Tóm tắt Luận án tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam

Chia sẻ: Huc Ninh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án đã đề xuất được mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP trong các doanh nghiệp tại môi trường Việt Nam – mô hình này không những cho biết các nhân tố có ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP ở các DNVN mà còn cho biết mối quan hệ giữa các nhân tố cũng như mức độ tác động của mỗi nhân tố đối với việc triển khai thành công hệ thống ERP. Đây là một mô hình lý thuyết mới, có thể lấy làm cơ sở cho các nghiên cứu về ERP nói chung và nghiên cứu triển khai ERP nói riêng trong các DNVN

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam

1 2 PHẦN MỞ ĐẦU các dự án ERP thất bại trong việc đạt được lợi ích mong đợi. Scott và Vessey (2002) 1. Lý do chọn đề tài cho rằng 90% các dự án SAP R/3 thường đưa vào vận hành muộn hơn so với kế ERP (Enterprise Resource Planning) là thuật ngữ được Gartner Group of hoạch. Standford, CT, USA sử dụng từ những năm đầu của thập niên 70 của thế kỉ trước. Ở Việt Nam, không ít doanh nghiệp cũng đã và đang triển khai hệ thống ERP “Nếu mua một hệ thống ERP thì doanh nghiệp sẽ nhận được cùng một lúc 3 sản trong hoạt động. Thực tế cũng đã chứng minh được “những tính năng ưu việt mà hệ phẩm: ý tưởng quản lý, chương trình phần mềm, và phương tiện kết nối để xây dựng thống ERP mang lại, nhiều doanh nghiệp đã triển khai thành công và việc ứng dụng mạng máy tính tích hợp. Với hệ thống phần mềm thống nhất, đa năng, quán xuyến ERP mang lại cho doanh nghiệp nhiều lợi ích trước mắt và cả về lâu dài” như công ty mọi lĩnh vực hoạt động từ kế hoạch hóa, thống kê, kiểm toán, phân tích, và điều hành, cổ phần Savimex, công ty cổ phần Giấy Sài Gòn, công ty cổ phần Đồng Tâm, công ty ERP giúp theo dõi và quản lý thông suốt, tăng tính năng động, đảm bảo cho doanh cổ phần sữa Việt Nam VinaMilk, … (Như Đăng, 2010). Tuy nhiên, số lượng các nghiệp phản ứng kịp thời trước những thay đổi liên tục của môi trường bên ngoài. DNVN ứng dụng ERP còn khá khiêm tốn. Theo kết quả khảo sát của Cục Thương Một đặc điểm nổi bật nữa của ERP là ERP là một hệ thống phần mềm sống có thể mở mại điện tử và Công nghệ thông tin vào năm 2015 thì chỉ có 15% trong tổng số 4751 rộng và phát triển theo thời gian cũng như theo từng loại hình doanh nghiệp mà doanh nghiệp tham gia khảo sát có ứng dụng giải pháp ERP trong hoạt động của không làm ảnh hưởng đến cấu trúc của chương trình” (EVN CPC, 2012). Với những mình. Hầu hết các doanh nghiệp này, trong quá trình triển khai ERP vào chiến lược tính năng ưu việt đó, ERP đã được công nhận là một trong những phần mềm kinh kinh doanh của mình, đều triển khai chưa thành công, gặp không ít khó khăn, phần doanh quan trọng nhất trong thời đại mới (Davenport, 1998). Các báo cáo công lớn các doanh nghiệp chỉ dừng lại ở mức độ kiểm soát, rất ít doanh nghiệp có thể vận nghiệp cho thấy có đến 30.000 công ty trên toàn thế giới đã triển khai hệ thống ERP dụng tính năng kế hoạch hóa. Rất nhiều doanh nghiệp cảm thấy “bị gượng ép khi đầu (Mabert và cộng sự, 2001), và việc triển khai thành công ERP đã giúp cho các doanh tư dự án ERP”. nghiệp tiết kiệm chi phí, tăng cường khả năng cạnh tranh, đem lại cho doanh nghiệp Triển khai ERP thành công hay thất bại liên quan mật thiết với cách thức thực nhiều lợi ích lâu dài trong kinh doanh cũng như tiêu chuẩn hóa quy trình kinh doanh hiện của mỗi doanh nghiệp. Quy trình triển khai ERP có thể khác nhau ở mỗi doanh trên toàn doanh nghiệp. Do đó, triển khai ERP thường được xem như là một thành nghiệp và những khác biệt này có thể là do mục tiêu, phạm vi, hoặc sự sẵn có của các phần của quá trình tái cấu trúc quy trình kinh doanh và dự án chuyển đổi tổ chức nguồn lực. Tuy nhiên, trong số những khác biệt trong mỗi quy trình triển khai đó luôn (Botta-Genoulaz & Millet, 2006). Theo trích dẫn của Kalling (2003), có đến 180 tỷ có một số điểm quan trọng chung ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả triển khai hệ thống USD được đầu tư cho ERP trên toàn cầu vào năm 2010. Các chi phí liên quan đến ERP. Những điểm quan trọng này được xem như là những nhân tố thành công chính việc triển khai ERP là rất cao (Hayes và cộng sự, 2001). Tổng chi phí triển khai ERP (Laudon & Laudon, 1998). Các nhân tố thành công được định nghĩa là “một số khía cho một công ty vừa là 10-50 triệu USD (Mabert và cộng sự, 2000) và 300-500 triệu cạnh chính mà việc triển khai phải đi đúng theo đó thì kết quả triển khai mới thành USD cho các tập đoàn quốc tế lớn (Kumar & Van Hillegersberg, 2000). Mặc dù đầu công được” (Rockhart, 1979). Việc hiểu được các nhân tố thành công cho triển khai tư cho ERP là lớn như vậy, nhiều công ty lại thất bại trong việc tối đa hóa lợi ích khi hệ thống ERP sẽ đem lại một số chỉ dẫn về các nhân tố cần được chú ý để giúp quy ứng dụng ERP cũng như phải đối mặt với nhiều vấn đề khác khi triển khai ERP. Về trình triển khai đạt được sự thành công. Các nhân tố thành công chính có thể là rủi ro tỷ lệ thất bại trong triển khai ERP, cũng đã có những ước tính rất khác nhau trong các và cũng có thể là cơ hội tùy thuộc vào cách thức tổ chức đối mặt với chúng ra sao. nghiên cứu (Velcu, 2007). Barker và Frolick (2003) cho rằng 50% dự án triển khai Trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu về ERP nói chung và nghiên cứu về các nhân tố ERP là thất bại. Hong và Kim (2002) ước tính tỷ lệ không thành công là 75%. Scott ảnh hưởng đến việc triển khai hệ thống ERP nói riêng. Tuy nhiên, số lượng nghiên và Vessey (2002) lại ước tính tỷ lệ thất bại cao tới 90%. Các nghiên cứu khác cho cứu về vấn đề này ở Việt Nam còn chưa nhiều. Các đề tài chủ yếu mới chỉ tập trung thấy nhu cầu hiện tại cho ERP đang phát triển ngày càng nhanh, nhưng có rất ít vào việc mô tả, phân biệt khái niệm về ERP, đúc kết các kinh nghiệm triển khai ERP, những câu chuyện thành công (Hong và Kim, 2002). Appleton (1997) cho biết 50% các nguyên nhân dẫn đến thành công hay thất bại trong quá trình triển khai ERP tại
