Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền ở Việt Nam

1<br /> <br /> 2<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 2. Mục đích nghiên cứu<br /> Trên cơ sở khoa học và thực tiễn đánh giá về thực trạng QLNN đối với hoạt động<br /> truyền hình trả tiền ở Việt Nam, luận án đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện<br /> QLNN đối với hoạt động truyền hình trả tiền. Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận<br /> án xác định những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau:<br /> Thứ nhất, xây dựng khung lý thuyết cho nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với hoạt<br /> động truyền hình trả tiền. Xác định những tiêu chí đánh giá và những yếu tố ảnh hưởng<br /> đến quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền.<br /> Thứ hai, phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> ở Việt Nam trong giai đoạn 2010-2015; xây dựng một bức tranh toàn diện và chi tiết về<br /> thực trạng dịch vụ truyền hình trả tiền tại Việt Nam hiện nay, chỉ ra sự cần thiết của quản<br /> lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền, đồng thời đánh giá hiệu lực, hiệu quả<br /> của quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền, làm rõ được những kết quả đã<br /> đạt được và những mặt còn tồn tại của hoạt động truyền hình trả tiền tại Việt Nam.<br /> Thứ ba, đề xuất và kiến nghị một số giải pháp có cơ sở khoa học nhằm nâng cao hiệu<br /> lực, hiệu quả của quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền trong tương lai,<br /> giai đoạn 2015-2025.<br /> 3. Câu hỏi nghiên cứu<br /> Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận án sẽ tập trung trả lời các câu hỏi nghiên cứu sau:<br /> - Dịch vụ THTT là gì? Dịch vụ THTT có những đặc điểm gì? Hiện nay có những loại<br /> hình dịch vụ THTT nào?<br /> - QLNN đối với hoạt động THTT là gì? QLNN đối với hoạt động THTT hướng đến<br /> những mục tiêu nào?<br /> - QLNN đối với hoạt động THTT phải tuân thủ những nguyên tắc nào?<br /> - QLNN đối với hoạt động THTT bao gồm những nội dung cơ bản nào?<br /> - Có những tiêu chí nào có thể sử dụng để đánh giá công tác QLNN đối với hoạt<br /> động THTT?<br /> - Có những yếu tố nào ảnh hưởng đến QLNN đối với hoạt động THTT?<br /> - Bộ máy QLNN đối với hoạt động THTT tại Việt Nam bao gồm những cơ quan nào?<br /> Chức năng, nhiệm vụ của mỗi cơ quan?<br /> - Thực trạng QLNN đối với hoạt động THTT tại Việt Nam trong thời gian qua như<br /> thế nào? Những điểm mạnh đã đạt được? Những điểm yếu còn tồn tại và nguyên nhân nào<br /> dẫn đến những điểm yếu đó?<br /> - Quan điểm, phương hướng hoàn thiện QLNN đối với hoạt động THTT tại Việt Nam<br /> đến năm 2020 như thế nào?<br /> - Có những giải pháp và kiến nghị nào nhằm hoàn thiện QLNN đối với hoạt động<br /> THTT tại Việt Nam?<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Từ lâu, trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã có sự phân chia rõ ràng giữa<br /> hai loại hình truyền hình, đó là: truyền hình quảng bá và truyền hình trả tiền. Truyền hình<br /> quảng bá đóng vai trò cung cấp miễn phí thông tin, thời sự, pháp luật và giải trí cơ bản cho<br /> người xem. Nguồn thu của loại hình truyền hình này chủ yếu ngân sách nhà nước. Người<br /> xem phải “chấp nhận” những chương trình thiếu phong phú, do sự đầu tư hạn chế về cả<br /> nội dung lẫn chất lượng.<br /> Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường khi nhu cầu và khả năng chi trả của người xem<br /> ngày càng cao, đòi hỏi những chương trình truyền hình phải có chất lượng cao hơn,<br /> chuyên sâu hơn, cả về nội dung và hình ảnh.<br /> Dịch vụ truyền hình trả tiền hay còn gọi là truyền hình trả tiền đã xuất hiện trên thế<br /> giới từ năm 1948. Nhưng tại Việt Nam, truyền hình trả tiền mới chính thức có mặt được<br /> hơn 20 năm. Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta, dịch vụ truyền hình trả tiền là một thị<br /> trường hoàn toàn mới mẻ. Tuy vậy, giới truyền hình ở Việt Nam đã nhanh chóng thâm<br /> nhập và có một số bước phát triển đáng ghi nhận.<br /> Thị trường dịch vụ truyền hình trả tiền Việt Nam được đánh giá đang ở giai đoạn đầu<br /> và đầy tiềm năng, theo dự báo thị trường này sẽ phát triển mạnh mẽ trong những năm tới<br /> nhất là khi có sự gia nhập của các doanh nghiệp mới như Viettel hay FPT. Theo thống kê<br /> của Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), tốc độ phát triển thị trường dịch vụ truyền<br /> hình trả tiền trong hơn 10 năm qua rất nhanh, trung bình 7,3%/năm. Triển vọng phát triển<br /> thị trường truyền hình trả tiền ở Việt Nam là rất lớn. Trong tổng số 20 triệu thuê bao<br /> truyền hình, ở Việt Nam mới chỉ có 5,6 triệu thuê bao, chiếm gần 30%. So với các nước<br /> trên thế giới thì (60-80%) thì tỷ lệ này vẫn còn thấp.<br /> Tính đến thời điểm hiện tại, số lượng hộ dân chưa sử dụng dịch vụ còn rất lớn nhưng thị<br /> trường truyền hình trả tiền tại Việt Nam lại đang đứng trước những thách thức không hề nhỏ.<br /> Thách thức với các doanh nghiệp hiện nay ngoài việc phải cung cấp nội dung, đường truyền tốt<br /> thì còn phải đối mặt với sự xuất hiện của các truyền hình OTT (Over-The-Top). Bên cạnh đó,<br /> doanh nghiệp cũng phải đối mặt với các thuê bao ảo (người dân tự đấu nối xem truyền hình<br /> trộm). Ngoài ra, tình trạnh cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp trên thị trường vẫn<br /> diễn ra mà chưa có sự quản lý chặt chẽ từ phía các cơ quan có thẩm quyền.<br /> Để thực hiện tốt quản lý nhà nước về dịch vụ truyền hình trả tiền, ngày 24/3/2011,<br /> Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 20/2011/QĐ-TTg ban hành Quy chế quản lý thị<br /> trường dịch vụ truyền hình trả tiền và Quyết định số 18a/2013/QĐ-TTg ngày 29/03/2014<br /> của Thủ tướng Chính Phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế quản lý hoạt<br /> động truyền hình trả tiền ban hành kèm theo Quyết định số 20/2011/QĐ-TTg. Ứng với<br /> tầm quan trọng của quản lý nhà nước trong lĩnh vực truyền hình trả tiền đã có một số văn<br /> bản chỉ đạo một số cơ sở của trực thuộc lĩnh vực truyền hình trả tiền phải nâng cao chất<br /> lượng các chương trình truyền hình cũng như chất lượng phục vụ. Với yêu cầu cấp thiết<br /> này, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền<br /> hình trả tiền tại Việt Nam” làm đối tượng nghiên cứu luận án tiến sĩ của mình.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với<br /> hoạt động truyền hình trả tiền tại Việt Nam.<br /> - Phạm vi nghiên cứu:<br /> + Về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu 05 nội dung cơ bản của công tác quản<br /> lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền tại Việt Nam, bao gồm:<br /> (1) Quản lý cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> (2) Quản lý nội dung trên truyền hình trả tiền<br /> (3) Quản lý chất lượng dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> (4) Quản lý hạ tầng kỹ thuật cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> (5) Quản lý giá thành, giá cước dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> + Về không gian: Nghiên cứu quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> tại Việt Nam. Trong đó, tập trung vào đối tượng là các đơn vị cung cấp dịch vụ truyền<br /> hình trả tiền tại một số thành phố lớn gồm: thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh,<br /> thành phố Hải Phòng và thành phố Đà Nẵng.<br /> + Về thời gian: Luận án xem xét, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt<br /> động truyền hình trả tiền tại Việt Nam từ năm 2010 đến năm 2014; đưa ra quan điểm, định<br /> hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền tại<br /> Việt Nam đến năm 2020.