Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Lịch sử: Cù Lao Ré - quê hương của đội Hoàng Sa (Từ đầu thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br /> ----------------<br /> <br /> DƯƠNG HÀ HIẾU<br /> <br /> CÙ LAO RÉ – QUÊ HƯƠNG CỦA ĐỘI HOÀNG SA<br /> (TỪ ĐẦU THẾ KỶ XVII ĐẾN GIỮA THẾ KỶ XIX)<br /> <br /> Chuyên ngành:<br /> <br /> Lịch sử Việt Nam<br /> <br /> Mã số:<br /> <br /> 62.22.03.13<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ<br /> <br /> HÀ NỘI – 2016<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> GS.TS.NGND. Nguyễn Quang Ngọc<br /> PGS.TS. Đào Tố Uyên<br /> Phản biện 1: GS.TS. Đỗ Tiến Sâm<br /> Viện Nghiên cứu Trung Quốc<br /> Phản biện 2: PGS.TS. Lê Đình Sỹ<br /> Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam<br /> Phản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà<br /> Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm Luận án Tiến sĩ<br /> Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Vào hồi giờ<br /> <br /> ngày tháng năm 2016<br /> <br /> Có thể tìm hiểu Luận án tại:<br /> - Trung tâm thông tin - Thư viện Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> Cùng những biến động lịch sử, biển đảo đã trở thành một bộ phận chặt chẽ<br /> trong không gian sinh tồn của dân tộc Việt Nam. Từ Cù Lao Ré và ở trong đất liền,<br /> cư dân Việt tiến ra khai thác vùng Biển Đông đã phát hiện ra quần đảo Hoàng Sa và<br /> Trường Sa. Đây là cơ sở đặc biệt quan trọng để Nhà nước phong kiến Việt Nam xác<br /> lập và thực thi chủ quyền quốc gia đối với hai quần đảo này. Cùng xã gốc bên cửa<br /> biển Sa Kỳ, Cù Lao Ré trở thành không gian quê hương của đội Hoàng Sa – lực<br /> lượng thực thi và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ độc đáo của Việt Nam đối với hai quần<br /> đảo Hoàng Sa và Trường Sa, là địa phương điển hình gắn bó máu thịt giữa đất liền và<br /> hải đảo.<br /> Cù Lao Ré với vị trí trọng yếu đã sớm được tách ra khỏi sự phụ thuộc từ các xã<br /> gốc trong đất liền và lập thành đơn vị hành chính độc lập dưới triều Nguyễn (1804).<br /> Sự đóng góp của các thế hệ cư dân Cù Lao Ré đối với sự ra đời và hoạt động của đội<br /> Hoàng Sa kéo dài đến giữa thế kỷ XIX đã nói lên vị trí, tầm quan trọng của cái nôi<br /> sinh ra lực lượng bảo vệ biển đảo này.<br /> Trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện nay, việc nghiên cứu quá trình hình thành<br /> và phát triển của Cù Lao Ré gắn liền với hoạt động của “đội Hoàng Sa” trong quá<br /> trình gìn giữ và khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa<br /> và Trường Sa cũng được đặt ra bức thiết hơn bao giờ hết.<br /> Xuất phát từ những nhận thức trên, tác giả quyết định chọn “Cù Lao Ré – quê<br /> hương của đội Hoàng Sa (Từ thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX)” làm đề tài luận án<br /> tiến sĩ của mình.<br /> 2. Đối tượng, phạm vi, mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> Đối tượng: Luận án nghiên cứu lịch sử Cù Lao Ré từ thế kỷ XVII đến giữa thế<br /> kỷ XIX với tư cách là quê hương của đội Hoàng Sa.<br /> Phạm vi<br /> + Về thời gian: Tác giả đặt trọng tâm vào việc nghiên cứu Cù Lao Ré trên tất<br /> cả các mặt từ đầu thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX.<br /> + Về không gian: Là Cù Lao Ré nay là huyện đảo Lý Sơn thuộc tỉnh Quảng Ngãi.<br /> <br /> Mục tiêu: Thông qua khôi phục diện mạo lịch sử Cù Lao Ré trên tất cả các<br /> mặt, luận án góp một cái nhìn cụ thể và toàn diện về vai trò, vị trí và những đóng góp<br /> của cư dân Cù Lao Ré đối với hoạt động thực thi bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia<br /> ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.