Tóm tắt Luận án tiến sĩ Thú y: Nghiên cứu thực trạng nhiễm giun tròn đường tiêu hóa, một số đặc điểm sinh học, bệnh học do giun dạ dày gây ra ở lợn, biện pháp phòng trị tại ba tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> LA VĂN CÔNG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG NHIỄM GIUN TRÕN<br /> ĐƯỜNG TIÊU HÓA, MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC, BỆNH HỌC<br /> DO GIUN DẠ DÀY GÂY RA Ở LỢN, BIỆN PHÁP PHÕNG TRỊ<br /> TẠI BA TỈNH MIỀN NÖI PHÍA BẮC VIỆT NAM<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH : KÝ SINH TRÙNG VÀ VI SINH VẬT HỌC THÖ Y<br /> MÃ SỐ: 62 64 01 04<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> HÀ NỘI - 2016<br /> Công trình hoàn thành tại:<br /> <br /> HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM<br /> <br /> <br /> Ngƣời hƣớng dẫn: 1. PGS.TS. NGUYỄN VĂN THỌ<br /> 2. TS. NGUYỄN VĂN QUANG<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phản biện 1: TS. LÊ THỊ NGỌC MỸ<br /> Hội Thú y<br /> <br /> <br /> <br /> Phản biện 2: TS. NGUYỄN THỊ LAN ANH<br /> Viện Thú y<br /> <br /> <br /> <br /> Phản biện 3: TS. PHẠM NGỌC DOANH<br /> Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án cấp Học viện họp tại:<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> Vào hồi giờ, ngày tháng năm 2016<br /> <br /> <br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thƣ viện:<br /> <br /> - Thƣ viện Quốc gia Việt Nam<br /> <br /> - Thƣ viện Học viện Nông nghiệp Việt Nam<br /> <br /> - Thƣ viện Đại học Nông Lâm Thái Nguyên<br />  PHẦN 1. MỞ ĐẦU<br /> 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI<br /> Bệnh giun tròn đường tiêu hóa ở lợn được coi là bệnh ký sinh trùng phổ biến<br /> và gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người chăn nuôi lợn. Ngoài ra một số loài giun<br /> tròn ký sinh ở đường tiêu hóa lợn có thể lây nhiễm cho người như: Acaris suum,<br /> Trichuris suis, Strongyloides ransomi, Gnathostoma spp… (Miyazaki, 1955;<br /> Akahane et al., 1998; Nguyễn Phước Tương, 2002; Bùi Quý Huy, 2006). Nhiều công<br /> trình nghiên cứu về giun tròn đường tiêu hóa ở lợn đã được thực hiện ở nhiều tỉnh<br /> thành trong cả nước, tuy nhiên tại ba tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên chưa<br /> có công trình nào nghiên cứu hệ thống và đầy đủ về bệnh giun tròn đường tiêu hóa<br /> lợn nhất là bệnh giun dạ dày Gnathostoma spp. Vì vậy, nghiên cứu thực trạng nhiễm<br /> giun tròn đường hóa và đề xuất biện pháp phòng trị bệnh nhằm nâng cao hiệu quả<br /> trong chăn nuôi lợn tại một số tỉnh miền núi phía Bắc là điều cần thiết.<br /> 1.2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI<br /> - Xác định được tỷ lệ nhiễm, cơ cấu nhiễm và đánh giá tác hại của giun tròn<br /> đường tiêu hóa của lợn tại 3 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên<br /> - Đánh giá hiệu quả biện pháp can thiệp bằng thuốc điều trị đặc hiệu và áp<br /> dụng các biện pháp vệ sinh phòng bệnh nhằm giảm thiểu nhiễm giun tròn đường tiêu<br /> hóa ở lợn.<br /> 1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2010 đến 2014, trên đàn lợn nuôi ở các hộ<br /> nông dân tại 3 tỉnh miền núi phía Bắc: Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên<br /> 1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI<br /> - Đã xác định được 5 loài giun tròn đường tiêu hóa lợn của ba tỉnh Cao Bằng,<br /> Bắc Kạn, Thái Nguyên là loài T. suis, S. ransomi, O. dentatum, A. suum và<br /> G. doloresi. Trong đó loài G. doloresi mới được phát hiện tại vùng nghiên cứu.<br /> - Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa tại ba tỉnh là 71,65% (qua mổ khám) và<br /> 70,52% (qua xét nghiệm phân).<br /> - Đã xác định được trứng G. doloresi phát triển và thời gian nở phụ thuộc vào<br /> nhiệt độ môi trường. Trứng G. doloresi phát triển thuận lợi ở trong môi trường có<br /> pH= 7,0 và không phát triển được trong môi trường pH= 5. Trứng G. doloresi bị phá<br /> hủy sau 5 ngày trong môi trường NaOH, Ca(OH)2 nồng độ 5% và 10%.<br /> - Bệnh tích đặc trưng nhất do G. doloresi gây ra ở dạ dày lợn là niêm mạc bị<br /> tổn thương nặng, tụ huyết, xuất huyết, viêm loét tạo thành các hang lớn.<br /> - Đã xác định được hiệu lực tẩy giun G. doloresi của ba loại thuốc: ivermectin<br /> 0,25%, liều 0,3mg/kgTT; levamisole 7,5%, liều 7,5mg/kgTT và mebendazole 10%,<br /> liều 30mg/kgTT đạt 92,23 - 100%.<br /> 1.5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI<br /> 1.5.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài<br /> - Cung cấp thông tin khoa học về thành phần loài giun tròn ký sinh ở đường<br /> <br /> 1<br /> tiêu hóa lợn, phản ánh được thực trạng nhiễm giun tròn đường tiêu hóa lợn tại 3 tỉnh<br /> miền núi phía Bắc Việt Nam.