c«ng nghÖ vËn chuyÓn vμ vèn ®Çu t− kh«ng phï hîp víi vïng nhÞp nhμng, ph¶i tèt. Nam Bé. C¸c yÕu tè c¬ b¶n cÊu thμnh hÖ thèng vËn t¶i ®−êng thñy néi ®Þa vËn 1.2 . Kh¸i niÖm vμ c¸c yÕu tè cÊu thμnh hÖ thèng vËn t¶i container b»ng chuyÓn container gåm cã : hμng hãa (container), tuyÕn ®−êng thñy néi ®Þa, ®−êng thñy néi ®Þa. c¶ng - bÕn xÕp dì ®−êng thñy néi ®Þa vμ ph−¬ng tiÖn vËn t¶i (tμu, sμ lan vËn chuyÓn container). VËn chuyÓn hμng hãa b»ng container lμ viÖc xÕp dì, chuyªn chë vμ b¶o qu¶n hμng hãa trong suèt qu¸ tr×nh vËn chuyÓn b»ng c¸ch sö dông container 1.3 - C¸c lo¹i h×nh khai th¸c tμu thñy néi ®Þa vËn chuyÓn container. (Freight Container) mét lo¹i thïng chøa hμng hãa ®Æc biÖt, cã kÝch th−íc ®−îc Phô thuéc vμo kh¶ n¨ng di chuyÓn cña ph−¬ng tiÖn, trong khai th¸c tμu thñy tiªu chuÈn hãa, cã søc chøa hμng hãa lín vμ cã kÕt cÊu bÒn ch¾c cho phÐp sö néi ®Þa vËn chuyÓn container còng chia thμnh khai th¸c tμu tù hμnh vμ khai dông ®−îc nhiÒu lÇn. [44 - tr 7]. th¸c ®oμn tμu lai. §Ó lùa chän ph−¬ng ¸n hoÆc lêi gi¶i tèi −u bμi to¸n khai th¸c Cã thÓ chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vËn t¶i hμng ho¸ b»ng container thμnh 4 giai tμu, th−êng sö dông ph−¬ng ph¸p to¸n häc hoÆc ph−¬ng ph¸p lËp ph−¬ng ¸n ®o¹n; giai ®o¹n 2 (1956-1966) lμ thêi kú b¾t ®Çu cuéc c¸ch m¹ng container víi tiªu chuÈn tèi −u lμ chØ tiªu kinh tÕ hoÆc chØ tiªu sè l−îng. trong vËn chuyÓn hμng hãa. Ngμy nay, vËn t¶i hμng hãa b»ng container ®· ph¸t 1.4. C¸c ph−¬ng thøc tæ chøc vËn chuyÓn container b»ng tμu thñy néi ®Þa. triÓn thμnh hÖ thèng mang tÝnh toμn cÇu. Cã 2 ph−¬ng thøc : tæ chøc vËn chuyÓn theo chuyÕn ®i vμ tæ chøc vËn Lîi Ých cña vËn chuyÓn hμng hãa b»ng container lμ b¶o qu¶n hμng hãa tèt chuyÓn theo tuyÕn ®−êng. nhÊt; cho phÐp c¬ giíi hãa toμn bé qu¸ tr×nh xÕp dì, trung chuyÓn hμng hãa; Tæ chøc vËn chuyÓn theo chuyÕn ®i lμ ph−¬ng thøc tæ chøc vËn chuyÓn khai th¸c tèt nhÊt n¨ng lùc ®éi tμu, bÕn c¶ng; gi¶m gi¸ thμnh vËn t¶i; t¹o ®iÒu container theo tõng chuyÕn tμu, ®oμn tμu riªng biÖt. kiÖn thuËn lîi tèi ®a cho vËn t¶i ®a ph−¬ng thøc. Tæ chøc vËn chuyÓn theo tuyÕn ®−êng lμ tæ chøc vËn chuyÓn container theo VËn t¶i ®−êng thñy néi ®Þa lμ vËn t¶i hμng hãa trªn c¸c tuyÕn ®−êng thñy tμu, ®oμn tμu ho¹t ®éng trªn tuyÕn cè ®Þnh, theo lÞch tr×nh æn ®Þnh. néi ®Þa trong ranh giíi mét quèc gia hoÆc gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. VËn t¶i Hμng container phæ biÕn ®−îc tæ chøc vËn chuyÓn theo tuyÕn ®−êng. container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa lμ vËn t¶i container trªn c¸c tuyÕn ®−êng 1.5. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ khai th¸c tμu thuû néi ®Þa chë container. thñy néi ®Þa trong ranh giíi mét quèc gia hoÆc gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Gåm nhãm c¸c chØ tiªu s¶n l−îng vμ c«ng t¸c ®éi tμu; nhãm c¸c chØ tiªu sö Ngoμi −u ®iÓm chung cña vËn t¶i thñy néi ®Þa, vËn t¶i container b»ng ®−êng dông tμu vμ nhãm c¸c chØ tiªu kinh tÕ. thñy néi ®Þa cßn cã −u ®iÓm nh− cho phÐp tËn dông tèi ®a träng t¶i, søc chøa
7 8 1.6 - VËn chuyÓn container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa ë mét sè quèc gia Ch−¬ng 2 vμ khu vùc trªn thÕ giíi. THùC TR¹NG VËN CHUYÓN CONTAINER VËn chuyÓn container trªn hÖ thèng s«ng Rhine ®−îc triÓn khai tõ n¨m 1968; tíi 2003, vËn t¶i thñy néi ®Þa ®· ®¶m nhËn 40% s¶n l−îng container B»NG §¦êng thñy néi ®Þa ë C¸C TØNH NAM Bé. th«ng qua Rotterdam; 31% víi Antwerp ; s¶n l−îng 2005 ®¹t kho¶ng 6,8 -7 2.1. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi vμ ®Æc ®iÓm giao th«ng vËn t¶i Nam Bé. triÖu teus. Nam Bé gåm 21 tØnh - thμnh phè, cã tiÒm n¨ng kinh tÕ rÊt lín vμ chia thμnh T¹i Mü, vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa b¾t ®Çu n¨m 1975 §«ng Nam Bé vμ T©y Nam Bé. §«ng Nam Bé ®Þa chÊt tèt, d©n c− ®«ng ®óc, trªn hÖ thèng s«ng Columbia - Snake cña vïng T©y B¾c. TuyÕn lín nhÊt New d©n trÝ cao, thuËn tiÖn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vμ dÞch vô. T©y Nam bé d©n c− Orleans - Pittsburgh dμi 1.800 dÆm nèi c¸c c¶ng trªn vÞnh Mexico víi 12 c¶ng th−a h¬n, ®Êt ®ai mμu mì, diÖn tÝch mÆt n−íc lín thuËn tiÖn ph¸t triÓn n«ng cña c¸c bang n»m däc hÖ thèng s«ng Mississipi cña Mü vμ Mexico khai tr−¬ng nghiÖp, nu«i trång thuû h¶i s¶n. th¸ng 3 n¨m 2005. MiÒn §«ng cã hÖ thèng giao th«ng s¾t - bé t−¬ng ®èi