<br /> 6. Đóng góp mới của luận án<br /> Luận án đã hệ thống hóa và góp phần làm sáng tỏ hơn khung lý thuyết nghiên cứu<br /> QLNN đối với hoạt động THTT dựa trên cơ sở tổng quan các công trình nghiên cứu trong<br /> và ngoài nước trước đây về vấn đề này, cụ thể là:<br /> - Làm rõ những nội dung liên quan đến dịch vụ THTT, bao gồm: khái niệm, đặc<br /> điểm, phân loại. Từ đó làm rõ những nội dung có liên quan đến hoạt động THTT.<br /> - Xác định được 05 nội dung QLNN đối với hoạt động THTT<br /> - Xác định hệ thống những tiêu chí để đánh giá tính hiệu lực, hiệu quả của QLNN đối với hoạt<br /> động THTT, tạo cơ sở khoa học cho việc đánh giá thực trạng QLNN đối với hoạt động THTT<br /> - Luận án đã nghiên cứu, phân tích thực trạng QLNN đối với hoạt động THTT tại<br /> Việt Nam trong những năm vừa qua một cách toàn diện. Từ đó, luận án đưa ra những nhận<br /> định, đánh giá về công tác QLNN đối với hoạt động THTT ở Việt Nam. Luận án cũng đã<br /> khẳng định những điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của những điểm yếu đó trong<br /> QLNN đối với hoạt động THTT tại Việt Nam.<br /> 7. Bố cục của luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, nội dung của luận án được chia thành 04 chương:<br /> Chương 1: Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án.<br /> Chương 2: Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền.<br /> Chương 3: Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền tại<br /> Việt Nam.<br /> Chương 4: Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả<br /> tiền tại Việt Nam.<br /> <br /> Chương 1<br /> TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU<br /> CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN<br /> Bức tranh toàn cảnh nền kinh tế, chính trị, xã hội thế giới ngày nay là một bức tranh đa<br /> màu sắc. Bên cạnh sự suy thoái kinh tế ngày càng lan rộng, xuất hiện một số nền kinh tế mới<br /> đa tiềm năng. Nền chính trị nhiều xung đột và bất ổn khiến cho thế giới đang nóng lên từng<br /> ngày. Ở Việt nam, ngành truyền hình trả tiền cũng phát triển với rất nhiều cung bậc. Dịch vụ<br /> truyền hình trả tiền bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1993 với sự ra đời của dịch vụ<br /> truyền hình cáp vô tuyến MMDS. Sau hơn 20 năm thành lập và phát triển ngành truyền hình<br /> trả tiền đã đạt được nhiều thành tựu rực rỡ. Trên cơ sở tìm hiểu và công tác tại một trong<br /> những đơn vị cung ứng dịch vụ truyền hình trả tiền có quy mô lớn nhất trong nước<br /> (VTVCab), nghiên cứu sinh quyết định lựa chọn đề tài liên quan tới quản lý nhà nước đối với<br /> dịch vụ truyền hình trả tiền tại Việt Nam với mong muốn đưa ra những giải pháp, đề xuất mới<br /> có tính khả thi cho thị trường truyền hình trả tiền tại Việt Nam. Với đề tài mà nghiên cứu sinh<br /> lựa chọn sẽ đặt nhiều vấn đề liên quan tới quan hệ cung cầu về dịch vụ truyền hình, giá cả<br /> dịch vụ truyền hình, quản lý nhà nước về tổ chức, nội dung, giá dịch vụ truyền hình trả tiền.<br /> 1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài<br /> (1) Casbaa - Hiệp hội Truyền hình trả tiền châu Á - Thái Bình Dương với nghiên<br /> cứu: Vietnam’s Pay-TV Situation “Vastly Improved”,<br /> (2) Bengt Jonsson với nghiên cứu: “Tackling the future 2014 trends in the pay<br /> television industry in Asia Pacific”<br /> (3) Paul Ausick với nghiên cứu: “Streaming Video Will Continue to Pressure Pay TV in 2016”<br /> (4) Marcia Breen với nghiên cứu: “Cable and Satellite TV Costs Will Climb Again in<br /> 2016” (5) Phillip Swann với nghiên cứu: “2016 Prediction: Cable TV Biz to Rebound”<br /> 1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước<br /> (1) Trong số các tác giả các nhà khoa học trong nước thường xuyên nghiên cứu về các<br /> công trình khoa học, các bài báo đăng tải trên các tạp chí uy tín trong nước và quốc tế tiêu biểu<br /> là các công trình nghiên cứu của TS Hoàng Ngọc Huấn - Đài Truyền hình Việt Nam. Luận án<br /> tiến sĩ năm 2010 của TS Hoàng Ngọc Huấn với đề tài “Một số giải pháp phát triển thị trường<br /> Truyền hình trả tiền tại Việt Nam” đã được hội đồng cấp nhà nước đánh giá là một trong số ít<br /> những luận án công phu cả về nội dung, cách thể hiện và số liệu điều tra.