<br /> - Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể dùng làm tài liệu học tập cho sinh viên<br /> chuyên ngành Chăn nuôi Thú y và Thú y các trường Cao Đẳng và Đại học Nông<br /> nghiệp. Làm tài liệu tham khảo cho các nhà khoa học nghiên cứu trong lĩnh vực chăn<br /> nuôi và thú y.<br /> 1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài<br /> Đề xuất các biện pháp phòng trị bệnh giun tròn đường tiêu hóa của lợn đạt hiệu<br /> quả cao, góp phần nâng cao năng suất trong chăn nuôi lợn.<br /> PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> 2.1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI<br /> 2.1.1. Đặc điểm giải phẫu và sinh lý dạ dày lợn<br /> Đặc điểm giải phẫu và sinh lý tiêu hóa ở dạ dày lợn được nghiên cứu bởi các<br /> tác giả Nguyễn Xuân Tịnh và cs. (1996); Hoàng Toàn Thắng và Cao Văn (2006).<br /> 2.1.2. Giun tròn ký sinh ở đƣờng tiêu hóa lợn đã đƣợc phát hiện trên thế giới và<br /> ở Việt Nam<br /> Những công trình nghiên cứu của các tác giả nước ngoài đã phát hiện các giống<br /> loài giun tròn ở đường tiêu hóa lợn nhà và lợn rừng là: loài Trichocephalus suis (Schrank,<br /> 1788), Oesophagostomum dentatum (Rudolphi, 1803), Ascarops strongylina (Rudolphi,<br /> 1819), Physocephalus sexalatus (Molin, 1861), Strongyloides ransomi (Schwartz and<br /> Alicata, 1930) Strongyloides papillosus (Wedl, 1856), Ascaris suum (Goeze, 1782),<br /> Gnathostoma doloresi (Tubangui, 1925) (dẫn theo Phan Thế Việt và cs., 1977).<br /> Ở Việt Nam, Nguyễn Thị Lê và cs. (1996) đã phát hiện và thống kê được 27<br /> loài giun tròn ký sinh ở lợn, trong đó có 18 trên 27 loài (chiếm 66,7%) ký sinh ở<br /> đường tiêu hóa, gồm: 1. Ký sinh ở dạ dày: Ascarops strongylina, Physocephalus<br /> sexalatus, Gnathostoma doloresi, Gnathostoma hispidum; 2. Ký sinh ở ruột:<br /> Trichocephalus suis, Strongyloides ransomi, Ascaris suum, Raillietostrongylus<br /> samoensis, Bourgelatia diducta, Oesophagostomum dentatum…<br /> 2.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC<br /> 2.2.1 Tình hình nghiên cứu ở trong nƣớc<br /> Nghiên cứu tỷ lệ và cường độ nhiễm, tác hại, biện pháp phòng trị giun đũa,<br /> giun tóc, giun kết hạt, giun lươn và giun dạ dày lợn bởi các tác giả Lương Văn Huấn<br /> (1994); Phạm Văn Khuê và Phan Lục (1996); Phan Địch Lân và cs. (2005); Phạm Sỹ<br /> Lăng và cs. (2006); Đoàn Thị Phương và cs. (2010); Phạm Sỹ Lăng và cs. (2011);<br /> Nguyễn Thị Kim Lan (2011) ...<br /> 2.2.2. Tình hình nghiên cứu ở nƣớc ngoài<br /> Nghiên cứu về đặc điểm sinh học, tỷ lệ nhiễm, cường độ nhiễm, tác hại và biện<br /> pháp phòng trị A. suum, T. suis, S. ransomi, O. dentatum và Gnathostpma spp được<br /> thực hiện do Ishwata et al. (1997); Bowman (1999); Mejer and Roepstorff (2001);<br /> Caballero-Hernandez et al. (2004); Jarvis and Magi (2007); Rose and Small (2009)...<br /> <br /> 2<br />  PHẦN 3. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 3.1. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU<br /> - Nghiên cứu thực địa tại ba tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên.<br /> - Phân tích mẫu tại Phòng thí nghiệm ký sinh trùng, Bộ môn Bệnh động vật,<br /> Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên; Bộ môn Bệnh lý,<br /> Học viện Nông nghiệp Việt Nam; Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật; Phòng kính<br /> hiển vi điện tử - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung Ương.<br /> 3.2. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU<br /> Thời gian nghiên cứu đề tài từ năm 2010 đến 2014.<br /> 3.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU<br /> 3.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu<br /> - Lợn ở các lứa tuổi và các loài giun tròn đường tiêu hóa lợn tại ba tỉnh nghiên cứu.<br /> 3.3.2. Vật liệu nghiên cứu<br /> - Các mẫu giun tròn đường tiêu hóa lợn, mẫu phân lợn mới thải, các phần dạ<br /> dày lợn có bệnh tích và trứng giun dạ dày lợn.<br /> - Kính hiện vi quang học, buồng đếm Mc. Master, máy cắt cúp tổ chức, dung<br /> dịch bảo quản giun, thuốc nhuộm HE, lamen, đĩa petri, khéo, đũa thủy tinh, NaCl,<br /> Ca(OH)2, NaOH, các loại thuốc tẩy giun tròn…<br /> 3.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> 3.4.1. Thành phần loài, tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của<br /> lợn tại ba tỉnh miền núi phía Bắc<br /> 3.4.1.1. Thành phần loài giun tròn ký sinh ở đường tiêu hóa của lợn tại ba tỉnh<br /> nghiên cứu.<br /> Thông qua các mẫu giun thu thập được từ mổ khám lợn xác định thành phần loài<br /> giun tròn đường tiêu hóa tại ba tỉnh nghiên cứu Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên.<br /> 3.4.1.2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn tại ba tỉnh<br /> nghiên cứu.