Tóm tắt luận án Tiến sĩ Luật học: Thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> NGUYỄN VĂN LINH<br /> <br /> thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt<br /> thñ tôc hμnh chÝnh cña c¬ quan nhμ n−íc cÊp tØnh<br /> ë viÖt nam hiÖn nay<br /> <br /> Chuyên ngành : Lý luận và lịch sử Nhà nước và pháp luật<br /> Mã số<br /> : 62 38 01 01<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC<br /> <br /> HÀ NỘI - 2015<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Lê Minh Tâm<br /> <br /> Phản biện 1: ........................................................<br /> ........................................................<br /> <br /> Phản biện 2: ........................................................<br /> ........................................................<br /> <br /> Phản biện 3: ........................................................<br /> ........................................................<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện<br /> họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> Vào hồi...... giờ....... ngày...... tháng...... năm 20....<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia và<br /> Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài<br /> Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự chỉ đạo quyết liệt<br /> của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của các Bộ, ngành Trung ương và các<br /> chính quyền địa phương - hệ thống thủ tục hành chính đã được rà soát, đổi mới<br /> một bước căn bản, góp phần hoàn thiện thể chế của nền kinh tế thị trường định<br /> hướng xã hội chủ nghĩa. Mặc dù vậy, thực tế cho thấy việc có một hệ thống thủ<br /> tục hành chính tốt mới chỉ là điều kiện cần. Điều kiện quan trọng hơn là phải xác<br /> lập, thực hiện được một cơ chế pháp lý giải quyết thủ tục chặt chẽ, khoa học, dễ<br /> kiểm tra, dễ giám sát, phù hợp với tính chất từng loại công việc, phù hợp với<br /> thực tế của mỗi địa phương. Có thể khẳng định, sự xuất hiện pháp luật về giải<br /> quyết thủ tục hành chính đối với các việc liên quan đến quyền và lợi ích hợp<br /> pháp của cá nhân, tổ chức là một điều mới mẻ và là một bước tiến lớn, bảo đảm<br /> tính đồng bộ, toàn diện của hệ thống pháp luật thủ tục hành chính ở Việt Nam.<br /> Mặc dù vậy, pháp luật ấy vẫn chưa được hoàn thiện, còn bộc lộ nhiều hạn chế,<br /> nhất là những hạn chế trong thực tiễn thực hiện đã làm giảm hiệu quả các yêu<br /> cầu của cải cách hành chính. Do vậy, nghiên cứu những cơ sở lý luận và thực<br /> tiễn bảo đảm thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính, đáp ứng được các<br /> yêu cầu về tính công khai, minh bạch, khách quan, công bằng… là hết sức cần<br /> thiết hiện nay.<br /> Cơ quan nhà nước cấp tỉnh theo quy định của pháp luật có vị trí, vai trò<br /> quan trọng trong xây dựng và thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành<br /> chính. Với trách nhiệm và thẩm quyền trên, việc nghiên cứu để có một hệ thống<br /> các giải pháp bảo đảm phát huy vai trò, vị trí của cơ quan nhà nước cấp tỉnh<br /> trong xây dựng và thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính ở địa<br /> phương là hết sức cấp thiết, nhất là trước thực tế còn nhiều hạn chế, vướng mắc ở<br /> nhiều cơ quan nhà nước cấp tỉnh hiện nay.<br /> Về phương diện lý luận, trong thời gian qua công tác nghiên cứu lý luận về<br /> nền hành chính, trong đó nghiên cứu lý luận về thủ tục hành chính và pháp luật<br /> về giải quyết thủ tục hành chính đã đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên, công tác<br /> ấy vẫn còn nhiều hạn chế, thậm chí khái niệm “thủ tục hành chính” vẫn chưa<br /> được hiểu thống nhất trong giới khoa học pháp lý. Việc nghiên cứu những vấn đề<br /> <br /> 2<br /> <br /> lý luận pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính, làm rõ khái niệm, đặc điểm,<br /> nhất là đặc điểm của thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ<br /> quan nhà nước cấp tỉnh, những yêu cầu và điều kiện bảo đảm thực hiện… chưa<br /> được nghiên cứu thỏa đáng. Điều này làm hạn chế hiệu quả của công tác tuyên<br /> truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nhất là trong chỉ đạo, điều hành của các cơ<br /> quan hành chính nhà nước cấp tỉnh.