Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tài chính ngân hàng: Bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực - Trường hợp các nước đang phát triển khu vực ASEAN

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:36

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của luận án "Bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực - Trường hợp các nước đang phát triển khu vực ASEAN" là đánh giá mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN, từ đó luận án đưa ra một số gợi ý chính sách nhằm hạn đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính trong khu vực ASEAN.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Tài chính ngân hàng: Bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực - Trường hợp các nước đang phát triển khu vực ASEAN

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH TRẦN THỊ VÂN TRÀ BẤT ỔN TÀI CHÍNH VÀ KHU VỰC KINH TẾ THỰC: TRƯỜNG HỢP CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN KHU VỰC ASEAN TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng MÃ SỐ: 9.34.02.01 Người hướng dẫn khoa học TS. NGUYỄN TRẦN PHÚC TS. NGUYỄN CHÍ ĐỨC TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2023
i TÓM TẮT Luận án được thực hiện nhằm thực hiện nhằm xác định giai đoạn bất ổn tài chính và mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với năm nước đang phát triển khu vực ASEAN. Đầu tiên, luận án đo lường bất ổn tài chính bằng chỉ số căng thẳng tài chính dựa theo nghiên cứu của Balakrishnan và cộng sự (2011) và Cevik, Dibooglu, & Kutan (2013) áp dụng đối với nhóm nước đang phát triển. Kết quả cho thấy, chỉ số FSI được xây dựng cho từng nước giai đoạn từ tháng 1.2005 đến tháng 6.2020 phản ánh được sự biến động của khu vực tài chính. Tiếp đến, luận án sử dụng mô hình Markov-switching tự hồi qui để xác định đặc điểm của giai đoạn bất ổn tài chính của từng nước nghiên cứu. Kết quả cho thấy, các nước Indonesia, Malaysia, Philippines, và Thái Lan tồn tại hai giai đoạn bất ổn tài chính khác nhau bao gồm giai đoạn bất ổn cao và giai đoạn bất ổn thấp (hay giai đoạn bình thường), còn Việt Nam tồn tại ba giai đoạn gồm bất ổn cao, bất ổn vừa, và bất ổn thấp. Trong đó, giai đoạn bất ổn cao có xác suất duy trì khá thấp, với mức thấp nhất là gần 0 phần trăm đối với Thái Lan và cao nhất là 20 phần trăm đối với Việt Nam. Tuy nhiên, đối với các nước Indonesia, Malaysia, Philippines, và Thái Lan, giai đoạn bất ổn cao nhanh chóng chuyển sang giai đoạn bình thường còn đối với Việt Nam vẫn duy trì giai đoạn bất ổn vừa trong thời gian dài. Cuối cùng là mối quan hệ tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực. Kết quả cho thấy tồn tại tác động có tính phụ thuộc trạng thái của bất ổn tài chính đến khu vực kinh tế thực, trong đó mức tác động ở trạng thái bất ổn cao mạnh hơn và kéo dài so với trạng thái bất ổn thấp. Bên cạnh đó, trước cú sốc giảm căng thẳng tài chính thì khu vực kinh tế thực có sự cải thiện và hệ thống tài chính phục hồi nhanh hơn ở trạng thái bất ổn cao so với trạng thái bất ổn thấp. Từ khóa: Bất ổn tài chính, khu vực kinh tế thực, Chỉ số căng thẳng tài chính, Mô hình VAR ngưỡng, Các nước đang phát triển khu vực ASEAN
ii MỤC LỤC TÓM TẮT ....................................................................................................................................................... i CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN.................................................................................................1 1.1. Lý do nghiên cứu ..............................................................................................................................1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................................................3 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ..........................................................................................................................4 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................................................4 1.5. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu ...........................................................................4 1.6. Đóng góp của nghiên cứu.................................................................................................................5 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG GIỮA BẤT ỔN TÀI CHÍNH VÀ KHU VỰC KINH TẾ THỰC ..............................................................................................................................6 2.1. Cơ sở lý thuyết về bất ổn tài chính .................................................................................................6 2.1.1. Các khái niệm về bất ổn tài chính...................................................................................................6 2.1.2. Các đặc điểm của bất ổn tài chính ..................................................................................................6 2.1.3. Các lý thuyết về bất ổn tài chính.....................................................................................................6 2.2. Tổng quan nghiên cứu về đo lường bất ổn tài chính .....................................................................6 2.2.1. Các nghiên cứu về đo lường bất ổn tài chính.................................................................................6 2.2.2. Các nghiên cứu đo lường bất ổn tài chính bằng chỉ số căng thẳng tài chính..............................7 2.2.3. Các nghiên cứu về xác định giai đoạn bất ổn tài