Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận án "Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh nhằm làm rõ ưu điểm và nguyên nhân; bất cập, hạn chế và nguyên nhân; nghiên cứu quan điểm và đề xuất giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VÕ DUY ÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số : 9 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2025
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Vũ Thư Phản biện 1: GS.TS. Thái Vĩnh Thắng Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Minh Tuấn Phản biện 3: PGS.TS. Trương Hồ Hải Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá Luận án cấp Học viện tại: Học viện Khoa học Xã hội Vào hồi…….. giờ, ngày…….tháng…….năm 2025 Có thể tham khảo luận án tại: - Thư viện Quốc gia - Thư viện Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xuất phát từ thực tiễn của hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh nghiên cứu sinh chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” bởi vì các lý do sau đây: Thứ nhất, xuất phát từ thực trạng quy định pháp luật và quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân của Việt Nam hiện nay. Thứ hai, xuất phát từ thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn những bất cập, hạn chế, những khó khăn như sau: Một là, việc xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật liên quan đến bệnh viện tư nhân còn chưa đồng bộ. Hai là, công tác phổ biến và giáo dục pháp luật về y tế nói chung và về bệnh viện tư nhân nói riêng vẫn còn một số hạn chế, hiệu quả còn thấp, chưa đạt yêu cầu như mong muốn. Ba là, công tác thanh tra, kiểm tra đối với bệnh viện tư nhân chưa được thực hiện thường xuyên và liên tục. Bốn là, chế tài xử lý đối với bệnh viện tư nhân vi phạm pháp luật chưa đủ mạnh, chưa thật sự thỏa đáng. Thứ ba, xuất phát từ tình hình nghiên cứu hiện nay về hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nói chung, thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, vẫn còn những “khoảng trống” cần tiếp tục nghiên cứu. 1
Xuất phát từ 03 (ba) lý do nêu trên, nghiên cứu sinh đã quyết định chọn vấn đề “Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu cho luận án tiến sĩ ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu Hướng đến việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Một là, nghiên cứu tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án nhằm làm rõ các vấn đề, nội dung cần được tiếp tục nghiên cứu. Hai là, nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân, làm rõ nội hàm của khái niệm bệnh viện tư nhân và quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân như khái niệm, đặc điểm, vai trò, chủ thể, nội dung và điều kiện bảo đảm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Ba là, nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh nhằm làm rõ ưu điểm và nguyên nhân; bất cập, hạn chế và nguyên nhân. Bốn là, nghiên cứu quan điểm và đề xuất giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3.1. Đối tượng nghiên cứu 2
Những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Về thời gian: nghiên cứu, khảo sát trong không gian nói trên từ năm 2015 đến năm 2024. Phạm vi không gian: thực tiễn quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Phương pháp luận nghiên cứu của luận án Luận án này sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin trong nhận thức về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân luôn đảm bảo tính hệ thống, khách quan, khoa học logic, lịch sử - cụ thể. 4.2. Phương pháp nghiên cứu của luận án Thứ nhất, phương pháp thu thập và xử lý thông tin: thu thập và xử lý thông tin, dữ kiện thứ cấp trên cơ sở các tài liệu, các nghiên cứu đã được công bố. Thứ hai, phương pháp phân tích, tổng hợp: phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở chương 2, chương 3 và 4 của luận án. Thứ ba, phương pháp logic - lịch sử: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư qua từng giai đoạn lịch sử cụ thể kể từ khi ở Việt Nam có chủ trương xã hội hóa y tế, cho phép mở bệnh viện tư nhân cho đến nay, gắn với địa bàn tại Thành phố Hồ Chí Minh. Do vậy, tác giả sử dụng phương pháp này để nghiên cứu các chương 1,2,3,4 của Luận án. Thứ tư, phương pháp thống kê, mô tả: nghiên cứu định lượng thu thập thông tin từ các tài liệu thống kê QLNN đối với bệnh viện tư nhân được sử dụng xử lý, sắp xếp và mô tả dùng cho các phân tích, đánh giá hay nhận định quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Thứ năm, phương pháp quy nạp, diễn dịch: Trong quá trình nghiên cứu, nghiên cứu sinh sử dụng phương pháp quy nạp 3