<br /> Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn tại các địa điểm qua<br /> mổ khám, qua xét nghiệm phân theo địa điểm nghiên cứu, theo tuổi lợn, theo vùng<br /> địa hình, theo phương thức nuôi và tình trạng vệ sinh.<br /> 3.4.2. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của giun dạ dày lợn<br /> Sự phát triển của trứng giun dạ dày lợn trong môi trường nước cất ở điều kiện<br /> phòng thí nghiệm. Sức đề kháng của trứng giun dạ dày lợn trong môi trường pH khác<br /> nhau và trong môi trường hóa chất thông dụng.<br /> 3.4.3. Nghiên cứu một số đặc điểm bệnh học do giun da dày gây ra ở lợn<br /> Xác định bệnh tích đại thể và những tổn thương vi thể do giun dạ dày gây ra ở lợn.<br /> 3.4.4. Nghiên cứu các biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày lợn<br /> Xác định hiệu lực tẩy trừ của thuốc ivermectin, levamisole và mebendazole.<br /> Thử nghiệm các biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày ở lợn. Đề xuất biện pháp<br /> phòng bệnh giun tròn đường tiêu hóa cho lợn.<br /> <br /> 3<br /> 3.5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 3.5.1. Thiết kế nghiên cứu<br /> Sử dụng phương pháp dịch tễ học mô tả cắt ngang, nghiên cứu can thiệp và các<br /> nghiên cứu thực nghiệm của (Nguyễn Như Thanh và Trương Quang, 2011).<br /> 3.5.1.1. Chọn mẫu<br /> - Chọn mẫu và thu thập mẫu nghiên cứu theo phương pháp lấy mẫu chùm nhiều<br /> bậc, bậc cuối cùng là các thôn/xóm. Số lợn mổ khám và xét nghiệm phân ở các<br /> thôn/xóm được lấy ngẫu nhiên, thực hiện tại 3 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên.<br /> 3.5.1.2. Cỡ mẫu nghiên cứu<br /> - Cỡ mẫu cần lấy để điều tra được lấy theo công thức dịch tễ học:<br /> P1  P <br /> N  1,96<br /> 2<br /> <br /> d2<br /> Trong đó: + N là dung lượng mẫu cần nghiên cứu.<br /> + P là tỷ lệ lưu hành giun tròn đường tiêu hóa của lợn ước đoán.<br /> + d là sai số ước lượng.<br /> + 1,96 là giá trị của hệ số giới hạn tương ứng với độ chính xác 95%.<br /> 3.5.2. Phƣơng pháp xác định thành phần loài giun tròn ký sinh ở đƣờng tiêu hóa<br /> của lợn tại vùng nghiên cứu<br /> 3.5.2.1. Phương pháp thu thập và xét nghiệm mẫu<br /> Thu thập và xét nghiệm của 9936 mẫu phân lợn ở các lứa tuổi, nuôi tại 3 tỉnh<br /> Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên. Lấy mẫu và bảo quản mẫu theo phương pháp<br /> thường quy trong nghiên cứu ký sinh trùng. Xét nghiệm mẫu phân lợn bằng phương<br /> pháp Fullerborn theo (Phạm Văn Khuê và Phan lục, 1996). Các mẫu có cả lợn không<br /> bị nhiễm ký sinh trùng và lợn nhiễm ký sinh trùng, có lợn tiêu chảy, có lợn phân bình<br /> thường, không bị mắc bệnh truyền nhiễm và các bệnh khác.<br /> 3.5.2.2. Phương pháp mổ khám<br /> Mổ khám 1080 lợn từ 6 tháng tuổi trở lên tại các hộ kinh doanh thịt lợn và các<br /> hộ gia đình nuôi lợn ở 3 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên. Theo phương pháp<br /> mổ khám toàn diện đường tiêu hóa lợn của Skrjabin (1928) (dẫn theo Phạm Văn Khuê<br /> và Phan lục, 1996). Mẫu giun tròn đường tiêu hóa thu được của mỗi lợn được bảo quản<br /> ở từng lọ riêng bằng dung dich Barbagalo theo (Nguyễn Thị Lê và cs., 1996).<br /> 3.5.2.3. Phương pháp xác định thành phần loài giun tròn đường tiêu hóa của lợn<br /> Quá trình định loại được tiến hành tại Phòng thí nghiệm Ký sinh trùng, Bộ môn<br /> Bệnh động vật, Khoa Chăn nuôi Thú y, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.<br /> Theo khóa định loại của (Phan Thế Việt và cs., 1977; Nguyễn Thị Lê và cs., 1996).<br /> Chuyển các mẫu giun tới Phòng Ký sinh trùng Viện sinh thái - Tài nguyên sinh vật để<br /> giám định đồng thời chọn một số giun dạ dày phát hiện được trong vùng nghiên cứu<br /> gửi tới Phòng Kính hiển vi điện tử Viện Vệ sinh dịch tễ Trung Ương chụp tiêu bản<br /> siêu cấu trúc bằng kính hiển vi điện tử quét. Định loại trứng giun tròn đường tiêu hóa<br /> lợn theo khoá định loại của Monnig (dẫn theo Trịnh Văn Thịnh, 1963).<br /> <br /> 4<br /> 3.5.2.4. Những yếu tố cần xác định liên quan đến tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu<br /> hóa của lợn trong quá trình thu thập mẫu<br /> Dựa vào bản đồ địa lý của 3 tỉnh nghiên cứu phân thành 3 vùng địa hình đó là<br /> vùng đồng bằng, vùng bán sơn địa và vùng núi cao. Mùa vụ trong năm được làm 2<br /> vụ: vụ Hè - Thu là từ tháng 4 đến tháng 9, vụ Đông - Xuân là từ tháng 10 đến tháng 3<br /> năm sau. Tình trạng vệ sinh được chia làm 3 mức: vệ sinh thú y tốt, vệ sinh thú y<br /> trung bình và vệ sinh thú y kém. Phương thức nuôi được chia làm 3 phương thức:<br /> nuôi thả rông, nuôi bán chăn thả và nuôi nhốt hoàn toàn. Tuổi lợn nghiên cứu tại 3<br /> tỉnh được chia thành 5 lứa tuổi: nhỏ hơn hoặc bằng 2 tháng tuổi, lớn hơn 2-4 tháng<br /> tuổi, lớn hơn 4-6 tháng tuổi, lớn hơn 6-8 tháng tuổi và lớn hơn 8 tháng tuổi.