<br /> (3) Tác giả Đinh Thị Xuân Hoà với luận án tiến sĩ: “Vấn đề xã hội hóa sản xuất<br /> chương trình truyền hình ở Việt Nam hiện nay”<br /> (4) Tác giả Phan Thị Loan với luận án phó tiến sĩ khoa học kinh tế: “Hoàn thiện<br /> phương thức quản lý kinh tế cho ngành truyền hình trong điều kiện chuyển sang nền kinh<br /> tế thị trường ở Việt Nam” bảo vệ tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm 1996.<br /> (5) Đề án Xây dựng đơn giá Truyền hình trả tiền Số: 28/2014/ ĐA-THTT ngày 04<br /> tháng 11 năm 2014 của Hiệp hội Truyền hình trả tiền Việt Nam.<br /> <br /> 5<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1.3. Kết luận rút ra từ tổng quan nghiên cứu<br /> 1.3.1. Một số nội dung đạt được sự nhất trí cao<br /> Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến một số nội dung liên quan đến quản lý<br /> nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền trên nhiều góc độ, cấp độ khác nhau.<br /> Nhưng nhìn chung, các công trình đều cho thấy một số nội dung cơ bản sau đây đã được<br /> đa số các tác giả có quan điểm, kết luận giống nhau:<br /> Một là, khẳng định xu hướng phát triển của truyền hình, truyền hình trả tiền và tính<br /> tất yếu khách quan của công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình nói<br /> chung, hoạt động truyền hình trả tiền nói riêng.<br /> Hai là, xác định những nội dung quản lý nhà nước cần tập trung, bao gồm: nội dung<br /> chương trình; chất lượng chương trình; giá cả của dịch vụ, hạ tầng kỹ thuật công nghệ.<br /> Ba là, xác định yếu tố cạnh tranh chính là động lực để phát triển thị trường truyền hình trả<br /> tiền, song, cần phải có những định hướng, chiến lược, chính sách đúng đắn để cạnh tranh phát<br /> huy được hết vai trò của nó, đồng thời, ngăn ngừa những tiêu cực của thị trường.<br /> Bốn là, nhất trí về sự thay đổi cơ chế, chính sách, phương pháp quản lý đối với thị<br /> trường dịch vụ truyền hình trả tiền, đảm bảo linh hoạt và phù hợp với quá trình hội nhập<br /> quốc tế của đất nước.<br /> Bên cạnh đó các công trình nghiên cứu, các bài viết của các tác giả trong tổng quan<br /> nghiên cứu chưa làm rõ đặc thù của dịch vụ truyền hình trả tiền. Từ đó chưa đưa ra những<br /> giải pháp kiến nghị đối với các cơ quản quản lý nhà nước đối với truyền hình trả tiền. Một<br /> số nội dung các tác giả đưa ra mang chính chất gợi mở vấn đề. Trên cơ sở tổng quan đã<br /> được NCS tập trung nghiên cứu sâu hơn trong công trình của mình.<br /> 1.3.2. Một số vấn đề liên quan tới đề tài cần nghiên cứu, làm rõ<br /> Bên cạnh những kết quả nêu trên, căn cứ và nhiệm vụ của luận án cho thấy còn có<br /> một số vấn đề liên quan tới công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền trả tiền ở<br /> nước ta như sau:<br /> Một là, làm rõ thêm đặc thù của dịch vụ truyền trả tiền, cơ sở lý luận, thực tiễn về<br /> quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền trả tiền, trong đó làm rõ: khái niệm, mục tiêu,<br /> nguyên tắc, tiêu chí đánh giá, nội dung và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối<br /> với hoạt động truyền trả tiền. Trong đó, nội dung công tác quản lý nhà nước đối với hoạt<br /> động truyền trả tiền phải đảm bảo đầy đủ: Quản lý cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền;<br /> Quản lý nội dung trên truyền hình trả tiền; Quản lý chất lượng dịch vụ truyền hình trả tiền;<br /> Quản lý hạ tầng kỹ thuật cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền; Quản lý giá thành, giá cước<br /> dịch vụ truyền hình trả tiền.