3 4 một số doanh nghiệp. Hầu hết các nghiên cứu chưa tập trung vào việc khảo sát thực Về mặt thời gian: dữ liệu sơ cấp phục vụ cho nghiên cứu được tiến hành nghiệm tại môi trường Việt Nam khi ứng dụng ERP, chưa áp dụng các phương pháp thu thập từ ngày 01/08/2016 đến ngày 30/09/2017. nghiên cứu chuyên dụng khi nghiên cứu về triển khai hệ thống ERP để từ đó có thể 4. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu vận dụng đồng thời cả phương pháp nghiên cứu định tính và phương xác định những nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công một hệ thống ERP pháp nghiên cứu định lượng; trong đó, nghiên cứu định lượng sử dụng kết hợp cả dữ trong doanh nghiệp, có thể kiểm soát được mức độ tác động của các nhân tố để tăng liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp. khả năng triển khai thành công hệ thống ERP trong môi trường Việt Nam. Đặc biệt, 5. Những đóng góp mới của luận án hầu như không xuất hiện các nghiên cứu về xác định mối quan hệ giữa các nhân tố Luận án đã đạt được một số kết quả sau đây: Một là, luận án đã đánh giá được thực trạng ứng dụng ERP trong hoạt động của chính ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP. Điều này cho thấy còn các doanh nghiệp ở Việt Nam. khoảng trống trong nghiên cứu về vấn đề này tại môi trường Việt Nam. Hai là, luận án đã hệ thống hóa được một số mô hình/khung lý thuyết thường Xuất phát từ những lý do trên, đề tài “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến được ứng dụng trong nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công Hệ thống thông tin (HTTT) nói chung và hệ thống ERP nói riêng, từ đó xác việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam” được định được khung lý thuyết phù hợp cho việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chọn triển khai thực hiện. việc triển khai thành công hệ thống ERP trong bối cảnh các DNVN. 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án Ba là, luận án đã đề xuất được mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến • Mục tiêu tổng quát: Trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế và đánh giá việc triển khai thành công hệ thống ERP trong các doanh nghiệp tại môi trường Việt thực trạng việc ứng dụng ERP trong nước, luận án hướng đến việc xác định các Nam – mô hình này không những cho biết các nhân tố có ảnh hưởng đến việc triển nhân tố chính ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP trong các khai thành công hệ thống ERP ở các DNVN mà còn cho biết mối quan hệ giữa các DNVN nhằm nâng cao tính khả thi và hiệu quả của lĩnh vực này. nhân tố cũng như mức độ tác động của mỗi nhân tố đối với việc triển khai thành công • Mục tiêu cụ thể: hệ thống ERP. Đây là một mô hình lý thuyết mới, có thể lấy làm cơ sở cho các Nghiên cứu các tài liệu trong và ngoài nước có liên quan đến vấn đề này nghiên cứu về ERP nói chung và nghiên cứu triển khai ERP nói riêng trong các để xác định khoảng trống nghiên cứu cho đề tài luận án. DNVN. Đánh giá thực trạng ứng dụng ERP trong hoạt động của các doanh nghiệp Bốn là, luận án đã đề xuất được một số giải pháp nhằm tăng khả năng thành Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. công, giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai hệ thống ERP ở các DNVN. Cụ thể: Nghiên cứu các mô hình/khung lý thuyết đã được vận dụng trong các Giải pháp cho các doanh nghiệp đang và sẽ triển khai hệ thống ERP trong nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống các hoạt động nhằm tăng cường khả năng thành công và giảm thiểu rủi ro trong ERP trên thế giới và các bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam. quá trình triển khai hệ thống ERP. Đề xuất và kiểm định mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc Giải pháp cho các công ty phần mềm đang và sẽ triển khai hệ thống ERP triển khai thành công hệ thống ERP trong các điều kiện cụ thể của các và các nhà cung cấp/tư vấn ERP cho các DNVN trong việc chuẩn bị một số DNVN. chiến lược để khắc phục những khác biệt giữa sản phẩm ERP của mình với các Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường khả năng thành công, giảm công ty triển khai ERP ở Việt Nam nói riêng và các nước đang phát triển nói thiểu các rủi ro trong quá trình triển khai hệ thống ERP trong các DNVN. chung. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6. Kết cấu của luận án • Đối tượng nghiên cứu: Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, nội dung chính của luận án được chia Chủ thể nghiên cứu: hệ thống ERP và các nhân tố ảnh hưởng đến việc làm 3 chương: triển khai thành công hệ thống ERP trong các DNVN. Chương 1. Tổng quan về hệ thống ERP và tình hình ứng dụng ERP trong hoạt Khách thể nghiên cứu: các cá nhân đang sử dụng hệ thống ERP tại các động của các doanh nghiệp DNVN. Chương 2. Đề xuất mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển • Phạm vi nghiên cứu: khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam Về mặt không gian: nghiên cứu thực tiễn thực hiện tại một số doanh Chương 3. Khảo sát và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai nghiệp đang triển khai hệ thống ERP ở Việt Nam. thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam
5 6 7. Tổng quan tình hình nghiên cứu có những tầm quan trọng khác nhau ở những giai đoạn khác nhau (nghiên cứu của Cho đến nay, trên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu liên quan đến ERP. Chẳng Parr và Shanks, 2000; nghiên cứu của Nah và Delgado, 2006). hạn, theo tổng kết của Moon (2007), chỉ từ năm 2000 đến 05/2006 đã có 313 nghiên Đối chiếu đặc điểm của bốn cách tiếp cận nghiên cứu trên với mục tiêu nghiên cứu về ERP được đăng tải trên các tạp chí. Trong đó, có đến 135 bài nghiên cứu về cứu đã đặt ra, bản luận án này chọn hướng tiếp cận theo nhóm 2. triển khai hệ thống ERP (chiếm hơn 40% các bài nghiên cứu về ERP). Các nghiên Ở Việt Nam, các đề tài nghiên cứu về ERP nói chung và triển khai thành công cứu về triển khai ERP thường tập trung vào các hướng sau: ERP nói riêng cho đến thời điểm này là khá ít. Các đề tài chủ yếu mới chỉ tập trung • Nghiên cứu tình huống: tập trung vào khảo sát kinh nghiệm triển khai hệ vào việc mô tả, phân biệt khái niệm về ERP. Quy mô hơn là các bài viết có tính chất thống ERP tại một/một số doanh nghiệp. đúc kết các kinh nghiệm triển khai ERP, các nguyên nhân dẫn đến thành công hay • Nghiên cứu các nhân tố thành công chính – đây là một trong những hướng thất bại ERP tại một số doanh nghiệp. Hầu hết các nghiên cứu chưa tập trung vào nghiên cứu quan trọng nhất của nghiên cứu triển khai ERP (Kamhawi, 2007). việc khảo sát thực nghiệm tại môi trường Việt Nam khi ứng dụng ERP, chưa áp dụng • Nghiên cứu quản trị thay đổi. các phương pháp nghiên cứu chuyên dụng để có thể xác định các nhân tố ảnh hưởng • Nghiên cứu các giai đoạn cần chú trọng. đến việc triển khai thành công một hệ thống ERP trong doanh nghiệp, có thể kiểm • Nghiên cứu các vấn đề về văn hóa. soát được mức độ tác động của các nhân tố để tăng khả năng triển khai thành công hệ Kết quả tổng quan một số nghiên cứu về các nhân tố chính ảnh hưởng đến sự thống ERP trong môi trường Việt Nam. Mặc dù cũng đã xuất hiện một số nghiên cứu thành công của quá trình triển khai hệ thống ERP