Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Nghiên cứu phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> LÊ THỊ THANH THUỶ<br /> <br /> NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘI NGUỒN<br /> Ở TỈNH PHÚ THỌ<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP<br /> MÃ SỐ: 62 62 01 15<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> <br /> HÀ NỘI, NĂM 2015<br /> <br /> Công trình hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> Người hướng dẫn: 1. TS. ĐINH VĂN ĐÃN<br /> 2. PGS.TS. KIM THỊ DUNG<br /> <br /> Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Mậu Dũng<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> Phản biện 2: PGS.TS. Bùi Xuân Nhàn<br /> Trường Đại học Thương mại<br /> <br /> Phản biện 3: PGS.TS. Vũ Thị Minh<br /> Trường Đại học Kinh tế quốc dân<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ tại hội đồng đánh giá luận án cấp Học viện họp tại:<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> Vào hồi<br /> <br /> , ngày<br /> <br /> tháng<br /> <br /> năm<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thư viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Du lịch cội nguồn, một loại hình du lịch mới xuất hiện nhưng đã trở thành nét<br /> văn hoá, mang tính nhân văn cao trong đời sống của con người. Và đặc biệt, ở Việt<br /> Nam - một quốc gia với bề dày lịch sử hơn bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước,<br /> văn hóa đan xen trong một khối lượng khổng lồ những di tích nổi tiếng - du lịch cội<br /> nguồn là một hoạt động văn hoá đặc sắc, một loại hình du lịch đặc biệt hấp dẫn, là nét<br /> riêng của du lịch Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế. Phát triển du lịch cội<br /> nguồn sẽ phát huy được giá trị kinh tế và nâng cao giá trị văn hoá của địa phương, góp<br /> phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân trên địa bàn.<br /> Phú Thọ là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc, là cửa ngõ Tây Bắc thủ đô Hà<br /> Nội và là cầu nối vùng Tây Bắc với các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Lợi thế nổi bật của<br /> du lịch Phú Thọ là mảnh đất cội nguồn của dân tộc Việt Nam với 02 di sản văn hóa<br /> thế giới, 1.372 di tích lịch sử văn hóa, 260 lễ hội, hơn 13.000 hiện vật qua các thời kỳ<br /> xây dựng và phát triển đất nước. Trong đó, Khu di tích lịch sử quốc gia Đền Hùng là<br /> một không gian văn hóa có một không hai, vô cùng thiêng liêng của dân tộc Việt<br /> Nam (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, 2012).<br /> Trong giai đoạn 2000-2012, ngành du lịch tỉnh Phú Thọ nói chung và du lịch<br /> cội nguồn nói riêng, đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều văn bản pháp quy, quy<br /> hoạch tổng thể, quy hoạch chi tiết, đề án bảo vệ và phát huy giá trị của di tích lịch sử<br /> được ban hành. Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch cội nguồn bước đầu được quan tâm<br /> đầu tư, lượng khách du lịch cội nguồn tăng bình quân 17,05%/năm, doanh thu du lịch<br /> cội nguồn tăng 13,02%/năm (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, 2012).<br /> Những kết quả đó phần nào đã đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu, tri ân của<br /> du khách trong và ngoài nước về lịch sử cội nguồn dân tộc Việt Nam. Song, du lịch<br /> cội nguồn phát triển vẫn chưa tương xứng với lợi thế của tỉnh và đang phải đối mặt<br /> với nhiều yếu kém như chất lượng cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch thấp, vấn đề nghiên<br /> cứu thị trường còn hạn chế, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực du lịch chưa đáp<br /> ứng được yêu cầu, số ngày lưu trú và chi tiêu của khách du lịch cội nguồn thấp, việc<br /> phát huy giá trị của tài nguyên du lịch cội nguồn chưa được đẩy mạnh, du lịch cội<br /> nguồn chưa góp phần đáng kể vào phát triển kinh tế của địa phương, năm 2012 tỷ<br /> trọng giá trị tăng thêm của du lịch cội nguồn so với giá trị tăng thêm toàn tỉnh mới chỉ<br /> đạt 1,29% (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, 2012).