tức là đi từ cái riêng đến cái chung, từ những sự vật đơn lẻ cho đến các nguyên lý phổ biến liên quan đến đối tượng nghiên cứu. Thứ sáu, phương pháp phỏng vấn sâu chuyên gia: được sử dụng ở chương 3,4 nhằm thu thập ý kiến của các chuyên gia hoạt động trong thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để góp phần tăng tính thuyết phục của một số kết luận, quan điểm được đưa ra trong luận án. Luận án phỏng vấn 11 chuyên gia có chuyên môn, kinh nghiệm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án Thứ nhất, Luận án đã tổng quan được các công trình đã công bố ở trong và ngoài nước liên quan đến đề tài luận án, khái quát các kết quả nghiên cứu, kế thừa và phát triển những giá trị khoa học, vấn đề cần nghiên cứu mới. Đặc biệt, kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho Việt Nam. Thứ hai, Luận án đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Cụ thể, luận án chỉ ra khái niệm, đặc điểm, vai trò, chủ thể, nội dung và phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Đồng thời, phân tích được các điều kiện bảo đảm trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Thứ ba, Luận án đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở làm rõ ưu điểm và nguyên nhân; hạn chế, bất cập và nguyên nhân trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Thứ tư, Luận án đưa ra quan điểm và giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 4
Về mặt lý luận: Luận án góp phần nghiên cứu có hệ thống những vấn đề lý luận làm căn cứ cho việc nghiên cứu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân (khái niệm, đặc điểm, vai trò,... của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân). Về mặt thực tiễn: Luận án góp phần làm sáng tỏ cơ sở thực tiễn trong nghiên cứu thực tiễn và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài ra, luận án là nguồn dữ liệu có giá trị là tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập tại các cơ sở nghiên cứu, cơ sở đào tạo luật trong cả nước. 7. Cấu trúc của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục công trình khoa học của tác giả đã công bố liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án được kết cấu gồm 4 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu Chương 2: Những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Chương 3: Các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh Chương 4: Quan điểm và giải pháp bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh 5
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Tình hình nghiên cứu đề tài luận án 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước 1.1.1.1. Nhóm công trình liên quan đến lý luận quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Các công trình nghiên cứu liên quan đến lý luận thể hiện sự đa dạng ở các khía cạnh. Đây là các nghiên cứu nền tảng làm cơ sở lý luận quản lý nhà nước ở Việt Nam. 1.1.1.2. Nhóm công trình liên quan đến thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Các công trình nghiên cứu tập trung các góc cạnh thực trạng quản lý nhà nước đối với cơ sở y tế tư nhân nói chung và bệnh viện tư nhận nói riêng. 1.1.1.3. Nhóm công trình liên quan đến giải pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Các nghiên cứu xem cơ quan hành chính nhà nước hiện đại có hai chức năng cơ bản là: quản lý hành chính nhà nước và bảo đảm cung ứng dịch vụ công do chính mình đảm nhiệm trong các trường hợp cần thiết và xã hội hóa dịch vụ này là chủ yếu. Từ đó, đề ra những giải pháp hoàn thiện QLNN đối với bệnh viện tư nhân. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài Các công trình nghiên cứu nước ngoài tiếp cận ở những góc độ khác nhau, nghiên cứu bệnh viện tư nhân với tư cách là đối tượng của quản lý nhà nước, đặc biệt nghiên cứu tiếp cận dựa trên quyền. Một số công trình nghiên cứu cho biết kinh nghiệm QLNN đối với bệnh viện tư nhân ở một số quốc gia trên thế giới như sau: Thứ 6