trong thời gian qua cho thấy triển xác định các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các khai ERP là một dự án phức tạp và liên quan đến nhiều điều kiện và nhiều yếu tố DNVN, tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu này chỉ dừng lại ở mức độ kiểm định ảnh khác nhau, số lượng các nhân tố chính ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ hưởng trực tiếp của các nhân tố đến sự thành công của hệ thống ERP. Số lượng thống ERP có sự khác nhau rõ rệt. Mặt khác, việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng nghiên cứu đề cập đến mối quan hệ giữa các nhân tố còn khá khiêm tốn. Các nghiên đến sự thành công của hệ thống ERP cũng được tiếp cận theo nhiều cách khác nhau. cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN Từ kết quả tổng hợp này cũng cho thấy các nghiên cứu về các nhân tố thành công có chung những đặc điểm sau: thường được tiến hành theo bốn nhóm chính sau: • Số lượng nhân tố ít, nên chưa phản ánh toàn diện các nhân tố ảnh hưởng đến • Nhóm 1: Các nhà nghiên cứu tiến hành tổng quan một số nghiên cứu trước về triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN (biểu hiện của giá trị R2 thấp). các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP, liệt kê ra các • Mẫu nghiên cứu thường tập trung vào một tỉnh/thành phố cụ thể, do đó tính nhân tố tiềm năng, sau đó tiến hành khảo sát trong một/một số trường hợp cụ thể đại diện chưa cao, dẫn đến các kết luận liên quan chưa thể khái quát hóa đầy đủ để đưa ra các nhân tố thành công chính, chẳng hạn nghiên cứu của Jayaraman và đối tượng nghiên cứu. Bhatti (2007) hay Garcia-Sanchez và Perez-Bernal (2007). • Chỉ đánh giá tác động trực tiếp của các biến độc lập (các nhân tố tác động đến • Nhóm 2: Các nhà nghiên cứu sử dụng một hoặc một số mô hình/khung lý việc triển khai thành công hệ thống ERP) đến biến phụ thuộc (triển khai thành thuyết liên quan đến việc đo lường sự thành công của một HTTT làm nền tảng lý công hệ thống ERP), mà không kiểm tra tác động qua lại giữa các biến. thuyết chính để phát triển mô hình nghiên cứu. Trên cơ sở của (các) mô hình/khung lý thuyết này, các nhà nghiên cứu tiến hành khảo sát trong bối cảnh nghiên cứu cụ thể để có những hiệu chỉnh mô hình/khung lý thuyết cho phù hợp, và thực hiện nghiên cứu định lượng để kiểm định mô hình nghiên cứu và đưa ra kết luận về các nhân tố thành công chính trong dự án triển khai hệ thống ERP. Nghiên cứu của Simona Sternad và Samo Bobek (2013), Jiwat Ram và Paula M.C. Swatman (2008), ... là một số nghiên cứu thuộc nhóm này. • Nhóm 3: Các nhà nghiên cứu chỉ tập trung vào một số ít các nhân tố thành công chính thay vì tất cả các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP (nghiên cứu của Zabjek và cộng sự, 2009; nghiên cứu của Nah và cộng sự, 2007). • Nhóm 4: Các nhà nghiên cứu xác định các nhân tố thành công cho từng giai đoạn triển khai dự án ERP trên cơ sở lý giải rằng các nhân tố thành công chính sẽ
7 8 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ERP VÀ TÌNH HÌNH ỨNG CHƯƠNG 2. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ DỤNG ERP TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG HỆ THỐNG ERP 1.1. Định nghĩa về hệ thống ERP TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM ERP là một khái niệm không còn mới tại các nước phát triển trên thế giới. Cho 2.1. Một số mô hình thường được sử dụng trong nghiên cứu các nhân tố ảnh đến nay, có nhiều định nghĩa về ERP đã được đưa ra. Trong phạm vi của luận án này, hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP trong doanh nghiệp hệ thống ERP được hiểu một cách đơn giản theo định nghĩa của Mohamed (2016). 2.1.1. Lý thuyết hành động hợp lý Đó là một hệ thống phần mềm có khả năng tích hợp các quy trình kinh doanh của tất 2.1.2. Lý thuyết hành vi hoạch định cả các phòng ban chức năng trong tổ chức/doanh nghiệp. Hệ thống này cũng có thể 2.1.3. Mô hình chấp nhận công nghệ mở rộng và bao gồm cả các bên liên quan ở bên ngoài doanh nghiệp như nhà cung 2.1.4. Mô hình hệ thống thông tin thành công cấp, khách hàng, …. Mô hình này lần đầu tiên được đề xuất bởi DeLone và McLean vào năm 1992. 1.2. Mối quan hệ giữa hệ thống ERP và Hệ thống thông tin quản lý Trong đó, các tác giả đã đề xuất 6 khía cạnh riêng biệt liên quan đến sự thành công Nghiên cứu trình bày về mối quan hệ giữa ERP và HTTT quản lý. của một HTTT. Đó là: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, sử dụng, sự thỏa 1.3. Lịch sử phát triển của hệ thống ERP mãn của người dùng, ảnh hưởng đến cá nhân, ảnh hưởng đến tổ chức. Theo DeLone và McLean, giữa các nhân tố trong mô hình HTTT có những mối liên hệ lẫn nhau (Hình 2.4) và các tác giả cũng đề xuất rằng mô hình này phù hợp với các nghiên cứu liên quan đến dự báo thái độ người dùng đối với một HTTT nào đó. Tuy nhiên, trong mô hình này, các tác giả chưa đề cập đến vấn đề đo lường cũng như kiểm soát các nhân tố trong mô hình để đảm bảo sự hiểu biết toàn diện về sự thành công của một HTTT. Chính vì vậy, năm 2003, DeLone và McLean đã hiệu chỉnh mô hình ban đầu và đưa ra mô hình HTTT thành công cập nhật (Hình 2.5). Hình 1.3. Quá trình phát triển của hệ thống ERP Nguồn: Kwang và cộng sự, 2009 1.4. Kiến trúc của hệ thống ERP Nghiên cứu trình bày về kiến trúc của hệ thống ERP. 1.5. Các module cơ bản của hệ thống ERP Nghiên cứu trình bày về các module cơ bản của hệ thống ERP. 1.6. Lập kế hoạch, thiết kế, và triển khai hệ thống ERP Nghiên cứu trình bày chi tiết về lập kế hoạch, thiết kế, và triển khai một hệ thống Hình 2.4. Mô hình HTTT thành công gốc ERP. Nguồn: DeLone & McLean, 1992 1.7. Tình hình ứng dụng ERP trong hoạt động của các doanh nghiệp trên thế giới Nghiên cứu trình bày tình hình ứng dụng ERP trong hoạt động của các doanh nghiệp trên thế giới dựa theo kết quả khảo sát của tập đoàn tư vấn Panorama về thực trạng ứng dụng ERP qua các năm 2012, 2013, 2014, và 2015. 1.8. Tình hình ứng dụng ERP trong hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam Mặc dù đi sau khoảng 10-15 năm so với thị trường ERP ở Châu Âu và Mỹ, nhiều DNVN cũng đã nhận ra được những lợi ích to lớn mà hệ thống ERP mang lại và đã mạnh dạn đầu tư trong việc triển khai giải pháp ERP. Từ năm 2003 đến nay, tình hình ứng dụng ERP đã phát triển mạnh mẽ, ngày càng nhiều doanh nghiệp trong các ngành nghề khác nhau đã ứng dụng giải pháp ERP vào hoạt động, đặc biệt là công tác quản lý. Tuy nhiên, triển khai ERP ở Việt Nam cũng mang những nét đặc thù riêng. Phần Hình 2.5. Mô hình HTTT thành công cập nhật này của luận án trình bày một số vấn đề liên quan đến triển khai ERP ở Việt Nam Nguồn: DeLone & McLean,2003 trên một số phương diện.