ph¸t triÓn vμ còng lμ TuyÕn vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thuû néi ®Þa lín nhÊt Trung Quèc vïng tËp trung c¸c c¶ng biÓn lín. Tuy nhiªn do nh÷ng bÊt hîp lý trong quy lμ tuyÕn s«ng Tr−êng Giang, dμi kho¶ng 6.300km. N¨m 2005 ®· cã 84 tuyÕn ho¹ch vμ thi c«ng mμ c«ng t¸c tËp kÕt hoÆc rót hμng t¹i c¸c c¶ng biÓn b»ng ho¹t ®éng trªn l−u vùc Tr−êng giang víi s¶n l−îng 2,6 tr.teus. ®−êng s¾t, ®−êng bé gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. MiÒn T©y cã m¹ng l−íi ®−êng Qua ph©n tÝch trªn, NCS thÊy r»ng c¬ së vμ ph−¬ng ph¸p luËn vÒ tæ chøc thuû néi ®Þa cùc kú thuËn lîi nh−ng ®−êng bé kÐm ph¸t triÓn, nhiÒu n¬i ch−a khai th¸c vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container ®· t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ vμ cã ®−êng « t«. Nhê cã kªnh ®μo kÕt nèi c¸c hÖ thèng s«ng mμ tμu thuû néi ®Þa hoμn thiÖn. Thùc tÕ, nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®· x©y dùng vμ khai th¸c rÊt tèt cã thÓ tíi hÇu hÕt c¸c tØnh lþ vμ khu c«ng nghiÖp Nam Bé; ®· vËn chuyÓn gÇn c¸c tuyÕn ®−êng thuû néi ®Þa nèi c¶ng biÓn vμ vïng hËu ph−¬ng trªn l−u vùc 70% khèi l−îng hμng rêi vμ hμng tæng hîp. c¸c con s«ng hoÆc hÖ thèng s«ng ®Ó vËn chuyÓn container rÊt hiÖu qu¶. §©y lμ 2.2. §Æc ®iÓm vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa Nam Bé. kinh nghiÖm rÊt tèt cho viÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn Lμ vïng cã tiÒm n¨ng kinh tÕ lín, tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸ c¸o nªn nhu cÇu chuyÓn container ë Nam Bé. xuÊt nhËp khÈu hμng ho¸ b»ng container ë Nam Bé rÊt lín, møc t¨ng tr−ëng cao; luång tuyÕn t−¬ng ®èi tèt, ®iÒu kiÖn khÝ t−îng - h¶i v¨n «n hoμ; lÞch vμ thêi gian vËn chuyÓn æn ®Þnh; thuËn lîi cho tæ chøc vËn t¶i theo tuyÕn ®−êng. 2.3. T×nh h×nh vËn chuyÓn container b»ng thñy néi ®Þa ë Nam Bé. HiÖn t¹i ë Nam Bé cã 12 doanh nghiÖp tham gia vËn chuyÓn container trªn c¸c tuyÕn ®−êng thuû néi ®Þa b»ng 6 lo¹i tμu, sμ lan tù hμnh vμ kh«ng tù hμnh
9 10 - C¸c c¶ng - bÕn xÕp dì ®−êng thñy t¹i T©y Ninh vμ c¸c tØnh miÒn T©y ch−a cã c«ng suÊt m¸y tõ 225 - 1.200hp, träng t¶i tõ 350 - 1.750 tÊn, søc chë 16- ®−îc ®Çu t− ®óng møc, thiÕu ®ång bé vÒ c«ng tr×nh h¹ tÇng còng nh− trang 72teus; hÇu hÕt lμ ph−¬ng tiÖn chuyªn dïng chë container. thiÕt bÞ xÕp dì tμu vμ sμ lan chë container. Do cù ly ng¾n vμ tÜnh kh«ng cÇu nhá nªn miÒn §«ng chØ cã c¸c tuyÕn vËn - Chñng lo¹i vμ kÕt cÊu ®éi tμu, sμ lan ch−a hîp lý; hÇu hÕt dïng tμu tù hμnh, t¶i container néi bé tõ c¸c c¶ng TP.HCM vÒ c¸c ICD hoÆc ng−îc l¹i víi s¶n l−îng 50.000 - 60.000 teus/th¸ng. träng t¶i nhá; ch−a sö dông ®oμn tμu lai cho vËn chuyÓn liªn tØnh. Tõ c¸c c¶ng TP.HCM ®i miÒn T©y cã 3 tuyÕn, gåm: TP.HCM-CÇn Th¬, b) VÒ tæ chøc vËn hμnh. TP.HCM-An Giang, TP.HCM-§ång Th¸p víi 7 doanh nghiÖp vËn chuyÓn. S¶n - Bè trÝ tμu, sμ lan vËn chuyÓn trªn c¸c tuyÕn ch−a khoa häc, chØ dïng 1 lo¹i l−îng n¨m 2008 ®¹t 58.976teus, thÞ phÇn 4,72%; trong ®ã container l¹nh chiÕm cho 3 tuyÕn ®i miÒn T©y; 2 lo¹i cho tuyÕn ®i Phnompenh. kho¶ng 43,58%; container kh« chiÕm 56,42%. - S¬ ®å vËn t¶i cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ch−a hîp lý, ph¸ vì s¬ ®å Door Ngoμi ra cßn cã tuyÕn vËn chuyÓn container qu¸ c¶nh TP.HCM - to Door trong vËn t¶i hμng hãa b»ng container. Camphuchia víi s¶n l−îng n¨m 2008 s¶n l−îng ®¹t 93.384 teus. - X¸c ®Þnh kho¶ng khëi hμnh ch−a hîp lý, lÞch vËn hμnh kÐm æn ®Þnh; ch−a cã sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp vËn chuyÓn cïng tuyÕn vÒ mua - b¸n chç 2.4. T×nh h×nh xÕp dì container ë Nam Bé. trªn tμu. ë miÒn §«ng, s¶n l−îng container tËp trung ë 5 c¶ng khu vùc TP.HCM lμ T©n c¶ng, c¶ng Sμi Gßn, c¶ng VICT, c¶ng BÕn NghÐ vμ phao GMD vμ c¸c ICD trªn s«ng Sμi Gßn, §ång Nai. ë miÒn T©y chØ míi cã 3 c¶ng ®· xÕp dì container: CÇn th¬, Mü Thíi, Sa §Ðc víi s¶n l−îng khiªm tèn; c¸c c¶ng cßn l¹i c¬ së vËt chÊt rÊt l¹c hËu, ch−a thùc hiÖn xÕp dì container. 2.5. §¸nh gi¸ chung vÒ vËn chuyÓn container b»ng §TN§ ë Nam Bé. Qua ph©n tÝch trªn cho thÊy, vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa ë Nam Bé giai ®o¹n 2002 - 2008 cßn nhiÒu h¹n chÕ sau: a) VÒ c¬ së h¹ tÇng vËn t¶i: - Mét sè ®o¹n s«ng, kªnh cã chiÒu s©u nhá; khÈu ®é khoang th«ng thuyÒn mét sè cÇu ®−êng bé b¾c ngang tuyÕn cßn hÑp; h¹n chÕ kÝch th−íc ph−¬ng tiÖn vμ thêi gian vËn hμnh.