<br /> Hai là, khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động<br /> truyền trả tiền ở Việt Nam trong giai đoạn 2010-2015 và kế hoạch định hướng phát triển<br /> truyền hình tới năm 2020.<br /> Ba là làm rõ những điểm mạnh, điểm yếu và rút ra nguyên nhân của những điểm mạnh,<br /> điểm yếu đó. Trên cơ sở đó đề xuất định hướng hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với<br /> hoạt động truyền trả tiền, đồng thời, đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác này.<br /> <br /> Trong luận án của mình, NCS sẽ đi sâu tìm hiểu , phân tích đánh giá các nội dung như đã<br /> nêu ở trên từ đó đưa ra những giải pháp kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước về<br /> quản lý dịch vụ truyền hình trả tiền trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.<br /> Chương 2<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG<br /> TRUYỀN HÌNH TRẢ TIỀN<br /> 2.1. Hoạt động truyền hình trả tiền<br /> 2.1.1. Khái niệm hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Hoạt động truyền hình trả tiền là hoạt động cung cấp dịch vụ truyền dẫn, phân phối<br /> nội dung thông tin dưới dạng các chương trình truyền hình và các dịch vụ giá trị gia tăng<br /> khác trên hạ tầng kỹ thuật đến các thuê bao theo hợp đồng cung cấp dịch vụ hoặc các thỏa<br /> thuận có tính ràng buộc tương đương (gọi là Hợp đồng cung cấp dịch vụ THTT). Trong đó,<br /> chương trình THTT là các chương trình trong nước, chương trình nước ngoài được cung cấp<br /> đến thuê bao THTT. Các chương trình THTT có thể được cung cấp trực tiếp (dịch vụ truyền<br /> hình trực tuyến) hoặc theo yêu cầu (dịch vụ truyền hình theo yêu cầu) đến thuê bao THTT.<br /> 2.1.2. Đặc điểm của hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Về chủ thể của hoạt động THTT:<br /> Chủ thể của hoạt động THTT chính là các doanh nghiệp viễn thông cung cấp dịch vụ<br /> THTT trên thị trường THTT, đây là các doanh nghiệp được cấp phép cung cấp dịch vụ THTT, sử<br /> dụng hạ tầng do doanh nghiệp xây dựng hoặc hạ tầng của đơn vị cung cấp hạ tầng kỹ thuật<br /> THTT để truyền tải nguyên vẹn nội dung chương trình, kênh chương trình được cung cấp bởi các<br /> đơn vị cung cấp nội dung trên THTT trực tiếp hoặc theo yêu cầu đến thuê bao THTT.<br /> Ở Việt Nam, các doanh nghiệp muốn cung cấp dịch vụ THTT phải đáp ứng đầy đủ 04<br /> điều kiện: (i) Đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật; (ii) Có giấy cấp phép cung cấp<br /> dịch vụ truyền hình trả tiền do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp; (iii) Giấy cấp phép phát nội<br /> dung các chương trình(kênh truyền hình) trên hệ thống truyền hình cáp của doanh nghiệp do Bộ<br /> Thông tin và Truyền thông cấp; (iv) Giấy phép thiết lập hạ tầng mạng viễn thông<br /> Về sản phẩm của hoạt động THTT:<br /> Sản phẩm của hoạt động THTT của các doanh nghiệp viễn thông chính là các chương<br /> trình THTT với những đặc trưng như sau:<br /> Tính thời sự:<br /> Ngôn ngữ truyền hình là ngôn ngữ hình ảnh và âm thanh:<br /> Tính phổ cập và quảng bá:<br /> Khả năng thuyết phục công chúng:<br /> Khả năng tác động dư luận xã hội mạnh mẽ và trở thành diễn đàn của nhân dân:<br /> THTT là một dạng xem truyền hình phải trả phí<br /> THTT đòi hỏi công nghệ cao và chất lượng dịch vụ cũng yêu cầu khắt khe hơn:<br /> Các chương trình của THTT được nhóm theo gói và theo chuyên đề như:<br /> Hệ thống truyền hình có trả tiền mang tính mở rất cao nếu xét từ góc độ sản phẩm ngoài nước.<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> Về khách hàng của hoạt động THTT:<br /> Đối tượng khách hàng của THTT bao gồm:<br /> Khách hàng tiêu dùng cuối cùng:<br /> Khách hàng phân phối lại sản phẩm:<br /> Khách hàng sử dụng các dịch vụ gia tăng trên hạ tầng mạng THTT<br /> 2.1.3. Phân loại hoạt động truyền hình trả tiền<br /> THTT được phân chia theo phương thức truyền dẫn phát sóng, bao gồm:<br /> Truyền hình cáp là một loại hình dịch vụ THTT sử dụng hạ tầng kỹ thuật mạng cáp<br /> với các công nghệ khác nhau (tương tự, số, IPTV) để phân phối nội dung thông tin trên<br /> THTT trực tiếp đến thuê bao THTT.