9 10 2.1.5. Mô hình của Gable và cộng sự thường được sử dụng như một thước đo về hành vi sử dụng - sẽ không còn phù hợp 2.1.6. Mô hình đo lường sự thành công của hệ thống ERP mở rộng của Ifinedo trong mô hình kiểm định (Rawstorne và cộng sự, 1998, 2000). Chính vì vậy, trong 2.1.7. Mô hình của Markus và Tanis nghiên cứu này, biến “sử dụng (ý định sử dụng)” cũng được loại bỏ ra khỏi danh sách 2.1.8. Mô hình đánh giá trước vận hành (ex-ante) hệ thống ERP của Stefanous các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP để có thể giải thích sự 2.1.9. So sánh giữa các mô hình thành công của việc triển khai hệ thống ERP được tốt hơn. Mặt khác, như đã trình Dựa trên những đặc điểm cơ bản của các mô hình được trình bày ở trên, phần bày ở mô hình đo lường sự thành công của hệ thống ERP mở rộng của Ifinedo này đưa ra một Bảng so sánh cơ bản giữa các mô hình chính dựa trên một số tiêu chí (2006), “Chất lượng nhà cung cấp/tư vấn” đo lường ảnh hưởng của chất lượng các (Bảng 2.1). Kết quả so sánh cho thấy một cái nhìn tổng quan về các tính năng khác nguồn lực bên ngoài vào thành công của hệ thống ERP và khách hàng sẽ được ở một nhau của các mô hình đo lường thành công mà có thể làm căn cứ trong việc lựa chọn vị trí tốt hơn để sử dụng phần mềm mua được một cách hiệu quả và có khả năng đạt một mô hình phù hợp. Một số mô hình được chỉ định cụ thể cho hệ thống ERP, được mục tiêu của tổ chức khi có một sự thỏa hiệp với các nguồn lực bên ngoài. Theo những mô hình khác tập trung vào các HTTT nói chung và khi cần có thể áp dụng để đó, đối với các nghiên cứu triển khai hệ thống ERP, một số nghiên cứu đã sử dụng đo lường thành công của hệ thống ERP. Mô hình HTTT thành công của DeLone & biến “chất lượng nhà cung cấp/tư vấn” như là biến thay thế cho biến “chất lượng dịch McLean dường như vẫn là mô hình phổ biến nhất, là khung lý thuyết toàn diện để đo vụ” (Ifinedo, 2006; Kwang và cộng sự, 2009). Trong nghiên cứu này, tác giả cũng sử lường sự thành công của một HTTT. Theo thống kê của Petter và McLean (2009), dụng biến “chất lượng nhà cung cấp/tư vấn” thay cho biến “chất lượng dịch vụ”. Như từ khi mô hình HTTT thành công xuất hiện đã có trên 1000 ấn phẩm có tham khảo vậy, trong bối cảnh ứng dụng ERP ở các DNVN, mô hình HTTT thành công cập nhật mô hình này và có ít nhất 150 nghiên cứu tiến hành kiểm định mô hình hoặc một của DeLone & McLean được áp dụng như sau: số mối quan hệ giữa các nhân tố trong mô hình. Tuy nhiên, những mô hình khác cũng cho thấy những cách tiếp cận thay thế thú vị để đo lường sự thành công. Mỗi một mô hình có một cách tiếp cận cụ thể nhằm đơn giản hóa đo lường sự thành công cho quá trình triển khai HTTT nói chung và hệ thống ERP nói riêng do các thang đo đã được định nghĩa và kiểm định. Mỗi mô hình có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Do đó, với mỗi ý định cho nhu cầu đo lường thành công thực tế khác nhau thì có thể sử dụng các mô hình khác nhau. 2.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn đề xuất mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam 2.2.1. Sự thành công của việc triển khai hệ thống ERP Trong phạm vi của luận án này, việc triển khai một hệ thống ERP được xem như là việc thực hiện một dự án đầu tư. Theo đó, sự thành công của việc triển khai hệ thống ERP được xác định dựa trên mức độ sai lệch giữa kết quả đạt được so với mục Hình 2.10. Mô hình HTTT thành công cập nhật của DeLone & McLean tiêu ban đầu của dự án xét trên các mặt chi phí, thời gian, hiệu quả và lợi ích của hệ trong bối cảnh ứng dụng ERP thống (Hong và Kim, 2002). Nguồn: Tác giả phân tích và tổng hợp 2.2.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn đề xuất mô hình và các giả thuyết nghiên cứu Dựa trên kết quả phân tích này, cùng với kết quả phân tích kinh nghiệm triển Đối chiếu mục tiêu của nghiên cứu với đặc điểm của mỗi mô hình nghiên cứu khai thành công hệ thống ERP của một số DNVN đã triển khai thành công hệ thống thường được sử dụng trong nghiên cứu triển khai hệ thống ERP, nghiên cứu này lấy ERP và kết quả tổng quan các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển mô hình HTTT thành công cập nhật của DeLone và McLean làm cơ sở để xây dựng khai thành công hệ thống ERP trên thế giới - đặc biệt là ở các nước đang phát triển, mô hình nghiên cứu. Tuy nhiên, mỗi khi tổ chức đã triển khai ERP thì việc sử dụng nghiên cứu đề xuất mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai ERP là bắt buộc, và nhiệm vụ của mỗi người dùng trên hệ thống ERP là chặt chẽ và thành công hệ thống ERP tại các DNVN (Hình 2.15). tích hợp với nhiệm vụ của những người dùng khác (Brown và cộng sự, 2002; Pozzebon, 2000). Nói cách khác, người dùng sẽ không có quyền lựa chọn sử dụng hệ thống hay không, bất kể thái độ và tinh thần của họ như thế nào. Do đó, trong bối cảnh áp dụng ERP, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng "ý định sử dụng/sử dụng" -
11 12 2.3.2. Thu thập dữ liệu Tác giả tiến hành khảo sát ý kiến của 11 chuyên gia (nhóm 1: 7 chuyên gia; nhóm 2: 4 chuyên gia) trong thời gian từ ngày 03/08/2016 đến ngày 31/09/2016. Phiếu khảo sát được gửi đến các chuyên gia dưới hình thức email. Các chuyên gia có thể trả lời trực tiếp trong phiếu điện tử đính kèm email; hoặc cũng có thể trả lời qua link khảo sát https://goo.gl/forms/NavNbApocwnn6WYh1 (nhóm 1) và https://goo.gl/forms/5EsUPznDyDzk7KJ92 (nhóm 2). Đối với những phiếu trả lời chưa rõ, tác giả tiến hành phỏng vấn sâu qua điện thoại để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 2.3.3. Phân tích kết quả Dữ liệu thu thập được mã hóa và phân tích. Dựa trên kết quả phân tích cây vấn đề, tác giả đã hiệu chỉnh lại mô hình nghiên cứu (Hình 2.16) và các giả thuyết nghiên cứu (Bảng 2.6). 