Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới cầu đào tạo từ xa ở Việt Nam

Chia sẻ: Phương Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới cầu đào tạo từ xa ở Việt Nam trình bày thực trạng đào tạo từ xa ở Việt Nam, kết quả thực nghiệm ước lượng hàm cầu đào tạo từ xa tại Việt Nam, ứng dụng kết quả nghiên cứu trong hoạch định chính sách đào tạo từ xa ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới cầu đào tạo từ xa ở Việt Nam

1 2 I. GIỚI THIỆU VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU ðó chính là gợi ý cho việc lựa chọn ñề tài nghiên cứu:“Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới cầu ñào tạo từ xa ở Việt Nam”. 1. Lý do lựa chọn ñề tài 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án Theo Niên giám Thống kê của Tổng cục Thống kê xuất bản năm 2011, + ðánh giá thực trạng hoạt ñộng ñào tạo từ xa của Việt Nam giai ñoạn từ nước ta tỷ lệ lao ñộng trong ñộ tuổi ñã qua ñào tạo là 16,3%. 1994 ñến nay. Trong những năm gần ñây, nhiều trường ñược thành lập, số lượng tăng rất + ðánh giá các nhân tố ảnh hưởng tới cầu ñào tạo từ xa của Việt Nam. nhanh nhưng vẫn không ñáp ứng ñủ nhu cầu ñược ñào tạo. Nếu chỉ dựa vào + ðề xuất các kiến nghị nhằm phát triển hình thức ñào tạo từ xa của Việt Nam. phương thức ñào tạo truyền thống giới hạn bởi khuôn viên nhà trường và những lớp học bị khép kín thì khó có thể ñáp ứng ñầy ñủ nhu cầu ñó. Do vậy ñề tài nghiên cứu cần trả lời ñược câu hỏi: Những nhân tố nào ảnh Tính ñến năm 2012 cả nước ta ñã có 21 cơ sở ñăng ký ñào tạo từ xa, trong hưởng tới cầu ñào tạo từ xa tại Việt Nam? ñó 17 cơ sở ñã ñược giao chỉ tiêu năm 2012 là 40 400 học viên, 15 cơ sở ñã 3. ðối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận án tuyển ñược học viên với quy mô học viên cả nước năm 2012 là 161 047 học Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào phân tích các nhân tố ảnh hưởng ñến viên. Năm 2009 quy mô học viên theo học là 232 781 học viên, số học viên tốt cầu ñào tạo từ xa tại Việt Nam ñối với bậc học ñại học, từ năm 1994, nước ta nghiệp ra trường ñến năm 2009 là 159 947 học viên. bắt ñầu thực hiện ñào tạo từ xa cho ñến nay. Theo ñề án “Phát triển giáo dục từ xa giai ñoạn 2005 - 2010” Chính phủ 4. Phương pháp nghiên cứu ñã ñề ra chỉ tiêu phấn ñấu ñến năm 2010 có 300.000 học viên, và ñến năm 2020 ðề tài sử dụng phương pháp ước lượng kinh tế lượng thông qua việc thu có 500.000 học viên theo học ñào tạo từ xa. thập số liệu sơ cấp và sử dụng mô hình logistic nhị nguyên. Các hệ số trong Sự phát triển của ñào tạo từ xa ñã ñược chi phối bởi triết lý giáo dục rằng, sử phương trình hồi quy có thể sử dụng ước lượng các hệ số co giãn (tỷ số chênh) dụng tài liệu dạy và học ñược tiêu chuẩn hóa và chuẩn bị trước ñể ñạt ñược lợi ích kinh cho từng biến ñộc lập trong mô hình. Kết hợp với phương pháp hồi quy logistic tế do quy mô ñem lại. Do ñó, ñào tạo từ xa là việc sử dụng công nghệ ñào tạo cho số nhị nguyên, ñề tài còn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch ñông, về chi phí ñầu tư ban ñầu tương ñối lớn so với loại hình ñào tạo trực tiếp, với số sử, so sánh, phân tích. lượng người học hiện nay còn thấp, dẫn ñến chi phí ñào tạo tính trên ñầu người học 5. Những ñóng góp của luận án còn cao, tính hiệu quả trong ñào tạo từ xa còn thấp. - Về mặt phát triển khoa học, nghiên cứu: (i) Phát hiện và thẩm ñịnh các Các công trình nghiên cứu về ñào tạo từ xa ở nước ta và các nước trong nhân tố ảnh hưởng tới cầu ñào tạo từ xa và lượng hóa mức ñộ ảnh hưởng của khu vực hiện nay khá nhiều và phong phú, nhưng chủ yếu tập trung vào lĩnh vực từng nhân tố, (ii) Xây dựng hàm cầu ñào tạo từ xa tại Việt Nam. nghiên cứu công nghệ ñào tạo, trao ñổi ñúc rút kinh nghiệm ñào tạo từ xa. Việc - Về mặt thực tiễn: Căn cứ vào các nhân tố tác ñộng tới cầu ñào tạo từ xa ñánh giá các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu ñào tạo từ xa và lượng hóa ñược mức ñộ và mối quan hệ giữa chúng ñã ñược nghiên cứu, làm cơ sở ñưa ra các giải pháp ảnh hưởng của từng nhân tố và xây dựng hàm cầu ñào tạo từ xa, là việc làm cần nhằm hoàn thiện chính sách ñối với phát triển ñào tạo từ xa, phù hợp với ñiều thiết nhằm ñưa ra các khuyến nghị phát triển ñào tạo từ xa. kiện hoàn cảnh thực tiễn của Việt Nam.
3 4 6. Kết cấu của luận án + Luận án khái quát các nhân tố tác ñộng ñến cầu ñào tạo từ xa, bao gồm: Ngoài phần mở ñầu, kết luận, danh mục các công trình nghiên cứu của tác (i) Tác ñộng của học phí, (ii) Khả năng ứng dụng phương tiện trong ñào tạo, giả, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án bao gồm các chương: (iii) Sự tin tưởng chất lượng ñào tạo của người dân và thị trường lao ñộng, (iv) Chương 1: Cơ sở lý luận và tổng quan nghiên cứu. Tâm lý cá nhân, (v) Các quan ñiểm về việc làm, (vi) Các quan ñiểm về thị Chương 2: Thực trạng ñào tạo từ xa tại Việt Nam. trường lao ñộng trực tiếp ban ñầu, (vii) Yếu tố kinh tế ñối với người học, (viii) Chương 3: Kết quả thực nghiệm ước lượng hàm cầu ñào tạo từ xa ở Việt Nam. Quan ñiểm tiêu dùng, sử dụng dịch vụ ñào tạo từ xa, (ix) Các chủ ñề liên quan Chương 4: Ứng dụng kết quả nghiên cứu trong hoạch ñịnh chính sách ñào ñến học và làm việc trước ñây, (x) Ảnh hưởng bởi những người quan trọng tạo từ xa ở Việt Nam. khác ñối với ñịnh hướng theo học từ xa của người dân, (xi) Chính sách ưu ñãi của nhà nước ñối với ñào tạo từ xa, (xii) Áp lực của gia ñình và xã hội ñối với II. NỘI DUNG LUẬN ÁN người dân ñịnh hướng theo học từ xa, (xiii) Thu nhập của người lao ñộng, (xiv) CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU Thị hiếu của người dân ñối với ñào tạo từ xa, (xv) Chi phí của các dịch vụ liên quan ñến ñào tạo từ xa, (xvi) Quy mô dân số, (xvii) Các kỳ vọng của người dân 1.1. Cơ sở lý luận về ước lượng và dự báo cầu ñào tạo từ xa ñối với ñào tạo từ xa. + Qua quá trình ñào tạo từ xa và ñặc ñiểm ñào tạo từ xa, luận án nêu khái + Luận án ñưa ra trình tự phương pháp nghiên cứu cầu ñào tạo từ xa, bao niệm: ðào tạo mở và từ xa là một khái niệm xuất phát từ phương pháp ñào tạo gồm các bước: (i) Quan sát và ño lường, (ii) Xây dựng mô hình, (iii) Kiểm ñịnh từ xa hàm thụ trong thời ñại công nghiệp. Các hệ thống ñào tạo từ xa vẫn giữ mô hình. vai trò ñáp ứng nhu cầu xã hội trong thời kỳ hậu công nghiệp và phát triển theo + Luận án thống kê các phương pháp ước lượng cầu ñào tạo từ xa, bao hướng cho người dân tự hoàn thiện bản thân và ñáp ứng nhu cầu cá nhân. Ngoài gồm phương pháp: (i) Ước lượng cầu ñào tạo từ xa bằng co giãn ñơn giản, (ii) ra, sự phát triển công nghệ của kỷ nguyên mới ñã làm gia tăng nhu cầu ñào tạo Ước lượng cầu ñào tạo từ xa bằng kinh tế lượng. thường xuyên về nghề nghiệp, và sự thay ñổi trong ñịnh hướng theo hướng giáo 1.2. Tổng kết các nghiên cứu liên quan dục thường xuyên ñã làm tăng thêm tính mở của khái niệm về học tập suốt ñời Sự gia tăng cầu ñào tạo vào những năm cuối thế kỷ XX và những năm cho tất cả mọi người. Tiến bộ của công nghệ thông tin và truyền thông làm tăng ñầu của thế kỷ XXI, ñược nhìn nhận như một hiện tượng. Số người theo học ñại thêm khả năng tương tác của ñào tạo từ xa. Tuy nhiên nhiều quốc gia tập trung học tăng nhanh ở những nước phát triển và ñang phát triển, trong khi ñó, hệ vào việc sử dụng các công nghệ tinh vi có thể làm giảm số lượng công chúng thống giáo dục cũng ñược mở rộng nhanh chóng nhằm ñáp ứng sự gia tăng của tiếp cận với giáo dục. Việc lựa chọn công nghệ và thiết kế các hệ thống học tập cầu (OECD, 1978a). Một trong những nỗ lực ñầu tiên ñể ñánh giá và kiểm tra phù hợp ñóng vai trò quan trọng trong việc xác ñịnh mức ñộ cởi mở của hệ các ảnh hưởng chính lên cầu cá nhân với ñào tạo ñại học ñã ñược hội ñồng thống ñào tạo từ xa. Về lý luận, ñào tạo Mở và Từ xa là hệ thống nhằm vượt Robbins Vương quốc Anh thực hiện. Trong số những ảnh hưởng này, hội ñồng qua những khó khăn về khoảng cách, nhất thời hay thường xuyên, yếu tố kinh Robbin ñánh giá các yếu tố quan trọng ảnh hưởng ñến cầu ñào tạo bao gồm: tế, hạn chế cá nhân, với lý tưởng mở cơ hội học tập cho tất cả mọi người.