<br /> 3.5.3. Phƣơng pháp xác định tỷ lệ nhiễm và cƣờng độ nhiễm giun tròn ký sinh ở<br /> đƣờng tiêu hóa của lợn tại vùng nghiên cứu<br /> Sử dụng phương pháp Fullerborn để xét nghiệm mẫu phân lợn tìm trứng giun<br /> tròn. Đánh giá cường độ nhiễm bằng phương pháp Mc. Master. Xác định tỷ lệ nhiễm<br /> giun bằng phương pháp mổ khám toàn diện đường tiêu hóa. Đánh giá cường độ<br /> nhiễm giun/lợn tròn bằng trị số min (nhỏ nhất) và trị số max (lớn nhất)<br /> 3.5.4. Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm sinh học của giun dạ dày lợn tại vùng<br /> nghiên cứu<br /> 3.5.4.1. Phương pháp theo dõi sự phát triển của trứng và ấu trùng giun dạ dày<br /> trong môi trường nước cất ở điều kiện phòng thí nghiệm<br /> Thu thập trứn giun dạ dày bằng phương pháp mổ tử cung giun cái trưởng thành<br /> từ các mẫu giun thu được trong quá trình mổ khám lợn. Đếm trứng giun bằng phương<br /> pháp tự tạo. Nôi trứng giun dạ dày trong môi trường nước cất ở điều kiện phòng thí<br /> nghiệm. Quan sát sự phát triển của trứng giun qua sự phát triển của tế bào phôi trứng<br /> dưới kính hiển vi quang học. Theo dõi tới khi trứng phát triển thành ấu trùng trong<br /> thời gian nuôi. Đo kích thước trứng và ấu trùng giun dạ dày bằng trắc vi thị kính.<br /> 3.5.4.2. Phương pháp theo dõi sự phát triển của trứng và ấu trùng giun dạ dày<br /> trong môi trường pH khác nhau<br /> Dùng 8 đĩa petri trong đó 2 đĩa chứa sẵn axit axetic có pH=5; 2 đĩa chứa nước cất<br /> có pH=7 và 2 đĩa chứa NaOH có pH=9 và 2 đĩa chứa NaOH có pH=11. Cho trứng giun<br /> dạ dày vào nuôi, mỗi đĩa 60 trứng để ở nhiệt độ phòng thí nghiệm. Hàng ngày kiểm tra,<br /> theo dõi sự phát triển của tế bào phôi trong trứng và quá trình hình thành ấu trùng giun.<br /> Ghi chép, chụp ảnh mô tả sự thay đổi của trứng và ấu trùng trong các môi trường nuôi.<br /> 3.5.4.3. Phương pháp theo dõi sự phát triển của trứng và ấu trùng giun dạ dày<br /> trong môi trường hóa chất thông dụng<br /> Dùng 6 đĩa petri chứa sẵn dung dịch hóa chất, trong đó 2 đĩa chứa Nacl, nồng<br /> độ 5% và 10%; 2 đĩa chứa NaOH, nồng độ 5% và 10%, và 2 đĩa chứa Ca (OH)2, nồng<br /> độ 5% và 10%. Đưa trứng giun dạ dày vào nuôi, để ở nhiệt độ phòng thí nghiệm.<br /> Hàng ngày theo dõi sự biến đổi về hình thái, kích thước, màu sắc của trứng, sự biến<br /> đổi tế bào phôi và ấu trùng trong trứng...<br /> <br /> 5<br /> 3.5.5. Phƣơng pháp nghiên cứu bệnh học của lợn bị nhiễm giun dạ dày.<br /> Chúng tôi tiến hành mổ khám 20 lợn nhiễm giun dạ dày ở cường độ từ 500-800<br /> trứng/gam phân bằng phương pháp mổ khám toàn diện đường tiêu hóa của Skrjabin<br /> (1928) (dẫn theo Phạm Văn Khuê và Phan Lục, 1996). Quan sát những biến đổi về<br /> bệnh tích đại thể ở các cơ quan như: gan, phổi, thực quản, dạ dày, nơi ấu trùng di<br /> hành và vị trí ký sinh của giun trưởng thành. Ghi chép các thông tin về bệnh tích,<br /> chụp ảnh và mô tả.<br /> Chọn 9 lợn bị nhiễm giun dạ dày ở cường độ từ 500-800 trứng/gam phân, mổ<br /> khám để nghiên cứu bênh tích vi thể. Thu thập bệnh phẩm từ những vùng bệnh tích<br /> điện hình ở niêm mạc dạ dày có giun ký sinh. Cố định bệnh phẩm bằng dung dịch<br /> formon 10%. Làm tiêu bản vi thể theo quy trình tẩm đúc Parafin, nhuộm tiêu bản<br /> bằng Hematoxilin – Eosin (HE)<br /> Tiến hành xét nghiệm máu của 18 lợn từ 6 đến 8 tháng tuổi. Trong đó 9 lợn bị<br /> nhiễm giun dạ dày có cường độ nhiễm từ 500-800 trứng/gam phân và 9 lợn khỏe<br /> mạnh được xác định không bị nhiễm giun, sán và không bị mắc bệnh khác. Mẫu máu<br /> dùng cho xét nghiệm các chỉ tiêu huyết học phải được lấy vào buổi sáng trước khi<br /> cho lợn ăn. Các chỉ tiêu huyết học của lợn bị nhiễm giun dạ dày được xác định bằng<br /> máy đo huyết học tự động CD - 3700.<br /> 3.5.6. Phƣơng pháp nghiên cứu các biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày ở lợn<br /> * Xác định hiệu lực và độ an toàn của 3 loại thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ<br /> dày ở lợn<br /> - Hiệu lực và độ an toàn của một số thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày của lợn<br /> trên diện hẹp<br /> - Hiệu lực và độ an toàn của một số thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày của lợn<br /> trên diện rộng<br /> * Nghiên cứu thử nghiệm biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày cho lợn<br /> - Thử nghiệm biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày cho lợn tại huyện Võ Nhai<br /> tỉnh Thái Nguyên<br /> + Lô thử nghiệm áp dụng biện pháp phòng trị bệnh: dùng thuốc tẩy giun dạ dày<br /> cho lợn. Chuồng trại được quét dọn và cọ rửa thường xuyên. Lợn phải được nuôi nhốt<br /> chuồng.