nhất, phương pháp chỉ huy và kiểm soát; Thứ hai, phương pháp khuyến khích; Thứ ba, phương pháp tự điều chỉnh; Thứ tư, các phương pháp quản lý khác như: phương pháp phi tập trung; phương pháp công bố thông tin. 1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 1.2.1. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu Qua quá trình khảo cứu tài liệu, cho thấy số lượng các công trình nghiên cứu về chủ đề YTTN cơ bản nhiều, được tiếp cận ở những góc canh khác nhau. Tuy nhiên, đề tài nghiên cứu về QLNN đối với bệnh viện tư nhân là khá hiếm hoi. Đây cũng là vấn đề cần được tiệm cận, nghiên cứu nhưng cũng là một thách thức không nhỏ đối với việc triển khai nghiên cứu của đề tài luận án. Tổng quan các công trình nghiên cứu phân theo các nhóm nêu trên cho chúng ta thấy: Về mặt lý luận, các công trình đã phần nào đã hệ thống hóa được lý luận bệnh viện tư nhân; khái niệm, đặc điểm, vai trò, chủ thể và nội dung quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân; các yếu tố ảnh hưởng đến QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Kết quả nghiên cứu đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về bệnh viện tư nhân, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân trên thế giới và Việt Nam. Qua nghiên cứu, các công trình đã đưa ra khung lý thuyết (lý thuyết nền cơ bản để vận dụng vào QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Rõ ràng, đây là kết quả nghiên cứu, thảo luận có thể kế thừa, gợi mở và phát triển hơn trong nghiên cứu đề tài luận án. 7
Về mặt thực tiễn, các công trình cũng đã nghiên cứu thực trạng vấn đề quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nói chung và trên một số địa bàn cụ thể nói riêng có giá trị tham khảo cho nghiên cứu của đề tài này. Các công trình đã đi sâu đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn QLNN đối với bệnh viện tư nhân, phần lớn là nghiên cứu QLNN đối với cơ sở y tế tư nhân tại một số địa bàn nghiên cứu cụ thể. Từ đó, các công trình nghiên cứu này cũng đề xuất giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả QLNN đối với y tế tư nhân (bệnh viện tư nhân) ở Việt Nam. Tổng quan nghiên cứu cho thấy nhiều khía cạnh thực tiễn liên quan đến đề tài luận án còn “bỏ trống” hoặc chưa đề cập một cách sâu sắc, đặc biệt là địa bàn thực tiễn tại Thành phố Hồ Chí Minh, cùng với Hà Nội, Đà Nẵng là những nơi hội tụ, tập trung nhiều bệnh viện tư nhân. Các công trình nghiên cứu trên đã cung cấp cơ sở khoa học quan trọng để tác giả tiếp tục nghiên cứu, làm sâu sắc thêm vấn đề nghiên cứu, đề tài quản lý nhà nước đối bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. 1.2.2. Những vấn đề đặt ra cần được tiếp tục nghiên cứu Từ việc khảo sát các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến chủ đề nghiên cứu và những vấn đề còn đặt ra trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh, luận án tiếp tục nghiên cứu, giải quyết những vấn đề sau đây: Thứ nhất, nghiên cứu những vấn đề lý luận về QLNN đối với bệnh viện tư nhân như khái niệm, đặc điểm, vai trò của QLNN đối 8
với bệnh viện tư nhân; chủ thể, phương pháp, nội dung, các điều kiện bảo đảm trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Thứ hai, nghiên cứu phân tích đánh giá thực trạng QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Cụ thể là: Thực trạng xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh. Thứ ba, nghiên cứu đưa ra những quan điểm, giải pháp để bảo đảm cho hoạt động QLNN đối với bệnh viện tư nhân được thực hiện phù hợp với thực tiễn của Thành phố Hồ Chí Minh. 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu Từ những “khoảng trống”, “bỏ ngõ” của các công trình nghiên cứu liên quan, nghiên cứu sinh xác định các câu hỏi nghiên cứu của luận án, bao gồm: (1) Quản lý nhà nước đối bệnh viện tư nhân hiện nay dựa trên cơ sở lý luận nào? (2) Những kinh nghiệm hay nào của nước ngoài về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân mà Việt Nam có thể tham khảo? (3) Thực trạng quản lý nhà nước đối bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh có những ưu điểm và hạn chế, bất cập gì? Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập? (4) Để bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân cần có những quan điểm và giải pháp nào? 1.2.4. Giả thuyết nghiên cứu 9