<br /> Truyền hình Analog (tương tự) là nguyên bản đầu tiên của công nghệ truyền hình,<br /> truyền hình analog còn được biết đến dưới cái tên rất “lạ” đó là truyền hình tương tự. Cụm từ<br /> “tương tự” ở đây được hiểu như sau, tín hiệu được phát sóng từ Đài truyền hình, đến các máy<br /> thu hình có hình ảnh và âm thanh tương tự như tín hiệu gốc.<br /> Ưu điểm: Hình ảnh rõ nét, âm thanh tốt, khán giả có cơ hội xem nhiều hơn các<br /> chương trình có chất lượng.<br /> Truyền hình mặt đất kỹ thuật số là một lại hình dịch vụ THTT sử dụng hạ tầng kỹ<br /> thuật phát sóng truyền hình mặt đất kỹ thuật số (DVB-T) để phân phối nội dung thông tin<br /> trên THTT trực tiếp đến thuê bao THTT.<br /> Truyền hình trực tiếp qua vệ tinh (DTH) là một loại hình dịch vụ THTT sử dụng<br /> hạ tầng kỹ thuật phát sóng trực tiếp qua vệ tinh (DTH) để phân phối nội dung thông tin<br /> trên truyền hình trực tiếp đến thuê bao THTT.<br /> Truyền hình di động là một loại hình dịch vụ THTT sử dụng hạ tầng kỹ thuật mạng<br /> phát sóng truyền hình di động mặt đất kỹ thuật số hoặc mạng viễn thông di động để phân<br /> phối nội dung thông tin trên THTT trực tiếp đến thuê bao THTT.<br /> 2.2. Quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> 2.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền được hiểu là quá trình nhà<br /> nước sử dụng các công cụ quản lý của mình để tác động lên hoạt động truyền hình trả tiền<br /> của các doanh nghiệp truyền thông nhằm đạt được các mục tiêu phát triển hoạt động<br /> truyền hình nói chung, hoạt động truyền hình trả tiền nói riêng đã đặt ra.<br /> QLNN về THTT có các đặc trưng cơ bản sau:<br /> Thứ nhất, về chủ thể quản lý: do tính chất đặc thù của hoạt động THTT là thực hiện<br /> trên môi trường điện tử thông qua các phương tiện điện tử do đó THTT cần phải được đảm<br /> bảo bằng một hạ tầng công nghệ (đặc biệt là công nghệ thông tin và Internet).<br /> Thứ hai, về đối tượng quản lý: THTT được xem là sự phát triển tất yếu của xã hội.<br /> Bên cạnh các đối tượng tham gia quan hệ giao dịch giống như truyền hình truyền thống<br /> (bao gồm: doanh nghiệp cung cấp dịch vụ THTT và khách hàng sử dụng dịch vụ) còn xuất<br /> hiện thêm đối tượng thứ ba đó là các nhà cung cấp hạ tầng dịch vụ (dịch vụ Internet, dịch<br /> <br /> vụ viễn thông di động...), các đối tượng này tuy không trực tiếp tham gia vào các giao dịch<br /> THTT nhưng lại là nhân tố đảm bảo cho các giao dịch THTT thành công.<br /> Thứ ba, mục tiêu của QLNN đối với dịch vụ THTT đó là phát triển bền vững dịch vụ<br /> THTT, bảo đảm môi trường cạnh tranh bình đẳng, nhằm huy động nguồn lực xã hội góp<br /> phần phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền và đáp ứng nhu cầu giải trí lành<br /> mạnh, đa dạng của người dân.<br /> Thứ tư, yếu tố môi trường công nghệ trong hoạt động THTT luôn thay đổi một cách<br /> nhanh chóng, các hình thức kinh doanh THTT ngày càng đa dạng, phức tạp và luôn ứng<br /> dụng các công nghệ mới nhất.<br /> 2.2.2. Tính tất yếu của quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Truyền hình Việt Nam thành lập năm 1970, là một trong những lĩnh vực còn rất non<br /> trẻ so với các lĩnh vực, các ngành khác.<br /> Truyền hình mặc dù là một loại hình báo chí nhưng bên cạnh những điểm chung của<br /> báo chí nó còn có những đặc tính riêng biệt của truyền hình.<br /> Tình thời sự là điểm chung của báo chí.<br /> 2.2.3. Mục tiêu quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Cũng như các hoạt động quản lý khác, QLNN đối với hoạt động THTT khởi đầu với<br /> việc xác định mục tiêu; đây là căn cứ đầu tiêu của quá trình quản lý<br /> Thứ nhất, QLNN đối với hoạt động THTT đảm bảo thực hiện chủ trương, đường lối,<br /> chính sách của Đảng và Nhà nước về phát thanh, truyền hình.