<br /> Vậy, tại sao du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ chưa phát triển? Những yếu tố<br /> ảnh hưởng tới phát triển du lịch cội nguồn của tỉnh là gì? Và làm thế nào để phát triển<br /> du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ? là những câu hỏi cấp thiết đang được đặt ra đối với<br /> các cấp chính quyền và người dân trong tỉnh. Để trả lời được các câu hỏi này cần phải<br /> có một nghiên cứu toàn diện và công phu.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> 2.1. Mục tiêu tổng quát<br /> Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ, từ<br /> đó đề xuất giải pháp phát triển du lịch cội nguồn của tỉnh.<br /> 1<br /> <br /> 2.2. Mục tiêu cụ thể<br /> - Hệ thống hoá và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển<br /> du lịch cội nguồn;<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển du lịch<br /> cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ;<br /> - Đề xuất giải pháp phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn,<br /> thực trạng và những yếu tố ảnh hưởng cũng như giải pháp liên quan đến phát triển du<br /> lịch cội nguồn.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Phạm vi không gian: Nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.<br /> Phạm vi thời gian: Thời gian nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2000-2013,<br /> các số liệu khảo sát năm 2012, dự báo đến năm 2020.<br /> Phạm vi nội dung: Nghiên cứu phát triển du lịch cội nguồn (cội nguồn dân tộc)<br /> bao gồm các vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn về phát triển du lịch cội nguồn, đánh<br /> giá thực trạng và đề xuất các giải pháp phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ.<br /> 4. Đóng góp của luận án<br /> - Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển du lịch cội nguồn trên<br /> nhiều khía cạnh, đặc biệt là khái niệm phát triển du lịch cội nguồn và nội dung phát<br /> triển du lịch cội nguồn. Đồng thời, khái quát những kinh nghiệm phát triển du lịch<br /> cội nguồn ở trong và ngoài nước, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho phát triển du<br /> lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ.<br /> - Đánh giá có hệ thống về thực trạng phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh Phú Thọ<br /> trong giai đoạn 2000-2013. Phân tích rõ các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển du lịch cội<br /> nguồn của tỉnh Phú Thọ, đặc biệt là phân tích hồi quy phản ánh mức độ ảnh hưởng của<br /> 5 biến độc lập tới sự hài lòng của khách du lịch cội nguồn khi đến Phú Thọ.<br /> - Đề xuất các giải pháp có tính khả thi nhằm phát triển du lịch cội nguồn ở tỉnh<br /> Phú Thọ. Dự báo đến năm 2020, lượng khách du lịch cội nguồn đến Phú Thọ sẽ đạt<br /> 804.231 lượt khách, giá trị tăng thêm của du lịch cội nguồn đạt 495,08 tỷ đồng với<br /> tốc độ tăng bình quân đạt 8,31%/năm.<br /> Chương 1<br /> CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘI NGUỒN<br /> 1.1. Cơ sở lý luận về phát triển du lịch cội nguồn<br /> 1.1.1. Một số khái niệm liên quan đến phát triển du lịch cội nguồn<br /> Du lịch cội nguồn là sự kết hợp các hiện tượng và các mối quan hệ nảy sinh từ<br /> sự tác động qua lại giữa khách du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch, dân cư sở tại<br /> và chính quyền địa phương nơi đón khách du lịch nhằm thỏa mãn nhu cầu tham quan,<br /> tìm hiểu, tri ân của khách du lịch đối với công đức tổ tiên, nhân chứng lịch sử và giá<br /> trị truyền thống của dân tộc tại các viện bảo tàng, các di tích lịch sử văn hóa, các di<br /> sản văn hóa hay các lễ hội địa phương, đồng thời thỏa mãn mục đích của các chủ thể<br /> tham gia trong mối quan hệ đó.