11 12 B×nh D−¬ng, B×nh Ph−íc; cña T©y Nam Bé chiÒu nhËp lμ hμng dù ¸n ®Çu t−, Ch−¬ng 3 nguyªn liÖu c«ng nghiÖp; chiÒu xuÊt lμ thñy h¶i s¶n, hμng c«ng nghiÖp, rau hoa MéT Sè GI¶I PH¸P CHñ YÕU PH¸T TRIÓN VËN T¶I THñY NéI qu¶. §ÞAVËN CHUYÓN CONTAINER ë NAM Bé. 3.2. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü thuËt vËn t¶i thñy néi ®Þa 3.1. Dù b¸o s¶n l−îng vËn chuyÓn vμ mÆt hμng chñ yÕu. phôc vô vËn t¶i container ë Nam Bé. C¨n cø t×nh h×nh t¨ng tr−ëng s¶n l−îng container tõ 2002 - 2008 vμ 6 th¸ng 3.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ tuyÕn ®−êng thñy vËn chuyÓn container. ®Çu n¨m 2009; dù b¸o cña c¸c c¶ng vμ h·ng tμu; kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ C¨n cø c¸c tuyÕn ®−êng thuû néi ®Þa hiÖn t¹i cña Nam Bé; dù kiÕn c¸c cña chÝnh phñ (häp ngμy 05/8/2009); dù b¸o hμng hãa trong Quy ho¹ch chi tiÕt tuyÕn míi ph¸t sinh khi côm c¶ng C¸i MÐp ThÞ V¶i vμ kªnh Quan Ch¸nh Bè nhãm c¶ng biÓn 5; dù b¸o hμng hãa trong Dù ¸n ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh ho¹t ®éng; nhu cÇu vËn chuyÓn container b¶ng 3.3, NCS lùa chän 5 tuyÕn C¶ng Container trung t©m Sμi Gßn (liªn doanh P&O ports Saigon Holdings ®−êng thuû néi ®Þa chñ yÕu vËn chuyÓn container sau: Limied vμ C«ng ty Ph¸t triÓn C«ng nghiÖp T©n ThuËn) ®· ®−îc thÈm ®Þnh, phª TuyÕn 1: Vòng Tμu - TP.HCM; dμi 66,2km, chç hÑp 80m, c¹n nhÊt 7m. duyÖt; kÕt hîp sö dông hμm håi quy tæng qu¸t, kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ phÇn, TuyÕn 2 : TP.HCM,Vòng Tμu - T©y Ninh; dμi 209,6km, hÑp nhÊt lμ 80m, NCS dù b¸o s¶n l−îng container vËn chuyÓn b»ng ®−êng thuû néi ®Þa ë Nam c¹n nhÊt 5,4m, tÜnh kh«ng cÇu thÊp nhÊt 6,5m, biªn ®é 40m. Bé trong b¶ng 3.3: TuyÕn 3: TP.HCM,Vòng Tμu - Camphuchia ; dμi 370km, hÑp nhÊt 50m, c¹n B¶ng 3.3: dù b¸o s¶n l−îng container vËn chuyÓn b»ng §TN§ Nam Bé nhÊt 3,2m, tÜnh kh«ng cÇu thÊp nhÊt 8,0m, biªn ®é 26m. TT §Þa ph−¬ng S¶n l−îng n¨m 2010 (teu) S¶n l−îng n¨m 2015 (teu) TuyÕn 4: TP.HCM,Vòng Tμu - CÇn Th¬, An Giang; dμi 267,1km; hÑp nhÊt PA thÊp PA cao PA thÊp PA cao 1 §ång Th¸p 47,637 49,603 73,295 163,504 2 CÇn Th¬ 79,062 82,326 121,646 271,364 22m; c¹n nhÊt 2,7m; tÜnh kh«ng cÇu thÊp nhÊt 6,5m, biªn ®é 21,5m. 3 Bμ RÞa Vòng Tμu 110,782 113,299 71,366 81,668 4 B¹c Liªu 15,600 16,244 24,002 53,544 TuyÕn 5: TP.HCM,Vòng Tμu - Cμ Mau; dμi 332,1km, hÑp nhÊt 25m, c¹n 5 BÕn Tre 16,795 17,489 25,841 57,646 6 §ång Nai 229,970 240,424 370,370 846,261 nhÊt 2,0m, tÜnh kh«ng cÇu thÊp nhÊt 5,0m, khÈu ®é 14m. 7 Hμ Tiªn 30,014 31,253 46,181 103,018 8 TP.HCM 97,129 121,411 751,919 790,992 9 An Giang 66,984 69,749 103,063 229,909 §Ó ®¶m b¶o cho tμu vμ ®oμn tμu ho¹t ®éng an toμn, gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¸c 10 TiÒn Giang 47,240 49,190 72,684 162,142 11 Cμ Mau 31,547 32,849 48,539 108,279 12 Sãc Tr¨ng 22,754 23,693 35,009 78,097 tuyÕn nh− sau: 13 Long An 69,226 72,084 106,513 237,605 14 T©y Ninh 54,017 56,473 86,995 198,776 TuyÕn 1: thanh th¶i c¸c côm ®¨ng - ®¸y ®¶m b¶o cho ®oμn tμu lai 1.200 - 15 B×nh D−¬ng 288,918 302,051 465,306 1,063,182 16 Trμ Vinh 8,737 9,097 13,443 29,987 1.800 tÊn ho¹t ®éng an toμn. 17 VÜnh Long 36,039 37,526 55,450 123,696 18 Tæng 1,252,449 1,324,761 2,471,621 4,599,670 TuyÕn 3: më réng khÈu ®é hoÆc më thªm mét khoang th«ng thuyÒn t¹i cÇu Hμng vËn chuyÓn b»ng container cña §«ng Nam Bé lμ hμng dù ¸n, hμng Chî G¹o; n¹o vÐt kªnh Chî G¹o cho sμ lan 75 teus ho¹t ®éng kh«ng phô thuéc c«ng nghiÖp, hμng tiªu dïng vμ mét phÇn n«ng s¶n xuÊt khÈu cña T©y Ninh, thñy triÒu.
