Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của bò sữa chậm sinh và ứng dụng hormone để khắc phục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> TĂNG XUÂN LƯU<br /> <br /> NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA BÒ SỮA<br /> CHẬM SINH VÀ ỨNG DỤNG HORMONE ĐỂ KHẮC PHỤC<br /> <br /> Chuyên ngành: Sinh sản và bệnh sinh sản gia súc<br /> Mã số: 62 64 01 06<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> <br /> HÀ NỘI, 2015<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> Người hướng dẫn Khoa học:<br /> 1. GS.TSKH. Cù Xuân Dần<br /> 2. PGS.TS. Trần Tiến Dũng<br /> Phản biện 1:<br /> PGS. TS. Nguyễn Văn Thanh<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> Phản biện 2:<br /> TS. Đào Đức Hà<br /> Viện Chăn nuôi<br /> Phản biện 3:<br /> TS. Lê Văn Thông<br /> Trung tâm Gia súc lớn trung ương<br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp<br /> Học viện họp tại Học viện nông nghiệp Việt Nam<br /> Vào hồi giờ<br /> ngày<br /> tháng<br /> năm 2015<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thư viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Chăn nuôi bò sữa ở Việt Nam đã và đang phát triển mạnh trong<br /> những năm gần đây, đem lại hiệu quả kinh tế cao, ổn định thu nhập cho<br /> người chăn nuôi. Chăn nuôi tập trung chiếm khoảng 35%, còn lại là chăn<br /> nuôi nông hộ. Chăn nuôi nông hộ có đặc điểm: quy mô nhỏ, không đồng<br /> bộ, thiếu khoa học kỹ thuật... khả năng sinh sản của đàn bò thấp, biểu<br /> hiện cụ thể là tuổi động dục lần đầu cao, khoảng cách hai lứa đẻ dài, tỷ<br /> lệ chậm sinh cao...<br /> Chậm sinh ở bò sữa là tình trạng chung của cả nước cũng như ở<br /> vùng Ba Vì, Hà Nội. Bò sữa thường bị các bệnh về buồng trứng như thể<br /> vàng tồn lưu, u nang và buồng trứng không hoạt động.<br /> Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh chậm sinh ở bò sữa. Bên cạnh<br /> yếu tố giống, thức ăn, nuôi dưỡng, chăm sóc, mùa vụ, vùng miền,... còn<br /> phải kể đến yếu tố kỹ thuật: phát hiện động dục, phối giống, điều trị các<br /> bệnh về sinh sản. Tất cả những điều này đều có thể ảnh hưởng đến khả<br /> năng sinh sản của bò sữa.<br /> Vì vậy, xuất phát từ yêu cầu rút ngắn tuổi động dục lần đầu, rút<br /> ngắn khoảng cách lứa đẻ, tăng số con được sinh hay nói cách khác là<br /> tăng sản lượng sữa trong một đời con cái, chúng tôi tiến hành đề tài này.<br /> 2. Mục tiêu đề tài<br /> Đánh giá được thực trạng sinh sản của đàn bò sữa nuôi tại Ba Vì,<br /> Hà Nội và tình trạng hoạt động của buồng trứng ở bò chậm sinh, từ đó<br /> giúp cho người chăn nuôi có được thông tin và hướng tác động đúng<br /> nhằm nâng cao hiệu quả chăn nuôi.<br /> Đánh giá được động thái của hormone progesterone trong những<br /> trường hợp buồng trứng hoạt động không bình thường (không hoạt động,<br /> u nang, thể vàng tồn lưu), giúp cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh sinh<br /> sản có hiệu quả.<br /> Sử dụng một số hormone hướng sinh sản điều trị bệnh buồng trứng<br /> để nâng cao khả năng sinh sản của bò sữa.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài<br /> Ý nghĩa khoa học<br /> Đề tài làm rõ thêm quy luật hoạt động sinh lý, sinh sản của bò sữa<br /> nuôi theo vùng sinh thái, giúp cho việc nghiên cứu, sản xuất có tác động<br /> phù hợp, chủ động và hiệu quả. Kết quả sẽ góp phần bổ sung số liệu, tài<br /> liệu khoa học về đặc điểm sinh lý sinh sản của bò nói chung và bò sữa<br /> nói riêng cũng như khả năng điều khiển hoạt động sinh sản của bò bằng<br /> các chế phẩm hormone sinh sản.