<br /> + Lô đối chứng thì ngược lại không áp dụng các biện pháp phòng trị trên.<br /> + Bố trí thư nghiệm trong 3 tháng. Sau 3 tháng thử nghiệm đánh giá hiệu quả<br /> của biện pháp phòng trị bệnh giun dạ dày bằng phương pháp định lượng số<br /> trứng/gam phân của lô thử nghiệm và lô đối chứng.<br /> * Nghiên cứu ảnh hưởng của phương pháp ủ phân hiếu khí đến sự phát triển của<br /> trứng giun dạ dày lợn<br /> * Kết quả biến đổi nhiệt độ, ẩm độ của đống phân ủ hiếu khí<br /> * Sức đề kháng của trứng giun dạ dày trong đống phân ủ hiếu khí<br /> * Sức sống của trứng giun dạ dày sau khi lưu giữ trong đống phân ủ hiếu khí<br /> <br /> 6<br />  * Đề xuất và ứng dụng các biện pháp phòng chống bệnh giun tròn đường tiêu hóa<br /> cho lợn<br /> 3.5.7. Xử lý số liệu<br /> - Các số liệu của đề tài đươc xử lý bằng phần mềm Excel 2007 và phần mềm<br /> MINITAB 14.0<br /> So sánh tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa tại các điạ điểm nghiên cứu, tỷ lệ<br /> nhiễm theo vùng địa hình, mùa vụ, phương thức nuôi và tình trạng vệ sinh bằng phép<br /> thử χ2 (Chi-Square Test). So sánh các chỉ tiêu huyết học của lợn nhiễm giun dạ dày<br /> và lợn không bị nhiễm giun dạ dày bằng phép thử t (Student test).<br /> PHẦN 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN<br /> 4.1. THÀNH PHẦN LOÀI, TỶ LỆ VÀ CƢỜNG ĐỘ NHIỄM TRÕN KÝ SINH<br /> Ở ĐƢỜNG TIÊU HÓA CỦA LỢN NUÔI TẠI BA TỈNH MIỀN NÖI PHÍA BẮC<br /> 4.1.1. Thành phần loài giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn tại ba tỉnh ba tỉnh<br /> nghiên cứu<br /> Chúng tôi tiến hành mổ khám 1080 lợn và thu thập giun tròn đường tiêu hóa<br /> của lợn tại 3 tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn và Thái Nguyên để xác định thành phần loài<br /> (bảng 4.1).<br /> Bảng 4.1. Những loài giun tròn tìm thấy ở đường tiêu hóa của lợn tại vùng<br /> nghiên cứu<br /> Phân bố<br /> Nơi ký<br /> TT Tên giun tròn Cao Bắc Thái<br /> sinh<br /> Bằng Kạn Nguyên<br /> 1 Gnathostoma doloresi (Tubangui, 1925) Dạ dày + + +<br /> 2 Ascaris suum (Goeze, 1872) Ruột non + + +<br /> 3 Trichocephalus suis (Schranh, 1788) Ruột già + + +<br /> 4 Strongyloides ransomi (Schwartz et Alicata, 1930) Ruột non + + +<br /> 5 Oesophagostomum dentatum (Rodolphi, 1803) Ruột già + + +<br /> Tổng số loài phát hiện 5 5 5<br /> Ghi chú: (+) có phát hiện.<br /> Lợn nuôi tại vùng nghiên cứu đều thấy nhiễm 5 loài giun tròn đường tiêu hóa<br /> là Trichocephalus suis, Strongyloides ransomi, Oesophagostomum dentatum, Ascaris<br /> suum và Gnathostoma doloresi. Trong đó loài G. doloresi lần đầu tiên mới được phát<br /> hiện tại vùng nghiên cứu.<br /> 4.1.2. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn nuôi tại ba tỉnh<br /> nghiên cứu<br /> 4.1.2.1. Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn tại các địa điểm<br /> qua mổ khám<br /> Chúng tôi tiến hành mổ khám 1080 lợn từ 6 tháng tuổi trở lên tại vùng nghiên<br /> cứu để xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn (bảng 4.2).<br /> - Về tỷ lệ nhiễm: lợn ở 3 tỉnh nghiên cứu có tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu<br /> hóa khá cao, tỷ lệ nhiễm chung là 71,67%, dao động từ 69,72 - 73,06%.<br /> <br /> <br /> 7<br />  - Về cường độ nhiễm: lợn ở ba tỉnh có cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu<br /> hóa từ 1 - 98 giun/lợn.<br /> Bảng 4.2. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa lợn<br /> tại các địa điểm qua mổ khám<br /> Địa phƣơng Số lợn mổ Số lợn Tỷ lệ Cƣờng độ nhiễm số<br /> (tỉnh) khám (con) nhiễm (con) nhiễm (%) giun/lợn từ min - max<br /> Cao Bằng 360 260 72,22 1 - 88<br /> Bắc Kạn 360 263 73,06 1 - 95<br /> Thái Nguyên 360 251 69,72 1 - 98<br /> Tính chung 1080 774 71,67 1 - 98<br /> Từ kết quả nghiên cứu chúng tôi thấy, tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn<br /> đường tiêu hóa của lợn tại 3 tỉnh nghiên cứu gần tương tự nhau. Sự sai khác giữa các<br /> tỉnh là không rõ rệt (p > 0,05).<br /> 4.1.2.2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo loài tại các<br /> địa điểm qua mổ khám<br /> Từ kết quả mổ khám 1080 lợn tại một số địa phương của ba tỉnh nghiên cứu,<br /> chúng tôi tiến hành xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm theo loài giun tròn (bảng 4.3).<br /> - Về tỷ lệ nhiễm: tỷ lệ nhiễm chung của các loài giun tròn giao động từ 17,69<br /> đến 39,17%. Trong đó loài A.suum nhiễm cao nhất (39,17%) và thấp nhất là<br /> G. doloresi (17,69%).<br /> - Về cường độ nhiễm: loài T. suis cường độ nặng nhất, dao động từ 5 - 98<br /> giun/lợn và cường độ nhẹ nhất là A. suum dao động từ 1-10 giun/lợn<br /> Bảng 4.3. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn theo loài<br /> giun tại vùng nghiên cứu qua mổ khám<br /> Địa điểm nghiên cứu<br /> Cao Bằng (n= 360) Bắc Kạn (n= 360) Thái Nguyên (n= 360) Tỷ lệ<br /> Cƣờng Cƣờng Cƣờng nhiễm<br /> Số lợn Tỷ lệ Số lợn Tỷ lệ Số lợn Tỷ lệ<br /> Tên độ độ độ chung<br /> nhiễm nhiễm nhiễm nhiễm nhiễm nhiễm<br /> giun tròn (min - (min - (min – (%)<br /> (con) (%) (con) (%) (con) (%)<br /> max) max) max)<br /> T. suis 109 30,28 3 - 95 120 33,33 5 - 88 123 34,17 6 - 98 32,59<br /> S. ransomi 110 30,56 7 - 86 116 32,22 6 - 64 134 37,22 3 - 96 33,33<br /> O. dentatum 132 36,67 3 - 75 135 37,50 3 - 69 126 35,00 4 - 85 36,39<br /> A. suum 140 38,89 2 - 15 164 45,56 3 - 19 119 33,06 1 - 10 39,17<br /> G. doloresi 51 14,16 3 - 23 77 21,39 4 - 27 63 17,50 2 - 12 17,69<br /> Chú thích: n là số con nghiên cứu<br /> 4.1.2.3. Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn tại các địa điểm<br /> qua xét nghiệm phân<br /> Qua xét nghiệm phân của 9936 lợn tại 3 tỉnh nghiên cứu, có 7007 lợn nhiễm<br /> giun tròn đường tiêu hóa (bảng 4.4).<br /> - Về tỷ lệ nhiễm chung tôi thấy, tỷ lệ nhiễm chung giun tròn đường tiêu hóa<br /> của ba tỉnh là 70,52%. Trong đó: ở tỉnh Bắc Kạn lợn nhiễm 72,64%; ở tỉnh Cao Bằng<br /> là 70,77% và ở tỉnh Thái Nguyên 68,15%.<br /> <br /> 8<br />  Bảng 4.4. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa lợn<br /> tại vùng nghiên cứu qua xét nghiệm phân<br /> Cƣờng độ nhiễm<br /> Số lợn Số lợn Tỷ lệ<br /> Địa phƣơng ≤500<br /> >800 -<br /> kiểm tra nhiễm nhiễm >500 - 800 >1000<br /> (tỉnh) 1000<br /> (con) (con) (%)<br /> n % n % n % n %<br /> Cao Bằng 3312 2344 70,77 969 41,34 1100 46,93 199 8,49 76 3,24<br /> Bắc Kạn 3312 2406 72,64 824 34,25 828 34,41 490 20,37 264 10,97<br /> Thái Nguyên 3312 2257 68,15 966 42,80 897 39,74 294 13,03 100 4,43<br /> Tính chung 9936 7007 70,52 2759 39,37 2825 40,32 983 14,03 440 6,28<br /> - Về cường độ nhiễm chúng tôi thấy, lợn tại 3 tỉnh nghiên cứu nhiễm giun tròn<br /> đường tiêu hóa ở 4 cường độ từ nhẹ đến rất nặng. Trong đó lợn nhiễm ở cường độ<br /> trung bình tỷ lệ nhiễm chung chiếm cao nhất 40,32% biến động từ 34,41-46,93%; ở<br /> cường độ nhẹ tỷ lệ nhiễm là chung 39,37% biến động từ 34,25-42,80%; ở cường độ<br /> nặng tỷ lệ nhiễm là chung là 14,03% biến động từ 8,49-20,37% và rất nặng chiếm tỷ<br /> lệ chung rất thấp 6,28% biến động từ 3,24-10,97%.<br /> 4.1.2.4. Tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo loài tại các<br /> địa điểm qua xét nghiệm phân<br /> Từ kết quả xét nghiệm phân lợn tại một số địa phương của ba tỉnh nghiên cứu,<br /> chúng tôi tiến hành xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa theo<br /> loài (bảng 4.5).<br /> Bảng 4.5. Tỷ lệ và cƣờng độ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn theo loài<br /> giun tại các địa điểm qua xét nghiện phân<br /> Địa Tên loài Số Số Tỷ lệ Cƣờng độ nhiễm<br /> phƣơn giun lợn lợn nhiễ ≤ 500 > 500 - 800 > 800 - > 1000<br /> g (tỉnh) kiểm nhiễ m 1000<br /> tra m (%) n % n % n % n %<br /> (con) (con<br /> Cao T.suis 953 28,77 374 39,24 520 54,56 47 4,93 12 1,26<br /> Bằng S.rasomi 3312 957 28,89 498 52,04 434 45,35 19 1,99 6 0,63<br /> O.detatum 1134 34,24 510 44,97 583 51,41 29 2,56 12 1,06<br /> A.suum 1247 37,65 610 48,92 528 42,34 75 6,01 34 2,73<br /> G.doloresi 620 18,72 350 56,45 229 36,94 29 4,68 12 1,94<br /> Bắc T.suis 961 29,02 432 44,95 461 47,97 42 4,37 26 2,71<br /> Kạn S.rasomi 3312 1027 31,01 408 39,73 496 48,30 87 8,47 36 3,51<br /> O.detatum 1198 36,17 435 36,31 528 44,07 157 13,11 78 6,51<br /> A.suum 1472 44,44 604 41,03 696 47,28 105 7,13 67 4,55<br /> G.doloresi 682 20,59 358 52,49 168 24,63 99 14,52 57 8,36<br /> Thái T.suis 1102 33,27 549 49,82 450 40,83 86 7,80 17 1,54<br /> Nguyê S.rasomi 3312 1193 36,02 612 51,30 475 39,82 65 5,45 41 3,44<br /> n O.detatum 1093 33,00 465 42,54 524 47,94 75 6,86 29 2,65<br /> A.suum 1024 30,92 495 48,34 468 45,70 54 5,27 7 0,68<br /> G.doloresi 561 16,94 358 63,81 183 32,62 14 2,50 6 1,07<br /> Chú thích: n là số con nghiên cứu<br /> <br /> <br /> 9<br />  Kết quả xét nghiệm 9936 mẫu phân lợn các lứa tuổi tại ba tỉnh nghiên cứu đã<br /> phát hiện 5 loài giun tròn ký sinh ở đường tiêu hóa của lợn là T.suis, S.ransomi,<br /> O.dentatum, A.suum và G. doloresi.<br /> Ở tỉnh Cao Bằng tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn cao nhất là loài<br /> A.suum 37,65%, nhiễm thấp nhất là G. doloresi 18,72%. Tỉnh Bắc Kạn nhiễm cao<br /> nhất là A.suum 44,44%, nhiễm thấp nhất là G.doloresi 20,59%. Tỉnh Thái Nguyên<br /> nhiễm cao nhất là S.ransomi 36,02%, nhiễm thấp nhất là G.doloresi 16,94%.<br /> 4.1.2.5. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo tuổi<br /> Lợn nuôi tại 3 tỉnh nghiên cứu ở các lứa tuổi khác nhau có tỷ lệ nhiễm các loài<br /> giun tròn đường tiêu hóa khác nhau (bảng 4.6).