Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Các nguồn sử liệu về chính sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội giai đoạn 1888-1945

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN<br /> ------------<br /> <br /> NGUYỄN THỊ BÌNH<br /> <br /> CÁC NGUỒN SỬ LIỆU VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ<br /> ĐẤT ĐAI ĐÔ THỊ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN<br /> 1888-1945<br /> <br /> Chuyên ngành: Lịch sử Sử học và Sử liệu học<br /> Mã số: 62 22 03 16<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ<br /> <br /> Hà Nội - 2016<br /> <br /> Công trình đƣợc hoàn thành tại: Khoa Lịch sử<br /> Trƣờng ĐH KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:PGS.TS PHAN PHƢƠNG THẢO<br /> PGS.TS. NGUYỄN THỪA HỶ<br /> <br /> Giới thiệu 1:<br /> Giới thiệu 2:<br /> <br /> Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng cấp Cơ sở chấm luận án<br /> tiến sĩ họp tại trƣờng ĐH KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> vào hồi giờ ngày….tháng….năm 20...<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thƣ viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Trung tâm Thông tin - Thƣ viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Đất đai trở thành một đối tượng quan trọng trong các lĩnh vực<br /> nghiên cứu. Từ khi xuất hiện, loài người đã khai thác tận dụng triệt<br /> để nguồn lực đất đai để sinh sống và phát triển. Cùng với việc xuất<br /> hiện những nhà nước sơ khai việc quản lý đất đai đã bắt đầu được<br /> hình thành, với nhiều chính sách khác nhau nhằm mục đích khai<br /> thác hiệu quả tối đa nguồn tài nguyên đất phục vụ cho nhu cầu và sự<br /> phát triển của xã hội.<br /> Trong tiến trình lịch sử Việt Nam, thời kỳ thuộc địa (18581945) là một câu chuyện lịch sử không dài, nhưng khá phức tạp và<br /> đa sắc thái, với sự “lai ghép - hỗn hợp” giữa các yếu tố cũ - mới,<br /> bản địa (truyền thống) - ngoại lai (hiện đại).... Ngoài ra, điểm cốt lõi<br /> tạo nên độ hút nghiên cứu về chính sách quản lý đất đai đô thị thời<br /> kỳ thuộc Pháp là nguồn tài liệu vô tận, từ tài liệu giấy, đến tài liệu<br /> hình ảnh, tài liệu vật thật; từ tài liệu hành chính đến những tài liệu<br /> phi chính thức; những tài liệu mật đã được giải mật... phân bố ở<br /> khắp nơi: các trung tâm lưu trữ các trung tâm thư viện, các trung<br /> tâm dữ liệu lớn trong và ngoài nước. Tuy nhiên, sự đa dạng của<br /> nguồn tài liệu đặc biệt là những tài liệu lưu trữ được ví như một “cái<br /> bẫy” đã giăng sẵn chờ các nhà nghiên cứu sa chân. Những ma trận<br /> và mê cung thông tin từ tài liệu có thể khiến các nhà nghiên cứu<br /> trầm luân, lạc lối khi trả lời câu hỏi: Đâu là sự thực lịch sử? đâu là<br /> những thông tin đáng tin cậy trong khối tài liệu khổng lồ này? Bởi<br /> vậy, việc bình luận và phê phán nguồn tài liệu trở nên vô cùng quan<br /> trọng và như một nhu cầu bức thiết, không thể thiếu được khi tiếp<br /> cận nghiên cứu.<br /> Thăng Long - Hà Nội là kinh đô, là trung tâm chính trị quốc gia,<br /> là trung tâm kinh tế, văn hóa, là đô thị tiêu biểu của Việt Nam. Vị<br /> 1<br /> <br /> thế tâm điểm của cả nước nói chung, của đồng bằng châu thổ sông<br /> Hồng nói riêng đã làm cho Thăng Long - Hà Nội trở thành đối<br /> tượng chính trong nhiều dự án nghiên cứu. Hơn nữa, với bề dày<br /> 1000 năm lịch sử, Thăng Long - Hà Nội được bao phủ, chồng xếp<br /> các “lớp, tầng” văn hoá, một hỗn hợp đa dạng cần được hiểu, được<br /> giải mã. Do đó, Thăng Long - Hà Nội luôn là trường hợp nghiên<br /> cứu điển hình được các nhà nghiên cứu lựa chọn. Những gắn bó gần<br /> như duyên nợ, những nét hấp dẫn và lôi cuốn không thể cưỡng lại từ<br /> vùng đất này thôi thúc tác giả quyết định chọn nghiên cứu Hà Nội<br /> trong một thời kỳ nhiều đổi thay: thời kỳ Pháp thuộc.