<br /> Ứng dụng kỹ thuật ELISA để định lượng hormone progesterone<br /> (P4), trong sữa hoặc huyết tương, để làm rõ tình trạng hoạt động của<br /> buồng trứng, hỗ trợ hữu hiệu trong chẩn đoán lâm sàng (qua trực<br /> tràng), nâng cao độ chính xác của các kỹ thuật trong chẩn đoán bệnh<br /> của buồng trứng, sử dụng hormone có hiệu quả hơn.<br /> Ý nghĩa thực tiễn<br /> Đề tài đánh giá, phân tích được thực trạng sinh sản của đàn bò sữa<br /> cũng như chỉ ra các yếu tố hạn chế năng suất chăn nuôi, giúp cho các<br /> nhà quản lý có cơ sở để đưa ra những chính sách, quản lý, kỹ thuật ..phù<br /> hợp nâng cao hiệu quả chăn nuôi.<br /> Ứng dụng một số chế phẩm hormone hướng sinh sản để điều trị<br /> triệu chứng rối loạn sinh sản của bò sữa hiện có hiệu quả không những<br /> tăng năng suất sinh sản mà còn hạn chế được sự ảnh hưởng của hormne<br /> tồn dư trong sản phẩm chăn nuôi.<br /> 4. Những đóng góp mới của luận án<br /> Luận án đã tiếp cận một phương pháp nghiên cứu mới trong việc<br /> xác định, đánh giá, phân loại cụ thể các nguyên nhân gây chậm sinh<br /> trên bò sữa. Đó là phương pháp số hóa (định lượng hormone<br /> progesterone), kết hợp với phương pháp truyền thống (lâm sàng) làm<br /> cho kết quả lâm sàng được chính xác hơn trong chẩn đoán và điều trị<br /> bệnh trên buồng trứng.<br /> Việc đưa ra các phác đồ điều trị bệnh một cách cụ thể cho từng<br /> trạng thái trên buồng trứng đã giúp cho các kỹ thuật ở cơ sở sản xuất có<br /> <br /> 2<br /> <br /> thể áp dụng một cách thuận thiện và chính xác hơn, đạt được hiệu quả<br /> cao. Nhất là đối với các địa bàn không có những kỹ thuật giỏi.<br /> Kết quả của luận án là tài liệu tham khảo cho các nhà chuyên<br /> môn tham khảo dùng trong giảng dạy, học tập, nghiên cứu và ứng dụng<br /> trong thực tiễn sản xuất.<br /> <br /> Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài<br /> Sinh sản là đặc tính sinh học tự nhiên của gia súc nói chung và bò<br /> sữa nói riêng nhằm duy trì và bảo vệ nòi giống. Hoạt động sinh sản có<br /> tính chất quy luật, chịu sự điều khiển của cơ chế thần kinh và thể dịch<br /> đồng thời phụ thuộc vào môi trường, điều kiện sống... Khi con người<br /> nắm được quy luật đó, chúng sẽ có tác động và điều khiển chúng theo ý<br /> muốn để thúc đẩy sản xuất có hiệu quả hơn, phục vụ nhu cầu thực phẩm<br /> ngày càng tăng của xã hội.<br /> Cụ thể đối với bò sữa, khả năng sinh sản của chúng chịu ảnh hưởng<br /> bởi các yếu tố: di truyền (giống), độ tuổi, thời tiết khí hậu, phương pháp<br /> quản lý, chăm sóc nuôi dưỡng, kỹ thuật...<br /> Ngày nay, việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong công nghệ<br /> sinh học để điều khiển sinh sản không còn là vấn đề khó khăn và<br /> phức tạp. Chúng ta đã chủ động trong việc gây động dục, gây rụng<br /> trứng, điều khiển giới tính thông qua những tác động bằng hormone...<br /> Chính nhờ những kỹ thuật này, năng suất sinh sản của bò sữa đã được<br /> nâng lên rất nhiều.<br /> 1.2. Một số nghiên cứu ở nước ngoài và trong nước có liên quan đến<br /> luận án<br /> 1.2.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài<br /> Những nghiên cứu trên bò sữa đã chỉ ra rằng, nguyên nhân gây<br /> ra tỷ lệ thụ thai thấp ở bò sữa, nhất là bò cao sản là do mất cân đối về<br /> năng lượng trong khẩu phần ăn (Opsomer et al., 2000), dẫn đến u<br /> nang buồng trứng, viêm nhiễm đường sinh dục, sảy thai, chết thai<br /> <br /> 3<br /> <br />