<br /> Bảng 4.6. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa theo tuổi lợn tại 3 tỉnh nghiên cứu<br /> Tuổi lợn Số lợn Tỷ lệ nhiễm theo loài giun tròn<br /> (tháng) kiểm T.suis S.ransomi O.dentatum A.suum G.doloresi<br /> tra<br /> n % n % n % n % n %<br /> (con)<br /> ≤2 1987 527 26,52 1117 56,22 254 12,78 781 39,31 0 0<br /> >2 - 4 1989 914 45,95 911 45,80 398 20,01 960 48,27 205 10,31<br /> >4 - 6 1987 697 35,08 690 34,73 699 35,18 808 40,66 375 18,87<br /> >6 - 8 1987 469 23,60 325 16,36 996 50,13 699 35,18 515 25,92<br /> >8 1986 409 20,59 134 6,75 1078 54,28 495 24,92 768 38,67<br /> Tính<br /> chung 9936 3016 30,35 3177 31,97 3425 34,47 3743 37,67 1863 18,75<br /> Chú thích: n là số con nhiễm, % tỷ lệ nhiễm<br /> Lợn ≤2 tháng tuổi nhiễm loài S.ransomi cao nhất 56,22% và loài O.dentatum<br /> nhiễm thấp nhất 12,78%, loài G.doloresi chưa thấy nhiễm.<br /> Lợn >2-4 thán tuổi nhiễm loài A.suum cao nhất 48,27% và thấp nhất là<br /> G.doloresi: 10,31%<br /> Lợn >4-6 tháng tuổi tỷ lệ nhiễm cao nhất là loài A.suum 40,66% và nhiễm thấp<br /> nhất là loài G.doloresi 18,87%.<br /> Lợn >6-8 tháng tuổi tỷ lệ nhiễm cao nhất là loài O.dentatum 50,13% và nhiễm<br /> thấp nhất là loài S.ransomi 16,36%.<br /> Lợn >8 tháng tuổi tỷ lệ nhiễm cao nhất là O.dentatum 54,28%; tỷ lệ nhiễm thấp<br /> nhất là loài S.ransomi 6,75%.<br /> 4.1.2.6. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo địa hình<br /> Xác định những biến động về tỷ lệ nhiễm theo vùng địa hình, qua mổ khám<br /> 1080 lợn và xét nghiệm 9936 mẫu phân lợn tại vùng nghiên cứu (bảng 4.7).<br /> Tại 3 tỉnh nghiên cứu, lợn nuôi ở vùng núi cao nhiễm giun tròn đường tiêu hóa<br /> cao nhất 90,28% qua mổ khám và 88,74 % qua xét nghiệm phân ; đứng thứ hai vùng<br /> bán sơn địa 73,06% qua mổ khám và 72,76% qua xét nghiệm phân và thấp nhất là<br /> vùng đồng bằng là 51,67% qua mổ khám và 50,52% qua xét nghiệm phân. Như vậy,<br /> tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn tăng dần theo địa hình, sự khác biệt về<br /> tỷ lệ nhiễm có ý nghĩa thống kê (P< 0,01).<br /> <br /> 10<br /> Bảng 4.7. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn theo địa hình khác nhau<br /> Qua mổ khám Qua xét nghiệm phân<br /> Số lợn Số lợn Tỷ lệ Số lợn Số lợn Tỷ lệ<br /> Vùng địa hình<br /> mổ khám nhiễm nhiễm kiểm tra nhiễm nhiễm<br /> (con) (con) (%) (con) (con) (%)<br /> Vùng đồng bằng 360 186 51,67 3387 1711 50,52<br /> Vùng bán sơn địa 360 263 73,06 3227 2348 72,76<br /> Vùng núi cao 360 325 90,28 3322 2948 88,74<br /> Tính chung 1080 774 71,67 9936 7007 70,52<br /> 4.1.2.7. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo mùa vụ<br /> Nghiên cứu về tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa theo mùa vụ nhằm tạo cơ<br /> sở khoa học cho biện pháp phòng bệnh có trọng tâm, chúng tôi nghiên cứu nghiên<br /> cứu từ 2010 đến 2013 (bảng 4.8).<br /> Bảng 4.8. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đƣờng tiêu hóa của lợn theo mùa vụ<br /> Mổ khám Xét nghiệm phân<br /> Số lợn Số lợn Tỷ lệ Số lợn Số lợn Tỷ lệ<br /> Năm Mùa vụ<br /> mổ khám nhiễm nhiễm kiểm tra nhiễm nhiễm<br /> (con) (con) (%) (con) (con) (%)<br /> 2010 Xuân - Hè 135 107 79.26 1244 982 78.94<br /> Thu - Đông 135 87 64.44 1244 784 63.02<br /> 2011 Xuân - Hè 138 112 81.16 1247 1005 80.59<br /> Thu - Đông 138 90 65.22 1247 809 64.88<br /> 2012 Xuân - Hè 133 106 79.70 1240 962 77.58<br /> Thu - Đông 133 83 62.41 1240 758 61.13<br /> 2013 Xuân - Hè 134 104 77.61 1237 954 77.12<br /> Thu - Đông 134 85 63.43 1237 753 60.87<br /> Tính Xuân - Hè 540 429 79.44 4968 3903 78.56<br /> chung Thu - Đông 540 345 63.89 4968 3104 62.48<br /> Ở vụ Xuân - Hè tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn cao hơn so với vụ<br /> Thu - Đông kể cả phương pháp mổ khám cũng như phương pháp xét nghiệm phân.<br /> Tỷ lệ nhiễm chung vụ Xuân - Hè 79,44% qua mổ khám và 78,56% qua xét nghiệm<br /> phân . Ở vụ Thu - Đông tỷ lệ nhiễm là 63,89% qua mổ khám và 62,48% qua xét<br /> nghiệm phân, sự sai khác về tỷ lệ nhiễm giữa hai vụ có ý nghĩa thống kê (P < 0,001).<br /> 4.1.2.8. Tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn theo phương thức nuôi<br /> Để xác định được phương thức chăn nuôi có ảnh hưởng như thế nào đến tỷ lệ<br /> nhiễm giun tròn đường tiêu hóa của lợn chúng tôi đã nghiên cứu tỷ lệ nhiễm giun tròn<br /> đường tiêu hóa của lợn theo ba phương thức (bảng 4.9).