chính.................................................................7 2.2.4. Thảo luận các khoảng trống nghiên cứu ........................................................................................7 2.3. Cơ sở lý thuyết về khu vực kinh tế thực .........................................................................................8 2.3.1. Các khái niệm về khu vực kinh tế thực ..........................................................................................8 2.3.2. Các phương pháp đo lường khu vực kinh tế thực.........................................................................8 2.4. Cơ sở lý thuyết về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực ................................8 2.4.1. Lý thuyết quyền chọn thực ..............................................................................................................8 2.4.2. Lý thuyết chu kỳ tín dụng ...............................................................................................................8 2.4.3. Lý thuyết cơ chế gia tốc tài chính ...................................................................................................8 2.5. Tổng quan nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực....................9 2.5.1. Các nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực ...............................9 2.5.2. Thảo luận các khoảng trống nghiên cứu ......................................................................................11 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................................................12 3.1. Phương pháp xây dựng chỉ số căng thẳng tài chính cho nước đang phát triển khu vực ASEAN 12 Bước 1: Đo lường các chỉ số tài chính đơn lẻ ...........................................................................................12 Bước 3: Phương pháp đánh giá hiệu quả của chỉ số căng thẳng tài chính ............................................12
iii 3.2. Phương pháp đo lường giai đoạn bất ổn tại các nước đang phát triển khu vực ASEAN ........12 3.2.1. Mô hình nghiên cứu .........................................................................................................................12 3.2.2. Trình tự thực hiện mô hình hồi qui Markov-switching ...............................................................12 3.3. Phương pháp đánh giá tác động bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN ..................................................................................................13 3.3.1. Mô hình nghiên cứu .........................................................................................................................13 3.3.2. Các giả thuyết nghiên cứu trong mô hình .....................................................................................13 3.3.3. Trình tự thực hiện hồi qui mô hình TVAR ...................................................................................14 3.4. Dữ liệu nghiên cứu .........................................................................................................................14 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................................................16 4.1. Xây dựng chỉ số căng thẳng tài chính...........................................................................................16 4.1.1. Thống kê mô tả ...............................................................................................................................16 4.1.2. Kết quả đánh giá hiệu quả chỉ số căng thẳng tài chính ..............................................................16 4.1.2.1. Các sự kiện căng thẳng tài chính trong giai đoạn 2005-2020 .................................................16 4.1.2.2. Kết quả đánh giá hiệu quả chỉ số FSI của các nước nghiên cứu ............................................16 4.2. Kết quả đo lường giai đoạn bất ổn tài chính................................................................................18 4.2.1. Các kiểm định trước hồi qui mô hình ..........................................................................................18 4.2.2. Kết quả hồi qui mô hình Makov-switching ..................................................................................18 4.2.3. Thảo luận kết quả...........................................................................................................................19 4.3. Quan hệ tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực ..............................................22 4.3.1. Mô tả đặc điểm dữ liệu nghiên cứu ..............................................................................................22 4.3.2. Các kiểm định trước hồi qui..........................................................................................................22 4.3.3. Kết quả hồi qui mô hình ................................................................................................................22 4.3.4. Kết quả phân tích hàm phản ứng đẩy ..........................................................................................24 4.3.4.1. Tác động của cú sốc tài chính ....................................................................................................24 4.3.4.2. Tác động của các loại cú sốc tài chính ......................................................................................24 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ..........................................................................28 5.1. Các kết luận chính của nghiên cứu ...............................................................................................28 5.1.1. Đo lường bất ổn tài chính bằng chỉ số căng thẳng tài chính ......................................................28 5.1.2. Xác định giai đoạn bất ổn tài chính ..............................................................................................28 5.1.3. Mối quan hệ tác động giữa bất ổn tài chính đối và khu vực kinh tế thực .................................28 5.2. Hàm ý chính sách ...........................................................................................................................29 5.2.1. Bối cảnh hội nhập tài chính của các nước trong khu vực kinh tế ASEAN ...............................29 5.2.2. Các hàm ý chính sách đối với nước trong khu vực ASEAN .......................................................29 5.2.2.1. Các chính sách nhằm duy trì ổn định tài chính .......................................................................29 5.2.2.2. Hàm ý chính sách trong giai đoạn bất ổn tài chính cao ..........................................................30
iv 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .......................................................................................30 5.3.1. Hạn chế của luận án .......................................................................................................................30 5.3.2. Hướng nghiên cứu mở rộng ..........................................................................................................31
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN 1.1. Lý do nghiên cứu 1.1.1. Bối cảnh thực tiễn Nếu trước thế chiến thứ 2, các cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra khá ít chủ yếu ở Hoa Kỳ thì từ giữa thế kỷ 20 với xu hướng tự do hóa tài chính diễn ra ở nhiều khu vực và quốc gia trên thế giới, các cuộc khủng hoảng tài chính trở nên thường xuyên hơn, phạm vi rộng hơn, và mức độ thiệt hại cũng như các tác động tăng lên đáng kể. Các cuộc khủng hoảng không chỉ xảy ra ở Hoa Kỳ như thời kỳ trước mà xảy ra ở các nước phát triển Châu Âu và Nhật Bản. Và sau đó lan san các quốc gia đang phát triển và thị trường mới nổi. Thiệt hại từ các cuộc khủng hoảng cũng tăng lên đáng kể từ giữa cuối thế kỷ 20. Đại suy thoái những năm 30 gây tổn thất cũng chỉ khoảng 3% GDP của Hoa Kỳ (Calomiris & Hubbard, 1989), thì các cuộc khủng hoảng nữa cuối thế kỷ 20 trở lại đây mức thiệt hại tăng đáng kể. Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 với chi phí chiếm trên 80% GDP 2007 của Hoa kỳ (Luttrell, Atkinson, & Rosenblum, 2013). Bên cạnh đó, những hệ quả đến nền kinh tế từ sau khủng hoảng tài chính năm 2008 cũng khá nặng nề với hoạt động kinh tế bị suy giảm xảy ra hơn một nữa số các quốc gia trên thế giới (Wenjie, Mrkaic & Nabar, 2018). Từ thực tiễn trên, việc giám sát sự ổn định của hệ thống tài chính có vai trò quan trọng đối với cơ quan quản lý tiền tệ các nước trên thế giới trong việc ứng phó với khủng hoảng tài chính (Borio và Drehemann, 2010) và giảm thiểu tác động của bất ổn khu vực tài chính đến tăng trưởng kinh tế (Creel, Hubert & Labondance, 2015). Do đó, nhu cầu cần có công cụ giám sát hiệu quả tình trạng bất ổn của hệ thống tài chính trở nên quan trọng và cấp thiết. 1.1.2. Tổng quan các nghiên cứu Thứ nhất là về xây dựng công cụ đo lường bất ổn tài chính. Để giám sát hiệu quả tình trạng ổn định của hệ thống tài chính, các nghiên cứu đưa ra nhiều phương pháp đo lường khác nhau. Bên cạnh phương pháp dựa vào đơn chỉ số chỉ đánh giá một phần của hệ thống tài chính, sau khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, nhiều nghiên cứu tập trung vào đo lường bất ổn tài chính bằng chỉ số căng thẳng tài chính (FSI). Đây là chỉ số tổng hợp thông tin của các khu vực khác nhau của hệ thống tài chính nhằm đánh giá bất ổn của toàn hệ thống, đo lường mức căng thẳng tài chính một cách liên tục và đánh giá được nguồn gốc gây ra khủng hoảng (Cevik và cộng sự, 2013). Tuy nhiên, để xây dựng được chỉ số căng thẳng tài chính hiệu quả đòi hỏi sự cân
nhắc trong việc chọn ra những khu vực quan trọng của hệ thống tài chính, lựa chọn các chỉ số bất ổn tài chính riêng lẻ, sử dụng phương pháp tổng hợp phù hợp, cũng như phương pháp đánh giá chỉ số (Elekdag, Cardarelli, & Lall, 2009). Thứ hai là về nhận biết giai đoạn bất ổn tài chính. Để phân biệt giai đoạn bất ổn với giai đoạn bình thường, các nghiên cứu chủ yếu xác định giá trị ngưỡng bằng phương pháp thống kê đơn giản được đánh giá là mang tính chủ quan (Duprey, Klaus và Peltonen, 2017). Một số nghiên cứu gần đây sử dụng mô hình định lượng phi tuyến để xác định các giai đoạn bất ổn tài chính (Duprey, Klaus và Peltonen, 2017; Duprey và Klaus, 2017). Phương pháp định lượng được xem là khách quan và phản ánh được đặc trưng biến động của giai đoạn bất ổn tài chính. Tuy nhiên, các nghiên cứu này còn khá ít và chỉ tập trung ở các nước phát triển. Đối với các nước đang phát triển, chưa có một nghiên cứu nào sử dụng phương pháp này trong đo lường giai đoạn bất ổn tài chính. Thứ ba là tác động giữa khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực khi xảy ra tình trạng bất ổn tài chính còn nhiều tranh luận về khía cạnh lý thuyết và thực nghiệm. Về khía cạnh lý thuyết, các nghiên cứu về cơ chế gia tốc tài chính cho rằng do sự tồn tại các ma sát tài chính trên thị trường tài chính, các cú sốc ngược từ bên ngoài bị khuếch đại và truyền dẫn tạo ra sự tương tác giữa khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực. Một số nghiên cứu cho rằng tương tác giữa hai khu vực sẽ giảm dần và đưa nền kinh tế về trạng thái cân bằng (Kiyotaki & Moore, 1997; Bernanke và Gilchrist, 1999) trong lúc các lý thuyết khác khẳng định một cơ chế nội sinh tạo ra vòng lặp tương tác và dẫn đến vòn xoáy giảm sâu (Brunnermeier và Sannikov, 2014). Về khía cạnh thực nghiệm, quan hệ tác động giữa bất ổn khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực được tìm thấy trong nhiều nghiên cứu đối với các quốc gia phát triển. Bên cạnh một số nghiên cứu cho thấy tác động hai chiều giữa khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực (Apostolakis & Papadopoulos, 2015; Polat & Ozkan, 2019), các nghiên cứu khác đi sâu hơn tìm thấy tính chất phụ thuộc trạng thái của mối liên kết này. Trong giai đoạn bình thường, không tồn tại tác động hoặc mức tác động không đáng kể giữa khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực. Nhưng khi nền kinh tế rơi vào trạng thái bất ổn cao, tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực diễn ra mạnh hơn và kéo dài hơn (Hollo và cộng sự, 2012). Kết quả này cho thấy tồn tại cơ chế gia tốc tài chính dẫn đến vòng xoáy giảm sâu giữa khu vực tài chính và khu vực kinh tế thực.
Đối với các nước đang phát triển, các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào sự tương tác hướng đến trạng thái cân bằng hay tác động tuyến tính (Cevik, Dibooglu & Kenc, 2016). Hầu như không có các nghiên cứu tập trong vào tác động phi tuyến trong mối quan hệ này. 1.1.3. Sự cần thiết nghiên cứu đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN Trong những thập kỷ gần đây, hệ thống tài chính các nước ASEAN trải qua nhiều biến động. Đỉnh điểm là cuộc khủng hoảng tiền tệ ở Châu Á năm 1997 tác động nặng nhất đến các nước thị trường mới nổi như Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Philippines. Hệ quả là tỷ lệ tăng trưởng GDP các nước bị âm ở mức 8 đến 10% (Park, D., Ramayandi, A., & Shin, K, 2013). Hệ thống tài chính các nước đang phát triển ASEAN, trong đó có Việt Nam, sau đó vẫn chịu ảnh hưởng bởi các cuộc khủng hoảng tiếp theo sau đó như khủng hoàng tài chính toàn cầu năm 2008, khủng hoảng nợ công Châu âu năm 2011, và vẫn tiếp tục khi có các biến động trên thị trường tài chính toàn cầu như sự kiện Taper Tantrum năm 2013 và gần đây nhất là đại dịch Covid-19. Do vậy, việc giám sát mức độ bất ổn của khu vực tài chính đối với các nước ASEAN vẫn luôn cần thiết ở góc độ chính sách. Bên cạnh đó, bất ổn tài chính của các nước từ các sự kiện này cũng tác động tới tốc độ tăng trưởng kinh tế. Tốc độ tăng trưởng GDP trung bình khu vực ASEAN giảm từ 6.4 phần trăm năm 2007 xuống còn 4.3 phần trăm năm 2008, và giảm tiếp dưới 1 phần trăm năm 2009 (ADB, 2009). Như vậy, xuất phát từ các khoảng trống nghiên cứu về bất ổn tài chính và mối quan hệ với khu vực kinh tế thực và từ thực tiễn hệ thống tài chính các nước đang phát triển khu vực ASEAN trải qua nhiều biến động kể từ sau khủng hoảng Châu Á năm 1998 và ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế của khu vực, tác giả quyết định lựa chọn đề tài: “Bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực: Trường hợp các nước đang phát triển khu vực ASEAN” làm đề tài nghiên cứu cho luận án tiến sĩ. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung của luận án là đánh giá mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN, từ đó luận án đưa ra một số gợi ý chính sách nhằm hạn đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính trong khu vực ASEAN. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Để hoàn thành mục tiêu chung, luận án cần hoàn thành các mục tiêu cụ thể như sau:
▪ Thứ nhất, đo lường bất ổn tài chính đối với từng nước đang phát triển khu vực ASEAN ▪ Thứ hai, xác định các giai đoạn bất ổn tài chính đối với từng nước đang phát triển khu vực ASEAN ▪ Thứ ba, đánh giá sự khác biệt trong mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực giữa giai đoạn bất ổn tài chính cao và giai đoạn bất ổn tài chính thấp ▪ Thứ tư, đưa ra các gợi ý chính sách cho các cơ quan quản lý và thực thi chính sách đối với các nước trong khu vực ASEAN. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Từ các mục tiêu trên, các câu hỏi nghiên cứu được đưa ra như sau: ▪ Bất ổn tài chính tại các nước đang phát triển khu vực ASEAN được thể hiện thế nào? ▪ Các nước đang phát triển khu vực ASEAN trải qua các giai đoạn bất ổn tài chính như thế nào? ▪ Sự tương tác giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực khác nhau như thế nào giữa giai đoạn bất ổn tài chính cao và giai đoạn bất ổn tài chính thấp đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN? ▪ Các gợi ý chính sách nào cho các cơ quan quản lý và thực thi chính sách trong việc giám sát và quản lý sự ổn định hệ thống tài chính đối với các nước trong khu vực ASEAN? 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung đánh giá mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực tại các nước đang phát triển khu vực ASEAN trong giai đoạn từ tháng 1.2005 đến tháng 6.2020. 1.5. Phương pháp nghiên cứu và dữ liệu nghiên cứu Đối với mục tiêu nghiên cứu thứ nhất, luận án sử dụng các phương pháp thống kê khác nhau để xây dựng chỉ số căng thẳng tài chính phù hợp với từng nước nghiên cứu. Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu thứ hai, luận án dựa vào mô hình tự hồi qui ngưỡng Markov-switching để phân biệt giai đoạn bất ổn tài chính với giai đoạn bình thường. Đối với mục tiêu nghiên cứu thứ ba, luận án đánh giá tính chất phi tuyến trong mối quan hệ giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực bằng mô hình VAR đa trạng thái. Cuối cùng dựa trên kết quả nghiên cứu là cơ sở đề xuất các hàm ý chính sách.