<br /> Thứ hai, QLNN đối với hoạt động THTT hướng đến mục tiêu đảm bảo thị trường THTT<br /> phát triển lành mạnh, ngăn ngừa, phát hiện, xử lý những hành vi, những doanh nghiệp cạnh<br /> tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng xấu đến hiệu quả hoạt động của thị trường.<br /> Thứ ba, QLNN đối với hoạt động THTT bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên<br /> tham gia cung cấp và sử dụng dịch vụ truyền hình trả tiền.<br /> 2.2.4. Nguyên tắc quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> Tính tất yếu của QLNN đối với hoạt động THTT không chỉ bắt nguồn từ nhu cầu<br /> phát triển thị trường của dịch vụ THTT nói chung mà của các doanh nghiệp nói riêng mà<br /> còn từ yêu cầu đảm bảo hiệu quả chính trị, văn hóa, kinh tế và an ninh quốc phòng trên<br /> bình diện phát triển tổng thể chung của đất nước<br /> Nguyên tắc tập trung dân chủ (phân cấp quản lý):<br /> Nguyên tắc công bằng:<br /> Nguyên tắc tiết kiệm hiệu quả:<br /> Nguyên tắc tuân thủ pháp luật :<br /> 2.2.5. Nội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> 2.2.5.1. Quản lý cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> Dịch vụ THTT được thực hiện bằng việc sử dụng hạ tầng kỹ thuật truyền dẫn phát<br /> sóng phù hợp để đưa nội dung thông tin là các kênh chương trình truyền hình đến người sử<br /> dụng dịch vụ. Như vậy, ở khía cạnh nội dung thông tin, các kênh chương trình nào được<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> cung cấp, phương thức truyền dẫn phát sóng như thế nào để đảm bảo chất lượng dịch vụ<br /> và trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ ra sao là những yêu cầu cơ bản cần<br /> phải được quản lý.<br /> Thứ nhất, hệ thống pháp luật và các văn bản hướng dẫn quy phạm pháp luật.<br /> Thứ hai, kế hoạch hóa, quy hoạch và định hướng ngành.<br /> Thứ ba, hệ thống các chính sách và công cụ kinh tế<br /> 2.2.5.2. Quản lý nội dung trên truyền hình trả tiền<br /> Việc quản lý nội dung trên THTT nhằm đảm bảo các kênh chương trình mang thông tin<br /> tuyên truyền về chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước phải đến được đông đảo nhân<br /> dân. Quản lý được việc biên tập, biên dịch các chương trình truyền hình nước ngoài phát trên<br /> hệ thống THTT. Bảo đảm tỷ lệ và cơ cấu nội dung hợp lý các kênh truyền hình nước ngoài<br /> trên hệ thống THTT theo từng thời kỳ. Kênh chương trình trong nước được cung cấp trên<br /> THTT bao gồm: các kênh chương trình đang được phát sóng quảng bá theo quy định của<br /> pháp luật về báo chí; các kênh chương trình được cấp phép sản xuất cho THTT.<br /> 2.2.5.3. Quản lý chất lượng dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> Chất lượng dịch vụ THTT sẽ tác động sâu sắc đến khả năng thụ hưởng dịch vụ của<br /> người sử dụng. Để đảm bảo quyền lợi của người sử dụng, các trang thiết bị chuyên ngành<br /> thiết lập thành hệ thống cung ứng dịch vụ từ trung tâm đến đầu cuối cần được quản lý theo<br /> hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Việc công khai chất lượng dịch vụ đảm bảo<br /> người sử dụng được tham gia giám sát việc thực hiện các cam kết của doanh nghiệp cung<br /> cấp dịch vụ và có ý thức về quyền lợi của mình khi tham gia sử dụng dịch vụ.<br /> 2.2.5.4. Quản lý hạ tầng kỹ thuật cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền<br /> Phát triển hạ tầng truyền dẫn, phát sóng đồng bộ, hiện đại, hiệu quả, thống nhất về<br /> tiêu chuẩn và công nghệ, đảm bảo có thể chuyển tải được các dịch vụ phát thanh, truyền<br /> hình, viễn thông và công nghệ thông tin trên cùng một hạ tầng kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu<br /> hội tụ công nghệ và dịch vụ. Thúc đẩy việc chuyển đổi hạ tầng truyền dẫn, phát sóng từ<br /> công nghệ tương tự sang công nghệ số nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, tăng số lượng<br /> kênh chương trình, đa dạng hóa các loại hình dịch vụ và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn<br /> tài nguyên tần số.