5 6 Nền tảng gia ñình, triển vọng công việc và kinh tế kết hợp với các cấp ñộ giáo nghiên cứu của Handa và Scolik (1975), cho rằng số lượng lớn người học ñã dục khác nhau, các thể chế của nhà nước. ủng hộ học thuyết về khả năng của con người và những lý giải trong học thuyết Các nghiên cứu sau này về các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu ñào tạo nói này về cầu ñào tạo nói chung và ñào tạo từ xa nói riêng. chung, coi các nhân tố ñược chia làm bốn loại chính: Xã hội/ gia ñình, tâm lý/cá Cấu trúc, thể chế (các chủ ñề liên quan ñến học tập và ñào tạo trước ñây), nhân, kinh tế/ lựa chọn, cấu trúc/ thể chế (OECD, 1978b). ñã ñược phát hiện có liên quan mật thiết tới ñường hướng theo học ñại học. Trong các nhân tố xã hội ña dạng ñược coi như ảnh hưởng ñến cầu ñào Theo Meyer 1970, những biến số này bao gồm: Uy tín của các trường, các tổ tạo, nhân tố gia ñình có thể coi là nhân tố quan trọng nhất. Người ta cho rằng chức ñào tạo của người học trước ñây ñã tham gia, cơ chế sắp xếp học sinh theo các gia ñình có ñịa vị xã hội cao tạo ñược môi trường tốt khích lệ con cái của năng lực và các thời ñiểm chuyển tiếp trong hệ thống giáo dục và ñào tạo, như mình học tập tốt hơn (OECD, 1978b). Các nghiên cứu về những tác ñộng của ví dụ công trình nghiên cứu của (Yuchtman và Samuel, 1975) và các chương các biến số gia ñình lên cầu ñào tạo ñại học nói chung và ñào tạo từ xa nói riêng trình ñã ñược học, ñào tạo trước ñây (Borus và Carpenter, 1984). tại một số các quốc gia ñã lặp ñi lặp lại một mối liên quan mật thiết quan trọng Trong nghiên cứu “Estimating the Demand for Highter education in the giữa vị thế gia ñình và và sự tham gia ñào tạo ở các trường ñại học ñã ñược United States, 1965-1995” Cambell và Siegel (1967), ñã ño ñược ñộ co giãn minh chứng với các công trình nghiên cứu của (Guppy và Pendakur, 1989). của học phí và thu nhập bằng cách ñánh giá mô hình truyền thống liên quan ñến Trong khi ñó, ở Anh, số lượng học sinh học xong phổ thông trung học ñăng ký tỷ lệ ñăng ký nhập học ñối với hai biến số kinh tế về học phí và thu nhập sẵn có. vào học tại các trường ñại học thuộc tất cả các loại hình ñào tạo trong ñó có ñào Tóm lại, các công trình nghiên cứu trước ñây ñã ñánh giá và thẩm ñịnh tạo từ xa ñã tăng ở tất cả các nhóm xã hội, tầng lớp gia ñình có vị thế xã hội cao ñược các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu giáo dục ñại học, bao gồm các nhân tố: (i) ñã duy trì lợi thế tương ñối trong việc chạy ñua vào các trường ñại học và cao Tâm lý cá nhân, (ii) Các quan ñiểm về việc làm, (iii) Các quan ñiểm về thị ñẳng so với các gia ñình tầng lớp thấp hơn (Halsey, 1993). trường lao ñộng trực tiếp ban ñầu, (iv) Kinh tế, (v) Quan ñiểm tiêu dùng - sử Ảnh hưởng của các biến số xã hội bổ xung lên cầu cá nhân về ñào tạo dụng dịch vụ, (vi) Các chủ ñề liên quan ñến học và làm việc trước ñây, (vii) cũng trở thành ñề tài ñiều tra. Các cá nhân như: Giáo viên và các nhà cố vấn Ảnh hưởng bởi những người quan trọng khác, (viii) Học phí. nghề nghiệp, các cơ quan tổ chức, các doanh nghiệp sử dụng lao ñộng tác ñộng 1.3. Kinh nghiệm ñào tạo từ xa tại các nước ðông Nam Á và khu vực mạnh mẽ ñến cầu ñào tạo nói chung và ñào tạo từ xa nói riêng. Năm 1970 Mc. Nội dung kinh nghiệm ñào tạo từ xa tại các nước ðông Nam Á và khu Creath nhận ra rằng, trong số những học sinh phổ thông và những người ñã có vực, luận án ñưa ra kinh nghiệm ñào tạo từ xa tại: (i) ðại học Phát thanh Truyền việc làm, các nhà tư vấn nghề nghiệp là những người ít tư vấn cho họ về học tập hình Trung Quốc, (ii) Trường ðại học Ảo Pakistan, (iii) ðại học Mở Sukhothai ñại học so với gia ñình của họ. Thammathirat, Thái Lan. Trên cơ sở nghiên cứu ñào tạo từ xa của các nước, Theo học thuyết về khả năng của con người, người học ñược xem như luận án tóm tắt ñược chính sách ưu tiên phát triển ñào tạo từ xa và những bài những thực thể cá nhân kinh tế có cầu về ñào tạo từ xa nếu như những lợi ích học kinh nghiệm của các nước ðông Nam Á và khu vực. mà họ kỳ vọng ñạt ñược lớn hơn những chi phí mà người học từ xa sẽ phải gánh chịu trong thời gian theo học, cả về vật chất và tinh thần. Theo kết quả các
7 8 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ðÀO TẠO TỪ XA TẠI VIỆT NAM Bốn là, quy trình thi, kiểm tra ñánh giá có nơi, có lúc chưa ñảm bảo tính nghiêm túc, khách quan. Trong ñiều kiện thực tế hiện nay khi cơ sở vật chất còn 2.1. Thực trạng ñào tạo từ xa tại Việt Nam thiếu, công nghệ ñào tạo chưa ñược cải tiến, với phương thức xét tuyển ñầu Luận án phân tích ñánh giá thực trạng ñào tạo từ xa ở Việt Nam từ năm vào, với quy chế thi, kiểm tra, thi tốt nghiệp như hiện nay chủ yếu kiểm tra theo 1994 ñến nay, bao gồm các mặt: (i) Phát triển quy mô mạng lưới ñào tạo từ xa hình thức tự luận chưa ñáp ứng ñược quy trình kiểm tra, thi ñánh giá theo trong cả nước, (ii) Tổ chức quá trình ñào tạo từ xa, (iii) Hợp tác quốc tế trong quá phương pháp trắc nghiệm khách quan. trình ñào tạo từ xa. Năm là, ñào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ và phương pháp sư phạm về ñào tạo 2.2. Những hạn chế yếu kém từ xa cho ñội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên: Hiện nay tại các cơ sở ñào tạo từ Một là, Công nghệ ñào tạo: Cho ñến nay, học liệu chủ yếu của học viên xa ở nước ta chủ yếu sử dụng ñội ngũ giáo viên giảng dạy hệ chính quy, tại ñào tạo từ xa tại Việt Nam chủ yếu là tài liệu in kết hợp sử dụng một số CD- chức, chuyên tu, chưa có nghiệp vụ và phương pháp sư phạm ñào tạo từ xa, ðối ROM, băng ñĩa, băng hình. Nếu so sánh với tiêu chuẩn của một số nước trong với ñội ngũ cán bộ quản lý ñào tạo từ xa hầu như chưa ñược bồi dưỡng nghiệp khu vực và quốc tế, hầu hết các loại học liệu do các cơ sở ñào tạo từ xa biên vụ, chủ yếu là cán bộ quản lý giáo dục từ hệ chính quy và hệ vừa học vừa làm soạn chưa thực sự phù hợp với công nghệ ñào tạo từ xa. Các cơ sở ñào tạo từ xa và các hệ khác, kiêm nhiệm công tác quản lý ñào tạo từ xa, do vậy việc tư vấn, chưa tập hợp ñược ñội ngũ giáo viên, giảng viên giỏi, các nhà khoa học, các hướng dẫn, quản lý học viên ñào tạo từ xa còn nhiều