13 14 TuyÕn 4: n¹o vÐt kªnh Chî L¸ch, M¨ng ThÝt cho sμ lan 36 - 54 teus ho¹t ®−êng thñy néi ®Þa, c¸c dù ¸n quy ho¹ch vμ ph¸t triÓn giao th«ng ë Nam Bé; ®éng liªn tôc, kh«ng phô thuéc thñy triÒu. NCS ®Ò xuÊt bæ sung thªm c¸c lo¹i sμ lan tù hμnh cã søc chë lín TuyÕn 5: n¹o vÐt kªnh Phó H÷u - B·i X©u, r¹ch Th¹nh Lîi, kªnh B¹c Liªu - h¬n vμ sö dông ®oμn tμu lai trªn mét sè tuyÕn nh− sau: Cμ Mau cho sμ lan 16 - 24 teus ho¹t ®éng liªn tôc, kh«ng ph¶i chê thuû triÒu. - Sμ lan tù hμnh lo¹i 96 - 100teus. - Tμi lai kÐo, ®Èy c«ng suÊt 180 - 225m· lùc. 3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn c¶ng vμ bÕn xÕp dì ®−êng thñy néi ®Þa. - Sμ lan kh«ng tù hμnh lo¹i 24teus , 36teus vμ 54teus. 3.2.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ thiÕt bÞ xÕp dì. C¨n cø −u nh−îc ®iÓm c¸c lo¹i thiÕt bÞ, tham kh¶o ý kiÕn c¸c chuyªn gia §Ò xuÊt ph−¬ng ¸n sö dông tμu vμ sμ lan trªn c¸c tuyÕn. vμ kh¶o s¸t thùc tÕ, t¸c gi¶ ®Ò xuÊt chän: TuyÕn 1 (TP.HCM - CMTV): Tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh träng t¶i lín ThiÕt bÞ xÕp dì trªn cÇu tμu: sö dông cÈu chuyªn dïng, søc n©ng 35 tÊn, tÇm 36 - 100teus; vÒ l©u dμi sö dông kÕt hîp ®oμn tμu lai 225hp ®i víi 2 ph©n ®o¹n víi 29 -30m, ®Æt cè ®Þnh; vèn ®Çu t− 12,5 tû. 36teus, hoÆc 3 ph©n ®o¹n 24teus, hoÆc 2 ph©n ®o¹n 54teus. ThiÕt bÞ xÕp dì b·i: sö dông xe n©ng chuyªn dông, r¬ moãc tù n©ng; vèn TuyÕn 2 (CMTV, TP.HCM - T©y Ninh): Tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh ®Çu t− kho¶ng 8,4 tû. träng t¶i 16 - 36teus; vÒ l©u dμi sö dông kÕt hîp ®oμn tμu lai 225hp ®i víi 2 3.2.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ cÇu, bÕn. ph©n ®o¹n 36teus, hoÆc 3 ph©n ®o¹n 24teus. N©ng cÊp vμ c¶i t¹o bÕn cò: ¸p dông cho c¸c c¶ng CÇn th¬, Mü Thíi, Cao TuyÕn 3 (CMTV, TP.HCM - Phnompenh): tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh träng t¶i lín 54 - 100teus; vÒ l©u dμi sö dông ®oμn tμu lai 225hp ®i víi 2 L·nh, Mü Tho, BÕn KÐo, Sa §Ðc,VÜnh Long, BÕn Løc. Chi phÝ gia cè l¾p ®Æt 1 ph©n ®o¹n 36teus, tμu lai 400hp ®i víi 2 ph©n ®o¹n 54teus. TuyÕn (CMTV, cÇn trôc cè ®Þnh (0,5-1,0)tû ®ång. ( Nguån: Cty CPTVXDCTHH). TP.HCM - Cao L·nh): tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh träng t¶i lín 16 - Vèn c¶i t¹o mét bÕn xÕp dì sμ lan chë container (c¶ c¬ së h¹ tÇng vμ trang 36teus; vÒ l©u dμi sö dông ®oμn tμu lai 225hp ®i víi 2 ph©n ®o¹n 36teus, tμu lai thiÕt bÞ) tõ (36,6 -37,1)tû ®ång; kh¶ n¨ng th«ng qua 105.100 -128.400 225hp ®i víi 3 ph©n ®o¹n 24teus. teus/n¨m (Thùc tÕ t¹i C¸t L¸i ®¹t 130.367teus/ bÕn). TuyÕn 4 (CMTV, TP.HCM - An Giang): tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh X©y dùng míi bÕn xÕp dì: ¸p dông cho B¹c Liªu, Sãc Tr¨ng, c¸c trung t©m träng t¶i 16 - 36teus; vÒ l©u dμi sö dông ®oμn tμu lai 225hp ®i víi 2 ph©n ®o¹n c«ng nghiÖp cã s¶n l−îng container lín. D¹ng c«ng tr×nh lùa chän lμ bÕn trô 36teus, tμu lai 225hp ®i víi 3 ph©n ®o¹n 24teus. tùa, vèn ®Çu t− mét bÕn tõ (39,6 - 40,1) tû ®ång. TuyÕn 5 (CMTV, TP.HCM - Cμ Mau): tr−íc m¾t sö dông sμ lan tù hμnh 3.2.3. Gi¶i ph¸p vÒ ph−¬ng tiÖn vËn t¶i. träng t¶i 16teus; vÒ l©u dμi sö dông kÕt hîp c¶ sμ lan 16teus vμ 24teus. §Ò xuÊt chñng läai ph−¬ng tiÖn míi. 3.3. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vËn hμnh tμu, ®oμn tμu. C¨n cø vμo c¸c lo¹i ph−¬ng tiÖn ®ang sö dông, dù b¸o nhu cÇu vËn chuyÓn 3.3.1. Gi¶i ph¸p s¬ ®å vËn hμnh, s¬ ®å vËn t¶i container b»ng §TN§. container, gi¶i ph¸p tuyÕn ®−êng; gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¶ng vμ bÕn xÕp dì S¬ ®å vËn hμnh: Qua ph©n tÝch s¬ ®å vËn hμnh vμ qu¸ tr×nh ¸p dông cña
15 16 mét sè n−íc (trªn s«ng Rhine, s«ng D−¬ng Tö, s«ng Mississpi); NCS ®Ò xuÊt 3.3.2. Gi¶i ph¸p vÒ chÕ ®é vËn hμnh tμu vμ ®oμn tμu. tiÕn tr×nh ¸p dông s¬ ®å vËn hμnh trªn c¸c tuyÕn theo 2 giai ®o¹n. 3.3.2.1. Gi¶i ph¸p vËn hμnh tμu vμ ®oμn tμu theo tuÇn. Giai ®o¹n tr−íc m¾t: VËn hμnh theo s¬ ®å ®¬n. HiÖn nay, tÇn sè khëi hμnh tμu, ®oμn sμ lan tÝnh theo ngμy nh− sau: Giai ®o¹n l©u dμi: KÕt hîp vËn hμnh theo s¬ ®å ®¬n vμ s¬ ®å nhiÒu c¶ng. Q tt .k đh . (tμu, ®oμn tμu / ngμy) r = TuyÕn 1: VËn hμnh theo s¬ ®å ®¬n. Q đk . P .T tt TuyÕn 2,4,5: VËn hμnh theo s¬ ®å nhiÒu c¶ng. Kho¶ng khëi hμnh: TuyÕn 3: KÕt hîp vËn hμnh theo s¬ ®å ®¬n vμ s¬ ®å nhiÒu c¶ng. 1 (ngμy / tμu, ®oμn tμu) Tu = r S¬ ®å 3.7 : S¬ ®å vËn hμnh tuyÕn 2 (qua 4 c¶ng). Ph−¬ng ph¸p tÝnh trªn cã mét sè h¹n chÕ : - Kh«ng phï hîp víi lÞch tμu biÓn v× tμu biÓn lu«n vËn hμnh theo tuÇn. C¶ng CM-TV C¶ng TP.HCM C¶ng BÕn Løc C¶ng BÕn KÐo - Träng t¶i ®¨ng kiÓm (Q®k) cña tμu hoÆc ®oμn tμu khëi hμnh trong ngμy lμ gi¸ trÞ cô thÓ nªn mçi lo¹i cã tÇn sè khëi hμnh, kho¶ng khëi hμnh, thêi gian chuyÕn S¬ ®å vËn t¶i: doanh nghiÖp vËn t¶i thñy néi ®Þa ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vμ ®i vμ lÞch vËn hμnh riªng, kh«ng linh ho¹t khi sö dông vμ vËn hμnh. chi phÝ ®−a container tõ c¶ng biÓn vÒ giao tËn kho doanh nghiÖp XNHH hoÆc - Søc t¶i khëi hμnh (P) lÊy theo sè thèng kª nªn kÐm chÝnh x¸c. ng−îc l¹i theo s¬ ®å 3.11. - Ph¶i ®iÒu chØnh r vμ Tu theo tËp qu¸n tμu chî dÉn ®Õn sai sè. S¬ ®å 3.11: S¬ ®å vËn t¶i container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa ë Nam Bé. §Ò xuÊt: TÝnh to¸n tÇn sè khëi hμnh vμ kho¶ng khëi hμnh cña tμu, ®oμn tμu theo tuÇn, tr×nh tù qua 2 b−íc sau: Ph−¬ng tiÖn DNVTTN§ ¤ t« cña DN VTTTN§ - B−íc 1: Quy ®Þnh kho¶ng khëi hμnh cña tμu hoÆc ®oμn tμu lμ 1 tuÇn. C¶ng biÓn C¶ng, bÕn Kho hμng ®¶m nhËn XD§TN§ ®¶m nhËn DN XNHH - B−íc 2: X¸c ®Þnh tÇn sè khëi hμnh cña tμu, ®oμn tμu trong tuÇn (ri) . Tμu vμ ®oμn tμu vËn chuyÓn container søc chë tÝnh theo teu nªn tÇn sè tμu Cã thÓ thùc hiÖn s¬ ®å vËn t¶i trªn b»ng 2 ph−¬ng ¸n : hoÆc ®oμn tμu mçi lo¹i (ri) khëi hμnh trong 1 tuÇn ph¶i tho¶ m·n: - Ph−¬ng ¸n 1: x©y dùng c¬ chÕ cho c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i thñy tù ®Çu t− vμ m khai th¸c bÕn xÕp dì ®−êng thñy néi ®Þa, ®¶m nhËn lu«n c¶ xÕp dì vμ vËn ∑i=1 ri Q đki ≥ Q t (3.4) chuyÓn tõ bÕn vÒ kho kh¸ch hμng vμ ng−îc l¹i. - Ph−¬ng ¸n 2: thùc hiÖn th«ng qua c¸c ®¬n vÞ vÖ tinh nh−ng tr¸ch nhiÖm cña Q®ki - Søc chë cña tμu hoÆc ®oμn tμu lo¹i i theo ®¨ng kiÓm (teu) . doanh nghiÖp vËn t¶i thñy víi doanh nghiÖp XNHH vÉn nh− ph−¬ng ¸n 1. Qt - L−îng container cÇn chuyªn chë trong 1 tuÇn cña kú tÝnh to¸n : S¬ ®å trªn sÏ lμ ®Þnh h−íng cho viÖc ho¹ch ®Þnh, x©y dùng c¸c tuyÕn vËn t¶i Qtt .k đh . (teu/tuÇn). Qt = (3.5) container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa trong t−¬ng lai. Tt
17 18 3.4 - HiÖu qu¶ tæng hîp khi ¸p ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p. Qtt - L−îng hμng container cÇn vËn chuyÓn theo chiÒu thuËn trong 3.4.1. §iÒu kiÖn ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p. kho¶ng thêi gian tÝnh to¸n (teu). 3.4.1.1. §iÒu kiÖn s¶n l−îng tèi thiÓu x©y dùng bÕn xÕp dì ®−êng thuû: k®h - HÖ sè vËn chuyÓn hμng kh«ng ®Òu theo thêi gian. S¶n l−îng mμ t¹i ®ã doanh thu (F) c©n b»ng chi phÝ khai th¸c bÕn (R) Tt - Sè tuÇn lÔ trong thêi gian tÝnh to¸n (tuÇn). gäi lμ s¶n l−îng tèi thiÓu (Qtth ) ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ khi x©y dùng bÕn. C¨n cø sè tμu hoÆc ®oμn tμu mçi lo¹i khëi hμnh trªn tuyÕn trong 1 tuÇn Chi phÝ khai th¸c bÕn tÝnh theo c«ng thøc: (ri); quy luËt ph©n bè hμng ho¸ ®Ó ph©n bæ tμu mçi lo¹i khëi hμnh theo c¸c R = Rc® + Rt® (3.8) ngμy trong tuÇn sao cho hÖ sè sö dông träng t¶i cao nhÊt. Rc®: Chi phÝ cè ®Þnh cho bÕn trong n¨m (®· tÝnh c¶ chi phÝ c¬ héi hoÆc l·i Ph−¬ng ph¸p tÝnh theo tuÇn cã −u ®iÓm: ®Þnh møc). - KÕt nèi tμu thuû néi ®Þa - tμu biÓn tèt h¬n. Rt®: Chi phÝ thay ®æi trong n¨m. - ThuËn lîi trong c«ng t¸c chØ ®¹o t¸c nghiÖp vμ tæ chøc vËn hμnh. Rt® = Ct® .Q (3.9) - Cã thÓ ®iÒu chØnh n¨ng lùc vËn chuyÓn cña tμu, ®oμn tμu trong tuÇn víi biªn Ct®: chi phÝ thay ®æi ®¬n vÞ (chi phÝ khi xÕp dì, trung chuyÓn 1 teu qua ®é réng mμ kh«ng thay ®æi lÞch vËn hμnh. bÕn). Víi 1 bÕn xÕp dì cô thÓ sÏ x¸c ®Þnh ®−îc Rc® vμ Ct® ®èi víi mçi ph−¬ng - Sö dông träng t¶i cña tμu vμ ®oμn tμu tèt h¬n. ¸n xÕp dì nªn hμm R lμ bËc nhÊt víi s¶n l−îng th«ng qua (Q): 3.3.2.2. Gi¶i ph¸p vËn hμnh tμu vμ ®oμn sμ lan theo chÕ ®é thñy triÒu. R = f(Q) = Ct®.Q + Rc® (VND) (3.10) Víi ®é dèc lßng s«ng nhá l¹i chÞu ¶nh h−ëng cña chÕ ®é b¸n nhËt triÒu víi T−¬ng tù, hμm F (doanh thu) còng lμ bËc nhÊt víi s¶n l−îng th«ng qua: ®é lín 0,4 - 4,5m nªn dßng ch¶y khi thñy triÒu lªn, xuèng chi phèi toμn bé F = f(Q) = S.Q (VND) (3.11). vïng h¹ l−u c¸c s«ng Nam Bé víi tèc ®é kh¸ cao (tíi 2,5m/s t¹i cöa s«ng C¸i S: thu b×nh qu©n 1 teus qua bÕn. MÐp), ¶nh h−ëng lín tíi tèc ®é vËn hμnh tμu, ®oμn tμu. S¶n l−îng tho¶ m·n (3.10) = (3.11) lμ s¶n l−îng tèi thiÓu (Qtth ) ®¶m b¶o Khi gÆp dßng ch¶y ng−îc cña thñy triÒu nÕu cho tμu nghØ, chê n−íc n−íc lîi nhuËn ®Þnh møc hoÆc chi phÝ c¬ héi khi x©y dùng bÕn. Cã thÓ x¸c ®Þnh trªn xu«i míi ch¹y sÏ tiÕt kiÖm chi phÝ nhiªn liÖu nh−ng thêi gian hμnh tr×nh t¨ng ®å thÞ 3.12 hoÆc x¸c ®Þnh theo b¶ng 3.11 trang 168. nªn chi phÝ cè ®Þnh còng t¨ng; ng−îc l¹i, nÕu cho tμu ch¹y liªn tôc thêi gian F, R F = f(Q) R=f(Q) hμnh tr×nh gi¶m, chi phÝ cè ®Þnh gi¶m, chi phÝ nhiªn liÖu t¨ng. Lùa chän vËn Rt® = f(Q) hμnh tμu theo thuû triÒu hay kh«ng phô thuéc vμo biÓu thøc: NÕu Rx ≥ Rxn - cho tμu ch¹y lu«n n−íc ng−îc. Rc® Rc® NÕu Rx < Rxn - cho tμu nghØ, chê n−íc xu«i míi ch¹y tiÕp. Rx: chi phÝ khi tμu chØ ch¹y xu«i ; Rxn : chi phÝ cho tμu c¶ ch¹y ng−îc 0 Qtth Q §å thÞ 3.12 : X¸c ®Þnh s¶n l−îng tèi thiÓu x©y míi bÕn XD§TN§.