2.4. Mô hình và các giả thuyết nghiên cứu đề xuất Bảng 2.6. Các giả thuyết nghiên cứu sau khi hiệu chỉnh Giả thuyết Mô tả Chất lượng hệ thống có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự H1 thành công của dự án ERP. Chất lượng hệ thống có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự H1a thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Chất lượng thông tin có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự H2 thành công của dự án ERP. Chất lượng thông tin có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự H2a thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Hình 2.15. Mô hình nghiên cứu đề xuất Chất lượng nhà cung cấp/tư vấn có tác động trực tiếp và cùng Nguồn: Tác giả phân tích và tổng hợp H3 chiều đến sự thành công của dự án ERP. 2.3. Nghiên cứu định tính Chất lượng nhà cung cấp/tư vấn có tác động trực tiếp và cùng H3a 2.3.1. Thiết kế nghiên cứu định tính chiều đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Mô hình nghiên cứu bước đầu được kiểm định thực nghiệm thông qua việc Sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP có tác động H4 khảo sát ý kiến chuyên gia sử dụng phiếu khảo sát kết hợp với phỏng vấn sâu qua trực tiếp và cùng chiều đến sự thành công của dự án ERP. điện thoại. Sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP có tác động Đối tượng khảo sát là các cá nhân có am hiểu sâu sắc về hệ thống ERP và có H4a trực tiếp và cùng chiều đến ích lợi của việc sử dụng hệ thống kinh nghiệm trong triển khai hệ thống ERP tại các DNVN. Ở đây, để có thể thu thập ERP. được ý kiến từ các góc nhìn khác nhau, tác giả tiến hành khảo sát ý kiến chuyên gia Ích lợi của việc sử dụng hệ thống ERP có tác động trực tiếp và H5 từ hai nhóm đối tượng: cùng chiều đến sự thành công của dự án ERP. • Nhóm 1: bao gồm các chuyên gia đến từ các công ty chuyên cung cấp và Sự hỗ trợ và quyết tâm của lãnh đạo cấp cao có tác động trực H6 triển khai, tư vấn giải pháp ERP. tiếp và cùng chiều đến sự thành công của dự án ERP. • Nhóm 2: bao gồm các chuyên gia đến từ các công ty đã và đang ứng dụng Tái cấu trúc quy trình kinh doanh có tác động trực tiếp và cùng H7 ERP. chiều đến sự thành công của dự án ERP. Bảng câu hỏi sử dụng để khảo sát được thiết kế chủ yếu dưới dạng câu hỏi mở Tái cấu trúc quy trình kinh doanh có tác động trực tiếp và cùng H7a nhằm mục đích tham khảo ý kiến của các chuyên gia về các nhân tố ảnh hưởng đến chiều đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Đào tạo người dùng có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN. H8 thành công của dự án ERP. H8a Đào tạo người dùng có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự
13 14 thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Nhóm triển khai dự án ERP có tác động trực tiếp và cùng chiều CHƯƠNG 3. KHẢO SÁT VÀ PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG H9 đến sự thành công của dự án ERP. ĐẾN VIỆC TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG HỆ THỐNG ERP Nhóm triển khai dự án ERP có tác động trực tiếp và cùng chiều TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM H9a đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. 3.1. Thiết kế nghiên cứu định lượng Sự phối hợp và giao tiếp giữa các phòng ban có tác động trực 3.1.1. Phát triển công cụ khảo sát H10 tiếp và cùng chiều đến sự thành công của dự án ERP. Nghiên cứu tiến hành thu thập dữ liệu phục vụ cho việc kiểm định mô hình và Sự phối hợp và giao tiếp giữa các phòng ban có tác động trực các giả thuyết nghiên cứu đã đặt ra thông qua phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. H10a tiếp và cùng chiều đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ Tất cả các nhân tố trong mô hình nghiên cứu đều là các biến ngầm định, không trực thống ERP. tiếp quan sát được nên việc sử dụng các thang đo nhiều mức là tốt nhất vì nó đảm bảo Phương pháp quản trị thay đổi có tác động trực tiếp và cùng tính biến thiên cao và tăng độ tin cậy của các thang đo (DeVillis, 1991). Trên cơ sở H11 chiều đến sự thành công của dự án ERP. đó, nghiên cứu sử dụng thang đo Likert (Gồm 5 mức độ: 1 = Rất không đồng ý, 2 = Phương pháp quản trị thay đổi có tác động trực tiếp và cùng Không đồng ý, 3 = Không có ý kiến/Bình thường, 4 = Đồng ý, 5 = Rất đồng ý) do H11a chiều đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Davis và cộng sự đề nghị để đo lường các thành phần được tổng hợp từ các bảng hỏi Quản lý dự án có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự thành đã được kiểm định ở các nghiên cứu trước và dựa trên kết quả phân tích định tính H12 công của dự án ERP. (Bảng 3.1). Quản lý dự án có tác động trực tiếp và cùng chiều đến sự thỏa H12a Bảng 3.1. Thang đo các nhân tố mãn của người dùng đối với hệ thống ERP. Nhân tố Số biến quan sát Nguồn Sự hỗ trợ và quyết tâm của 10 Bradford và Florin lãnh đạo cấp cao (sup) (sup1, ..., sup10) (2003), Akca và Ozer (2014), Nah, Islam, và Tan (2007), Kết quả phân tích định tính Tái cấu trúc quy trình kinh 6 Akca và Ozer (2014) doanh (bpr) (bpr1, …, bpr6) Đào tạo người dùng (train) 5 Akca và Ozer (2014) (train1, …, train5) Amoako-Gyampah, Salam (2003) Nhóm triển khai dự án ERP 9 Nah, Islam, và Tan (team) (team1, …, team9) (2007) Kết quả phân tích định tính Sự phối hợp và giao tiếp giữa 6 Nah, Islam, và Tan các phòng ban (com) (com1, …, com6) (2007) Phương pháp quản trị thay 8 Stratman và Roth đổi (chgm) (chgm1, …, (2002) chgm8) Kết quả phân tích định tính Quản lý dự án (projm) 5 Nah, Islam, và Tan Hình 2.16. Mô hình nghiên cứu sau khi hiệu chỉnh (projm1, …, (2007) Nguồn: Tác giả phân tích và tổng hợp projm5) Kết quả phân tích
15 16 định tính 3.2. Kết quả nghiên cứu định lượng Chất lượng hệ thống (sys) 11 Ifinedo (2006) 3.2.1. Tình hình triển khai hệ thống ERP (sys1, …, sys11) Một số vấn đề liên quan đến tình hình triển khai hệ thống ERP tại các DNVN Chất lượng thông tin (inf) 8 Ifinedo (2006) được thể hiện như ở các Biểu đồ 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, và 3.5. (inf1, …, inf8) Chất lượng nhà cung cấp/tư 7 Ifinedo (2006) vấn (ser) (ser1, …, ser7) Ramsden và Bennett (2005) Sự thỏa mãn của người dùng 4 Akca và Ozer (2014) đối với hệ thống ERP (sat) (sat1, …, sat4) Lợi ích của việc triển khai hệ 4 Martinsons và cộng Biểu đồ 3.1. Các giải pháp ERP được sử dụng thống ERP (ben) (ben1, …, ben4) sự (1999) Sự thành công của triển khai 8 Hong & Kim (2002) hệ thống ERP (SUC) (SUC1, …, SUC8) Ifinedo (2006) Akca và Ozer (2014) Nguồn: Tác giả phân tích và tổng hợp 3.1.2. Phương pháp chọn mẫu và thu thập dữ liệu Luận án áp dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Bảng hỏi được gửi đến các đối tượng điều tra từ ngày 01/10/2016 đến ngày Biểu đồ 3.2. Tình trạng thực hiện triển khai ERP 30/09/2017 thông qua các hình thức: (1) Gửi trực tiếp: 150 bảng hỏi được in ra gửi trực tiếp cho các đáp viên tại một số doanh nghiệp có ứng dụng hệ thống ERP ở Huế, thành phố Hồ Chí Minh, và Hà Nội. Kết quả thu về