Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kỹ thuật: Nghiên cứu các giải pháp quản lý - kỹ thuật tổng thể nhằm phục vụ công tác cải tạo và phục hồi môi trường cho các mỏ khai thác than lộ thiên vùng Hòn Gai - Cẩm Phả

1<br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT<br /> <br /> ĐẶNG THỊ HẢI YẾN<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ – KỸ THUẬT<br /> TỔNG THỂ NHẰM PHỤC VỤ CÔNG TÁC CẢI TẠO VÀ<br /> PHỤC HỒI MÔI TRƯỜNG CHO CÁC MỎ KHAI THÁC<br /> THAN LỘ THIÊN VÙNG HÒN GAI – CẨM PHẢ<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT<br /> <br /> HÀ NỘI – 2014<br /> <br /> 2<br /> Công trình hoàn thành tại Bộ môn Khai thác lộ thiên,<br /> Khoa Mỏ, Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS.TS Bùi Xuân Nam, Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> 2. PGS.TS.NGƯT Hồ Sĩ Giao, Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam<br /> Phản biện 1: GS.TS Nhữ Văn Bách<br /> Hội Khoa học Công nghệ mỏ<br /> Phản biện 2: GS.TS Nguyễn Cao Huần<br /> Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Phản biện 3: TS. Lại Hồng Thanh<br /> Bộ Tài nguyên và Môi trường<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Trường họp<br /> tại: Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Đức Thắng, Bắc Từ Liêm, Hà Nội<br /> Vào hồi:……….giờ………ngày……….tháng………năm 2014<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia, Hà Nội<br /> Hoặc Thư viện Trường Đại học Mỏ - Địa chất<br /> <br /> 1<br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của luận án:<br /> Hoạt động khai thác than lộ thiên (KTLT) ở vùng Hòn Gai Cẩm Phả (HG-CP) phân bố ở khu vực có địa hình đồi núi thấp<br /> (100÷300m), thuộc phạm vi các lưu vực nước quan trọng; lân cận<br /> các đô thị, các khu vực tập trung dân cư và các hệ sinh thái cửa sông,<br /> ven biển, thuộc thành phố Hạ Long và Cẩm Phả tỉnh Quảng Ninh,<br /> đang phát triển năng động với GDP trên 10%.<br /> Hiện nay, toàn vùng Hòn Gai đã cơ bản kết thúc khai thác lộ<br /> thiên (KTLT), chuyển mạnh sang khai thác hầm lò.<br /> Lịch sử lâu dài quá trình KTLT các mỏ than đã để lại và tiếp tục<br /> để lại những hậu quả lâu dài, toàn diện về môi trường (MT) ngay cả<br /> khi kết thúc khai thác thì các khai trường khai thác và bãi thải của mỏ<br /> tiếp tục là nguồn tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường và các tai biến môi<br /> trường như nguy cơ xói mòn đất, trượt lở, lũ quét, bồi lắng; môi<br /> trường không khí, môi trường đất, môi trường nước tiếp tục bị ô<br /> nhiễm khi hoạt động cải tạo và phục hồi môi trường (CTPHMT) chưa<br /> đạt hiệu quả và duy trì hiệu quả CTPHMT bền vững, thì sẽ làm ảnh<br /> hưởng đáng kể đến đời sống của nhân dân, chất lượng nước, hệ sinh<br /> thái vịnh Hạ Long - Di sản, kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới,…<br /> và sự phát triển của các ngành kinh tế khác từ thế hệ này sang thế hệ<br /> khác.<br /> Mặt khác, việc quản lý và thực hiện CTPHMT mới được xác<br /> lập cách đây 5 năm. Do đó, công tác này còn thiếu kinh nghiệm và<br /> bất cập đặc biệt đối với các mỏ kết thúc khai thác trước năm 2008.