19 20 Rc®o - chi phÝ cè ®Þnh t¹i 2 ®Çu bÕn vμ lÖ phÝ giao th«ng. Theo ®Þnh møc tÝnh to¸n hiÖn nay, s¶n l−îng container tèi thiÓu (®· tÝnh chi Rt®o - chi phÝ thay ®æi phô thuéc vμo cù ly vËn chuyÓn. phÝ c¬ héi hoÆc tû suÊt lîi nhuËn theo vèn ®Çu t− 15%) lμ 37.276teus/n¨m. Ct®o lμ chi phÝ thay ®æi ®¬n vÞ, x¸c ®Þnh th«ng qua tÝnh to¸n hoÆc thèng kª. C¨n cø vμo dù b¸o s¶n l−îng container vËn chuyÓn b»ng ®−êng thñy (b¶ng T−¬ng tù, chi phÝ vËn chuyÓn 1 teu b»ng ®−êng thuû còng lμ hμm bËc nhÊt 3.3 trang 163). NCS lËp tiÕn ®é c¶i t¹o, x©y dùng bÕn xÕp dì tμu, sμ lan cña cù ly Rth = f(L). container ë Nam Bé vμ tr×nh bμy trong b¶ng 3.12 nh− sau: Rth = Rt®t + (Rc®t + Rcn ) = Ct®t.L + (Rc®t + Rcn ) (3.14). B¶ng 12: Ph©n kú tiÕn ®é n©ng cÊp, x©y dùng bÕn XD container Rc®t - C¸c kho¶n chi phÝ cè ®Þnh t¹i 2 ®Çu bÕn: Sè bÕn n©ng cÊp hoÆc x©y míi hμng n¨m (bÕn) Tæng Rcn - Chi phÝ chê n−íc däc ®−êng. T §Þa ph−¬ng (bÕn) T Ct®t - chi thay ®æi ®¬n vÞ, x¸c ®Þnh b»ng tÝnh to¸n hoÆc thèng kª. 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 §ång Th¸p 1 1 2 Cù ly mμ t¹i ®ã Roto = Rth (3.13 = 3.14) gäi lμ cù ly t−¬ng ®−¬ng x¸c ®Þnh 2 CÇn Th¬ 1 1 1 1 4 3 B¹c Liªu 1 1 theo ®å thÞ 3.13 hoÆc b¶ng 3.13 trang 170. 4 An Giang 1* 1 1 1 3 5 TiÒn Giang 1 1 1 3 Roto Rth Roto Rth 6 Cμ Mau 1 1 2 Rt®o 7 Sãc Tr¨ng 1 1 8 Long An 1 1 1 1 4 9 BRVT 2 1 1 2 2 2 10 Rc®t Rt®t 10 T©y Ninh 1 1 1 3 Rc®t Tæng sè 7 2 5 5 5 9 33 Rc®o Rc®o * An Giang hiÖn ®· cã 1 bÕn t¹i c¶ng Mü thíi ®−îc n©ng cÊp n¨m 2008. 0 VËn t¶i « t« cã lîi Lt® VËn t¶i thñy cã lîi L 3.4.1.1. §iÒu kiÖn vÒ cù ly tèi thiÓu ®Ó vËn t¶i thñy chiÕm −u thÕ. §Ó ®¶m b¶o sù ®ång nhÊt vÒ chi phÝ gi÷a 2 ph−¬ng thøc vËn t¶i; §å thÞ 3.13: X¸c ®Þnh cù ly t−¬ng ®−¬ng gi÷a vËn t¶i « t« vμ vËn t¶i thuû. container ®−îc vËn chuyÓn theo s¬ ®å sau: 3.4.2. X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ c¸c gi¶i ph¸p. S¬ ®å vËn t¶i ®−êng bé: mçi xe nhËn 2 teus chë tõ c¶ng biÓn tíi kho kh¸ch 3.4.2.1. HiÖu qu¶ gi¶i ph¸p tÝnh kho¶ng khëi hμnh theo tuÇn. hμng h¹ xong lμ quay vÒ; chi phÝ chØ tÝnh tíi kho kh¸ch hμng. Cïng th«ng sè tÝnh to¸n: l−îng container vËn chuyÓn 25.000teus trong 365 S¬ ®å vËn t¶i ®−êng thñy: nhËn container tõ c¶ng biÓn h¹ vÒ tËn kho kh¸ch ngμy b»ng 3 lo¹i sμ lan 16teus, 24teus vμ 36teus: hμng; chi phÝ tÝnh tíi kho kh¸ch hμng. - TÝnh kháang khëi hμnh theo ngμy: hÖ sè sö dông träng t¶i 0,86-0,95 Chi phÝ vËn chuyÓn 1 teu b»ng ®−êng bé lμ hμm bËc nhÊt cña cù ly vËn - TÝnh kháang khëi hμnh theo tuÇn: hÖ sè sö dông träng t¶i 0,99-1,00. chuyÓn (L): Nh− vËy tÝnh kháang khëi hμnh theo tuÇn, hÖ sè sö dông träng t¶i sμ lan Roto = f(L) = Rt®o + Rc®o = Ct®o.L + Rc®o (3.13) t¨ng tõ (4,25 - 16,80)% so víi tÝnh theo ngμy.