hạn chế. chuyên gia trên nhiều lĩnh vực ñể tổ chức xây dựng chương trình, biên soạn tài 2.3. Nguyên nhân của hạn chế yếu kém liệu dùng chung cho một số môn học, ñặc biệt là giáo trình, học liệu cho các - Các cơ sở ñào tạo từ xa chưa chú trọng ñầu tư xây dựng học liệu nghe - môn học tự nhiên, kỹ thuật - công nghệ, xây dựng các lớp học “Ảo”, các bài nhìn, học liệu ñiện tử, và thiết bị công nghệ thông tin ñể chuyển tải các chương thực hành, thí nghiệm “Ảo”, dẫn ñến thời gian học trực tiếp còn nhiều. Các ðài trình ñào tạo từ xa tới học viên, học liệu hiện nay của học viên ñào tạo từ xa chủ phát thanh, truyền hình của trung ương, ñịa phương và của các tổ chức truyền yếu là các giáo trình, bài giảng của giáo viên ñược in sẵn, học liệu hỗ trợ cho thông khác, học viên ñào tạo từ xa sử dụng làm phương tiện hỗ trợ học tập chưa học viên tự học, tự nghiên cứu, tự tham khảo trước khi giải ñáp môn học còn ñáng kể và chưa hiệu quả trong những thời gian qua. nhiều hạn chế. Hai là, ðầu tư cơ sở vật chất cho ñào tạo từ xa chưa có ñầu tư ban ñầu - Các cơ sở tiếp nhận chương trình ñào tạo từ xa tại các ñịa phương chưa thích ñáng cho công nghệ ñào tạo từ xa, từ trang thiết bị ñến các giáo trình, học ñược trang bị thật ñầy ñủ học liệu, phương tiện hỗ trợ, ñặc biệt là thí nghiệm thực liệu, phục vụ cho học viên ñào tạo từ xa. hành cho học viên ñào tạo từ xa trước khi có giảng viên hướng dẫn môn học. Ba là, tổ chức và quản lý quá trình ñào tạo từ xa: Một số cơ sở ñào tạo từ xa - Công tác xây dựng, ñào tạo, bồi dưỡng ñội ngũ cán bộ quản lý, giáo và một số cơ sở tiếp nhận ñào tạo từ xa ở ñịa phương hiện nay chưa có tổ chức viên về chuyên môn, nghiệp vụ và phương pháp sư phạm ñào tạo từ xa, ñặc biệt hợp lý và ñủ mạnh, chưa có quy trình và biện pháp quản lý ñào tạo từ xa chặt là phương pháp dạy - học có khoảng cách và thông qua phương tiện kỹ thuật chẽ. Các cơ sở tiếp nhận chương trình ñào tạo từ xa ở ñịa phương của một số cơ công nghệ thông tin và truyền thông chưa ñược quan tâm ñúng mức, chưa tập sở phần lớn là do cán bộ của các Sở Giáo dục & ðào tạo kiêm nhiệm, không có huấn bài bản trước khi lên lớp. bộ máy chuyên trách, ñịa ñiểm thuê mượn không ổn ñịnh.
9 10 - ðối với các giáo trình, học liệu có ñiều kiện chuẩn bị trước, in ấn chế ñược ñẩy lùi, số lượng thanh niên nhập ngũ giảm ñáng kể, (vi) Các nhân tố kinh bản phân phối cho học viên có nội dung tương ñồng, chưa có sự phối hợp, liên tế là một ảnh hưởng ñáng kể lên cầu ñào tạo từ xa thông qua sự khác biệt về thu kết giữa các cơ sở ñào tạo từ xa (ñặc biệt chia sẻ nguồn học liệu, phát triển công nhập tiền lương của những người ñã tốt nghiệp ñại học với những người chưa nghệ ñào tạo). qua ñào tạo, tham gia vào thị trường lao ñộng. - Phần ñông học viên ñào tạo từ xa không có khả năng trang bị ñiều kiện ñể tự học ở nhà, chưa có thói quen, chưa rèn luyện phương pháp tự học. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM ƯỚC LƯỢNG HÀM CẦU ðÀO TẠO - Công tác quản lý từ Trung ương ñến cơ sở còn nhiều bất cập. Thiếu hệ TỪ XA TẠI VIỆT NAM thống văn bản quy phạm pháp luật chặt chẽ ñể quản lý ñiều hành các hoạt ñộng 3.1. Phương pháp nghiên cứu và số liệu ñào tạo từ xa. Trong nghiên cứu, ñề tài sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu ñịnh - ðào tạo từ xa tại nước ta thực sự chưa có chính sách ñầu tư thích ñáng tính và phương pháp ñịnh lượng, thu thập số liệu sơ cấp cung cấp cho việc phân từ các nguồn khác nhau, như Ngân sách Nhà nước tại Trung ương và ðịa tích ñịnh lượng, bởi lẽ: (i) Phương pháp nghiên cứu ñịnh tính có thể bổ trợ cho phương và các nguồn tài trợ khác. nghiên cứu ñịnh lượng bằng cách xác ñịnh các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu ñào 2.4. Những ñiều kiện thuận lợi ñào tạo từ xa ở Việt Nam tạo từ xa phù hợp với phương pháp ñiều tra, (ii) Phương pháp nghiên cứu ñịnh ðào tạo từ xa ở nước ta hiện nay có một số ñiểm thuận lợi, ñó là: (i) lượng có thể hỗ trợ cho nghiên cứu ñịnh tính bằng các phát hiện các nhân tố ảnh Chính sách của Chính phủ khi bước vào thời kỳ ñổi mới, thực hiện chủ trương hưởng ñến cầu ñào tạo từ xa với một mẫu lớn hơn hay nhận biết các nhóm cần ña dạng hóa các loại hình ñào tạo, (ii) Sự ra ñời và du nhập các công nghệ mới nghiên cứu sâu, (iii) Nghiên cứu ñịnh tính giúp giải thích các mối quan hệ giữa từ nước ngoài ñược ñưa vào làm việc, sản xuất tại Việt Nam, ở các ngành, nghề các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu ñào tạo từ xa ñược phát hiện trong nghiên cứu ñã tạo nhiều vị trí nghề nghiệp mới, làm gia tăng người dân Việt Nam lựa chọn ñịnh lượng. giáo dục và ñào tạo, với nỗ lực tìm kiếm các vị trí nghề nghiệp mới, làm cho 3.1.1. Phương pháp nghiên cứu nhu cầu ñào tạo theo cơ cấu ngành nghề ngày càng ña dạng chiếm một phần 3.1.1.1. Phương pháp nghiên cứu ñịnh tính quan trọng trong nhu cầu ñào tạo nói chung ở Việt Nam, (iii) Chính sách Bình Phương pháp nghiên cứu ñịnh tính là phương pháp thu thập dữ liệu nhằm ñẳng giới của chính phủ ñã ñi vào cuộc sống, sự giải phóng từng bước cho mô tả và phân tích những ñặc ñiểm của người dân Việt Nam có ảnh hưởng ñến người Phụ nữ Việt Nam tham gia vào các lĩnh vực Kinh tế-Xã hội, cũng ñóng cầu ñào tạo từ xa. Trong nghiên cứu, tác giả thu thập ý kiến từ một số nhóm ñối góp một phần quan trọng với sự gia tăng cầu ñào tạo nói chung, và cầu ñào tạo tượng khác nhau, bao gồm thu thập ý kiến: (i) Các chuyên gia trong lĩnh vực từ xa nói riêng trong những năm cuối của thế kỷ XX và những năm ñầu thế kỷ ñào tạo từ xa, bằng hệ thống các câu hỏi ñã ñược chuẩn bị sẵn theo hình thức XXI, (iv) Sự gia tăng cầu giáo dục nói chung và cầu giáo dục từ xa nói riêng tại phỏng vấn sâu và trực tiếp với hình thức phỏng vấn bán cấu trúc, nhằm thu Việt Nam hiện nay, phải kể ñến sự thành công của Chính phủ về các Chiến lược nhận các ý kiến từ các chuyên gia, ñịa phương ñược chọn phỏng vấn các Dân số, (v) Từ năm 1986 trở lại ñây, Việt Nam ñi vào tiến trình “ðổi mới và chuyên gia ñào tạo từ xa tại Hà Nội, ðà Nẵng và Thành Phố Hồ Chí Minh, (ii) hội nhập”, xây dựng ñất nước, An ninh Chính trị tương ñối ổn ñịnh, chiến tranh Các học viên ñang theo học từ xa và người lao ñộng tại Hải Phòng, Nghệ An và