Trên cơ sở nhận thức và khảo cứu, luận án sẽ thu thập, xử lý thông tin nhằm minh chứng cho giả thuyết nghiên cứu sau: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân có những đặc điểm mang tính đặc thù. Thực trạng QLNN đối với bệnh viện tư nhân còn một số hạn chế, bất cập chưa phù hợp với thực tiễn. Để bảo đảm QLNN đối với bệnh viện tư nhân cần có hệ thống quan điểm và giải pháp đồng bộ về hoàn thiện pháp luật, tổ chức thực hiện pháp luật đối với bệnh viện tư nhân; đặc biệt là các giải pháp đối với hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật đối với bệnh viện tư nhân. 1.2.5. Lý thuyết nghiên cứu Trên cơ sở xác định các vấn đề nghiên cứu, Luận án sẽ tập trung giải quyết dựa trên các lý thuyết nghiên cứu sau: Thứ nhất, lý thuyết về quản lý nhà nước (Theory of State Management). Lý thuyết này được sử dụng xuyên suốt trong phân tích những vấn đề lý luận về QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Thứ hai, lý thuyết quản trị tốt (good governance). Lý thuyết này được sử dụng để đưa ra một số lập luận về bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình ở Chương 4. Thứ ba, lý thuyết về mô hình QLNN trong hệ thống y tế. Lý thuyết này được dùng để phân tích kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho Việt Nam ở chương 2 của luận án. 10
Kết luận chương 1 Kết quả nghiên cứu tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ở chương 1, cho thấy: có khá nhiều nghiên cứu liên quan đến bệnh viện tư nhân về khía cạnh lý luận, thực trạng và giải pháp. Chính điều này, là căn cứ quan trọng để luận án tiếp thu, kế thừa và phát huy để tiệm cận vấn đề được hệ thống, sâu sắc và toàn diện hơn. Do đó, để có cái nhìn bao quát trong nghiên cứu cần tiếp cận vấn đề này dưới góc cạnh dịch vụ công trong lĩnh vực y tế, mà khu vực ngoài nhà nước cung cấp và hoạt động theo mô hình doanh nghiệp. Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế đối với bệnh viện tư nhân cho thấy mô hình hoạt động phi lợi nhuận, là một điểm đáng tiếp thu trong nghiên cứu bệnh viện tư nhân ở Việt Nam, với những hàm ý chính sách đối với bệnh viện tự nhân. Mặc dù có luận cứ khoa học về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân được đề cập ở các công trình nước ngoài, đề cập đến các mô hình quản lý nhà nước về YTTN. Ở Việt Nam, nghiên cứu liên quan đến QLNN đối với bệnh viện tư nhân chưa nhiều, chủ yếu làm rõ vấn đề của QLNN đối với cơ sở y tế tư nhân. Điều này, một phần cũng đề cập đến QLNN đối với bệnh viện tư nhân. Song nội dung phân tích chưa đầy đủ, chưa toàn diện và chưa sâu sắc. Chính vì vậy, đã đặt ra “khoảng trống” để luận án này tiếp tục nghiên cứu làm rõ hơn vấn đề. Luận án cũng đặt ra giả thuyết nghiên cứu và các câu hỏi nghiên cứu khi thực hiện đề tài nghiên cứu. 11
CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN 2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân 2.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân “Bệnh viện tư nhân là một loại hình bệnh viện, có tư cách pháp nhân, thuộc sở hữu tư nhân trong quản lý và điều hành cơ sở khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người dân theo quy định của pháp luật”. Trong nghiên cứu này, có thể hiểu rằng: Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân (theo nghĩa hẹp) là hoạt động quản lý mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật, chính sách do các cơ quan quản lý hành chính nhà nước thực hiện trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là y tế tư nhân (bệnh viện tư nhân) nhằm đạt được mục tiêu đề ra của nhà nước. 2.1.2. Đặc điểm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Một là, đặc điểm QLNN đối với bệnh viện tư nhân thể hiện trong cơ cấu của QLNN gồm chủ thể QLNN, đối tượng QLNN và mục tiêu QLNN như sau: (1) Chủ thể QLNN đối với bệnh viện tư nhân là chủ thể đặc biệt, mang quyền lực nhà nước và sức mạnh cưỡng chế nhà nước. (2) Đối tượng QLNN là bệnh viện tư nhân. (3) Mục tiêu QLNN đối với bệnh viện tư nhân là phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Hai là, nội dung QLNN đối với bệnh viện tư nhân là hoạt động thực hiện hàng ngày, thường xuyên, liên tục. 12
2.1.3. Vai trò của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Vai trò của QLNN đối với bệnh viện tư nhân thể hiện ở các khía cạnh sau đây: Một là, QLNN đối với bệnh viện tư nhân góp phần bảo đảm pháp chế, trật tự pháp luật trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Hai là, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân góp phần bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân trên lĩnh vực y tế trong nền kinh tế thị trường. Ba là, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân góp phần bảo đảm quyền của bệnh viện tư nhân trong cung ứng dịch vụ công và các quyền về kinh doanh. Bốn là, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân góp phần bảo đảm bình đẳng công - tư giữa hai loại bệnh viện. Năm là, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân nhằm nâng cao chất lượng bệnh viện tư nhân. Như vậy, xuất phát từ lý luận, pháp lý cho thấy sự cần thiết khách quan của hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân trong việc khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe người dân, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 2.2. Chủ thể, phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân 2.2.1. Chủ thể quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh; Bộ Y tế chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh; Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, thực hiện quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh và có trách nhiệm tổ chức hệ thống và hoạt động khám bệnh, chữa bệnh thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định của Luật này; Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, trong 13
phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, có trách nhiệm phối hợp với Bộ Y tế thực hiện quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh. Trong đó, Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn thuộc thẩm quyền quản lý. 2.2.2. Phương pháp quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân Một là, phương pháp thuyết phục. Hai là, phương pháp cưỡng chế. Ba là, phương pháp hành chính. Bốn là, phương pháp kinh tế. 2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân 2.3.1. Xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật đối với bệnh viện tư nhân Cơ sở pháp lý của quản lý nhà nước về y tế nói chung và đối với bệnh viện tư nhân nói riêng: dựa vào hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của trung ương và địa phương. 2.3.2.Tổ chức thực thi pháp luật đối với bệnh viện tư nhân Tổ chức thực hiện pháp luật đối với bệnh viện tư nhân hoạt động của các chủ thể pháp luật trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân làm cho những quy tắc xử sự chung của pháp luật trở thành hoạt động thực tế của các chủ thể pháp luật trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân bằng những hình thức khác nhau để đạt được mục tiêu của nhà nước. 2.3.3. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về hành nghề y tế tư nhân, bệnh viện tư nhân, dược tư nhân có vai trò đặc biệt quan trọng. Giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân trên tinh thần “thượng tôn Hiến pháp và pháp luật”, quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với bệnh viện tư nhân. 2.3.4. Xử lý vi phạm pháp luật đối với các bệnh viện tư nhân 14
Xử lý vi phạm pháp luật của bệnh viện tư nhân có thể chia thành: vi phạm hình sự (tội phạm); vi phạm hành chính, vi phạm dân sự, vi phạm kỷ luật; tương ứng với đó là trách nhiệm hình sự, trách nhiệm hành chính, trách nhiệm dân sự, trách nhiệm kỷ luật. 2.4. Điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân 2.4.1. Bảo đảm về chính trị Bảo đảm về chính trị - pháp lý trong QLNN đối với bệnh viện tư nhân là rất cần thiết, phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra. 2.4.2. Bảo đảm về kinh tế Dịch vụ y tế trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. 2.4.3. Bảo đảm về tổ chức và nhân sự Thứ nhất, bảo đảm về tổ chức. Thứ hai, bảo đảm về nhân sự. 2.4.4. Các bảo đảm khác Thứ nhất, về trình độ dân trí, sự tham gia của người dân. Thứ hai, về chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế. Thứ ba, về nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và hợp tác quốc tế. 2.5. Kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho Việt Nam 2.5.1. Khái quát mô hình quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân trên thế giới Trên thế giới, ngành chăm sóc sức khỏe là một trong những ngành quan trọng nhất của một quốc gia vì nó có tác động, ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác như xã hội, chính trị, đạo đức, kinh doanh và tài chính. Nhìn chung, có 04 (bốn) mô hình quản lý YTTN trên thế giới đã và đang được áp dụng khá phổ biến như sau: Một là, mô hình quản lý thống nhất; Hai là, mô hình quản lý theo chức năng; Ba là, mô hình tự quản; Bốn là, mô hình quản lý kết hợp tự quản và quản lý của nhà nước. 15
