Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Phát triển nuôi trồng thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP vùng ven biển tỉnh Nam Định

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> TRẦN QUỐC TOẢN<br /> <br /> PHÁT TRIỂN NUÔI TRỒNG THỦY SẢN<br /> THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP VÙNG VEN BIỂN<br /> TỈNH NAM ĐỊNH<br /> <br /> C u<br /> <br /> Kinh tế phát triển<br /> <br /> Mã số:<br /> <br /> 9310105<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> <br /> HÀ NỘI - 2018<br /> <br /> Công trình hoàn thành tại:<br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> N ƣời ƣớng dẫn: PGS.TS. NGUYỄN MẬU DŨNG<br /> <br /> Phản biện 1:<br /> <br /> PGS.TS. NGUYỄN NGUYÊN CỰ<br /> Hội Khoa học Kinh tế nông nghiệp<br /> và Phát triển nông thôn Việt Nam<br /> <br /> Phản biện 2:<br /> <br /> PGS.TS. TRẦN ĐÌNH THAO<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> Phản biện 3:<br /> <br /> TS. NGUYỄN TRỌNG NGHĨA<br /> Trƣờ Đại học Tài chính - Quản trị kinh doanh<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Học viện<br /> họp tại:<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> Vào hồi<br /> <br /> giờ,<br /> <br /> t á<br /> <br /> ăm<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại t ƣ viện:<br /> - T ƣ viện Quốc gia Việt Nam<br /> - T ƣ viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> PHẦN 1. MỞ ĐẦU<br /> 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Trong những năm qua ngành nuôi trồng thủy sản nước ta đã gặt hái<br /> được thành công tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập như quy mô nhỏ lẻ,<br /> vốn đầu tư thấp, đầu ra ... đặc biệt là xuát khẩu ra thế giới gặp khó khăn<br /> nhất là những thị trường như Mỹ, Eu và Nhật Bản nguyên nhân chính là<br /> sản phẩm không truy suất được nguồn gốc, nuôi trồng thủy sản không<br /> theo quy trình nào cả do đó sản phẩm bị nhiễm khuẩn, dư lượng thuốc<br /> thú y vượt ngưỡng, chứa chất gây ô nhiễm.<br /> Sự ra đời của bộ tiêu chuẩn VietGAP cho nuôi trồng thủy sản (NTTS)<br /> nhằm khắc phục những hạn chế của nuôi trồng thủy sản Việt Nam, đưa<br /> chất lượng sản phẩm thủy sản Việt Nam đạt mức tương đương với tiêu<br /> chuẩn GlobalGap. Nam Định đã sớm đưa VietGAP vào NTTS năm 2014,<br /> nhưng đến nay vẫn còn nhiều bất cập: Số đơn vị đăng ký thực hiện chưa<br /> nhiều; sản phẩm nuôi trồng thủy sản theo VietGAP chưa phân biệt rõ với<br /> các sản phẩm thông thường; hiệu quả kinh tế mang lại chưa cao... Xuất<br /> phát từ các lý do nêu trên, nghiên cứu phát triển NTTS theo tiêu chuẩn<br /> VietGAP vùng ven biển Nam Định là rất cần thiết.<br /> 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 1.2.1. Mục tiêu chung<br /> Đánh giá thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát<br /> triển NTTS theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm phát triển bền vững NTTS<br /> vùng ven biển tỉnh Nam Định.<br /> 1.2.2. Mục tiêu cụ thể<br /> - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển nuôi trồng<br /> thủy sản ven biển nói chung và theo tiêu chuẩn VietGAP nói riêng.<br /> - Phân tích thực trạng phát triển nuôi trồng thủy sản nói chung và<br /> nuôi trồng thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP vùng ven biển Nam Định.<br /> - Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng tới phát triển nuôi trồng thủy<br /> sản theo tiêu chuẩn VietGAP vùng ven biển tỉnh Nam Định.<br /> - Đề xuất một số giải pháp thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản<br /> theo tiêu chuẩn VietGAP trong thời gian tới.<br /> 1.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu các vấn đề cơ sơ lý luận và<br /> thực tiễn về phát triển nuôi trồng thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP<br /> vùng ven biển.<br /> 1<br /> <br /> - Đối tượng khảo sát:<br /> (1) Các hộ dân, doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), nhà cung cấp đầu<br /> vào, khách hàng thu mua sản phẩm và các cán bộ địa phương; (2) Các tổ<br /> chức kinh tế - xã hội có liên quan: Khuyến ngư, khuyến nông, Hội nghề<br /> cá, cơ quan quản lý NTTS, chính quyền địa phương; (3) Các cơ chế<br /> chính sách.<br /> 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> - Về không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại vùng ven biển tỉnh<br /> Nam Định, gồm các huyện: Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng.<br /> - Về nội dung: Nghiên cứu thực trạng triển khai và áp dụng các tiêu<br /> chuẩn VietGAP trong nuôi trồng thủy sản vùng ven biển tỉnh Nam<br /> Định. Các yếu tố ảnh hưởng, các giải pháp kinh tế, tổ chức nhằm thúc<br /> đẩy NTTS theo tiêu chuẩn VietGAP tại vùng nghiên cứu.<br /> - Về thời gian: Số liệu thứ cấp được thu thập từ năm 2011 đến 2017; số<br /> liệu sơ cấp từ 2016 – 2017; các giải pháp được đề xuất đến năm 2030.<br /> 1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI<br /> <br /> Về lý luận: Đề tài đã luận giải và làm sáng tỏ thêm các khái niệm,<br /> cũng như các nội dung nghiên cứu và các yếu tố ảnh hưởng đến phát<br /> triển NTTS nói chung và phát triển NTTS theo tiêu chuẩn VietGAP<br /> vùng ven biển nói riêng.<br /> Về thực tiễn: Đề tài đã làm rõ tác động của các nhân tố ảnh hưởng<br /> đến phát triển NTTS của vùng ven biển tỉnh Nam Định theo tiêu chuẩn<br /> VietGAP. Lượng hóa được yếu tố ảnh hưởng, quyết định tham gia sản<br /> xuất theo tiêu chuẩn VietGAP của các cơ sở nuôi. Đề xuất được hệ<br /> thống các giải pháp có tính khả thi.<br /> Về phương pháp: (i) Đề tài đã sử dụng các cách thức phân tổ đa<br /> dạng theo đơn vị hành chính, loài, phương thức và hình thức nuôi. (ii)<br /> Đã sử dụng mô hình Logistic để lượng hóa các yếu tố ảnh hưởng đến<br /> quyết định đăng ký sản xuất VietGAP của các cơ sở nuôi. (iii) Phương<br /> pháp phân tích, đánh giá kết quả phát triển NTTS theo tiêu chuẩn<br /> VietGAP dựa trên số liệu thứ cấp và sơ cấp. Các phương pháp này có<br /> giá trị tham khảo cho nhà nghiên cứu.<br /> 1.5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN<br /> <br /> Ý nghĩa khoa học: Đề tài đã làm rõ lý luận phát triển NTTS theo<br /> tiêu chuẩn VietGAP ở vùng ven biển và xây dựng được khung phân tích<br /> cho đánh giá thực trạng phát triển NTTS theo tiêu chuẩn VietGAP; Vận<br /> 2<br /> <br /> dụng mô hình Logistic để lượng hóa các yếu tố ảnh hưởng đến quyết<br /> định đăng ký tham gia VietGAP.<br /> Ý nghĩa thực tiễn: Đề tài cung cấp cơ sở dữ liệu phong phú, các yếu<br /> tố ảnh hưởng và giải pháp thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản theo<br /> tiêu chuẩn VietGAP vùng ven biển tỉnh Nam Định.<br /> PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NUÔI TRỒNG THỦY SẢN<br /> THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP VÙNG VEN BIỂN<br /> <br /> 2.1.1. Các khái niệm<br /> 2.1.1.1. Phát triển<br /> Cho đến nay, có nhiều nhà khoa học đưa ra các định nghĩa về phát<br /> triển như: Karmax và Pherishangen (1844), Fajado, Lorenzo, 2011)…<br /> Tổng hợp lại có thể hiểu: phát triển là một quá trình lớn lên, tăng tiến<br /> một lĩnh vực, sự gia tăng cả về lượng và chất, sự thay đổi về thể chế, cơ<br /> cấu, chủng loại, tổ chức thị trường đảm bảo công bằng, xã hội dân chủ,<br /> trật tự và bảo vệ môi trường.<br /> 2.1.1.2. Phát triển kinh tế<br /> Cũng có nhiều trường phái và nhà khoa học đưa ra các định nghĩa<br /> khác nhau như: Karmax và Pherishangen (1844), Paul (2008), Sen<br /> (1988), Petty (1899), Ngô Thắng Lợi (2013). Tóm lại: Phát triển kinh tế<br /> là một sự tăng trưởng kinh tế có ý nghĩa góp phần nâng cao thu nhập<br /> cho người dân, đồng thời cải thiện được chất lượng đời sống xã hội mà<br /> không làm ảnh hưởng tiêu cực đáng kể tới các nhóm dân cư khác nhau.<br /> 2.1.1.3. Nuôi trồng thủy sản<br /> Từ các khái niệm, tác giả tổng hợp Như vậy, có thể hiểu nuôi trồng<br /> thủy sản là một bộ phận của ngành nông nghiệp với tư liệu sản xuất chủ<br /> yếu là mặt nước, đối tượng lao động là những sinh vật thủy sinh, sinh<br /> trưởng và phát triển của thủy sản phụ thuộc rất lớn vào sự chăm sóc của<br /> người nuôi với mục đích tạo ra sản phẩm hàng hóa cho tiêu dùng<br /> 2.1.1.4. Vùng ven biển và khái niệm nuôi trồng thủy sản ven biển<br /> Từ khái niệm của các tổ chức, nhà khoa học như: Inman (2005), Ủy<br /> Ban Châu Âu (2013), Nguyễn Mộng (2002), Nghị định số<br /> 25/2009/NĐ/CP, ngày 06/3/2009 của Chính phủ, vùng ven biển trong đề<br /> tài này được hiểu là vùng địa giới hành chính của tỉnh (thành phố),<br /> huyện (quận), xã (phường, thị trấn) có tiếp giáp trực tiếp với biển hoặc<br /> cửa sông, cửa biển.<br /> 3<br /> <br />