11 12 Cần Thơ ñược thu thập ý kiến thông qua tập trung thảo luận nhóm sau các buổi Trong ñó: hướng dẫn giải ñáp thắc mắc môn học. - Xi là các véc tơ các biến ñộc lập ñại diện cho người phỏng vấn. 3.1.1.2. Phương pháp nghiên cứu ñịnh lượng - Y: Mức ñộ trả lời của người ñược phỏng vấn, trong ñó: (i) Y = 1 với a. Lựa chọn mô hình ứng dụng phiếu câu hỏi trả lời “có ý ñịnh theo học phương thức ñào tạo từ xa”, (ii) Y = 0 ðối với các mô hình hồi quy mà biến phụ thuộc là biến ñịnh tính ñược với phiếu câu hỏi trả lời “không có ý ñịnh theo học phương thức ñào tạo từ xa”. lượng hóa theo những giá trị lựa chọn không liên tục, phương pháp bình phương - P: Xác suất trả lời của người ñược phỏng vấn với Y = 1. - i: Số thứ tự của mẫu ñược phỏng vấn. nhỏ nhất, một phương pháp thường ñược sử dụng trong kinh tế lượng và mô hình - b0: Hằng số của mô hình. hóa sản xuất sẽ không phù hợp. Cho nên các mô hình logistics phi tuyến ñể lượng - b: Véc tơ các tham số tương ứng với các biến giải thích. hóa các biến số như sự hài lòng, mức ñộ ñồng ý có thể ñược sử dụng. Trong kinh tế học, mối quan hệ giữa lượng cầu ñối với dịch vụ ñào tạo từ ðể xác ñịnh và thẩm ñịnh các nhân tố ảnh hưởng tới cầu ñào tạo từ xa, xa và các yếu tố ảnh hưởng dưới dạng hàm số tổng quát sau: nghiên cứu ñã thiết kế, xây dựng phiếu câu hỏi. Phiếu câu hỏi ñược xây dựng dựa trên cơ sở phiếu câu hỏi của các nghiên cứu trước ñây, ñã ñược thẩm ñịnh Yi = α + β Xi + εi và công bố kết quả trên tạp chí quốc tế, nghiên cứu ñã tiến hành phát triển, xây Trong ñó: Yi là lượng cầu ñào tạo từ xa và X là véc tơ các biến giải thích. dựng, bổ sung phần nội dung phiếu câu hỏi dựa trên kết quả nghiên cứu ñịnh tính, ðánh giá tác ñộng của các nhân tố kinh tế, xã hội ñến lượng cầu ñào tạo ñại học nhằm phù hợp với môi trường ñào tạo từ xa tại Việt Nam. Phiếu câu hỏi xây dựng, và sau ñại học của người dân ở cộng hòa Síp năm 1998 ñã sử dụng mô hình ñược thông qua giáo viên hướng dẫn và ñược ñược tiến hành ñiều tra thử tại một logistics ñể thực hiện các nghiên cứu thực nghiệm của mô hình cầu ñào tạo ñại số ñiểm ñào tạo từ xa tại Hà Nội và những ñịa phương lân cận như: Bắc Ninh, Hải học và sau ñại học: Yi = α + β Xi + εi. phòng. Số phiếu câu hỏi ñiều tra thử, ñược tổng hợp, phân tích trên phần mềm Trong ñó Y là ñơn vị của sự lựa chọn, vectơ X thể hiện những biến giải Statistical Package for the Social Sciences - SPSS, sau ñó sửa chữa, chỉnh sửa về thích cho sự lựa chọn của cá nhân i ñược phỏng vấn. mặt nội dung cũng như kỹ thuật. Bước tiếp theo, phiếu câu hỏi ñược hoàn thiện b. Xây dựng mô hình logistic sau ñiều tra thử, ñược tiến hành ñiều tra trên diện rộng với quy mô lớn. Trong nghiên cứu này, người ñược phỏng vấn sẽ trả lời với hai lựa chọn: 3.1.2. Nguồn dữ liệu thu thập Có ý ñịnh tham gia học phương thức ñào tạo từ xa, hay không có ý ñịnh theo Nghiên cứu sử dụng phương pháp ñiều tra chọn mẫu phi xác suất học từ xa. Do ñó mô hình binary logistics ñược sử dụng với biến phụ thuộc theo ñánh giá chủ quan kết hợp với sự thuận tiện trong ñiều tra. Phiếu câu hỏi nhận một trong hai giá trị là 0 (cho những phiếu câu hỏi trả lời không tham gia ñược chuyển ñến các ñối tượng ñiều tra sau: (i) Người lao ñộng ñã tốt nghiệp học theo phương thức ñào tạo từ xa), hoặc 1 (cho những phiếu câu hỏi trả lời có Phổ thông trung học và một số người lao ñộng ñã tốt nghiệp ñại học nhưng có ý ñịnh tham gia học theo phương thức ñào tạo từ xa). Các tham số của mô hình nhu cầu ñào tạo lại tại các cơ quan tổ chức, doanh nghiệp, (ii) Học sinh lớp 12 sẽ cho biết tác ñộng của các biến ñộc lập ñối với xác suất ñồng ý của người dân hệ bổ túc văn hóa. có ñịnh hướng theo học phương thức ñào tạo từ xa. Mô hình binary logistics Quá trình ñiều tra thông qua phiếu câu hỏi ñược tiến hành theo hai bước: cho nhiều biến ñộc lập ñược mô tả như sau: (i) Giảng viên về các cơ sở ñào tạo từ xa tại các ñịa phương hướng dẫn học viên Logit [P(Yi = 1)] = Log[P(Yi = 1)] / 1- Log[P(Yi = 1)] = b0 + bX’i = f(X’i) ñang theo học ñào tạo từ xa trả lời phiếu câu hỏi, cán bộ tại các cơ sở giáo dục
13 14 thường xuyên ñảm nhận hướng dẫn học sinh lớp 12 hệ bổ túc văn hóa trả lời phiếu thông tin cá nhân quan trọng khác. Phiếu câu hỏi cũng ñưa ra 45 câu hỏi liên câu hỏi, (ii) Học viên ñào tạo từ xa ñã ñược giảng viên hướng dẫn, ñảm nhận công quan ñến những ảnh hưởng tiềm tàng về ñịnh hướng giáo dục và nghề nghiệp việc ñiều tra tại các cơ quan tổ chức, doanh nghiệp học viên ñang công tác và nơi và 10 câu hỏi về thông tin cá nhân người trả lời phiếu câu hỏi. Cụ thể, phiếu câu học viên ñang sinh sống, hướng dẫn người lao ñộng trả lời phiếu câu hỏi. Trong hỏi hướng dẫn người trả lời chỉ ra các phương án chọn theo 5 mức ñiểm tùy quá trình ñiều tra tại cơ sở, học viên thường xuyên liên lạc với giảng viên ñể ñược từng câu trả lời. Trong ñó mức1: Rất không ñồng ý, mức2: Không ñồng ý, hướng dẫn và giải quyết những vấn ñề phát sinh mới. mức3: Bình thường, mức4: ðồng ý, mức5: Rất ñồng ý. Các phương án xoay Người trả lời phiếu câu hỏi ñược giảng viên, học viên ñào tạo từ xa quanh một vài nguồn ảnh hưởng ñến các kế hoạch học tập và nghề nghiệp của chuyển ñến tận tay và hướng dẫn trả lời phiếu câu hỏi một cách khách quan, người trả lời phiếu câu hỏi. trung thực theo quan ñiểm của người ñược trả lời phiếu câu hỏi. Số phiếu câu 3.1.4. Phương pháp phân tích dữ liệu hỏi ñã ñược ñiều tra ñảm bảo tính ñại diện cho: (i) Các miền trong cả nước, (ii) Phân tích nhân tố ñược tổng hợp nhằm phân loại các biến số với ảnh hưởng Các ñịa bàn dân cư thành phố, nông thôn, (iii) ðại diện cho các khu vực ðồng tiềm tàng tới ñịnh hướng ñào tạo từ xa. Sự tiếp cận theo cách phân tích trong việc bằng, Miền núi, Hải ñảo, (iv) ðại diện cho các khu vực khác nhau của cả nước. phân tích nhân tố là phương pháp kỹ thuật cấu thành chủ yếu. Các nhóm nhân tố Số lượng mẫu ñiều tra, phỏng vấn tại các ñiểm thuộc 25 Tỉnh, Thành phố trong ñược tạo thành, ñược dùng như các biến giải thích trong phân tích hồi quy logistic cả nước, ñảm bảo tối thiểu mỗi ñiểm ñiều