<br /> Nhiệm vụ<br /> - Làm rõ vị trí tầm quan trọng của Cù Lao Ré trên tuyến hải thương quốc tế<br /> Biển Đông và mối quan hệ của Cù Lao Ré với đất liền;<br /> - Nghiên cứu về tổ chức bộ máy quản lý, đời sống kinh tế, văn hóa xã hội của cư<br /> dân Cù Lao Ré với tư cách là đơn vị hành chính cấp cơ sở đặc biệt, nơi tuyển quân, xuất<br /> phát của đội Hoàng Sa trong việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia;<br /> - Nghiên cứu về vai trò của cư dân Cù Lao Ré đối với sự ra đời, tổ chức và<br /> hoạt động của đội Hoàng Sa trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền<br /> quốc gia đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.<br /> 3. Nguồn tư liệu, hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứu<br /> Nguồn tư liệu<br /> - Các công trình lịch sử, địa lý và các bản đồ cổ của các cá nhân và Nhà nước<br /> Việt Nam thời phong kiến và thế giới đề cập đến Cù Lao Ré.<br /> - Nguồn tư liệu địa phương gồm các gia phả, địa bạ, sắc phong, văn khế mua<br /> bán ruộng đất, tờ trình nộp thuế của địa phương, lệ cúng tế và cách tổ chức lễ đình<br /> làng, văn bản bầu bán chức tước,…<br /> - Các công trình nghiên cứu của các học giả Việt Nam và thế giới liên quan<br /> đến luận án.<br /> Hướng tiếp cận: Tác giả dựa trên quan điểm của lịch sử, khôi phục, nhìn nhận<br /> và đánh giá vấn đề dưới góc độ của khoa học lịch sử. Bên cạnh đó, giả sử dụng các<br /> hướng tiếp cận khác như khu vực học, văn hóa học, … nhằm giải quyết một cách<br /> khoa học, toàn diện vấn đề luận án đặt ra.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Vận dụng quan điểm duy vật biện chứng và duy vật<br /> lịch sử, quan điểm sử học macxit, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu<br /> chuyên ngành kết hợp với các phương pháp nghiên cứu liên ngành nhằm đưa ra các<br /> kết quả khoa học.<br /> <br /> 4. Đóng góp của luận án<br /> Trên cơ sở giải quyết các nhiệm vụ đặt ra, luận án hoàn thành có những đóng<br /> góp sau:<br /> - Luận án dựng lại bức tranh Cù Lao Ré từ quá trình lập làng, phát triển kinh tế<br /> đến quản lý xã hội trên đảo từ đầu thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX.<br /> - Luận án cho thấy, Cù Lao Ré sớm trở thành một hậu cứ, bàn đạp để đội<br /> Hoàng Sa tiến ra Biển Đông thực hiện nhiệm vụ khẳng định và bảo vệ chủ quyền đối<br /> với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa;<br /> - Luận án dựng lại đời sống văn hóa vật chất và tinh thần của cư dân Cù Lao<br /> Ré. Từ đó cho thấy, đời sống văn hóa của cư dân trên đảo gắn liền với hoạt động của<br /> đội Hoàng Sa cũng như đội Thủy quân đi lính Hoàng Sa trong lịch sử;<br /> - Luận án góp phần làm sáng tỏ về sự ra đời, hoạt động và nhiệm vụ của đội<br /> Hoàng Sa cũng những đóng góp của cư dân Cù Lao Ré trong công cuộc gìn giữ và<br /> bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia dân tộc;<br /> - Góp thêm nguồn tư liệu khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần<br /> đảo Hoàng Sa và Trường Sa.<br /> 5. Bố cục luận án<br /> Ngoài mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục thì luận án có cấu trúc gồm<br /> 5 chương:<br /> Chương 1. Tổng quan các nguồn tư liệu và tình hình nghiên cứu<br /> Chương 2. Cù Lao Ré: Điều kiện tự nhiên và lịch sử tụ cư<br /> Chương 3. Đời sống kinh tế và tổ chức xã hội của cư dân Cù Lao Ré từ đầu thế<br /> kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX<br /> Chương 4. Đời sống văn hóa vật chất và tinh thần của cư dân Cù Lao Ré<br /> Chương 5. Đội Hoàng Sa và hoạt động thực thi chủ quyền Việt Nam ở hai<br /> quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa của cư dân Cù Lao Ré từ thế kỷ XVII đến giữa thế<br /> kỷ XIX<br /> <br />