được 84 bảng hỏi hợp lệ, đạt tỉ lệ 56%. (2) Email: tác giả gửi email đến 138 DNVN có sử dụng ERP, bảng hỏi được thể hiện dưới 2 hình thức: file điện tử và bảng hỏi trực tuyến theo link: https://goo.gl/forms/CqEKOJnaUjMJIzez1. (3) Các website, diễn đàn ERP, mạng xã hội: bảng hỏi trực tuyến https://goo.gl/forms/CqEKOJnaUjMJIzez1 được đưa lên các website, diễn Biểu đồ 3.3. Thời gian sử dụng hệ thống ERP đàn ERP, mạng xã hội (linkedin.com, facebook, …) Với hai hình thức (2) và (3), kết quả thu về được 69 bảng hỏi hợp lệ. Như vậy, tổng số bảng hỏi hợp lệ thu được là 153 bảng – đáp ứng yêu cầu về cỡ mẫu đã đặt ra. 3.1.3. Phương pháp phân tích dữ liệu Căn cứ trên số liệu thu thập được, nghiên cứu tiến hành các kỹ thuật phân tích sau: • Thống kê mô tả dữ liệu • Phương pháp bình phương tối thiểu từng phần PLS để kiểm định độ phù hợp tổng thể của mô hình nghiên cứu cũng như kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Quá trình phân tích bao gồm kiểm định mô hình định lượng (thông qua kiểm định sự hội tụ và kiểm định sự khác biệt) và kiểm định mô hình cấu trúc và các giả thuyết nghiên cứu. Các kĩ thuật trên được tiến hành bằng VisualPLS kết hợp với SPSS. Biểu đồ 3.4. Tình hình sử dụng các module trong các hệ thống ERP
17 18 Bảng 3.11. Giá trị R2 của các biến phụ thuộc Nhân tố R2 Hệ thống ERP thành công – SUC 0.914 Ích lợi của việc sử dụng hệ thống ERP – ben 0.274 Sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP – sat 0.793 Nguồn: Tác giả phân tích Biểu đồ 3.5. Tần suất sử dụng hệ thống ERP 3.2.2. Kiểm định mô hình nghiên cứu 3.2.2.1. Kiểm định mô hình định lượng • Kiểm định sự hội tụ: Kết quả phân tích giá trị hệ số tải của các biến quan sát trong lần chạy đầu tiên cho thấy các biến quan sát sys1, sys2, sys4, sys7, sys10, bpr1, bpr4, bpr6, train1, team1, team2, team3, team6, com6, chgm4, chgm5, chgm7, projm4 có hệ số tải < 0.7. Do đó, dựa theo tiêu chuẩn của Hulland (1999), những biến quan sát này sẽ bị loại bỏ khỏi mô hình và tiến hành chạy lại mô hình. Kết quả chạy lại mô hình cho thấy, cả 5 tiêu chuẩn kiểm định sự hội tụ (Bảng 3.3) đều được thỏa mãn, các biến quan sát trong mỗi nhóm hội tụ về nhân tố tương ứng trong mô hình nghiên cứu. Bảng 3.3. Tiêu chuẩn kiểm định sự hội tụ của mô hình định lượng Tiêu chuẩn Điều kiện Nguồn Hệ số tải (Item loadings) > 0.7 Hulland (1999) ICR (Internal Composite Reliability) > 0.7 Hair và cộng sự (1998) AVE (Average Variance Extracted) > 0.5 Hair và cộng sự (1998) Hệ số Cronbach alpha > 0.7 Nunnally (1978) Hình 3.1. Mô hình cấu trúc Nguồn: Tác giả phân tích T-value > 1.96 Gefen và Straub (2005) 3.2.3. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu • Kiểm định sự khác biệt: Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu được tóm tắt như trong Bảng 3.12. Kết quả phân tích dữ liệu cho thấy cả hai tiêu chuẩn để kiểm định sự khác Bảng 3.12. Tổng hợp kết quả kiểm định mối quan hệ giữa các nhân tố biệt theo Gefen và Straub (2005) đều được thỏa mãn, nghĩa là tính khác biệt trong mô hình nghiên cứu của mô hình định lượng được chứng minh. Dựa vào kết quả này cùng với kết Giả Mối Hệ số Mức ý nghĩa quả kiểm định về sự hội tụ, chúng ta có thể kết luận được rằng phép kiểm định thuyết quan hệ hồi quy T-value (t-value > 1.96) mô hình đo lường được thỏa mãn. H1 sys → suc 0.247 2.346 √ 3.2.2.2. Kiểm định mô hình cấu trúc Từ kết quả chỉ ra trong Bảng 3.11 và mô hình cấu trúc trong Hình 3.1, chúng ta có H1a sys → sat 0.248 2.033 √ thể thấy rằng các giá trị R2 tương ứng với các biến là chấp nhận được. Đặc biệt, có H2 inf → suc 0.109 2.464 √ thể giải thích được đến 91.4% sự phụ thuộc của Sự thành công của hệ thống ERP vào H2a inf → sat 0.222 2.904 √ các biến độc lập. H3 ser → suc -0.011 -0.229 × H3a ser → sat 0.259 2.364 √
19 20 H4 sat → suc 0.178 2.678 √ 3.2.4. Bàn luận về kết quả nghiên cứu định lượng H4a sat → ben 0.524 6.867 √ Dựa trên kết quả phân tích dữ liệu, luận án đã tiến hành diễn giải, thảo luận kết quả nghiên cứu theo các nội dung sau: H5 ben → suc 0.138 3.350 √ • Sự phù hợp của mô hình nghiên cứu đề xuất trong bối cảnh các DNVN. H6 sup → suc 0.185 2.881 √ • Các nhân tố có ảnh hưởng trực tiếp đến việc triển khai thành công hệ thống H7 bpr → suc 0.020 0.815 ERP tại các DNVN. × • Các nhân tố không có tác động có ý nghĩa thống kê đến việc triển khai H7a bpr → sat 0.178 3.441 √ thành công hệ thống ERP tại các DNVN. H8 train → suc 0.286 2.382 √ • Mối quan hệ tương quan giữa các nhân tố trong mô hình nghiên cứu các H8a train → sat 0.139 1.202 nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN. × • Đối chiếu mức độ tác động của các nhân tố so với các kết quả nghiên cứu H9 team → suc 0.035 1.050 × trước để nhấn mạnh các điểm khác biệt của các nhân tố ảnh hưởng đến việc H9a team → sat -0.073 -1.334 × triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN so với các nước khác. -0.045 -1.639 • Đối chiếu kết quả nghiên cứu của luận án với khoảng trống trong các H10 com → suc × nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP H10a com → sat 0.058 1.211 × và kết luận xem luận án đã giải quyết được những hạn chế cụ thể nào. H11 chgm → suc 0.121 2.439 √ 3.3. Một số giải pháp nhằm tăng khả năng thành công trong việc triển khai hệ 0.288 2.570 thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam H11a chgm → sat √ 3.3.1. Bài học kinh nghiệm H12 projm → suc 0.220 2.878 √ Luận án trình bày về 13 sai lầm thường gặp nhất trong triển khai hệ thống ERP H12a projm → sat 0.358 5.806 √ và cách khắc phục các sai lầm đó dựa trên sự tổng hợp của Schiff (2012). 