<br /> Tổng hợp các lý do trên, tác giả đã quyết định chọn: “Nguồn sử<br /> liệu về chính sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội giai đoạn 1888 1945” làm đề tài nghiên cứu với mong muốn đóng góp một phần<br /> nhỏ bé: cung cấp những “dẫn liệu” đáng tin cậy để đi tìm “những<br /> bóng hình đã mất” của đô thị Hà Nội thời kỳ Pháp thuộc.<br /> 2. Mục đích, đối tƣợng nghiên cứu<br /> 2.1. Mục đích nghiên cứu<br /> Bù lấp khoảng trống trong nghiên cứu Nguồn sử liệu về chính<br /> sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội giai đoạn 1888-1945; Làm rõ các<br /> đặc điểm của nguồn sử liệu phản ánh chính sách quản lý đất đai đô<br /> thị Hà Nội thời thuộc địa; Cung cấp những thông tin đáng tin cậy từ<br /> Nguồn; Làm rõ nội dung chính sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội<br /> thời kỳ Pháp thuộc (1888-1945)<br /> 2.2. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu chính của luận án ở đây là các Nguồn sử<br /> liệu tập trung phản ánh một chủ điểm: chính sách quản lý đất đai đô<br /> thị Hà Nội của người Pháp.<br /> 3. Phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Giới hạn nguồn tài liệu nghiên cứu<br /> <br /> 2<br /> <br /> Qua khảo sát sơ bộ, nguồn tài liệu phục vụ cho đề tài luận án<br /> được phân bố ở nhiều nơi: Trung tâm lưu trữ quốc gia I; Sở tài<br /> nguyên môi trường và nhà đất Hà Nội; Thư viện Thông tin khoa học<br /> xã hội; Thư viện quốc gia; trung tâm lưu trữ hải ngoại Aix - en Provence...Bởi vậy, trong khả năng cho phép thực hiện, chúng tôi<br /> giới hạn lại, khoanh vùng lại phạm vi của nguồn tài liệu, tập trung<br /> trọng điểm nghiên cứu nguồn sử liệu tiếng Pháp phản ánh về chính<br /> sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội tại trung tâm lưu trữ quốc gia I.<br /> 3.2. Giới hạn thời gian, không gian nghiên cứu<br /> Thời gian nghiên cứu được tính bắt đầu từ năm 1888 và kết thúc<br /> vào năm 1945.Không gian nghiên cứu được xác định khu vực nội<br /> thành Hà Nội tương ứng với toàn bộ quận Hoàn Kiếm, quận Hai Bà<br /> Trưng, một phần quận Tây Hồ, Ba Đình, Đống Đa và Hoàng Mai<br /> ngày nay.<br /> 4. Nguồn tài liệu<br /> Nguồn tài liệu sử dụng trong luận án là những hồ sơ tài liệu<br /> bằng tiếng Pháp, các công báo, đăng tải những văn bản phản ánh về<br /> chính sách quản lý đất đai đô thị Hà Nội, được tại trung tâm lưu trữ<br /> quốc gia I.<br /> 5. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> Luận án được triển khai trên cơ sở áp dụng các phương pháp<br /> nghiên cứu sau: Phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic được<br /> dùng để trình bày lịch sử của các vấn đề trong văn bản cũng như<br /> pháp họa các giá trị phản ánh từ sử liệu; Phương pháp sử liệu học;<br /> Phương pháp thống kê; Phương pháp mô tả lịch sử; Phương pháp so<br /> sánh; Phương pháp bản đồ...<br /> 6. Đóng góp của luận án<br /> Góp phần lấp đầy khoảng trống nghiên cứu về chính sách quản<br /> lý về đất đai ở đô thị của người Pháp thời thuộc địa trong đó đô thị<br /> Hà Nội được xem như một trường hợp nghiên cứu tiêu biểu; Làm<br /> 3<br /> <br />