<br /> 2.2.6. Đánh giá quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> 2.2.6.1. Tính hiệu lực (Effectivness) của quản lý nhà nước<br /> Tính hiệu lực thể hiện sức mạnh và năng suất làm việc của bộ máy QLNN đối với<br /> hoạt động THTT. Biểu hiện của hiệu lực là hiệu năng của của các quyết định hành<br /> chính, là cách ứng xử mạch lạc dứt điểm trước các vụ việc, tuân thủ luật pháp và chấp<br /> hành mệnh lệnh cấp trên, sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận trong hệ thống.<br /> Hiệu lực thể hiện được uy quyền của Nhà nước và sự ủng hộ tín nhiệm của doanh<br /> nghiệp, của người dân, sự tham gia của các tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội, nghề<br /> nghiệp trong quản lý.<br /> <br /> Hiệu lực của QLNN đối với hoạt động THTT được đánh giá thông qua kết quả đạt<br /> được của công tác QLNN so với mục tiêu đề ra. Để đánh giá hiệu lực QLNN đối với hoạt<br /> động THTT, luận án xây dựng bộ tiêu chí sau:<br /> a) Tiêu chí HL1: Kết quả QLNN đối với hoạt động THTT. Tiêu chí này được đánh<br /> giá thông qua các tiêu chí sau:<br /> (a1): Số lượng doanh nghiệp truyền thông được cấp phép cung cấp dịch vụ THTT.<br /> (a2): Năng lực của các doanh nghiệp truyền thông trong cung cấp dịch vụ THTT.<br /> (a3): Mức đóng góp vào ngân sách của các doanh nghiệp truyền thông.<br /> b) Tiêu chí HL2: Kết quả hoạt động của các doanh nghiệp truyền thông đối với mảng<br /> dịch vụ THTT.<br /> c) Tiêu chí HL3: Mức độ tuân thủ pháp luật, chính sách, quy định QLNN đối với hoạt động<br /> THTT của các doanh nghiệp truyền thông. Tiêu chí này được đánh giá thông qua các tiêu chí sau:<br /> (c1): Mức độ tiện lợi cho doanh nghiệp truyền thông khi đăng ký kinh doanh.<br /> (c2): Số lượng doanh nghiệp vi phạm.<br /> (c3): Lĩnh vực vi phạm.<br /> 2.2.6.2. Tính hiệu quả (Efficiency) của quản lý nhà nước<br /> Tính hiệu quả phản ánh năng suất lao động, hiệu suất sử dụng kinh phí của bộ máy.<br /> Hiệu quả QLNN đối với hoạt động THTT được đánh giá thông qua kết quả hoạt động với<br /> mức tối đa, và chi phí (nhân lực, vật lực) ở mức tối thiểu; kết quả hoạt động được đánh giá<br /> bằng các thành tựu kinh tế - xã hội đạt tới mức độ nào so với đầu vào của công tác quản lý.<br /> Để đánh giá hiệu quả QLNN đối với hoạt động THTT, luận án xây dựng bộ tiêu chí sau:<br /> a) Tiêu chí HQ1: Sự hài lòng của doanh nghiệp truyền thông đối với công tác QLNN<br /> đối với hoạt động THTT. Tiêu chí này được đánh giá thông qua các tiêu chí:<br /> (a1): Mức độ hài lòng của doanh nghiệp với những chính sách hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật<br /> của Nhà nước đối với doanh nghiệp trong việc cung cấp dịch vụ THTT.<br /> (a2): Mức độ hài lòng của doanh nghiệp với chính sách quản lý giá thành, giá cước<br /> dịch vụ THTT của Nhà nước.<br /> (a3): Mức độ hài lòng của doanh nghiệp đối với công tác quản lý thị trường THTT<br /> của Nhà nước.<br /> b) Tiêu chí HQ2: Sự hài lòng của khách hàng (cá nhân, hộ gia đình, tổ chức) khi sử<br /> dụng dịch vụ THTT.<br /> c) Tiêu chí HQ3: Tính bền vững của thị trường THTT. Tiêu chí này được đánh giá<br /> thông qua các tiêu chí sau:<br /> (c1): Mức độ thực hiện mục tiêu của các chính sách quản lý thị trường dịch vụ THTT.<br /> (c2): Mức độ rủi ro mà doanh nghiệp truyền thông phải đối mặt khi tham gia thị<br /> trường THTT.<br /> (c3): Tác động lan tỏa của THTT đến đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân.<br /> 2.2.7. Nhân tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước đối với hoạt động truyền hình trả tiền<br /> <br />