3.3.2. Giải pháp đề xuất Nguồn: Tác giả phân tích và tổng hợp Dựa trên những sai lầm thường gặp trong triển khai hệ thống ERP đã được Từ kết quả kiểm định các giả thuyết nói trên, mô hình nghiên cứu các nhân tố Schiff (2012) tổng hợp, và đặc biệt, dựa trên kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia cũng ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN được thể hiện như kết quả phân tích dữ liệu khảo sát ý kiến người dùng hệ thống ERP tại các lại như trong Hình 3.2. DNVN, luận án đề xuất một số gợi ý cho các doanh nghiệp đang và sẽ triển khai hệ thống ERP và các nhà cung cấp/tư vấn ERP cho các DNVN. • Đối với các doanh nghiệp đang/sẽ triển khai giải pháp ERP: Trước hết, các doanh nghiệp phải nắm được các yếu tố chính ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP cùng với mức độ ảnh hưởng của mỗi yếu tố để xác định được nên ưu tiên đầu tư vào khoản mục nào trước. Ưu tiên cao nhất việc đào tạo người dùng do đào tạo người dùng là nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN. Tất cả người dùng phải được đào tạo để tận dụng tối đa khả năng của hệ thống. Điều quan trọng là người dùng phải được đào tạo sớm và thường xuyên trong suốt dự án. Nếu có thể, người dùng cũng nên tham gia vào việc chạy thử hệ thống ERP. Chất lượng hệ thống cùng với chất lượng thông tin được xác định là hai trong số các nhân tố chính ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN. Do đó, các DNVN nên đánh giá và lựa chọn giải pháp ERP một cách thận trọng, đánh giá đúng tầm quan trọng của chất lượng thông tin. Hình 3.2. Mô hình nghiên cứu đã kiểm định về “các nhân tố ảnh hưởng đến Đây là các vấn đề mà ban lãnh đạo của các doanh nghiệp cần phải cân nhắc đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN”
21 22 trước khi đưa ra quyết định chọn triển khai giải pháp ERP nào. Liên quan đến Bên cạnh đó, việc thành lập ban chỉ đạo dự án cùng với trách nhiệm của ban vấn đề này, các doanh nghiệp cần tham khảo một số lưu ý sau khi lựa chọn giải cần được tiến hành và phải được tuyên bố rõ ràng. Ban chỉ đạo dự án cần được pháp ERP: trao quyền để quản lý tất cả các khía cạnh của dự án (các yêu cầu quản lý kỹ - Đặt sự phù hợp của giải pháp ERP với nhu cầu doanh nghiệp làm tiêu thuật, kinh doanh và quản trị thay đổi). Theo đó, ban chỉ đạo dự án nên tham gia chí quan trọng nhất. Muốn vậy, điều quan trọng đầu tiên là doanh nghiệp sát sao trong quá trình triển khai hơn là chỉ quan tâm đến những vấn đề quản lý phải xác định rõ nhu cầu của doanh nghiệp. cấp cao, xác định và kiểm soát các chỉ số đánh giá hiệu quả trong suốt quá trình - Đầu tư soạn thảo hồ sơ mời thầu, và mời nhà cung cấp giải pháp trình triển khai dự án. bày. Doanh nghiệp nên xem xét nhiều giải pháp ERP khác nhau. Đối với Ngoài ra, cần phải thiết lập công khai quy trình quản lý chính thức để theo mỗi nhà cung cấp tham gia, doanh nghiệp cần yêu cầu cung cấp tên của ít dõi và giám sát tiến độ dự án định kỳ cũng như quy trình quản lý chính thức để nhất ba doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực kinh doanh mà đã ứng dụng giải theo dõi và giám sát các hoạt động và thông tin liên lạc của nhà cung cấp/tư vấn. pháp ERP của nhà cung cấp. Sau đó, doanh nghiệp nên liên lạc với các Cần có sự hợp tác chặt chẽ và thường xuyên với nhà cung cấp/tư vấn. doanh nghiệp này để tham khảo ý kiến khách quan về giải pháp ERP đang Thường xuyên cập nhật, bổ sung những thay đổi trong quá trình triển khai. Đặc tìm hiểu. Nếu nhà cung cấp không đáp ứng được yêu cầu thì doanh nghiệp biệt, đội ngũ triển khai phải thường xuyên trao đổi, nắm bắt các công việc của cần loại ngay nhà cung cấp đó ra khỏi danh sách ngắn. nhau, không để mất thời gian khi có sự thay đổi nhân sự, ảnh hưởng đến tiến độ - Các doanh nghiệp có ý định triển khai ERP phải có một kế hoạch yêu của dự án. cầu chi tiết đối với hệ thống ERP. Hệ thống ERP phải dễ sử dụng, tin cậy, • Đối với các nhà cung cấp/tư vấn ERP: cho phép tích hợp dữ liệu hiện thời, hoạt động hiệu quả, có các tính năng tốt, Các nhà cung cấp/tư vấn ERP cần nắm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến việc đáp ứng các yêu cầu của người dùng, và phù hợp tốt với yêu cầu của doanh triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN để có kế hoạch tốt cho việc nghiệp. chào hàng, tư vấn triển khai hệ thống ERP cho các doanh nghiệp có nhu cầu. - Do phần lớn các DNVN rất khó thay thế các quy trình kinh doanh hiện Đối với các DNVN, huấn luyện/đào tạo người dùng là nhân tố quan trọng tại bởi các quy trình mới, doanh nghiệp cần ưu tiên lựa chọn hệ thống ERP nhất ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP, do đó, các nhà tương thích với quy trình kinh doanh hiện có để giảm thiểu các yêu cầu tái cung cấp/tư vấn ERP cần có kế hoạch đào tạo người dùng phù hợp. Chương cấu trúc quy trình kinh doanh. trình tập huấn cần được thiết kế rõ ràng với nội dung phù hợp riêng với từng - Dữ liệu bên trong hệ thống ERP là cốt lõi của hệ thống, vì vậy, nếu nhóm người dùng. muốn triển khai hệ thống ERP thành công thì bắt buộc là chương trình phù Song song với quá trình đào tạo người dùng, các nhà cung cấp/tư vấn cần hợp và các thông số thủ tục được đưa ra đúng ngay từ đầu để giảm thiểu khả phải đẩy mạnh công tác tư vấn và giới thiệu nhằm nâng cao nhận thức và hiểu năng sai sót. về ERP cho các lãnh đạo doanh nghiệp và người dùng cuối, giúp họ hiểu được Ban lãnh đạo doanh nghiệp phải có niềm tin vào sự thành công của dự án để lợi ích của việc ứng dụng ERP trong hoạt động, tránh trường hợp phải sử dụng có những hành động thiết thực nhằm đạt được mục tiêu của dự án. Theo đó, ban gượng ép. lãnh đạo doanh nghiệp cần xác định triển khai ERP là dự án ưu tiên hàng đầu Cần tăng cường hợp tác và phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp nhằm giải một cách công khai và rõ ràng, đặt ra các mục tiêu cụ thể đối với dự án ERP, quyết kịp thời và hiệu quả các phát sinh, tránh làm gián đoạn dự án. thành lập ban chỉ đạo dự án ERP phù hợp và có thẩm quyền. Bên cạnh đó, ban 3.3.3. Một số kiến nghị lãnh đạo doanh nghiệp cũng nên tham gia tích cực vào hoạt động triển khai hệ Để thúc đẩy việc triển khai thành công hệ thống ERP trong hoạt động của các thống ERP, cung cấp đầy đủ tài chính và các nguồn lực khác để thực hiện triển DNVN, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân các doanh nghiệp, cũng cần có sự quan tâm, khai hệ thống ERP. xem xét, cân nhắc của nhà nước và các bên liên quan khác để có thể có các chủ Doanh nghiệp cần xác định rõ phạm vi dự án triển khai hệ thống ERP, kiểm trương, chính sách, chương trình hành động cụ thể nhằm từng bước hỗ trợ các doanh soát nó trong suốt dự án và đảm bảo rằng các yêu cầu mở rộng phạm vi dự án nghiệp trong quá trình triển khai hệ thống ERP. Theo đó, tác giả xin đưa ra một số phải được đánh giá cẩn thận trước khi được phê duyệt. Cần thiết lập một kế kiến nghị cụ thể đối với nhà nước, các hiệp hội doanh nghiệp, và các trường đại học hoạch dự án chi tiết với các mục tiêu rõ ràng, các sản phẩm, các cột mốc quan và cao đẳng. trọng của dự án và ngày kết thúc dự án phải gắn liền với các kết quả có thể đo lường được.