1.6. Đóng góp của nghiên cứu Thứ nhất, luận án là xây dựng được chỉ số căng thẳng tài chính phù hợp với các nước đang phát triển khu vực ASEAN . Thứ hai, luận án là sử dụng các tiếp cận mới để xác định đặc điểm của giai đoạn bất ổn tài chính của các nước đang phát triển khu vực ASEAN, qua đó góp phần cung cấp thông tin hữu ích cho các hàm ý về chính sách đối với khu vực kinh tế ASEAN. Đóng góp thứ ba của luận án là tìm được mối quan hệ phụ thuộc trạng thái bất ổn giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển trong bối cảnh khu vực ASEAN. 1.7. Bố cục của luận án Luận án được trình bày trong năm chương. Trong đó, các chương có bố cục như sau: Chương 1: Giới thiệu tổng quan. Chương 2: Cơ sở lý thuyết. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương 4: Kết quả nghiên cứu. Chương 5: Kết luận và hàm ý chính sách.
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG GIỮA BẤT ỔN TÀI CHÍNH VÀ KHU VỰC KINH TẾ THỰC 2.1. Cơ sở lý thuyết về bất ổn tài chính 2.1.1. Các khái niệm về bất ổn tài chính Nhiều khái niệm khác nhau về bất ổn tài chính. Nhìn chung, bất ổn tài chính là sự phá vỡ các liên kết giữa các thành phần trong khu vực tài chính do các cú sốc. Phản ứng của hệ thống tài chính trước các cú sốc khác nhau tùy thuộc vào độ lớn và loại cú sốc, có thể làm tắt dần hoặc phóng đại các cú sốc. 2.1.2. Các đặc điểm của bất ổn tài chính Theo Hakkio và Keeton (2009), một giai đoạn bất ổn bao hàm ít nhất một trong năm đặc điểm sau: sự không chắc chắn về giá trị thực của các tài sản tăng lên; sự không chắc chắn về hành vi của các nhà đầu tư khác tăng lên; tình trạng bất cân xứng thông tin tăng lên; mức độ sẵn sàng nắm giữa các tài sản rủi ro giảm xuống; và mức sẵn lòng nắm giữ các tài sản kém thanh khoản giảm xuống. 2.1.3. Các lý thuyết về bất ổn tài chính Bất ổn tài chính được giải thích bởi nhiều lý thuyết khác nhau. Theo lý thuyết Nợ và suy yếu tài chính (Schumpeter, 1934; Fisher, 1932; Hyman Minsky, 1977), chu kỳ tín dụng dẫn đến bất ổn tài chính và khủng hoảng tài chính. Lý thuyết rủi ro và sự bất định giải thích bất ổn tài chính là do sự bất định trên thị trường tài chính (Shafer, 1986). Dòng lý thuyết tài chính hành vi mới dựa vào sự kết hợp giữa mô hình hành vi hợp lý và yếu tố tâm lý để phân tích thị trường tài chính nhằm xác định bất ổn tài chính. Nhánh lý thuyết lây lan tài chính mô tả sự vận động của thị trường tài chính và giải thích bất ổn tài chính, theo đó bất ổn lây lan giữa các thị trường tài chính và giữa các hệ thống tài chính các nước trước tác động của các cú sốc (Forbes & Rigobon, 2001; Kumar & Persaud, 2002; Masson, 1999). 2.2. Tổng quan nghiên cứu về đo lường bất ổn tài chính 2.2.1. Các nghiên cứu về đo lường bất ổn tài chính Có hai phương pháp đo lường bất ổn tài chính. Một là phương pháp đơn chỉ số chỉ phản ánh một phần bất ổn của hệ thống tài chính. Các chỉ số này bao gồm chỉ số dựa vào dữ liệu kế toán như bộ chỉ số an toàn tài chính FSI của Quỹ tiền tệ quốc tế và bộ MPIs của ngân hàng trung ương Châu Âu, các chỉ số cảnh báo sớm và chỉ số dựa vào dữ liệu thị trường như xác
suất vỡ nợ và rủi ro hệ thống. Phương pháp chỉ số tổng hợp dựa trên dữ liệu của nhiều thành phần khác nhau trong hệ thống tài chính, trong đó bao chỉ số Financial Conditional Index (FCI) và Financial Stress Index (FSI). 2.2.2. Các nghiên cứu đo lường bất ổn tài chính bằng chỉ số căng thẳng tài chính Nghiên cứu đầu tiên về chỉ số căng thẳng tài chính là của Illing & Liu (2003 và 2006). Chỉ số được tổng hợp từ các chỉ số tài chính riêng lẻ ở bốn khu vực tài chính quan trọng của Canada và tổng hợp theo nhiều phương pháp như: Phương pháp tỷ trọng đều, tỷ trọng tín dụng, phân tích nhân tố. Chỉ số KCFSI của Hakkio và Keeton (2009) xây dựng chỉ số FSI cho hệ thống tài chính Hoa Kỳ, trong đó đề xuất phương pháp mới đánh giá hiệu quả của chỉ số FSI. Nghiên cứu của Cardarelli và Elekdag (2009) áp dụng cho nhóm 17 nước phát triển với số lượng các chỉ số được chọn lọc gồm 7 chỉ số bao gồm: TED spread, Beta ngân hàng, chênh lệch lợi suất trái phiếu công ty, chỉ số biến động giá cổ phiếu và tỷ giá. Hollo và cộng sự (2012) đưa ra phương pháp tổng hợp mới đó là phương pháp lý thuyết danh mục. Chatterjee và cộng sự (2017) xây dựng chỉ số căng thẳng tài chính cho Anh, bên cạnh khu vực thị trường tài chính, nghiên cứu còn đưa thêm vào khu vực thị trường bất động sản. Đối với trường hợp các nước đang phát triển, Balakrishnan và cộng sự (2011) phát triển chỉ số FSI cho nhóm 26 thị trường mới nổi sử dụng chỉ số EMPI đo lường bất ổn thị trường ngoại hối. Cevik và cộng sự (2013) sử dụng chỉ số BFS đo lường khu vực ngân hàng. Ishrakieh, Dagher & El Hariri (2020) đưa thêm tỷ lệ tiền gửi bằng ngoại tệ trên tổng tiền gửi để phản ánh hệ thống tài chính có tình trạng đô la hóa. 2.2.3. Các nghiên cứu về xác định giai đoạn bất ổn tài chính Một phương pháp được nhiều nghiên cứu sử dụng là xác định giá trị ngưỡng bằng phương pháp thống kê đơn giản. Phương pháp mới gần đây là dựa vào mô hình Markov- switching, trong đó FSI là biến nội sinh trong mô hình (Hollo và cộng sự, 2011; Duprey, Klaus & Peltonen, 2017). Phương pháp này mang tính khách quan do phân biệt được giai đoạn bất ổn và giai đoạn bình thường dựa vào đặc điểm biến động của biến FSI. 2.2.4. Thảo luận các khoảng trống nghiên cứu Thứ nhất là để xây dựng chỉ số căng thẳng cho từng nước hay nhóm nước đòi hỏi sự cân nhắc về nhiều khía cạnh nhằm đảm bảo tính hiệu quả của chỉ số (Elekdag, Cardarelli, & Lall, 2009).
