Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế tại tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI<br /> <br /> ĐỖ THỊ NGA<br /> <br /> NGHIÊN CỨU LỢI THẾ CẠNH TRANH<br /> SẢN PHẨM CÀ PHÊ NHÂN CỦA CÁC TỔ CHỨC<br /> KINH TẾ TẠI TỈNH ĐẮK LẮK<br /> <br /> Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp<br /> Mã số:<br /> <br /> 62.31.10.01<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> HÀ NỘI, 2012<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM VÂN ĐÌNH<br /> <br /> Phản biện 1: GS.TSKH. LÊ DU PHONG<br /> Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam<br /> Phản biện 2: TS. TRẦN VĂN ĐỨC<br /> Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội<br /> <br /> Phản biện 3: PGS.TS. LÊ XUÂN BÁ<br /> Viện Nghiên cứu kinh tế trung ương<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Trường hợp tại:<br /> Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội<br /> Vào hồi 8 giờ 30 phút , ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm<br /> <br /> Có thể tìm hiểu Luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thư viện trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội<br /> - Thư viện trường Đại học Tây Nguyên<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1<br /> <br /> Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Cùng với gạo, cao su, điều, tiêu…, cà phê là mặt hàng nông sản chủ lực<br /> <br /> của Việt Nam. Đến năm 2006, mặt hàng cà phê của Việt Nam đã có mặt ở gần<br /> 80 quốc gia, xuất khẩu đạt kim ngạch 1,2 tỷ USD và gia nhập câu lạc bộ 9 mặt<br /> hàng xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo ra những cơ hội<br /> lớn cho ngành cà phê Việt Nam phát huy lợi thế so sánh về điều kiện tự nhiên,<br /> sinh thái để nâng cao khả năng ngành cạnh tranh. Tuy nhiên, ngành cà phê<br /> Việt Nam đã và đang phải đối mặt với cạnh tranh gay gắt trên các khía cạnh:<br /> Một là, chất lượng sản phẩm cà phê nhân thấp. Hai là, sức mạnh thị trường<br /> tiêu dùng nội địa đối với sản phẩm cà phê yếu. Ba là, năng lực của người sản<br /> xuất, chế biến và kinh doanh cà phê trong nước kém, sản xuất thiếu tính bền<br /> vững; Tổ chức quản lý ngành hàng lỏng lẻo, chưa phát huy sức mạnh liên kết<br /> để nâng cao lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu sản phẩm.<br /> Tỉnh Đắk Lắk có lợi thế so sánh vượt trội trong sản xuất các sản phẩm<br /> nông sản nói chung và sản xuất cà phê nói riêng. Năm 2010, toàn tỉnh xuất<br /> khẩu hơn 350 nghìn tấn cà phê, chiếm trên 30% sản lượng cà phê xuất khẩu<br /> của cả nước. Cũng giống như tình trạng chung của cả nước, tổ chức sản xuất<br /> cà phê của Đắk Lắk chủ yếu dưới hình thức nông hộ quy mô nhỏ; Năng lực<br /> sản xuất, chế biến, kinh doanh của các tổ chức kinh tế hạn chế; Sản phẩm xuất<br /> khẩu chủ yếu là cà phê nhân, phụ thuộc vào thương hiệu nước ngoài, dẫn đến<br /> lợi thế cạnh tranh trên thị trường thế giới thấp. Việc nghiên cứu thực trạng lợi<br /> thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp phù<br /> hợp nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức<br /> kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk là rất cần thiết.<br /> Trong những năm qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu về năng lực<br /> cạnh tranh nói chung và lợi thế cạnh tranh nói riêng sản phẩm cà phê ở Việt<br /> <br /> 2<br /> <br /> Nam. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu<br /> sơ lược khả năng cạnh tranh của ngành cà phê Việt Nam hoặc đánh giá khả<br /> năng cạnh tranh ngành cà phê trên các khía cạnh kinh tế, kỹ thuật riêng lẻ và<br /> đề xuất các giải pháp nhằm phát huy lợi thế so sánh, nâng cao khả năng cạnh<br /> tranh của ngành. Chưa có công trình nào nghiên cứu sâu, đầy đủ, hệ thống về<br /> lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân và phân tích một cách toàn diện các<br /> nhân tố tác động đến lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức<br /> kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk để đề xuất các giải pháp, chính sách đồng bộ nâng cao<br /> lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân. Vì vậy, việc lựa chọn đề tài nghiên<br /> cứu của Luận án mang tính thời sự và có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực<br /> tiễn, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.<br /> Xuất phát từ yêu cầu đó, chúng tôi lựa chọn đề tài “Nghiên cứu lợi thế<br /> cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế tại tỉnh Đắk<br /> Lắk” làm đề tài Luận án tiến sĩ của mình.<br /> 2<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> 2.1<br /> <br /> Mục tiêu chung<br /> Nghiên cứu thực trạng lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân và đề<br /> <br /> xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê<br /> nhân của các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk.<br /> 2.2<br /> <br /> Mục tiêu cụ thể<br /> - Góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về<br /> <br /> lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân.<br /> - Đánh giá thực trạng lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các<br /> tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk; Phân tích các yếu tố chủ yếu tác động đến lợi<br /> thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk.<br /> - Đề xuất các giải pháp chủ yếu nâng cao lợi thế cạnh tranh sản phẩm<br /> cà phê nhân của các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> 3.1<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu là lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của<br /> <br /> các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk, với các chủ thể là các hộ nông dân trồng<br /> cà phê, người thu mua cà phê, các nhà chế biến và tiêu thụ cà phê nhân.<br /> 3.2<br /> <br /> Phạm vi nghiên cứu<br /> - Nội dung nghiên cứu: Luận án tập trung đánh giá lợi thế cạnh tranh sản<br /> <br /> phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk; Phân tích các yếu tố<br /> ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân; Đề xuất các giải pháp<br /> chủ yếu nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ<br /> chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk. Các nội dung phân tích và đánh giá tập trung chủ<br /> yếu vào hai loại chủ thể là hộ nông dân và doanh nghiệp, là những tác nhân<br /> quan trọng trong ngành hàng cà phê nhân và có vai trò quyết định đối với lợi<br /> thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân.<br /> - Thời gian: Các số liệu thứ cấp từ năm 2000 đến năm 2010; Số liệu<br /> điều tra tập trung vào năm 2010; Giải pháp nâng cao lợi thế cạnh tranh sản<br /> phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế tỉnh Đắk Lắk đến năm 2020.<br /> 4<br /> <br /> Những đóng góp mới của Luận án<br /> Luận án đã góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận<br /> <br /> về lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân. Luận án đã xác định lợi thế cạnh<br /> tranh sản phẩm cà phê nhân của một quốc gia (vùng hay doanh nghiệp) là sự<br /> vượt trội so với sản phẩm cà phê nhân của các đối thủ cạnh tranh về hiệu quả,<br /> chất lượng, thị phần và khả năng đáp ứng cầu. Trên cơ sở tiếp cận và hệ thống<br /> hóa lý thuyết về lợi thế cạnh tranh, Luận án đã xây dựng khung phân tích lợi<br /> thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân của các tổ chức kinh tế ở tỉnh Đắk Lắk.<br /> Theo đó, lợi thế cạnh tranh sản phẩm cà phê nhân được phân tích ở bốn khía<br /> cạnh là hiệu quả, chất lượng, thị phần và khả năng đáp ứng cầu.<br /> <br />