tra ñạt từ 40 mẫu trở lên, Tổng thể mẫu ñã ñược ñiều tra, phỏng vấn và thu ñược 2533 mẫu. Thời gian phát phiếu với những dự ñịnh học tập của người trả lời câu hỏi là biến ñộc lập. thăm dò ñược tiến hành từ tháng 7 ñến tháng 12 năm 2011. Với số cán bộ về Theo mô hình hồi quy này, giá trị có thể dự báo của biến phụ thuộc ñược các ñịa phương thu thập số liệu bằng phiếu câu hỏi, có thâm niên công tác trong hiểu là xác suất một cá nhân nào ñó sẽ chọn một lựa chọn nào ñó, khi ñặc ñiểm lĩnh vực ñào tạo từ xa, vì vậy người trả lời phiếu câu hỏi ñược sự giúp ñỡ, của người này ñược ñánh giá bằng các giá trị của các biến ñộc lập. Mô hình hồi hướng dẫn, giải thích tận tình chu ñáo, cho nên người trả lời câu hỏi có tinh quy ñã ñược dùng ñể ñiều tra mối liên hệ giữa ñiểm số của một người trả lời thần hợp tác và trách nhiệm tương ñối cao với cuộc ñiều tra thăm dò này. Căn trong những vấn ñề ñã ñược nhận ñịnh và những ñặc ñiểm cơ sở, và dự ñịnh theo cứ vào số liệu thu thập thông qua phiếu ñiều tra phù hợp với nội dung nghiên học từ xa của người ñó. Vì vậy, mô hình giúp ño lường các ảnh hưởng của từng cứu. Phiếu câu hỏi ñã ñược ñiều tra thăm dò, thu thập, ñược chỉnh sửa dữ liệu nhân tố và ñặc ñiểm của cầu cá nhân về ñào tạo từ xa. thô, làm sạch dữ liệu và ñược ñặt tên cho các biến, gán nhãn cho biến, gán nhãn 3.2. Kết quả nghiên cứu cho giá trị của biến, ñịnh dạng cho biến, ấn ñịnh kích cỡ và kiểu cho từng biến, 3.2.1. Kết quả nghiên cứu ñịnh tính ñánh số cho từng phiếu câu hỏi, nghiên cứu sử dụng phần mềm thống kê SPSS Các nhận ñịnh ñưa ra về các nhân tố ảnh hưởng ñến cầu ñào tạo từ xa, từ 16.0 nhập dữ kiệu vào máy. Mỗi dòng dữ liệu là phần trả lời của một bảng hỏi. kết quả nghiên cứu ñịnh tính bao gồm tổng hợp ý kiến các chuyên gia trong lĩnh 3.1.3. Thước ño biến số vực ñào tạo từ xa và kết quả thảo luận nhóm từ học viên ñang tham gia ñào tạo từ Trong phiếu câu hỏi, người trả lời phiếu câu hỏi ñược yêu cầu chỉ ra rằng xa, người lao ñộng, ñại diện cho ba khu vực: (i) Miền Bắc, (ii) Miền Trung, (iii) bản thân có ý ñịnh theo học theo phương thức ñào tạo từ xa hay không có ý Miền Nam, các kết quả tương ñối tập trung và thống nhất giữa ba khu vực. Cụ thể ñịnh, ñồng thời nói lên các quan ñiểm riêng của mình về ñào tạo từ xa, và các là 100% các chuyên gia và các nhóm học viên, người lao ñộng ñồng ý với kết quả ñược tổng hợp: Ngoài 8 nhân tố các tác giả ñã nghiên cứu và thẩm ñịnh có ảnh
15 16 hưởng ñến cầu ñào tạo ñại học nói chung, ñối với ñào tạo từ xa tại Việt Nam cần Bảng 1. Các biến số gây ảnh hưởng tới từng yếu tố và hệ số ảnh hưởng bổ sung 4 nhân tố sau: (i) Chính sách ưu ñãi của nhà nước ñối với ñào tạo từ xa, Hệ số (ii) Khả năng ứng dụng phương tiện trong ñào tạo từ xa (iii) Sự tin tưởng chất Các nhân tố Các biến số/Tuyên bố ảnh lượng ñào tạo từ xa của người học và thị trường lao ñộng, (iv) Áp lực của gia hưởng ñình và xã hội ñối với ñào tạo. Nhân tố 1: Các Sự chuyên môn hóa trong quá trình học, làm việc trước ñây 0.901 3.2.2. Kết quả nghiên cứu ñịnh lượng chủ ñề liên ñã ảnh hưởng tới kế hoạch theo học khóa học từ xa của tôi. 3.2.2.1. Mã hóa số liệu quan ñến học Các môn ñã ñược học và quá trình làm việc trước ñây ñã ảnh 0.901 và làm việc hưởng tới kế hoạch theo học khóa học từ xa của tôi. Biến phụ thuộc là: Khả năng theo học ñào tạo từ xa ñược xác ñịnh dựa trước ñây. trên kết quả trả lời của người trả lời phiếu câu hỏi, biến này nhận giá trị “1” nếu Học theo phương thức từ xa chủ yếu là tự học với tài liệu in 0.717 người trả lời phiếu câu hỏi có ý ñịnh theo học và nhận giá trị bằng “0” nếu sẵn có sự hướng dẫn của giảng viên, nên phù hợp với mọi người trả lời bảng hỏi không có ý ñịnh theo học ñào tạo từ xa. ñối tượng trong xã hội. Biến ñộc lập là: Các nhân tố ảnh hưởng ñến ñịnh hướng theo học ñào tạo Giảng viên hướng dẫn và giải ñáp thắc mắc môn học là rất 0.737 từ xa của người ñược trả lời bảng hỏi. quan trọng và ñòi hỏi có chuyên môn cao. 3.2.2.2. Kết quả phân tích nhân tố ảnh hưởng tới cầu ñào tạo từ xa Nhân tố 2: Khả ðiểm nổi bật của giáo dục từ xa là có nhiều công cụ hỗ trợ 0.733 Một tỉ lệ cao 1524/ 2533(60,17%) những người tham gia trả lời phiếu câu năng ứng dụng học tập như: Phát thanh, truyền hình, internet… hỏi có ý ñịnh theo học ñào tạo từ xa. Số liệu này có thể ñược coi là vượt dự báo Phương tiện Giáo dục từ xa kiếm tìm cách thức ñể người dân ñược học 0.787 tỷ lệ người lao ñộng ñược phỏng vấn trả lời có ý ñịnh học theo phương thức ñào trong ñào tạo tập và hưởng lợi từ học tập. từ xa. tạo từ xa. Nguyên nhân chính có thể cho rằng ñào tạo từ xa ngày càng thuận Với tài liệu và công cụ hỗ trợ học tập, người theo học từ xa 0.816 tiện và phù hợp hơn so với hình thức ñào tạo truyền thống ñối với người trưởng có thể tự học bất cứ lúc nào, và ở bất cứ nơi ñâu, nên thuận thành, học sinh Trung học Phổ thông hệ Bổ túc văn hóa. Tất cả những người có lợi với nhiều người. ý ñịnh học theo phương thức ñào tạo từ xa, và những người không có ý ñịnh Học liệu chuẩn bị sẵn, người học từ xa có thể tự chủ quá 0.806 học theo phương thức ñào tạo từ xa ñều trả lời ñầy ñủ các câu hỏi liên quan ñến trình học tập với ñiều kiện riêng của mình. những nguồn lực ảnh hưởng ñến ñịnh hướng học tập theo phương thức ñào tạo Nhân tố 3: Sự Tôi tin tưởng giáo dục từ xa ñạt ñược những tiêu chí về kiến 0.809 từ xa nói trên. Trong bảng 1, các luận ñiểm trong mỗi nhân tố thể hiện phạm vi tin tưởng chất thức, kỹ năng do chương trình ñào tạo ñặt ra ñối với người bao trùm của chúng thông qua hệ số ảnh hưởng. Ba nhân tố này chỉ có mặt lượng ñào tạo học. trong 11 trên tổng số 45 luận ñiểm gốc. Một số luận ñiểm ñã loại bỏ khỏi các từ xa của Các nhà tuyển dụng lao ñộng tin tưởng giáo dục từ xa. 0.822 nhân tố, vì phạm vi bao trùm thấp (Hệ số ảnh hưởng không lớn) của những luận người dân và Tôi theo học giáo dục từ xa là ñể trang bị cho bản thân kỹ 0.782 ñiểm này trong một vài nhân tố. Các nhân tố ñược hình thành bởi sự phân loại thị trường lao năng làm việc hơn là văn bằng. của các biến số gốc thành các phân lớp - Các phân lớp này ñược biểu hiện với ñộng. giá trị của chúng trong bảng 1.
