Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Lâm nghiệp: Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra sinh khối và carbon cây đứng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP<br /> <br /> VŨ TIẾN HƯNG<br /> <br /> XÂY DỰNG CƠ SỞ KHOA HỌC CHO<br /> ĐIỀU TRA SINH KHỐI VÀ CARBON CÂY ĐỨNG<br /> RỪNG TỰ NHIÊN LÁ RỘNG THƯỜNG XANH Ở VIỆT NAM<br /> <br /> Chuyên ngành: Điều tra và quy hoạch rừng<br /> Mã số: 62 62 02 08<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LÂM NGHIỆP<br /> <br /> Hà Nội - 2015<br /> <br /> Luận án được hoàn thành tại:<br /> Trường đại học lâm nghiệp - Xuân Mai - Chương Mỹ - Hà Nội<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Phạm Ngọc Giao<br /> 2. GS.TS Nguyễn Hải Tuất<br /> <br /> Phản biện 1: …………………………………………………………….....<br /> ………………………………………………………………………………<br /> Phản biện 2: …………………………………………………………….....<br /> ………………………………………………………………………………<br /> Phản biện 3: …………………………………………………………….....<br /> ………………………………………………………………………………<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ tại hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại: ......<br /> ……………………………………………………………………………Vào<br /> hồi …… giờ, ngày … tháng … năm 20…<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện quốc gia và thư viện trường Đại học Lâm nghiệp<br /> <br /> CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ<br /> <br /> 1. Vũ Tiến Hưng “Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra sinh khối và các bon cây đứng<br /> rừng tự nhiên lá rộng thường xanh vùng Bắc Bộ Việt Nam”, Tạp chí NN & PTNT, số 17 năm 2014<br /> trang 107-113.<br /> 2. Vũ Tiến Hưng, Phạm Thế Anh “Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra sinh khối và các<br /> bon cây đứng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh vùng Nam Trung Bộ Việt Nam”Tạp chí khoa học<br /> và công nghệ lâm nghiệp, số 3 năm 2014 trang 21-26.<br /> 3. Vũ Tiến Hưng, Phạm Minh Toại, Nguyễn Đình Hải“Xây dựng cơ sở khoa học cho<br /> điều tra sinh khối và các bon cây đứng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh vùng Bắc Trung Bộ Việt<br /> Nam”Tạp chí Rừng và môi trường, số 66 năm 2014 trang 61-66.<br /> 4. Vũ Tiến Hưng, Phạm Thế Anh “Lựa chọn phương trình xác định thể tích thân cây các<br /> loài cây khai thác phổ biến ở rừng tự nhiên vùng Bắc Trung Bộ” Tạp chí NN & PTNT, số 20 năm<br /> 2012 trang 91-94.<br /> 5. Vũ Tiến Hinh, Phạm Thế Anh, Phùng Nhuệ Giang, Hoàng Xuân Y, Vũ Tiến Hưng,<br /> Hoàng Văn Hoàn “Nghiên cứu phương pháp điều tra thể tích cành cho một số loài cây đang được<br /> khai thác chủ yếu ở rừng tự nhiên của Việt Nam” Tạp chí NN & PTNT, tháng 11 năm 2011 trang<br /> 56-64.<br /> 6. Vũ Tiến Hinh, Phạm Thế Anh, Phùng Nhuệ Giang, Hoàng Xuân Y, Vũ Tiến Hưng,<br /> Hoàng Văn Hoàn “Xác định tỷ lệ các loại gỗ lợi dụng thân cây cho một số loài cây đang được khai<br /> thác chủ yếu ở rừng tự nhiên của Việt Nam”Tạp chí NN & PTNT, tháng 11 năm 2011 trang 65-71.<br /> 7. Vũ Tiến Hưng, Đỗ Anh Tuân, Nguyễn Minh Thanh “Xây dựng cơ sở khoa học cho<br /> điều tra sinh khối và các bon cây đứng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh vùng Tây Nguyên, Việt<br /> Nam” Tạp chí NN & PTNT, tháng 11 năm 2014 trang 97-101.