<br /> 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án<br /> 2.1. Mục đích<br /> Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn làm cơ sở cho việc<br /> đề xuất và luận chứng các quan điểm, giải pháp thực hiện pháp luật về giải quyết<br /> thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay.<br /> 2.2. Nhiệm vụ<br /> (1) Xây dựng khái niệm pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính, phân<br /> tích các đặc điểm, nội dung, các hình thức văn bản pháp luật về giải quyết thủ tục<br /> hành chính.<br /> (2) Phân tích làm rõ khái niệm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục<br /> hành chính, các đặc điểm, các yêu cầu và điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật<br /> này của cơ quan nhà nước cấp tỉnh hiện nay.<br /> (3) Tìm hiểu pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính ở một số nước, từ<br /> đó rút ra những điểm hợp lý trong thực hiện có thể vận dụng ở Việt Nam.<br /> (4) Khái quát thực trạng, rút ra những ưu điểm, hạn chế trong thực hiện<br /> pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên<br /> thông tại cơ quan nhà nước cấp tỉnh trong tiến trình cải cách hành chính nhà<br /> nước ở địa phương.<br /> (5) Luận chứng các quan điểm, giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về<br /> giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan nhà nước cấp tỉnh ở Việt Nam hiện nay.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của Luận án là các quy phạm pháp luật về giải quyết<br /> thủ tục hành chính đối với các công việc liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp<br /> của cá nhân, tổ chức, có cơ sở là các Nghị định của Chính phủ quy định việc<br /> kiểm soát thủ tục hành chính, các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về giải<br /> <br /> 3<br /> <br /> quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cơ quan<br /> hành chính địa phương và các quy định về giải quyết thủ tục hành chính do cơ<br /> quan nhà nước cấp tỉnh ban hành theo thẩm quyền. Đối tượng nghiên cứu của<br /> Luận án còn là các quan hệ phát sinh từ thực tiễn thực hiện pháp luật về giải<br /> quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Luận án không nghiên cứu pháp luật quy định thủ tục hành chính, mà<br /> nghiên cứu pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính và thực tiễn thực hiện pháp<br /> luật đó của các cơ quan hành chính cấp tỉnh và chỉ đối với các thủ tục liên quan<br /> đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Luận án cũng không nghiên<br /> cứu việc thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính trên từng lĩnh vực cụ<br /> thể của quản lý nhà nước (xây dựng, thuế, hải quan, đầu tư…), mà chỉ nghiên<br /> cứu cơ chế pháp lý chung áp dụng đối với việc giải quyết tất cả các loại thủ tục<br /> liên quan.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài<br /> Luận án sử dụng các phương pháp của triết học duy vật biện chứng và duy<br /> vật lịch sử, trực tiếp là phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phân tích<br /> và tổng hợp, lịch sử cụ thể và các phương pháp của khoa học chuyên ngành,<br /> trong đó chú trọng phương pháp của lý thuyết hệ thống, phương pháp của luật<br /> học so sánh, khoa học thống kê và xã hội học. Luận án cũng sử dụng phương<br /> pháp trừu tượng hóa để nghiên cứu, xây dựng khái niệm pháp luật về giải quyết<br /> thủ tục hành chính, chỉ ra những đặc điểm của việc thực hiện pháp luật này.<br /> 5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của Luận án<br /> - Luận án đã xây dựng mới khái niệm thủ tục hành chính dựa trên những<br /> quan niệm khác nhau về thủ tục hành chính và đặt trong mối quan hệ với cải<br /> cách hành chính. Theo đó, thủ tục hành chính không chỉ là công cụ quản lý của<br /> cơ quan hành chính, là cách thức phục vụ dân của các cơ quan này mà còn là<br /> công cụ thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích của tổ chức và cá nhân.<br /> - Luận án đã xây dựng khái niệm pháp luật về giải quyết thủ tục hành<br /> chính, chỉ ra những đặc điểm của pháp luật này. Điều đó thể khẳng định: Hiệu<br /> lực, hiệu quả thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan<br /> nhà nước cấp tỉnh không chỉ phụ thuộc vào chất lượng của các quy phạm, quy<br /> định, thủ tục mà còn phụ thuộc vào cơ chế thực hiện và kiểm soát thủ tục mà nó<br /> <br />