Thứ hai, để xác định giai đoạn bất ổn tài chính, rất nhiều nghiên cứu dựa vào giá trị ngưỡng bằng phương pháp thống kê đơn giản mang tính chủ quan. Phương pháp định lượng phi tuyến có tính khách quan nhưng chỉ áp dụng vài nước phát triển trong nghiên cứu gần đây và chưa có đối với nước đang phát triển. 2.3. Cơ sở lý thuyết về khu vực kinh tế thực 2.3.1. Các khái niệm về khu vực kinh tế thực Nền kinh tế gồm hai khu vực bao gồm khu vực tài chính và khu vực nền kinh tế thực. Khu vực kinh tế thực liên quan đến hoạt động sản xuất, mua sắm tạo thành các dòng chảy về hàng hóa dịch vụ trong nền kinh tế (Batko, 2013). 2.3.2. Các phương pháp đo lường khu vực kinh tế thực Thước đo được sử dụng phổ biến và đầy đủ nhất là tổng sản phẩm quốc nội (GDP) (Callen, 2012). Chỉ số sản xuất (IP) thường được sử dụng với dữ liệu tần suất cao. Aruoba & Diebold (2010) bổ sung một chỉ số tương tự như tỷ lệ có việc làm, thu nhập thực của cá nhân hộ gia đình, doanh số thương mại và sản xuất. Hall & Zonzilos (2003) đưa thêm chỉ số về doanh số dịch vụ du lịch và chỉ số về doanh số bán lẻ. 2.4. Cơ sở lý thuyết về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực 2.4.1. Lý thuyết quyền chọn thực Do sự tác động của tính không chắc chắn, bất ổn tài chính tăng lên dẫn đến chi tiêu đầu tư bị thu hẹp. Điều này xảy ra là bởi vì bất ổn tài chính được thể hiện qua sự biến động thị trường tài chính. Các công ty giải thích sự biến động thị trường tài chính gia tăng chính là sự không chắc chắn về triển vọng kinh tế trong tương lai và tạm hoãn các kế hoạch đầu tư mới. 2.4.2. Lý thuyết chu kỳ tín dụng Các lý thuyết về chu kỳ tín dụng đã mô tả tác động của chu kỳ tín dụng đến chu kỳ kinh tế. Chu kỳ tín dụng xảy ra do tình trạng vay mượn quá mức dẫn đến bong bóng tín dụng. Khi cú sốc xuất hiện, bong bóng bị vỡ và doanh nghiệp thu hẹp đầu tư sản xuất. 2.4.3. Lý thuyết cơ chế gia tốc tài chính Do sự tồn tại các ma sát trên thị trường, các cú sốc được khuếch đại và truyền dẫn giữa khu vực tài chính và nền kinh tế thực. Cơ chế này có thể xuất hiện từ khu vực phi tài chính (Bernanke, Gertler & Gilchrist, 1994; Kiyotaki & Moore, 1997) do mối quan hệ ngược chiều giữa phần bù rủi ro tài trợ bên ngoài và giá trị tài sản ròng của doanh nghiệp, cũng có thể từ khu vực tài chính do sự xói mòn
bảng tổng kết tài sản của các trung gian tín dụng (Gertler & Kiyotaki, 2010; Gertler & Karadi, 2011; Adrian và Shin, 2008; Brunnermeier & Pedersen, 2009). Các lý thuyết ban đầu giả định rằng sự khuếch đại và truyền dẫn cuối cùng cũng trở về trạng thái cân bằng. Các lý thuyết gia tốc gần đây phát hiện tồn tại rủi ro nội sinh có thể đưa hệ thống đi theo hai trạng thái khác nhau (Brunnermeier & Sannikov, 2014; Mittnik & Semmler, 2013 và 2018). Hay nói cách khác, tác động giữa bất ổn tài chính và nền kinh tế thực có tính chất phi tuyến. 2.5. Tổng quan nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực 2.5.1. Các nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực Các nghiên cứu ban đầu cho thấy bất ổn tài chính có mối quan hệ ngược chiều với khu vực kinh tế thực nhưng là tuyến tính. Nhiều nghiên cứu sau này đi sâu đánh giá tính phi tuyến. Kết quả lược khảo trong các nghiên cứu được trình bày tại bảng 2.1 và 2.2. Bảng 2.1. Tóm tắt các nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước phát triển Nước và Mô hình và Kết quả nghiên cứu Tác giả Giai đoạn các biến Hakkio & Hồi qui OLS Hoa Kỳ, Tác động của bất ổn tài chính đến hoạt động kinh tế Keeton Chỉ số KCFSI 1990-2009 ngược chiều và có ý nghĩa thống kê (2009) và CFNAI Tác động của bất ổn tài chính đối với kinh tế thực ở Davig & MS-VAR giai đoạn bất ổn lớn hơn gấp 4 lần và kéo dài hơn Hoa Kỳ Hakkio Chỉ số KCFSI giai đoạn bình thường. 1990-2010 (2010) và CFNAI Mức giảm của bất ổn trong ở giai đoạn bất ổn chậm hơn so với giai đoạn bình thường. Lall, 17 nước (HP) filter Giai đoạn bất ổn gắn với sự mở rộng tín dụng và leo Cardarelli & phát triển Chỉ số FSI và thang giá nhà và tỷ trọng nợ cao có tác động làm suy Elekdag 1980-2006 GDP giảm hoạt động kinh tế (2009) Tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế Hollo và Khu vực TVAR thực ở trạng thái bất ổn cao lớn hơn đáng kể và có ý cộng sự EU 1999- Chỉ số CISS nghĩa thống kê, còn ở trạng thái bất ổn thấp không (2012) 2011 và IP đáng kể và không có ý nghĩa thống kê. Hubrich và EU và MS-VAR Kết quả tương tự như Hollo và cộng sự (2012) cộng sự OECD Chỉ số CISS (2013) 1987-2010 và chỉ số IP Kết quả tương tự như Hollo và cộng sự (2012). Mittnik & 5 nước TVAR Đối với loại cú sốc tài chính, mức độ phản ứng của Semmler Châu Âu Chỉ số FSI và chỉ số IP đối với cú sốc tài chính âm cao hơn đối với (2013) 1981-2012 IP cú sốc tài chính dương ở giai đoạn bất ổn cao, nhưng nhỏ hơn ở giai đoạn bất ổn thấp.
Tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực ở trạng thái bất ổn cao lớn hơn so với trạng thái Đức TVAR van Roye, bất ổn thấp. 1970 – Chỉ số FSI và B. (2014) Mức phản ứng của chỉ số IP đối với cú sốc tài chính 2010 chỉ số IP dương bằng mức phản ứng đối với cú sốc tài chính âm ở cả hai giai đoạn bất ổn. Apostolakis VAR tuyến & Hoa Kỳ, tính Bất ổn tài chính gia tăng có tác động làm suy giảm Papadopoul 1981-2009, FSI và tỷ lệ mức tăng sản lượng. os (2015) tăng GDP MS-VAR Hubrich & Phản ứng của khu vực thực trước cú sốc tài chính Hoa kỳ FSI và chi Tetlow không đáng kể trong giai đoạn bình thường nhưng 1988-2011 tiêu hộ gia (2015) rất lớn trong giai đoạn bất ổn cao. đình TVP-VAR Prieto và Tác động của cú sốc tài chính đến GDP trong giai Hoa Kỳ Các biến bất cộng sự đoạn suy thoái cao hơn so với giai đoạn bình thường. 1958-2012 ổn tài chính (2016) Qui mô cú sốc càng lớn thì mức tác động càng mạnh. và GDP TVAR Mittnik và Châu Âu & Các biến bất Kết quả tương tự như Mittnik & Semmler (2013). Semmler Hoa Kỳ ổn tài chính Trong đó, các biến tài chính về độ lệch có tác động (2018) 1980-2010 riêng lẻ và chỉ mạnh hơn các biến về suất sinh lời và độ biến động. số IP Tác động của bất ổn tài chính đến khu vực kinh tế Duprey, T. Canada TVAR thực xảy ra ở hai giai đoạn bất ổn, trong đó mức tác (2020) 1980-2019 CISS và GDP động mạnh hơn ở giai đoạn bất ổn tài chính cao.