<br /> 8. Vũ Tiến Hưng, Vũ Thế Hồng, Nguyễn Minh Thanh, Hoàng Văn Hoàn “Nghiên cứu<br /> một số đặc điểm của tỷ lệ sinh khối khô/sinh khối tươi cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở<br /> Việt Nam” Tạp chí NN & PTNT, tháng 1 năm 2015 trang 124-128.<br /> <br /> 1<br /> <br /> PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Sự cần thiết của đề tài<br /> Biến đổi khí hậu là hệ quả của sự nóng lên của khí quyển, mà nguyên nhân chính là sự<br /> tăng lên của nồng độ khí CO2. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển, thực vật nói chung và<br /> cây rừng nói riêng hấp thu khí CO2 để chuyển hóa thành carbon. Carbon được tích lũy trong các<br /> bộ phận cây gỗ, cây bụi, thảm tươi, ở thảm mục và ở đất rừng. Vì thế, việc nghiên cứu xác định<br /> khả năng tích tụ carbon của rừng làm cơ sở cho việc tính lượng khí CO2 do rừng hấp thu là vấn<br /> đề cấp thiết có tính toàn cầu.<br /> Như vậy, một trong những cơ sở để định giá rừng là trữ lượng carbon, và đây chính là lý<br /> do để nhận thức, điều tra trữ lượng carbon của rừng cần được coi là nội dung của điều tra tài<br /> nguyên rừng, bên cạnh nội dung điều tra trữ lượng gỗ.<br /> Ở nước ta, trong thời gian gần đây, mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu về sinh<br /> khối và khả năng tích tụ carbon cho đối tượng rừng tự nhiên, nhưng chưa có công trình nghiên<br /> cứu nào về lập biểu sinh khối và carbon cây đứng theo vùng sinh thái cũng như trên phạm vi<br /> quốc gia và cũng chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập đến phương pháp điều tra nhanh<br /> sinh khối lâm phần cho đối tượng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh trên phạm vi toàn quốc.<br /> Xuất phát từ yêu cầu thực tế của điều tra rừng tự nhiên hiện nay ở nước ta và các công trình<br /> khoa học đã công bố, tác giả thực hiện đề tài luận án: “Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra<br /> sinh khối và carbon cây đứng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt Nam”<br /> 2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> 2.1. Ý nghĩa khoa học<br /> Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra sinh khối và carbon rừng tự nhiên lá rộng thường<br /> xanh ở Việt nam<br /> 2.2. Ý nghĩa thực tiễn<br /> Xây dựng được các phương trình, các biểu phục vụ cho điều tra sinh khối và carbon cây<br /> cá lẻ và lâm phần rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt nam.<br /> 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> 3.1. Về lý luận<br /> Xây dựng cơ sở khoa học cho điều tra sinh khối và carbon cây đứng rừng tự nhiên lá<br /> rộng thường xanh ở Việt nam.<br /> 3.2. Về thực tiễn<br /> - Xác định được cấu trúc sinh khối các bộ phận cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng thường<br /> xanh ở Việt nam.<br /> - Xây dựng và kiểm nghiệm được phương trình sinh khối cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng<br /> thường xanh ở Việt nam.<br /> -Lập biểu và đánh giá được sai số của biểu sinh khối cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng<br /> thường xanh ở Việt nam.<br /> -Xây dựng và đánh giá được sai số các phương trình cho điều tra nhanh sinh khối lâm<br /> phần rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt nam.<br /> 4. Những điểm mới của đề tài<br /> ● Xác định được cấu trúc sinh khối các bộ phận cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng thường<br /> xanh ở Việt nam.