<br /> <br /> 2<br /> Do vậy, luận án “Nghiên cứu các giải pháp quản lý - kỹ thuật<br /> tổng thể nhằm phục vụ công tác cải tạo và phục hồi môi trường<br /> cho các mỏ khai thác than lộ thiên vùng Hòn Gai - Cẩm Phả” là<br /> một vấn đề khoa học có tính cấp thiết và thực tiễn rõ rệt.<br /> 2. Mục đích nghiên cứu của luận án:<br /> - Gắn kết quản lý CTPHMT hài hòa giữa mỗi mỏ cụ thể trong<br /> tổng thể nhiều mỏ nhằm từng bước giải quyết ô nhiễm MT và tạo sự<br /> chuyển biến rõ nét về CTPHMT theo hướng đa mục tiêu nhằm bảo<br /> vệ môi trường (BVMT) và thuận lợi cho việc sử dụng tài nguyên đất<br /> phục vụ phát triển kinh tế xã hội (KT-XH) theo từng giai đoạn phát<br /> triển.<br /> - Thực hiện quản lý - kỹ thuật CTPHMT đối với khu vực có các<br /> mỏ than tiếp giáp và lân cận các vùng phát triển kinh tế nhằm tập<br /> trung các nguồn lực ký quĩ BVMT để đầu tư cho công tác CTPHMT<br /> theo định hướng CTPHMT và minh bạch trong công tác đánh giá kết<br /> quả CTPHMT.<br /> 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài:<br /> - Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: các mỏ KTLT và công tác<br /> CTPHMT tại các mỏ này thuộc vùng HG-CP, tỉnh Quảng Ninh.<br /> 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn: góp phần xây dựng cơ sở<br /> khoa học trong việc hình thành công cụ quản lý CTPHMT cho các<br /> mỏ than KTLT và định hướng phân vùng sử dụng hợp lý tài nguyên<br /> đất sau khai thác; góp phần nâng cao chất lượng công tác CTPHMT,<br /> nâng cao hiệu quả sử dụng đất của các mỏ lộ thiên sau khai thác.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu: phân tích và tổng hợp, thu thập<br /> tài liệu, khảo sát thực địa, toán học, chuyên gia.<br /> <br /> 3<br /> 6. Luận điểm bảo vệ:<br /> - Luận điểm 1: CTPHMT cho các mỏ KTLT vùng HG-CP có<br /> vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát huy Di sản thiên nhiên<br /> thế giới - vịnh Hạ Long và Bái Tử Long, đồng thời là động lực để<br /> phát triển KT-XH khu vực.<br /> - Luận điểm 2: Các tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác<br /> CTPHMT sẽ đảm bảo sự khách quan và minh bạch cho từng mỏ<br /> than KTLT trong vùng HG-CP.<br /> - Luận điểm 3: Các hoạt động kỹ thuật CTPHMT lồng ghép<br /> trong quá trình khai thác là tác nhân chính giảm thiểu ô nhiễm MT,<br /> tai biến MT và chi phí CTPHMT sau khai thác tại các mỏ than KTLT<br /> vùng HG-CP.<br /> 7. Điểm mới của luận án:<br /> - Lần đầu tiên đề xuất sự cần thiết phải bổ sung “Đánh giá MT<br /> tổng hợp” (ĐMT) vào khung chính sách về công cụ BVMT; đồng<br /> thời xây dựng định hướng, nội dung, nhiệm vụ và phương pháp thực<br /> hiện báo cáo ĐMT nhằm mục tiêu đảm bảo phát triển bền vững cho<br /> các vùng công nghiệp trọng điểm.<br /> - Lần đầu tiên đề xuất các tiêu chí cụ thể, có tính định lượng<br /> vào việc đánh giá kết quả hoạt động CTPHMT cho các mỏ than<br /> KTLT vùng HG-CP.<br /> - Đề xuất được giải pháp quản lý CTPHMT trên cơ sở định<br /> hướng phân vùng chức năng sử dụng đất CTPHMT sau khai thác mỏ<br /> than KTLT nhằm sử dụng hợp lý tài nguyên đất trong khu vực<br /> nghiên cứu.<br /> <br />