2.5.2. Giá trị tham khảo đối với Việt Nam từ kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân ở một số quốc gia trên thế giới Thứ nhất, để bảo đảm QLNN đối với bệnh viện tư nhân cần chú trọng và tập trung hoàn thiện công tác xây dựng thể chế chính sách, pháp luật. Thứ hai, tổ chức các hoạt động thanh tra, kiểm tra mang tính thường xuyên, đột xuất đối với các bệnh viện tư nhân. Thứ ba, ban hành các chủ trương, chính sách về việc đầu tư, viện trợ để hỗ trợ xây dựng và phát triễn hệ thống bệnh viện tư nhân thông qua các chính sách về ưu đãi về thuế, lãi xuất vay vốn, giá thuê đất xây dựng. Kết luận chương 2 Trong chương này, nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan đến quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân. Quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân có những đặc điểm chung của quản lý nhà nước và những đặc điểm riêng. Trong đó, đã xây dựng một số khái niệm như bệnh viện tư nhân, quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân; đặc điểm, vai trò, chủ thể, phương pháp, nội dung và các điều kiện bảo đảm quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân; kinh nghiệm quốc tế trong quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân và giá trị tham khảo cho Việt Nam. Ngoài ra, đã xây dựng được khung lý thuyết đề tài, không chỉ đưa đến cái nhìn tổng thể, hệ thống, có tính logic của các vấn đề trọng tâm trong nghiên cứu mà còn là tiền đề cho phân tích, đánh giá thực trạng ở chương 3 tiếp theo. 16
CHƯƠNG 3 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN TƯ NHÂN TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 3.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh 3.1.1. Các đặc điểm của quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh Với đặc điểm điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế - xã hội, đặc điểm về đô thị loại đặc biệt, đặc biệt là nhân khẩu lớn ở khu vực phía Nam.Thành phố Hồ Chí Minh thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là đô thị loại đặc biệt với tiềm lực kinh tế - xã hội tạo động lực cho sự phát triển bền vững; địa bàn tập trung dân cư và hệ thống bệnh viện đa dạng với nhiều loại hình khác nhau do sự quy tụ nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước. Các điều trên đây dẫn đến đặc điểm của quản lý nhà nước tại Thành phố có điểm đặc thù “thành phố lớn, đô thị loại đặc biệt”, “quy tụ” lựa chọn trong khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Thực tiễn liên quan đến số lượng các bệnh viện, các loại hình bệnh viện, tình hình chấp hành pháp luật của bệnh viện tư nhân, nhu cầu và khả năng đáp ứng của bệnh viện, thái độ, quan điểm phục vụ dịch vụ công trong bối cảnh hiện nay. 3.1.2. Tổ chức bộ máy và nhân lực quản lý nhà nước về y tế tại Thành phố Hồ Chí Minh Sở Y tế là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh có chức năng tham mưu, giúp UBND cấp tỉnh quản lý nhà nước về y tế. Quyết định số 29/2022/QĐ-UBND ngày 29/8/2022 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh có thể thấy Sở Y tế Thành phố, cơ cấu tổ chức của Sở Y tế Thành phố 17
3.2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh 3.2.1. Thực trạng xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật đối với bệnh viện tư nhân 3.2.2. Thực trạng tổ chức thực thi pháp luật đối với bệnh viện tư nhân Thứ nhất, phổ biến giáo dục, hướng dẫn pháp luật, khuyến khích, nêu gương … đối với bệnh viện tư nhân. Thứ hai, thực hiện thủ tục thành lập, giải thể bệnh viện tư nhân. 3.2.3. Thực trạng thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với các bệnh viện tư nhân 3.2.4. Thực trạng xử lý vi phạm pháp luật đối với các bệnh viện tư nhân 3.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh 3.3.1. Ưu điểm và nguyên nhân Thời gian qua, tại TP. Hồ Chí Minh, hoạt động quản lý nhà nước đối với bệnh viện tư nhân đạt được nhiều thành tựu đáng kể trên các phương diện khác nhau, đặc biệt là số lượng bệnh viện tư nhân ra đời và hoạt động theo giấy phép, mở rộng quy mô theo quy định của pháp luật, đảm bảo chất lượng theo đúng cam kết với xã hội trong khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người dân. 3.3.2. Hạn chế, bất cập và nguyên nhân Thứ nhất, nhận thức về đối tượng quản lý nhà nước - bệnh viện tư nhân và phát triển bền vững bệnh viện tư nhân. Thứ hai, các đề án hợp tác công (PPP) tư hiệu quả chưa cao. Thực tế cho thấy, các đề án hợp tác công tư theo Nghị quyết 93/NQ-CP của các bệnh viện thành phố và bệnh viện tư. Thứ ba, qua khảo cứu, nhìn nhận thực tiễn có thể nhận thấy rằng, công tác quy hoạch y tế của Thành phố Hồ Chí Minh đối với bệnh viện tư nhân chưa thật sự nằm trong định hướng tổng thể quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của thành 18