21 22 3.4.2.2. HiÖu qu¶ khi vËn hμnh tμu vμ sμ lan theo chÕ ®é thñy triÒu. TuyÕn nghiªn cøu: chän tuyÕn 1: C¸i MÐp ThÞ V¶i - TP.HCM. KÕT LUËN KIÕN NGHÞ Cù ly 66,2km; thñy triÒu t¹i Vòng Tμu sím h¬n t¹i TP.HCM kho¶ng 3 giê; KÕT LUËN tèc ®é dßng ch¶y b×nh qu©n (1,07 - 1,26)m/s. ViÖt Nam ®· lμ mét thμnh viªn cña Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi Hμnh tr×nh cña ®oμn tμu lai tõ TP.HCM ra C¸i MÐp - ThÞ V¶i kh«ng lîi (WTO), kinh tÕ ViÖt Nam ®ang héi nhËp ngμy cμng s©u víi kinh tÕ toμn cÇu. dông thñy triÒu hÕt 8,6 giê; nÕu lîi dông thñy triÒu hÕt10,6 giê. ChÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ cña §¶ng vμ Nhμ n−íc ®· thu hót m¹nh mÏ HiÖu qu¶: ®oμn tμu lai 225 + 2*36teus nÕu lîi dông thñy triÒu chi phÝ vèn, c«ng nghÖ cña nhμ ®Çu t− trong n−íc vμ n−íc ngoμi; ®©y lμ c¬ héi ®ång 4.345.830®, tiÕt kiÖm 313.001®/lÇn (6,72%); ®oμn tμu lai 225 + 3*24teus chi thêi còng lμ th¸ch thøc cho c¸c ngμnh kinh tÕ ViÖt Nam trong ®ã cã lÜnh vùc phÝ 4.756.980® tiÕt kiÖm 235.430®/ lÇn (4,72%). vËn t¶i. 3.4.3. HiÖu qu¶ kinh tÕ khi ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p. Víi vÞ trÝ ®Þa lý vμ ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi; tiÒm n¨ng kinh tÕ to Th«ng tin tÝnh to¸n: lín vÒ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, thñy s¶n vμ th−¬ng m¹i; l¹i sím tiÕp cËn víi - C¶ng xuÊt ph¸t: c¸c c¶ng TP.HCM vμ c¸c c¶ng C¸i MÐp - ThÞ V¶i. nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nªn Nam Bé cã søc hÊp dÉn rÊt lín víi c¸c nhμ ®Çu t−. - Lo¹i ph−¬ng tiÖn tÝnh to¸n: « t« søc kÐo 26 tÊn; sμ lan 24teus; 36teus; 72teus; Tèc ®é c«ng nghiÖp hãa cao lμ ®éng lùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh container hãa vËn TL225+3*24teus; TL225+2*36teus. chuyÓn hμng hãa toμn vïng víi møc t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 20,61%/n¨m vμ ®¹t - Cù ly: lÊy theo B¶n ®å ®−êng s«ng miÒn Nam. 3.434.724teus vμo n¨m 2008. Nhu cÇu vËn chuyÓn container qua c¸c c¶ng - S¶n l−îng vËn chuyÓn lÊy theo dù b¸o ë b¶ng 3.3. biÓn, vËn chuyÓn néi vïng vμ vËn chuyÓn qu¸ c¶nh Campuchia rÊt lín, b×nh KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho n¨m 2015 ë b¶ng 3.17 nh− sau: ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c ph−¬ng thøc vËn t¶i. Víi ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi, ®Õn - Víi møc t¨ng s¶n l−îng thÊp nhÊt (10%/n¨m), thÞ phÇn thÊp nhÊt (40%), sö n¨m 2008 vËn t¶i thñy néi ®Þa míi më ®−îc 3 tuyÕn, vËn chuyÓn ®−îc 4,72% dông c¸c lo¹i tμu chi phÝ cao nhÊt vÉn tiÕt kiÖm ®−îc 416,90 tû ®ång l−îng container vμ cßn nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i ph¶i gi¶i quyÕt. Trong khi ®ã c¸c - Víi møc t¨ng s¶n l−îng cao nhÊt (15%/n¨m), thÞ phÇn 70%, sö dông c¸c lo¹i nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®ang t×m mäi c¸ch tμu thuû cã chi phÝ thÊp sÏ tiÕt kiÖm tíi 1.388,06 tû ®ång. tham gia vμ khèng chÕ thÞ tr−êng vËn t¶i container trªn tuyÕn qu¸ c¶nh vμ néi Møc tiÕt kiÖm ®−îc x¸c ®Þnh víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho c¸c bÕn xÕp dì ®Þa Nam Bé. Do vËy, nghiªn cøu gi¶i ph¸p hoμn thiÖn vμ ph¸t triÓn vËn t¶i thñy (x©y dùng míi) cã lîi nhuËn khai th¸c tèi thiÓu lμ 15%/n¨m; sè liÖu vμ ®Þnh néi ®Þa, chiÕm lÜnh thÞ tr−êng vËn t¶i conatiner, hç trî ®¾c lùc cho c¸c nhμ s¶n møc kinh tÕ kü thuËt ®−a vμo tÝnh to¸n ®ang ®−îc c¸c doanh nghiÖp sö dông xuÊt, xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam lμ hÕt søc cÇn thiÕt. nªn hoμn toμn kh¶ thi vμ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. LuËn ¸n Mét sè gi¶i ph¸p chñ ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container ë Nam Bé thùc hiÖn theo ®Þnh h−íng trªn vμ ®· ®¹t ®−îc c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu chÝnh nh− sau:
23 24 1. HÖ thèng hãa lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc khai th¸c vËn t¶i thñy néi ®Þa vμ vËn 4. X¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn ¸p dông vμ hiÖu qu¶ kinh tÕ khi ¸p dông ®ång bé c¸c gi¶i t¶i thñy néi ®Þa vËn chuyÓn container; tæng kÕt kÕt qu¶ nghiªn cøu, kinh ph¸p ph¸t triÓn vËn t¶i thuû néi ®Þa vËn chuyÓn container ë Nam Bé n¨m 2015 nghiÖm vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa trong n−íc vμ cña mét tõ 416,90 - 1.388,06 tû ®ång. sè quèc gia, khu vùc trªn thÕ giíi. Nh÷ng h¹n chÕ cña luËn ¸n cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu: 2. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, chØ râ nh÷ng h¹n chÕ vÒ c¬ së h¹ tÇng vËn t¶i, Do h¹n chÕ vÒ thêi gian vμ ph¹m vi nghiªn cøu; luËn ¸n míi tËp trung vμo c¬ cÊu ®éi ph−¬ng tiÖn; s¬ ®å vËn t¶i, s¬ ®å vËn hμnh tμu vμ ®oμn tμu vËn c¸c yÕu tè cÊu thμnh hÖ thèng vËn t¶i thuû néi ®Þa Nam Bé vμ c«ng t¸c vËn chuyÓn container b»ng ®−êng thñy néi ®Þa ë Nam Bé trong thêi gian qua. hμnh tμu, ®oμn tμu mμ ch−a ®Ò cËp tíi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; quy tr×nh 3. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn vËn t¶i thñy néi ®Þa vËn chuyÓn qu¶n lý, gi¸m s¸t hμng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, hμng ho¸ qu¸ c¶nh cña h¶i quan. container ë Nam Bé. Cô thÓ gåm nh÷ng nhãm gi¶i ph¸p sau: Nh÷ng vÊn ®Ò trªn cÇn ®−îc tiÕp tôc nghiªn cøu ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng - Nhãm gi¶i ph¸p vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña vËn t¶i thuû néi ®Þa: vËn chuyÓn - xÕp dì - giao nhËn container tõ c¶ng biÓn tíi tËn nhμ m¸y, c«ng VÒ luång l¹ch: tËp trung c¶i t¹o, n©ng cÊp cÇu vμ kªnh Chî G¹o; kªnh Chî tr×nh hoÆc ng−îc l¹i b»ng ®−êng thuû néi ®Þa ë Nam Bé thuËn tiÖn vμ ®ång bé; L¸ch, kªnh M¨ng ThÝt, kªnh Phó H÷u - B·i Xμu, kªnh B¹c Liªu - Cμ Mau. tho¶ m·n quy tr×nh vËn t¶i tõ “Door to Door” trong chuyªn chë hμng ho¸ b»ng VÒ c¶ng - bÕn xÕp dì ®−êng thuû: lùa chän lo¹i thiÕt bÞ xÕp dì tμu, xÕp dì container vμ ho¹t ®éng logistic hiÖu qu¶ nhÊt. b·i; lo¹i c«ng tr×nh bÕn vμ ph−¬ng ¸n n©ng cÊp c¶i t¹o bÕn cò, x©y dùng bÕn KIÕN NGHÞ: míi; x¸c ®Þnh s¶n l−îng tèi thiÓu ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®Çu t− x©y dùng bÕn; ph©n kú tiÕn ®é x©y dùng bÕn xÕp dì container trªn c¸c tuyÕn ®Õn n¨m 2015. 1. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÇn cã c¬ chÕ hç trî c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn VÒ ®éi tμu thuû néi ®Þa: x©y dùng ph−¬ng ¸n vμ lé tr×nh sö dông tμu, sμ lan ®éi tμu thuû néi ®Þa víi c¬ cÊu hîp lý; gi¶i quyÕt nhanh chãng thñ tôc ®Çu t− chë container trªn 5 tuyÕn; trong ®ã cã 2 ®éi h×nh ®oμn sμ lan ph©n ®o¹n trªn 4 x©y dùng c¶ng, bÕn xÕp dì container ®−êng thuû t¹i c¸c ®iÓm nót cña tuyÕn tuyÕn chñ yÕu cña Nam Bé. vËn t¶i hoÆc c¸c trung t©m c«ng nghiÖp lín. - Nhãm gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vËn hμnh tμu, ®oμn tμu: 2. Gi¸m s¸t chÆt chÏ vμ h¹n chÕ (hîp lý) cÊp phÐp thμnh lËp c¸c doanh nghiÖp Lùa chän vμ ph©n kú sö dông s¬ ®å vËn t¶i, s¬ ®å vËn hμnh tμu, ®oμn tμu liªn doanh, liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n−íc víi c¸c ®èi t¸c n−íc vËn chuyÓn container trªn c¸c tuyÕn theo tõng thêi kú. ngoμi kinh doanh vËn t¶i container trªn tuyÕn néi ®Þa. LËp c«ng thøc x¸c ®Þnh kho¶ng khëi hμnh cña tμu, ®oμn tμu theo tuÇn; n©ng 3. Côc §−êng thuû néi ®Þa, Bé Giao th«ng VËn t¶i cÇn c¶i t¹o, n©ng cÊp c¸c cao hÖ sè sö dông träng t¶i, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a lÞch vËn hμnh tμu biÓn - tμu tuyÕn ®−êng thuû néi ®Þa; ®iÒu tra vμ cung cÊp ®Çy ®ñ sè liÖu vÒ khÝ t−îng thñy thuû néi ®Þa, t¹o tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho chuçi logistic ho¹t ®éng hiÖu qu¶. v¨n trªn c¸c tuyÕn s«ng - kªnh phôc vô viÖc lËp lÞch vμ tæ chøc vËn hμnh tμu, LËp c«ng thøc tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ vμ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh vËn hμnh tμu, ®oμn tμu theo chÕ ®é thñy triÒu. ®oμn tμu phï hîp chÕ ®é thuû triÒu; gi¶m thêi gian ch¹y vμ chi phÝ hμnh tr×nh.
C¸c c«ng tr×nh t¸c gi¶ ®· c«ng bè 1. NguyÔn V¨n Hinh (1991), §Þa lý vËn t¶i thuû, Nxb Giao th«ng vËn t¶i, Hμ Néi. 2. NguyÔn V¨n Hinh (2002), “Vai trß cña vËn t¶i thñy néi ®Þa ë miÒn Nam trong t−¬ng lai”, T¹p chÝ Th«ng tin khoa häc vμ kü thuËt, (6/2002), tr.30-32. 3. NguyÔn V¨n Hinh (2003), “Mét sè ý kiÕn vÒ viÖc di dêi hÖ thèng c¶ng biÓn hiÖn h÷u trªn s«ng Sμi Gßn”, T¹p chÝ Th«ng tin khoa häc vμ kü thuËt, (8/2003), tr.48-51. 4. NguyÔn V¨n Hinh (2003), “Gß da - TiÒm n¨ng x©y dùng c¶ng n−íc s©u cho thμnh phè Hå ChÝ Minh”, T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Giao th«ng vËn t¶i, (2/2003), tr. 74-80. 5. NguyÔn V¨n Hinh (2005), “Ho¹t ®éng c¸c c¶ng biÓn khu vùc TP.HCM trong thêi gian x©y dùng cÇu Phó Mü”, T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Giao th«ng vËn t¶i, (1/2005), tr.94-96. 6. NguyÔn V¨n Hinh (2006), “Khu vùc c¶ng më - C¬ chÕ më cho c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam”, T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Giao th«ng vËn t¶i, (1/2006), tr.150-151. 7. NguyÔn V¨n Hinh (2009), “Lùa chän chÕ ®é vËn hμnh ®oμn tμu lai vμ sμ lan chuyªn chë container tuyÕn C¸i MÐp - ThÞ V¶i vÒ thμnh phè Hå ChÝ Minh”, T¹p chÝ Giao th«ng vËn t¶i, (7/2009), tr.21-22. 8. NguyÔn V¨n Hinh (2009), “TÝnh to¸n kho¶ng khëi hμnh, tÇn sè khëi hμnh cho tμu vμ ®oμn sμ lan vËn chuyÓn container trªn c¸c tuyÕn ®−êng thuû néi ®Þa”, T¹p chÝ Giao th«ng vËn t¶i, (8/2009), tr.28-29.