17 18 Nhân tố thứ nhất, Cả hai luận ñiểm trong nhân tố thứ nhất ñều liên quan Bảng 2. Hệ số hồi quy chuẩn, sai số chuẩn và các biến ñộc lập ñến ảnh hưởng của các môn học, các chương trình ñào tạo trước ñây của người thống kê Wald. lao ñộng, ñó là các môn học tại các trường Phổ thông Trung học, Trung cấp Nhân tố B S.E. Wald df Sig. Exp (B) Nghề, Cao ñẳng. ðặc biệt là chuyên môn công việc ñang làm lên các ñịnh Các chủ ñề liên quan ñến việc - .289 .087 11.113 1 .001 .749 hướng, kế hoạch học tập ñào tạo từ xa của người lao ñộng. làm (F1) Nhân tố thứ hai, khả năng ứng dụng phương tiện trong ñào tạo từ xa, bao Phương tiện trong giáo dục từ - .261 .087 9.105 1 .003 .770 gồm: Khả năng ứng dụng và kết hợp các phương tiện khác nhau trong cùng một xa (F2) chương trình giảng dạy. Trong ñào tạo từ xa năm thế hệ công nghệ ñào tạo từ Chất lượng giáo dục từ xa (F3) .225 .087 6.782 1 .009 1.253 xa cùng tồn tại, và một chương trình ñào tạo từ xa có tất cả các thành phần sau: Constant -1.407 .090 246.848 1 .000 .245 (i) Tài liệu học tập bao gồm tài liệu in, tài liệu ña phương tiện, tài liệu không in ấn (tài liệu ñiện tử), tài liệu trực tuyến, (ii) Hỗ trợ học tập bao gồm hỗ trợ trực 3.2.2.4. Kết quả phân tích hồi quy logistics tiếp, ñiện thoại, fax, trực tuyến, phát thanh và truyền hình, (iii) ðánh giá học Các ñịnh hướng ñào tạo như một chức năng của các nhân tố ñược tạo ra viên, bao gồm giám sát và tự ñánh giá, trực tiếp và từ xa. và các ñặc ñiểm cơ sở của học viên. Ba biến số ñã nói ở trên rút ra từ việc phân Nhân tố thứ ba, Thể hiện quan ñiểm của người trả lời phiếu câu hỏi về sự tích nhân tố và kết quả kiểm ñịnh nhân tố, ñược dùng như các biến ñộc lập tin tưởng chất lượng ñào tạo từ xa hiện nay và góc nhìn của người lao ñộng ñối trong mô hình hồi quy logistic với ñịnh hướng ñào tạo từ xa của người dân là với các tổ chức tuyển dụng lao ñộng trên thị trường. biến phụ thuộc nhị phân, thể hiện ý ñịnh của người trả lời bảng hỏi. Mục ñích của việc phân tích là nhằm nhận dạng các nhân tố và các ñặc ñiểm có ảnh 3.2.2.3. Kết quả phân tích phương sai nhiều nhân tố hưởng quan trọng lên ñịnh hướng ñào tạo từ xa. Ba biến ñộc lập ñược ñưa vào ðể xác ñịnh rõ hơn mức cầu ñào tạo từ xa ảnh hưởng bởi các nhân tố, cần mô hình hồi quy này có một ảnh hưởng quan trọng lên biến phụ thuộc nhị phân, thực hiện phân tích phương sai ñối với các nhân tố. Như vậy, Bảng 2 cho ta các biến số còn lại có ảnh hưởng không lớn lên biến phụ thuộc nhị phân ñược thấy rằng nhân tố thứ nhất: Các chủ ñề liên quan ñến học và làm việc trước ñây loại bỏ. Hệ số mô hình hồi quy binary logistics nên ñược hiểu là sự thay ñổi (F1) có ảnh hưởng tới khả năng theo học ñào tạo từ xa (Xác suất ý nghĩa của trong ñộ co giãn (tỷ số chênh) logarit của biến phụ thuộc nhị phân trong mối nhân tố là 0,001). Tương tự, nhân tố thứ hai: Khả năng ứng dụng phương tiện liên hệ với một ñơn vị tăng lên của biến ñộc lập. trong ñào tạo từ xa (F2) có ảnh hưởng ñến khả năng theo học ñào tạo từ xa (Xác Theo những phát hiện này, những căn cứ dựa vào luận ñiểm 1 & 2 của suất ý nghĩa của nhân tố là 0,03). Nhân tố thứ ba: Sự tin tưởng chất lượng ñào tạo nhân tố 1 “Các chủ ñề liên quan ñến học và làm việc trước ñây” nhằm khuyến từ xa của người dân và thị trường lao ñộng (F3) ảnh hưởng ñến khả năng theo học khích người học từ xa, tăng lên một ñơn vị, sẽ khiến ñộ co giãn log của ñịnh ñào tạo từ xa (Xác suất ý nghĩa của nhân tố là 0,009). Các nhân tố còn lại ñều có hướng theo học ñào tạo từ xa giảm khoảng 0.289. Do ñó có thể khẳng ñịnh rằng xác suất ý nghĩa lớn hơn 0,05 ñược loại bỏ. người dân theo học ñào tạo từ xa xuất phát từ những yêu cầu thực tế của công việc, nhu cầu ñược ñào tạo nghề nghiệp, kỹ năng, kiến thức nhằm tìm ñược
19 20 công việc làm tốt, ổn ñịnh phù hợp với thị trường lao ñộng hiện tại cũng như tương hội tin tưởng, số lượng người dân theo học ñào tạo từ xa ngày càng ñược cải thiện. lai, hơn là những kiến thức ñã ñược học và làm việc trước ñây, hay nói cách khác Chất lượng ñào tạo nói chung, chất lượng ñào tạo từ xa nói riêng là mối quan tâm theo học ñào tạo từ xa của người dân nhằm ñào tạo nghề nghiệp, kỹ năng làm việc hàng ñầu của người dân cũng như các nhà tuyển dụng lao ñộng. phù hợp với thị trường lao ñộng hiện tại. Cho nên ñào tạo từ xa cần căn cứ vào nhu Dựa trên các phát hiện và kết quả phân tích, ước lượng xác suất số lượng cầu thị trường lao ñộng hiện tại làm căn cứ thiết kế ñược các chương trình ñào tạo người dân Việt Nam theo ñuổi loại hình ñào tạo từ xa ñược tính bằng: phù hợp với nhu cầu của người học, theo phương thức ñào tạo từ xa. 1/(1+e-z) với: z = (- 1.407) + (-0.289)F1 + (- 0.261)F2 + (0.225)F3. Qua kết quả tổng hợp và phân tích các luận ñiểm ñược trả lời của người Trong ñó F1: Các chủ ñề liên quan ñến học và làm việc trước ñây. ñược phỏng vấn với các phương án lựa chọn khác nhau, nghiên cứu nhận thấy: F2: Khả năng ứng dụng phương tiện trong ñào tạo từ xa. (i) Khả năng cung cấp phương tiện ñào tạo từ xa tại nước ta ñối với người học F3: Sự tin tưởng chất lượng ñào tạo từ xa của người dân và thị từ xa tự học kết hợp với với giảng viên giải ñáp thắc mắc môn học là tương ñối trường lao ñộng. hạn chế cũng như chưa thật sự ñầy ñủ và ña dạng, ñáp ứng với nhu cầu khác Kiểm tra kết quả hồi quy, nghiên cứu nhận thấy rằng hầu hết các hệ số co nhau của người học, (ii) Khả năng tự học của người dân theo học loại hình ñào giãn ñều có dấu hiệu chính xác và ñáng tin cậy ở mức ý nghĩa từ 1% ñến 5%. tạo từ xa chưa thực sự tự giác vượt qua mọi khó khăn trong học tập. Vì vậy việc Do vậy, việc sử dụng mô hình thu ñược kết quả dự ñoán chính xác về