<br /> <br /> 2<br /> <br /> ● Xây dựng và kiểm nghiệm được phương trình sinh khối cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng<br /> thường xanh ở Việt nam.<br /> ● Lập biểu và đánh giá được sai số của biểu sinh khối cây gỗ rừng tự nhiên lá rộng<br /> thường xanh ở Việt nam.<br /> ● Xây dựng và đánh giá được sai số các phương trình cho điều tra nhanh sinh khối lâm<br /> phần rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt nam.<br /> ● Xác định hệ số chuyển đổi trữ lượng gỗ sang sinh khối làm cơ sở quy đổi từ trữ lượng<br /> gỗ sang trữ lượng carbon cho đối tượng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt nam<br /> 5. Đối tượng phạm vi nghiên cứu và giới hạn của đề tài<br /> 5.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Bộ phận cây gỗ của rừng tự nhiên lá rộng thường xanh, không bao gồm rừng ngập mặn.<br /> 5.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Về cơ bản đề tài thực hiện trên phạm vi toàn quốc (gồm vùng Tây Nguyên, vùng Nam Trung<br /> bộ, vùng Bắc Trung bộ, vùng Bắc bộ).<br /> 5.3. Giới hạn của đề tài<br /> - Do địa bàn nghiên cứu rộng, các nội dung nghiên cứu được triển khai ở bốn vùng chủ yếu:<br /> vùng Tây Nguyên, vùng Nam Trung bộ, vùng Bắc Trung bộ, vùng Bắc bộ.<br /> - Kết thừa số liệu điều tra sinh khối phần trên mặt đất của cây gỗ ở 18 ô tiêu chuẩn (diện tích ô<br /> 1ha) thuộc Chương trình UN-REED Việt Nam.<br /> - Vì điều kiện kinh phí và thời gian có hạn đề tài kế thừa số liệu phần carbon trên mặt đất và<br /> dưới mặt đất của đề tài “Nghiên cứu khả năng hấp thụ CO2 của trạng thái rừng thứ sinh và rừng<br /> phục hồi tự nhiên sau khai thác kiệt tại tỉnh Thái Nguyên” và đề tài “Mô hình sinh trắc và công<br /> nghệ viễn thám - GIS để xác định lượng CO2 hấp thụ của rừng lá rộng thường xanh vùng Tây<br /> Nguyên”.<br /> CHƯƠNG I. TỔNG QUAN<br /> Trên cơ sở tổng quan các công trình nghiên cứu đã công bố trên thế giới cũng như ở<br /> trong nước theo quan điểm khác nhau của các nhà khoa học lâm nghiệp từ trước đến nay thì vấn<br /> đề lập biểu sinh khối và các bon có thể tóm lược theo mấy điểm sau:<br /> Từ các công trình nghiên cứu về sinh khối rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt<br /> Nam đã đề cập ở trên cho thấy. Các tác giả đã xác lập được phương trình sinh khối trên mặt đất<br /> theo D, theo D, H, theo D, H, WD và theo D, H, WD, St (diện tích tán) cho 5 vùng sinh thái.<br /> Trong số đó, có 3 vùng phương trình sinh khối đã được kiểm nghiệm bằng số liệu thực tế. Từ<br /> đó tính được phạm vi mắc sai số của cây cá lẻ và sai số tổng sinh khối cây kiểm tra. Chưa có<br /> công trình nào đề cập đến lập biểu sinh khối cây cá lẻ cũng như phương pháp điều tra sinh khối<br /> lâm phần (gồm phương trình sinh khối lâm phần và sai số khi vận dụng). Từ đó vấn đề đặt ra<br /> cần tiếp tục nghiên cứu cho đối tượng rừng tự nhiên lá rộng thường xanh ở Việt Nam là:<br /> (1) Lập biểu sinh khối và carbon cây cá lẻ<br /> (2) Xây dựng phương pháp điều tra nhanh sinh khối và carbon lâm phần<br /> Để lập biểu sinh khối và carbon cây cá lẻ cần giải quyêt các vấn đề cơ bản sau:<br /> - Biểu lập theo những nhân tố nào. Biểu lập theo vùng hay chung cho toàn quốc.<br /> - Xác định được sai số sử dụng biểu bằng tài liệu không tham gia lập biểu.<br /> <br />