<br /> 2<br /> <br /> Theo nghĩa rộng, phát triển du lịch cội nguồn là quá trình vận động tiến lên của<br /> hoạt động du lịch cội nguồn từ không có đến có, từ ít đến nhiều, từ đơn điệu đến đa<br /> dạng, từ chất lượng thấp đến chất lượng cao, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn,<br /> từ chỉ có mục tiêu kinh tế đến có mục tiêu tổng hợp (kinh tế, chính trị, văn hóa - xã<br /> hội và môi trường), đồng thời quá trình này mang tính ổn định, tạo ra thu nhập, góp<br /> phần nâng cao đời sống cho người dân ở địa phương.<br /> Theo nghĩa hẹp, phát triển du lịch cội nguồn là sự tăng lên về giá trị và số<br /> lượng tài nguyên du lịch cội nguồn, tăng lên về số lượng và chất lượng cơ sở vật chất<br /> kỹ thuật du lịch, nguồn nhân lực cho du lịch cội nguồn, xúc tiến du lịch cội nguồn.<br /> Đồng thời, gia tăng kết quả và đóng góp của du lịch cội nguồn cho phát triển kinh tế<br /> xã hội ở địa phương.<br /> 1.1.2. Vai trò của phát triển du lịch cội nguồn<br /> Phát triển du lịch cội nguồn góp phần phát triển ngành du lịch, tăng ngân sách<br /> của địa phương và thúc đẩy sự phát triển kinh tế; thu hút lao động và tạo ra nhiều việc<br /> làm; kích thích đầu tư; có ý nghĩa lớn đối với việc khai thác, bảo tồn các di sản văn<br /> hóa dân tộc, di tích lịch sử văn hóa, các lễ hội, góp phần bảo vệ và phát huy các giá<br /> trị văn hoá của cộng đồng dân cư; góp phần khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc, lòng<br /> yêu nước và giáo dục tính nhân văn cho thế hệ trẻ.<br /> 1.1.3. Đặc điểm phát triển du lịch cội nguồn<br /> Phát triển du lịch cội nguồn bao hàm những đặc điểm của phát triển sản phẩm<br /> dịch vụ. Ngoài ra, phát triển du lịch cội nguồn còn có những đặc điểm riêng, đó là:<br /> Phát triển du lịch cội nguồn gắn liền với việc phát huy giá trị văn hóa dân tộc; Phát<br /> triển du lịch cội nguồn luôn gắn với địa bàn hoạt động là các di sản văn hóa, di tích<br /> lịch sử văn hoá, bảo tàng và các lễ hội; Phát triển du lịch cội nguồn gắn liền với công<br /> tác bảo tồn, sưu tầm và khôi phục các di sản văn hóa, di tích lịch sử văn hóa, bảo tàng<br /> hay các lễ hội ở địa phương; Phát triển du lịch cội nguồn có mối quan hệ chặt chẽ<br /> hữu cơ trong sự phát triển của các ngành khác.<br /> 1.1.4. Nội dung phát triển du lịch cội nguồn<br /> Nội dung phát triển du lịch cội nguồn bao gồm: Phát triển tài nguyên du lịch<br /> cội nguồn; Phát triển nguồn nhân lực cho du lịch cội nguồn; Phát triển hệ thống cơ sở<br /> vật chất kỹ thuật du lịch cội nguồn; Tăng cường xúc tiến du lịch cội nguồn; Nâng cao<br /> kết quả và đóng góp của du lịch cội nguồn cho phát triển kinh tế xã hội ở địa phương.<br /> 1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cội nguồn<br /> Phát triển du lịch cội nguồn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Luận án đã chỉ rõ<br /> các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch cội nguồn như cơ chế chính sách đối với<br /> phát triển du lịch và việc thực hiện chính sách của địa phương, công tác quy hoạch phát<br /> triển du lịch, cơ sở hạ tầng, dịch vụ phụ trợ, sự hài lòng của khách du lịch cội nguồn, đặc<br /> điểm và vai trò của cộng đồng, môi trường an ninh an toàn cho khách du lịch cội nguồn.<br /> 1.2. Thực tiễn phát triển du lịch cội nguồn ở trong và ngoài nước, bài học kinh<br /> nghiệm cho tỉnh Phú Thọ<br /> Luận án đã tổng hợp kinh nghiệm phát triển du lịch cội nguồn của một số nước<br /> như Hy Lạp, Ai Cập, Trung Quốc, Ma-lai-xi-a và một số địa phương ở Việt Nam, từ<br /> đó đã rút ra bài học kinh nghiệm trong phát triển du lịch cội nguồn cho tỉnh Phú Thọ.<br /> 3<br /> <br />