Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu các hình thức liên kết trong tiêu thụ nông sản của hộ nông dân tỉnh Ninh Bình

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o<br /> <br /> Bé n«ng nghiÖp vµ ptnt<br /> <br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> ¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯<br /> <br /> VŨ ĐỨC HẠNH<br /> <br /> NGHIÊN CỨU CÁC HÌNH THỨC LIÊN KẾT<br /> TRONG TIÊU THỤ NÔNG SẢN<br /> CỦA HỘ NÔNG DÂN TỈNH NINH BÌNH<br /> <br /> Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp<br /> Mã số: 62 62 01 15<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> <br /> HÀ NỘI, 2015<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS. TS. Nguyễn Mậu Dũng<br /> 2. TS. Nguyễn Thị Dương Nga<br /> Phản biện 1:<br /> <br /> PGS. TS. Bùi Bằng Đoàn<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> Phản biện 2:<br /> <br /> TS. Nguyễn Mạnh Hải<br /> Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương<br /> <br /> Phản biện 3:<br /> <br /> GS. TS. Bùi Minh Vũ<br /> Viện Đào tạo Quản lý và Kinh doanh quốc tế<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước hội đồng đánh giá luận án cấp<br /> Học viện họp tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> Vào hồi<br /> <br /> giờ, ngày tháng năm 20<br /> <br /> Có thể tìm luận án tại:<br /> Thư viện Quốc gia<br /> Thư viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Ninh Bình là một tỉnh của đồng bằng sông Hồng có tổng diện tích<br /> tự nhiên là 1.389,1 km2, trong đó diện tích đất nông nghiệp chiếm<br /> 78,36%. Mặc dù tỷ trọng giá trị sản xất ngành nông nghiệp của tỉnh<br /> trong những năm qua đã giảm đi đáng kể do tác động của quá trình<br /> công nghiệp hóa nhưng sản xuất nông nghiệp vẫn có một vị trí hết sức<br /> quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của tỉnh. Nhiều hình thức<br /> tiêu thụ nông sản trong tỉnh đã được hình thành, từng bước phát triển<br /> và đã có những đóng góp nhất định trong tiêu thụ sản phẩm, góp phần<br /> thúc đẩy kinh tế hộ gia đình phát triển như hình thức liên kết 4 nhà<br /> trong tiêu thụ lúa giống, hình thức liên kết trực tiếp giữa hộ trồng dứa<br /> với Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao... Nhiều câu hỏi<br /> về vấn đề liên kết trong tiêu thụ sản phẩm nông sản của hộ đã và đang<br /> được đặt ra như: Cơ chế liên kết ra sao; tình hình triển khai thực hiện<br /> các hình thức liên kết đó đạt được những kết quả gì; những khó khăn<br /> gặp phải đối với các hình thức này là gì; các yếu tố nào ảnh hưởng đến<br /> các hình thức liên kết trong tiêu thụ nông sản của Ninh Bình; giải pháp<br /> nào nhằm phát triển các hình thức liên kết trong tiêu thụ nông sản của<br /> tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận án<br /> 2.1. Mục tiêu chung<br /> Mục tiêu chung của luận án là đánh giá thực trạng các hình thức liên<br /> kết trong tiêu thụ nông sản của các hộ nông dân tỉnh Ninh Bình, đề xuất<br /> các giải pháp nhằm hoàn thiện và tăng cường các hình thức liên kết trong<br /> tiêu thụ nông sản của các hộ nông dân tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới.<br /> 2.2. Mục tiêu cụ thể<br /> Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về các hình thức<br /> liên kết trong tiêu thụ nông sản của các hộ nông dân; Đánh giá thực<br /> 1<br /> <br /> trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến các hình thức liên kết trong<br /> tiêu thụ nông sản của các hộ nông dân ở tỉnh Ninh Bình; Đề xuất các<br /> giải pháp nhằm hoàn thiện và tăng cường các hình thức liên kết có hiệu<br /> quả trong tiêu thụ nông sản của các hộ nông dân ở tỉnh Ninh Bình.