Bảng 2.2. Tóm tắt các nghiên cứu về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển Nước và giai Mô hình và các Tác giả Kết quả nghiên cứu đoạn biến Các nước VAR tuyến tính Tác động giữa bất ổn tài chính và các biến Cevik, Dibooglu Trung và FSI và IP, tổng kinh tế thực không đồng nhất giữa các & Kutan (2013) Đông Âu, xuất nhập khẩu, nước. 1995- 2010 đầu tư gộp VAR tuyến tính Tác động của bất ổn tài chính đến các biến Cevik, Dibooglu, Thổ Nhĩ Kỳ, FSI và IP, tổng kinh tế thực có ý nghĩa thống kê nhưng & Kenc, (2013) 1997-2010 xuất nhập khẩu chiều tác động ngược lại không có ý nghĩa và đầu tư gộp thống kê Tác động của bất ổn tài chính đến các biến Cevik, E. I., 5 nước kinh tế thực có ý nghĩa thống kê, trừ VAR tuyến tính Dibooglu, S., & ASEAN, Philippines. Chỉ số FSI và IP Kenc, T. (2016). 1995-2013 Chiều tác động ngược lại không có ý nghĩa thống kê Tác động bất ổn tài chính làm suy giảm chỉ Polat & Ozkan Thổ Nhĩ Kỳ, Chỉ số FSI và IP số IP và ngược cải thiện chỉ số làm giảm (2019) 2005-2016 căng thẳng tài chính. Chi tiêu hộ gia đình sụt giảm khi bất ổn tài MS-VAR Stona, Morais & Brazil, 2000- chính tăng lên, trong đó phản ứng ở giai Chỉ số FSI và tiêu Triches (2018) 2013 đoạn bất ổn cao mạnh hơn và kéo dài hơn dùng cá nhân giai đoạn bất ổn thấp. 2.5.2. Thảo luận các khoảng trống nghiên cứu Thứ nhất, về tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực, kết quả cho thấy có sự không thống nhất giữa nhóm nước phát triển và đang phát triển. Thứ hai là về tác động phi tuyến giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực, hầu hết các nghiên cứu đều tập trung vào các nước phát triển. Đối với nhóm nước đang phát triển hầu như rất ít các nghiên cứu chứng minh vấn đề này. Bên cạnh đó, kết quả các nghiên cứu cũng đưa đến các kết luận khác nhau. Một là kết quả sự tương tác giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực giữa trạng thái bất ổn cao và bất ổn thấp có sự khác nhau giữa các nghiên cứu. Hai là đối với tác động của các loại cú sốc tài chính, kết quả về phản ứng của khu vực kinh tế thực cũng khác nhau.
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1. Phương pháp xây dựng chỉ số căng thẳng tài chính cho nước đang phát triển khu vực ASEAN Bước 1: Đo lường các chỉ số tài chính đơn lẻ Luận án dựa vào phương pháp của Balakrishnan và cộng sự (2011) và Cevik, Dibooglu và Kutan (2013) để lựa chọn các chỉ số tài chính đơn lẻ của bốn khu vực quan trọng trong hệ thống tài chính: ngân hàng, thị trường cổ phiếu, thị trường ngoại hối, và thị trường trái phiếu. Các chỉ số này bao gồm: hệ số Beta khu vực ngân hàng (Trường hợp Việt Nam thay thế bằng chỉ số BSF của Kibritçioglu, A., 2003), tỷ suất sinh lời và mức biến động của thị trường cổ phiếu, chênh lệch lợi suất trái phiếu chính phủ và biến động lợi suất trái phiếu chính phủ, chỉ số EMPI. Bước 2: Tổng hợp các chỉ số tài chính đơn lẻ Trước khi tổng hợp thành chỉ số FSI, các chỉ số tài chính đơn lẻ được chuyển về cùng một cơ sở đơn vị theo phương pháp chuẩn hóa. Các chỉ số này sau đó được tổng hợp lại theo phương pháp tỷ trọng đều. Bước 3: Phương pháp đánh giá hiệu quả của chỉ số căng thẳng tài chính Đề tài dựa vào phương pháp của Hakkio và Keeton (2009) để đánh giá chỉ số căng thẳng tài chính. 3.2. Phương pháp đo lường giai đoạn bất ổn tại các nước đang phát triển khu vực ASEAN 3.2.1. Mô hình nghiên cứu Dựa vào nghiên cứu của Hollo và cộng sự (2011) và Duprey, Klaus và Peltonen (2017), nghiên cứu sử dụng mô hình tự hồi quy Markov-switching với phương trình hồi quy như sau: 𝐹𝑆𝐼 𝑡 = 𝛼(𝑠 𝑡 ) + 𝛽 ( 𝑠 𝑡 ) 𝐹𝑆𝐼 𝑡−𝑝 + 𝜎(𝑠 𝑡 )𝜀 𝑡 Số trạng thái được giả định trong mô hình là 2 đến 3 trạng thái, s={1,2,3}. Sự khác biệt về hành vi của chuỗi FSI ở mỗi trạng thái phụ thuộc vào hệ số chặn , hệ số tự hồi qui , và phương sai sai số . Nghiên cứu không đưa sự khác biệt của  vào trong phương trình hồi qui. 3.2.2. Trình tự thực hiện mô hình hồi qui Markov-switching Trước tiên, nghiên cứu tiến hành các kiểm định tính dừng đối với biến FSI của từng nước bao gồm Kiểm định ADF của Dickey và Fuller (1979) và kiểm định PP test của Phillips and