23 24 PHẦN KẾT LUẬN • Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, Tùy theo các mục đích cụ thể, các nhà nghiên cứu cũng như các nhà tư vấn, luận án đã hệ thống hóa được các trường phái lý thuyết thường được sử dụng trong đánh giá hệ thống ERP có thể lựa chọn một mô hình/khung lý thuyết đo lường nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP, từ sự thành công phù hợp khi cần thực hiện nghiên cứu hoặc đánh giá sự thành đó xác định được khung lý thuyết phù hợp cho việc nghiên cứu các nhân tố ảnh công trong triển khai giải pháp ERP. hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP trong bối cảnh các DNVN. Bên cạnh Luận án đã góp phần làm phong phú thêm nguồn tài liệu Tiếng Việt về hệ đó, luận án đã xác định được thực trạng ứng dụng ERP hiện nay trong các DNVN và thống ERP còn khá hạn chế - đây sẽ là một tài liệu tham khảo có giá trị cho đặc biệt, luận án đã đề xuất được mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc giảng viên và sinh viên ngành HTTT quản lý. triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN – mô hình này không những cho Luận án đã cung cấp một số gợi ý, giải pháp cho các công ty đang và sẽ biết các nhân tố có tác động đến việc triển khai thành công một hệ thống ERP mà còn triển khai hệ thống ERP và các nhà cung cấp/tư vấn ERP cho các DNVN. Đây cho biết mức độ tác động của mỗi nhân tố cũng như mối quan hệ giữa chúng. Từ đó, sẽ là một tài liệu tham khảo có giá trị cho các doanh doanh nghiệp đang và sẽ luận án cũng đã đề xuất được một số gợi ý nhằm tăng khả năng thành công trong triển triển khai hệ thống ERP trong việc hoạch định, thực hiện triển khai và sử khai hệ thống ERP cho các DNVN. Kết quả nghiên cứu này không những đóng góp dụng ERP nhằm tăng khả năng thành công trong việc thực hiện triển khai và về mặt lý luận mà còn đóng góp về mặt thực tiễn. Cụ thể: giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai hệ thống ERP. • Về mặt lý luận: Kết quả của nghiên cứu này cũng rất hữu ích cho các nhà cung cấp/tư vấn Trước hết, trên cơ sở phân tích một số mô hình/khung lý thuyết thường được ERP trong việc chuẩn bị một số chiến lược để khắc phục những khác biệt ứng dụng trong nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công giữa sản phẩm ERP của mình với các công ty triển khai ERP ở Việt Nam nói một HTTT nói chung và hệ thống ERP nói riêng, luận án đã xác định được rằng riêng và các nước đang phát triển nói chung. mô hình HTTT thành công của DeLone & McLean vẫn là mô hình phổ biến nhất, Trên cơ sở của những kết quả đạt được, luận án chỉ ra một số hạn chế và các là khung lý thuyết toàn diện để đo lường sự thành công. Tuy nhiên, những mô định hướng nghiên cứu tiếp theo. hình/khung lý thuyết khác cũng cho thấy những cách tiếp cận thay thế thú vị để đo lường sự thành công của hệ thống ERP. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cung cấp thêm một mô hình lý thuyết mới (Hình 3.2) - có thể làm cơ sở cho các nghiên cứu về ERP nói chung và nghiên cứu triển khai ERP nói riêng trong các DNVN. Mô hình này cho thấy những điểm mới về mặt lý luận khi so sánh với các nghiên cứu trước đó như sau: Các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN bao gồm: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, sự hỗ trợ và quyết tâm của lãnh đạo cấp cao, đào tạo người dùng, phương pháp quản trị thay đổi, quản lý dự án, sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP, và ích lợi của việc sử dụng hệ thống ERP với mức độ giải thích lên đến 91.4%. Tái cấu trúc quy trình kinh doanh và chất lượng nhà cung cấp/tư vấn không có tác động có ý nghĩa thống kê đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN nhưng có tác động tích cực đến sự thỏa mãn của người dùng đối với hệ thống ERP – một trong những nhân tố chính tác động đến việc triển khai thành công hệ thống ERP tại các DNVN. Nhóm triển khai dự án ERP và Sự phối hợp và giao tiếp giữa các phòng ban không có tác động có ý nghĩa thống kê đến Sự thành công của dự án ERP tại các DNVN. Ngoài các mối quan hệ trực tiếp với triển khai thành công hệ thống ERP, giữa các nhân tố còn tồn tại các mối quan hệ khác.
DANH MôC C¸C C¤NG TR×NH NGHI£N CøU CñA T¸C GI¶ LI£N QUAN §ÕN §Ò TµI LUËN ¸N 1. Dương Thị Hải Phương (2014), “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học Quản trị doanh nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi, trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân, Hà Nội, tr. 575-590 2. Dương Thị Hải Phương (2017), “Nghiên cứu định tính về các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế Phát triển kinh tế Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế (Tập 2), NXB Hà Nội, tr. 189-200 3. Dương Thị Hải Phương (2017), “Mối quan hệ giữa các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp”, Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 658, tr. 11-14 4. Dương Thị Hải Phương (2017), “Hệ thống ERP và một số cách tiếp cận đo lường sự thành công trong triển khai hệ thống ERP tại các doanh nghiệp”, Tạp chí khoa học Quản lý và Kinh tế , số 3, tr. 131-144 5. Dương Thị Hải Phương, Nguyễn Đăng Diên (2018), “Các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống hoạch định tài nguyên doanh nghiệp (ERP): Một cách tiếp cận từ mô hình hệ thống thông tin thành công của DeLone & McLean”, Kỷ yếu Hội thảo khoa học quốc tế Cách mạng công nghiệp 4.0: Cơ hội và thách thức đối với phát triển kinh tế Việt Nam (Tập 1), NXB Hà Nội, tr. 107 - 121