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng thu thập tài liệu để nghiên cứu các hộ nông dân, HTX,<br /> Doanh nghiệp, các tác nhân khác và vấn đề thể chế liên quan. Nghiên<br /> cứu được thực hiện trong thời gian từ năm 2009-2013, tập trung điều<br /> tra khảo sát tại 2 huyện, thị đó là: Huyện Yên Khánh, Thị xã Tam Điệp<br /> với ba sản phẩm nông sản chú yếu trong tỉnh là lúa giống, dứa và nấm.<br /> 4. Những đóng góp mới của luận án<br /> Về lý luận: Luận án tập trung phân tích và làm rõ khái niệm, phân<br /> loại, các nguyên tắc, phương thức, và tác nhân liên kết; các quy tắc<br /> ràng buộc và các nhân tố ảnh hưởng các hình thức liên kết trong tiêu<br /> thụ nông sản của hộ nông dân; Đồng thời luận án đã đưa ra các khái<br /> niệm cơ bản về liên kết tiêu thụ nông sản, hình thức liên kết tiêu thụ<br /> nông sản của hộ nông dân; vận dụng các phương pháp nghiên cứu và<br /> đề xuất khung phân tích lý thuyết phù hợp làm cơ sở nghiên cứu của<br /> đề tài.<br /> Về thực tiễn: Luận án đã trình bày khái quát tình hình sản xuất và<br /> tiêu thụ nông sản trên địa bàn tỉnh Ninh Bình và đi sâu phân tích cơ<br /> chế, nội dung, tình hình thực hiện và hiệu quả liên kết của bốn hình<br /> thức liên kết chủ yếu là hình thức hạt nhân trung tâm, đa chủ thể, trung<br /> gian và phi chính thống; điều kiện kinh tế, trình độ văn hóa và quy mô<br /> sản xuất của hộ là những yếu tố ảnh hưởng có ý nghĩa thống kê đến sự<br /> tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm của hộ; chỉ rõ những ưu nhược<br /> điểm, tồn tại và triển vọng phát triển và từ đó đề xuất các giải pháp<br /> nhằm hoàn thiện, phát triển các hình thức liên kết trong tiêu thụ nông<br /> sản của các hộ nông dân tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới.<br /> 2<br /> <br /> Chương I<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HÌNH THỨC LIÊN KẾT<br /> TRONG TIÊU THỤ NÔNG SẢN CỦA HỘ NÔNG DÂN<br /> 1.1. Cơ sở lý luận về hình thức liên kết trong tiêu thụ nông sản của hộ<br /> nông dân<br /> 1.1.1. Các khái niệm cơ bản<br /> Nông sản là các sản phẩm hàng hóa có nguồn gốc từ nông<br /> nghiệp, bao gồm các sản phẩm nông nghiệp cơ bản (như lúa, rau<br /> quả tươi…), các sản phẩm phái sinh (như bánh mỳ, bơ, dầu ăn,<br /> thịt…); Hộ nông dân là hình thức tổ chức SX kinh doanh trong nông,<br /> lâm, ngư nghiệp, bao gồm một nhóm người có cùng huyết tộc hoặc quan<br /> hệ huyết tộc sống chung trong một mái nhà, có chung một nguồn thu<br /> nhập, tiến hành các hoạt động SXNN với mục đích chủ yếu phục vụ cho<br /> nhu cầu của các thành viên trong hộ;Tiêu thụ nông sản của hộ nông<br /> dân được xem là giai đoạn cuối cùng của quá trình SXNN của hộ để<br /> đưa sản phẩm nông sản từ nơi SX là hộ nông dân đến nơi chế biến<br /> hay tiêu dùng sản phẩm cùng với sự chuyển quyền sở hữu nông sản<br /> giữa người bán là hộ nông dân và người mua nhằm thực hiện lợi ích<br /> của mỗi bên thông qua hoạt động trao đổi mua bán; Liên kết kinh tế<br /> là một phạm trù khách quan phản ánh những quan hệ giữa các chủ<br /> thể sản xuất, kinh doanh nhằm tiết kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí,<br /> đạt hiệu quả cao hơn trong sản xuất kinh doanh nông sản, tạo ra sức<br /> mạnh cạnh tranh, cùng nhau chia sẻ các khả năng, mở ra những thị<br /> trường mới; Trong nghiên cứu này hình thức liên kết trong tiêu thụ<br /> nông sản của hộ nông dân được hiểu là phương thức tồn tại và phát<br /> triển của các mối quan hệ giữa hộ nông dân với các chủ thể sản<br /> xuất, chế biến, kinh doanh nông sản khác nhằm tiết kiệm thời gian,<br /> tiết kiệm chi phí, đạt hiệu quả cao hơn trong sản xuất kinh doanh<br /> nông sản, tạo ra sức mạnh cạnh tranh, cùng nhau chia sẻ các khả<br /> 3<br /> <br />