ñịnh người học từ xa chủ yếu tự học là chính, với sự hỗ trợ của học liệu và công cụ hướng học từ xa trong số 2533 người dân tham gia trả lời phiếu ñiều tra. học tập như hiện nay tại nước ta, việc học bất cứ lúc nào và bất cứ nơi ñâu của 3.3. Liên hệ kết quả nghiên cứu với các nghiên cứu trước ñây người học là gặp nhiều khó khăn và hạn chế khả năng tự học. Kết quả phân tích 3.3.1. ðối với các chủ ñề liên quan ñến học và việc làm trước ñây hồi quy cho biết hệ số co giãn của nhân tố 2 “Khả năng cung cấp Phương tiện Người dân Việt Nam có ñộng lực tìm ñến và hướng ñến ñào tạo từ xa với trong ñào tạo từ xa” mang giá trị âm (- 0,261) cho biết khả năng cung cấp nhu cầu ñược ñào tạo nghề nghiệp thực tiễn trong thực tế cũng như sự kỳ vọng phương tiện ñào tạo từ xa tại nước ta còn nhiều hạn chế ñối với người học từ xa, của người học sau khi kết thúc khóa học sẽ tạo dựng ñược những nghề nghiệp hàm ý nếu với khả năng cung cấp phương tiện ñào tạo từ xa như hiện nay tại mới, công việc mới có mức thu nhập ổn ñịnh hơn là ñược ñào tạo với những nước ta tăng một ñơn vị thì những người có ñịnh hướng ñào tạo ñại học từ xa nghề nghiệp hay những công việc làm hiện tại. Kết quả nghiên cứu cho biết nếu giảm 0,261 ñơn vị. Vì vậy loại hình ñào tạo từ xa cần thể hiện tính ưu việt của ñào tạo từ xa tại nước ta căn cứ vào “Các chủ ñề liên quan ñến học và làm việc phương tiện ñào tạo ñối với người học so với loại hình ñào tạo truyền thống, trước ñây” của người lao ñộng ñể khuyến khích và hướng người dân theo học nhằm thu hút, ñịnh hướng người dân tham gia ñào tạo từ xa. ñào tạo từ xa, tăng lên một ñơn vị thì cầu ñào tạo từ xa giảm ñi một lượng là Qua bảng tổng hợp số liệu bảng hỏi các luận ñiểm thuộc nhân tố 3 và kết 0,289, hàm ý các nhà quản lý giáo dục cần khuyến khích, ñộng viên thúc ñẩy và quả phân tích logarit cho biết ñộ co giãn log của ñịnh hướng tham gia ñào tạo từ tạo ñiều kiện người dân tiếp cận với ñào tạo từ xa như ñưa ra những chương xa của người dân sẽ tăng lên 0.225 với một ñơn vị tăng lên của nhân tố 3 “Sự tin trình ñào tạo, nghề nghiệp, chuyên ngành, chuyên môn phù hợp với nhu cầu thị tưởng chất lượng ñào tạo từ xa của người dân và thị trường lao ñộng” hàm ý chất trường lao ñộng hiện tại, không nhất thiết những chuyên môn, những nghề lượng ñào tạo từ xa ngày càng ñược nâng lên, các nhà tuyển dụng lao ñộng và xã nghiệp, những chuyên ngành người lao ñộng ñã ñược học, và ñang làm, hơn thế
21 22 nữa cần hướng cho người học ñang ñi làm ñến những ngành, nghề xã hội ñang CHƯƠNG 4: ỨNG DỤNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRONG HOẠCH ðỊNH cần. Kết quả nghiên cứu này phù hợp với kết quả nghiên cứu của Meyer (1970). CHÍNH SÁCH ðÀO TẠO TỪ XA Ở VIỆT NAM 3.3.2. ðối với khả năng ứng dụng phương tiện ñào tạo từ xa 4.1. ðịnh hướng phát triển ñào tạo từ xa của ðảng và Nhà nước Trong ñào tạo từ xa các phương tiện nhằm khắc phục khó khăn của học Luận án ñưa ra các ñịnh hướng phát triển ñào tạo từ xa của ðảng và nhà viên về thời gian, vị trí ñịa lý, về cường ñộ học tập, và sự cần thiết phải có quan nước, bao gồm: (i) Các quan ñiểm chỉ ñạo của ðảng và Nhà nước về ñào tạo từ hệ tương tác hiệu quả với giáo viên tương ñối quan trọng ñược thể hiện trong xa, (ii) Các nhiệm vụ chủ yếu phát triển ñào tạo từ xa và, (iii) Các giải pháp phát kết quả ñiều tra thăm dò, ñào tạo từ xa tại nước ta “Khả năng ứng dụng Phương triển ñào tạo từ xa. tiện trong ñào tạo từ xa” hiện nay là rất thấp trước yêu cầu ñòi hỏi của người 4.2. Khuyến nghị chính sách học theo phương thức ñào tạo từ xa, hàm ý nếu khả năng cung cấp phương tiện 4.2.1. ða dạng hóa các ngành, nghề ñào tạo phù hợp với thị trường lao ñộng ñào tạo từ xa như hiện nay thì lượng cầu ñào tạo từ xa giảm ñi 0,261 ñơn vị. Hệ thống ñào tạo từ xa cần chuyển từ "ñào tạo những gì mình có" sang ðiều này thể hiện sự khác biệt và tầm quan trọng của phương tiện ñào tạo từ xa "ñào tạo những gì xã hội cần" nhằm thu hẹp khoảng cách giữa cầu ñào tạo từ xa trước ñòi hỏi của người học trong khi có sự giãn cách giữa thày và trò trong quá và cầu lao ñộng trên thị trường lao ñộng, bởi vì cầu ñào tạo từ xa là một bộ trình học tập so với ñào tạo truyền thống thày và trò có thể trao ñổi trên lớp học. phận của cầu ñào tạo nói chung, tuy nhiên cầu ñào tạo từ xa hiện nay chiếm một ðiều này cũng tương ñồng với nghiên cứu của Sewart (1984). tỷ lệ tương ñối nhỏ ñối với cầu ñào tạo nói chung, nhưng tiềm năng cầu ñào từ 3.3.3. Sự tin tưởng chất lượng ñào tạo từ xa của người dân và thị trường lao ñộng xa hiện nay còn khá lớn, số người trưởng thành ñã tham gia thị trường lao ñộng Một ñiểm khác nữa, nhu cầu của các nhà tuyển dụng về chất lượng giáo nhưng chưa có cơ hội ñược ñào tạo và ñào tạo lại. dục ngày càng cao, việc ñảm bảo chất lượng ñã trở thành mối quan tâm lớn của Hệ thống ñào tạo từ xa cần triển khai ñồng bộ các giải pháp về chương các nhà quản lý giáo dục, nhà hoạch ñịnh chính sách, các giáo viên, và ñã trở trình ñào tạo, ñội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, giáo thành vấn ñề cơ bản trong quy hoạch và quản lý giáo dục từ xa (Belawati & trình. Hình thành cơ quan chuyên trách về ñào tạo từ xa theo nhu cầu xã hội Zuhairi, 2007). Kết quả khảo sát thăm dò và phân tích, kiểm ñịnh cho biết ñịnh nhằm kết nối và theo dõi các hoạt ñộng của học viên sau tốt nghiệp, thông tin hướng theo học theo phương thức ñào tạo từ xa của người dân phụ thuộc nhiều về thị trường việc làm cho học viên. Các cơ quan này sẽ là cầu nối các nhà vào chất lượng ñào tạo từ xa. “Sự tin tưởng chất lượng ñào tạo từ xa của người tuyển dụng lao ñộng gặp gỡ, hỗ trợ học viên, gắn kết giữa