2
Công trình Lịch sử văn học Việt Nam (Lê Hữu Mục) chia văn
học cổ Việt Nam thành ba trường phái: Trường phái văn học
“Thiền tông” (Thế kỷ XI – XIII), trường phái văn học “Cổ điển”
(thế kỷ XIV – XVI), trường phái văn học “Nôm na” (thế kỷ XVII
– XIX). Trường phái “Văn học cổ điển” ở đây là văn học nhà
nho. Các công trình lịch sử văn học đều ít nhiều đều quan tâm
đến thơ văn nhà nho.
Bên cạnh đó, vấn đề “ảnh hưởng của Nho giáo đối với văn
học Việt Nam, văn học nhà nho” cũng rất quan trọng. Trong đó,
những bước đi đầu có thể kể đến là quyển Tâm lý và tư tưởng của
Nguyễn Công Trứ (Nguyễn Bách Khoa) (1944). Có lẽ tác giả là
người đầu tiên dùng khái niệm “nhà nho tài tử”.
Các công trình nghiên cứu về văn học Nho giáo như: Nho
giáo và văn học Việt Nam Trung cận đại (Trần Đình Hượu) (viết
từ 1964), Loại hình học tác giả văn học, nhà nho tài tử và văn
học Việt Nam (1995), Văn học Việt Nam dòng riêng giữa nguồn
chung (Trần Ngọc Vương) (1998), Ý thức văn học cổ trung đại
Việt Nam (Đoàn Lê Giang) (2001), Văn học Trung đại Việt Nam
dưới góc nhìn văn hóa (Trần Nho Thìn) (2003)… đã gợi mở
nhiều phương diện về thơ của các nhà nho. Ở Việt Nam, “thi
luận” của Nho gia được nhiều nho sĩ, nhiều tác giả thơ nho đề cập
đến. Gần đây, một số công trình về vấn đề này có thể kể đến
“Quan niệm văn học (và mỹ học) của phái Nho gia” trích trong
Tinh hoa lý luận văn học cổ điển Trung Quốc (Phương Lựu);
phần “Sự tiến triển của quan niệm Nho gia chính thống” trong
Cấu trúc và lịch sử của lý luận văn học cổ điển Trung Hoa
(Phương Lựu). Qua đó, các tác giả tìm ra những cơ sở phương
pháp luận, những kinh nghiệm tiếp cận vấn đề.
Những gợi ý đó vốn được sử dụng với những mục đích nghiên
cứu khác nhau nhưng cũng là những kinh nghiệm, những ý kiến
quan trọng trong nghiên cứu thơ Nho Việt Nam từ giữa thế kỷ
XIV- giữa thế kỷ XV.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính của luận án là thơ Nho Việt Nam
trong khoảng một thế kỷ (từ giữa thế kỷ XIV đến giữa thế kỷ
XV).