Perron (1988). Kiểm định tính phi tuyến của chuỗi FSI bằng kiểm định BDS của Brock và cộng sự (1996) và kiểm định McLeod-Li của Mcleod và Li (1983). Bước thứ hai, nghiên cứu sử dụng phương pháp MLE (Maximum likelihood estimator) để ước lượng các tham số hồi qui của mô hình bao gồm hệ số chặn, các hệ số quá trình tự hồi qui biến phụ thuộc, các xác suất chuyển dịch giữa các trạng thái và xác suất ở mỗi trạng thái. Sau bước hồi qui mô hình, các mô hình đạt được kiểm định về phần dư sẽ được xem xét lựa chọn. Tiêu chí sử dụng là AIC và log likelihood ratio. Bên cạnh đó, việc lựa chọn mô hình cũng dựa theo tiêu chí phân loại trạng thái RCM (Regime Classification Measure) được đề xuất bởi Ang và Bekaert (2002). 3.3. Phương pháp đánh giá tác động bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN 3.3.1. Mô hình nghiên cứu Dựa vào Tsay (1998), nghiên cứu sử dụng mô hình VAR ngưỡng với hai biến nội sinh bao gồm chỉ số FSI và chỉ số khu vực kinh tế thực, trong đó biến FSI được xem là biến ngưỡng, được mô tả như sau: 𝑝𝑖 𝑦 𝑡 = 𝑐 𝑖 + ∑ 𝐴 𝑖𝑗 𝑦 𝑡−𝑗 + 𝜀 𝑖𝑡 𝑣ớ𝑖 𝜀 𝑖𝑡 ~(0,  𝑖 ), 𝑗=1 𝑛ế𝑢 𝜏 𝑖−1 < 𝑟 𝑡−𝑑 ≤ 𝜏 𝑖 , 𝑣à 𝑖 = 1, . . . . , 𝑀, 𝑣à 𝑑 > 0 Trong đó, y là vetor các biến nội sinh bao gồm chỉ số FSI và chỉ số phản ánh khu vực kinh tế thực; ri-d là giá trị của biến ngưỡng tại thời kỳ t-d và các trạng thái được xác định bởi giá trị ngưỡng: 0 < 1 < …< M . 3.3.2. Các giả thuyết nghiên cứu trong mô hình Một là bất ổn tài chính có tác động ngược chiều đến hoạt động của khu vực kinh tế thực đối với các nước đang phát triển Khu vực ASEAN. Hai là biến động của khu vực kinh tế thực có tác động ngược chiều đến bất ổn khu vực tài chính đối với trường hợp các nước đang phát triển Khu vực ASEAN. Tiếp đến là bất ổn tài chính có tác động cùng chiều và có độ trễ với bất ổn của hệ thống tài chính đối với trường hợp các nước đang phát triển Khu vực ASEAN.
Thứ tư là về tác động phi tuyến giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực, giả thuyết đưa ra là tác động giữa bất ổn tài chính và khu vực kinh tế thực đối với trường hợp các nước đang phát triển Khu vực ASEAN có tính phụ thuộc vào trạng thái bất ổn của hệ thống tài chính. 3.3.3. Trình tự thực hiện hồi qui mô hình TVAR Bước 1: Đo lường các biến trong mô hình Khu vực kinh tế thực được đo bằng tỷ lệ tăng trưởng sản xuất công nghiệp (IP) đối với các nước Indonesia, Malaysia, Phillipines và Thái Lan và Tổng giá trị thương mại quốc tế đối với Việt Nam. Bất ổn tài chính được đo lường bằng chỉ số căng thẳng tài chính (FSI). Bước 2: Kiểm định sự tồn tại tính phi tuyến của bộ dữ liệu. Nghiên cứu sử dụng kiểm định phi tuyến của Lo và Zivot (2001). Bước 3: Ước tính mô hình TVAR Nghiên cứu chọn chỉ số FSI là biến ngưỡng và ước tính mô hình TVAR với hai trạng thái. Quá trình ước tính các tham số của mô hình được thực hiện theo phương pháp CLS hai bước. Bước 4: Phân tích phản ứng đẩy của mô hình Nghiên cứu sử dụng hàm phản ứng đẩy phi tuyến của Koop, Pesaran và Potter (1996). 3.4. Dữ liệu nghiên cứu Dữ liệu thu thập theo tháng trong giai đoạn từ tháng 1.2005 đến tháng 6.2020 (Riêng Việt Nam từ 1.2007 – 5.2020). Chi tiết xem tại Bảng 3.1. Bảng 3. 1. Dữ liệu nghiên cứu đối với các nước đang phát triển khu vực ASEAN Khu vực Hạng mục chỉ số thành phần Nguồn dữ liệu - Tổng tiền gửi, tổng tín dụng khu vực - IMF International Khu vực tư ngân, tổng nợ nước ngoài. Financial Statistics ngân hàng - Chỉ số giá cổ phiếu khu vực ngân hàng. - Thomson reuters Thị trường - Chỉ số giá thị trường cổ phiếu - Thomson reuters cổ phiếu - Tỷ giá hối đoái chính thức (E) và Dự Thị trường trữ ngoại hối (RES) - GEM World Bank ngoại hối
Thị trường - Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 - Thomson reuters nợ chính phủ năm - Chỉ số sản xuất công nghiệp - IMF International Khu vực kinh tế - Tổng giá trị xuất và nhập khẩu thương Financial Statistics thực mại hàng hóa - GEM World Bank Chỉ số vĩ mô - Chỉ số lạm phát - GEM World Bank