các hoạt ñộng của dân và thị trường lao ñộng” ñược ñảm bảo và tăng lên một ñơn vị thì cầu ñào nhà trường với các nhà tuyển dụng lao ñộng. Mặt khác, các nhà tuyển dụng lao tạo từ xa tăng lên 0,225 ñơn vị, hàm ý các cơ sở ñào tạo từ xa cần ñảm bảo mức ñộng và hệ thống ñào tạo từ xa trong cả nước cần tăng cường hợp tác trong ñào ñộ chất lượng dự kiến ñạt ñược trong ñào tạo và sự tin tưởng của người dân và tạo, nghiên cứu thông qua việc ký kết các hợp ñồng, thỏa thuận hợp tác. thị trường lao ñộng, nhằm khích lệ ñộng viên người dân tin tưởng hướng ñến 4.2.2. Tăng cường ứng dụng phương tiện trong ñào tạo từ xa ñào tạo từ xa. Vì nhu cầu của các nhà tuyển dụng về chất lượng giáo dục ngày càng cao, việc ñảm bảo chất lượng ñã trở thành mối quan tâm lớn của các nhà Như vậy ñể tăng cường ứng dụng phương tiện ñào tạo từ xa ở nước ta cần quản lý giáo dục, nhà hoạch ñịnh chính sách, các giáo viên, và ñã trở thành vấn ñề tính ñến tính tiếp cận và lựa chọn phương tiện ñào tạo từ xa, làm cho các học cơ bản trong quy hoạch và quản lý giáo dục từ xa (Belawati & Zuhairi, 2007). viên ñào tạo từ xa cảm thấy rằng, học tập dựa trên công nghệ thông tin, truyền
23 24 thông tạo cho người học những quyền lợi ñáng kể và tiết kiệm ñược thời gian, gồm: (i) Ban ñảm bảo chất lượng, dưới sự chỉ ñạo trực tiếp của lãnh ñạo các cơ giúp người học ñạt hiệu quả hơn, hiểu ñược nội dung bài học và tìm kiếm thông sở ñào tạo từ xa. Ban ñảm bảo chất lượng có trách nhiệm lập ra khuôn khổ của tin một cách thuận lợi, làm cho quá trình học tập thú vị. Tuy nhiên tỷ lệ cao dân hệ thống ñảm bảo chất lượng của cơ sở ñào tạo từ xa, (ii) Xác ñịnh và lựa chọn cư Việt Nam sống dưới mức nghèo, không ñủ khả năng chi trả cho việc mua các hoạt ñộng ñảm bảo chất lượng: ðể thể hiện tính thống nhất cao và sự phối các công cụ, máy móc ñể học tập dựa trên Công nghệ Thông tin và Truyền hợp giữa các cơ sở ñào tạo từ xa thuộc hệ thống ñào tạo từ xa trong cả nước, thông. Thực tiễn chính sách giáo dục hiện tại và quá khứ của Việt Nam ñã thừa (iii) Áp dụng hệ thống ñảm bảo chất lượng trong ñiều kiện thực tiễn với ñiều nhận giá trị của giáo dục trong phát triển xã hội và ñã thực hiện miễm học phí kiện cơ sở vật chất tại các cơ sở ñào tạo từ xa trong cả nước, (vi) Phổ biến chủ cho giáo dục Tiểu học. Tuy nhiên ñào tạo ñại học còn hữu hạn do thiếu các trương và chính sách ñảm bảo chất lượng cho toàn thể giáo viên, cán bộ nhân nguồn lực cần thiết ñể phục vụ cho tất cả mọi người. Môi trường giáo dục khu viên của cơ sở ñào tạo từ xa. Hoạt ñộng này ñược thiết kế, phổ biến chính sách và có ñược khuyến nghị ñể cải tiến, (v) Chuyển biến từ chính sách ñảm bảo vực Châu Á ñang dần thay ñổi, phương pháp dạy học truyền thống lấy giảng chất lượng thành công cụ tự ñánh giá. Làm cho tất cả các giáo viên, cán bộ công viên làm trung tâm ñang nhường chỗ cho môi trường người học làm trung tâm nhân viên thuộc hệ thống ñào tạo từ xa hiểu những góc nhìn khác nhau về chất do Công nghệ Thông tin, Truyền thông ñược tích hợp vào hệ thống, kỹ năng sử lượng trong cơ sở ñào tạo của mình, (vi) Xây dựng cuốn sổ tay ñảm bảo chất dụng công nghệ thông tin, truyền thông ñược cung cấp cho cả người học và lượng công việc ñể hỗ trợ cải tiến liên tục trong hệ thống ñào tạo từ xa, hệ người dạy. Việc truy cập là thách thức trước mắt, nhưng ở Việt Nam văn hóa sử thống ñào tạo từ xa trong cả nước cần xây dựng văn bản về cơ chế, quy trình, dụng Công nghệ Thông tin cho việc học tập ñang phát triển trong cả nước và biên tập thành cuốn sổ tay. Những thiết kế như là các tiêu chuẩn tham khảo, liệt cần thúc ñẩy một cách có hệ thống. Nhận thức của người dân Việt Nam và lợi kê các hệ thống, thủ tục, các hoạt ñộng của cơ sở ñào tạo từ xa và hướng dẫn ích của Công nghệ Thông tin, Truyền thông và phương pháp ñào tạo từ xa cần giáo viên, cán bộ nhân viên trong các hoạt ñộng hàng ngày. Cuốn sổ tay hướng phải ñược nâng lên, khuyến khích ñầu tư cho ngày mai bằng nguồn truy cập dẫn mô tả tiến trình công việc, tiêu chuẩn hoạt ñộng, dự kiến kết quả, nguồn lực Giáo dục và ðào tạo thuận lợi và với giá cả phải chăng cả ở nhà và các công sở và kỹ năng cần thiết cho mỗi công việc, (vii) Thành lập trung tâm ñảm bảo chất làm việc, học tập. ðối với những người thiếu các nguồn lực của riêng mình thì lượng, quản lý sự phức tạp và tổng thể triển khai thực hiện ñảm bảo chất lượng, có thể truy cập ñược ở các ñiểm dịch vụ gần nhà. Như vậy Nhà nước cần xây (viii) Xây dựng phong trào toàn thể các cơ sở ñào tạo từ xa nâng cao nhận thức dựng cơ sở hạ tầng, ñào tạo giáo viên, nội dung và phát triển cho tất cả 54 dân và triển khai thực hiện ñảm bảo chất lượng, (ix) Liên tục ñánh giá việc triển tộc anh em và cộng ñồng xã hội trên cơ sở bình ñẳng. ðiều này có thể ñạt ñược khai thực hiện ñảm bảo chất lượng. Việc triển khai thực hiện ñảm bảo chất thông qua việc ứng dụng các phương pháp dựa trên công nghệ thông tin, truyền lượng có hiệu quả ñòi hỏi sự thay ñổi ñáng kể trong suy nghĩ và văn hóa công thông thích hợp cho các nhóm ñối tượng người học khác nhau. sở của mọi người. ðảm bảo chất lượng ñòi hỏi tất cả mọi người trong hệ thống 4.2.3. Tăng cường ñảm bảo chất lượng ñào tạo từ xa ñào tạo từ xa ñề cao, tôn trọng và áp dụng các biện pháp chất lượng. Thách thức Hệ thống ñào tạo từ xa trong cả nước cần ñưa ra quy trình ñảm bảo chất ñối với lãnh ñạo trong hệ thống ñào tạo từ xa là việc quản lý các sáng kiến, thay lượng, quy trình ñó bao gồm: Kế hoạch chiến lược, tầm nhìn và sứ mạng, hệ ñổi và ñảm bảo rằng văn hóa chất lượng ñược mọi người thực hiện hàng ngày.. thống cơ chế ñể thực hiện. Hệ thống ñảm bảo chất lượng ñược áp dụng bao