<br /> Kết quả mổ khám và xét nghiệm phân lợn tại 3 tỉnh nghiên cứu cho thấy, lợn<br /> thả rông tỷ lệ nhiễm giun tròn đường tiêu hóa cao nhất là 99,44% qua mổ khám và<br /> 98,38% qua xét nghiệm phân. Nhiễm thấp hơn là lơn nuôi bán chăn thả tỷ lệ nhiễm<br /> 73,61% qua mổ khám và 72,73% qua xét nghiệm phân và nhiễm thấp nhất là nuôi nhốt<br /> hoàn toàn 41,94% qua mổ khám và 41,06% qua xét nghiệm phân. Sự sai khác về tỷ lệ<br /> nhiễm giun tròn đường tiêu hóa lợn giữa ba phương thức nuôi rất rõ rệt (P 0,05<br /> Số lượng bạch cầu (nghìn/mm3 máu) 20,04 ± 0,13 25,60 ± 0,10 P> 0,05<br /> Hàm lượng huyết sắc tố (g%) 11,58 ± 0,11 9,94 ± 0,09 P> 0,05<br /> Số lượng hồng cầu và hàm lượng huyết sắc tố của lợn nhiễm G.doloresi lần<br /> lượt là 4,52 triệu/mm3máu và 9,94g% giảm so với lô lợn không nhiễm G.doloresi là<br /> <br /> 15<br /> 5,22 triệu/mm3 máu và 11,58 g%. Sự thay đổi này là chưa rõ rệt (P> 0,05).<br /> Số lượng bạch cầu ở lô lợn nhiễm G. doloresi là 25,60 nghìn/mm3 máu, có<br /> tăng so với số lượng bạch cầu ở lô lợn không nhiễm G. doloresi là 20,04 nghìn/mm3<br /> máu. Như vậy, số lượng bạch cầu của lô lợn bị nhiễm G. doloresi cao hơn so với số<br /> lượng bạch cầu của lô lợn không nhiễm G. doloresi, nhưng sự thay đổi này là chưa rõ<br /> rệt (P> 0.05).<br /> 4.3.3.2. Công thức bạch cầu của lợn không bị nhiễm giun dạ dày G. doloresi và lợn<br /> bị nhiễm giun dạ dày G. doloresi<br /> Lô lợn nhiễm G. doloresi có sự thay đổi công thức bạch cầu so với lô lợn<br /> không nhiễm G. doloresi như: Bạch cầu trung tính của lô lợn nhiễm G. doloresi là<br /> 31,04% giảm so với lô lợn không nhiễm G. doloresi là 40,36%. Bạch cầu ái toan của<br /> lô lợn nhiễm G. doloresi lô là 11,59%, tăng so với lô lợn không nhiễm G. doloresi là<br /> 4,08%. Bạch cầu ái kiềm, bạch cầu đơn nhân lớn và lâm ba cầu của lô lợn nhiễm G.<br /> doloresi và lô lợn không nhiễm G. doloresi ít thay đổi (bảng 4.17).<br /> Bảng 4.17. So sánh công thức bạch cầu của lợn không bị nhiễm giun dạ dày<br /> G. doloresi và lợn bị nhiễm giun dạ dày G. doloresi<br /> Công thức Lợn không nhiễm Lợn bị nhiễm<br /> bạch cầu G.doloresi G.doloresi Mức ý nghĩa<br /> (p)<br /> ( X ± mx ) % ( X ± mx ) %<br /> * Số lợn nghiên cứu 9 9<br /> Trung tính 40,36 ± 0,19 31,04 ± 0,17 P> 0,05<br /> Ái toan 4,08 ± 0,13 11,59 ± 0,11 P> 0,05<br /> Ái kiềm 1,41± 0,12 1,46 ± 0,13 P> 0,05<br /> Lâm ba cầu 48,64 ± 0,26 51,78 ± 0,17 P> 0,05<br /> Đơn nhân lớn 3,04 ± 0,11 3,32 ± 0,09 P> 0,05<br /> 4.4. NGHIÊN CỨU BIỆN PHÁP PHÕNG TRỊ BỆNH GIUN DẠ DÀY LỢN G.<br /> DOLORESI<br /> 4.4.1. Hiệu lực và độ an toàn của một số thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày<br /> G. doloresi ở lợn<br /> 4.4.1.1. Hiệu lực và độ an toàn của một số thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày<br /> G. doloresi của lợn trên diện hẹp<br /> Hiệu lực tẩy của 3 loại thuốc được trình bày tại bảng 4.18. Năm lợn dùng thuốc<br /> ivermectin 25%, số giun ra theo phân lợn 104 giun, số giun thu được khi mổ khám là<br /> 3 giun, tổng số giun thu được là 107 giun; 5 lợn dùng thuốc levamisole 7,5%, số giun<br /> ra theo phân là 81 giun, số giun thu được khi mổ khám là không, tổng số giun thu<br /> được là 81 giun. 5 lợn dùng mebendazole 10%, số giun ra theo phân là 75 giun, số<br /> giun thu được khi mổ khám 6 giun, tổng số giun thu được là 81 giun. Ở lô đối chứng<br /> không sự dụng thuốc tẩy, số giun ra theo phân không có, số giun thu được khi mổ<br /> <br /> 16<br /> khám 102 giun, tổng số giun thu được 102 giun. Như vậy ta có thể đánh giá được ba<br /> loại thuốc tẩy có hiệu lực rất tốt đối với lợn thử nghiệm so với lợn đối chứng thông qua<br /> kết quả thu thập xác giun ra theo phân và mổ khám lợn thu thập giun ở trong dạ dày.<br /> Bảng 4.18. Kết quả thử nghiệm 3 loại thuốc điều trị bệnh giun dạ dày G. doloresi<br /> của lợn trên diện hẹp<br /> Số giun Số giun<br /> Số hiệu Tổng số Đƣờng<br /> Thuốc và liều ra theo thu đƣợc<br /> Số lô lợn dùng giun/lợn đƣa<br /> lƣợng phân khi mổ<br /> thuốc (con thuốc<br /> (con khám (con<br /> A1 19 0 19<br /> A2 25 2 27<br /> Lô thử Ivermectin Tiêm<br /> A3 22 0 22<br /> nghiệm 1 (0,3mg/ kgTT) bắp<br /> A4 20 1 21<br /> A5 18 0 18<br /> Tổng 104 3 107<br /> B1 17 0 17<br /> B2 21 0 21<br /> Lô thử Levamisole Tiêm<br /> B3 15 0 15<br /> nghiệm 2 (7,5mg/kgTT) bắp<br /> B4 16 0 16<br /> B5 12 0 12<br /> Tổng 81 0 81<br /> C1 21 0 21<br /> C2 20 4 24<br /> Lô thử Mebendazole Trộn<br /> C3 14 2 16<br /> nghiệm 3 (30mg/kgTT/ngày) thức ăn<br /> C4 11 0 11<br /> C5 9 0 9<br /> Tổng 75 6 81<br /> D1 0 22 22<br /> D2 0 25 25<br /> Lô đối Không<br /> D3 Không dùng thuốc 0 18 18<br /> chứng có<br /> D4 0 20 20<br /> D5 0 17 17<br /> Tổng 0 102 102<br /> 4.4.1.2. Hiệu lực và độ an toàn của 3 loại thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày<br /> G. doloresi ở lợn trên diện rộng<br /> Từ kết quả thử nghiệm về hiệu lực và độ an toàn của 3 thuốc trên diện hẹp,<br /> chúng tôi đã tiến hành thử nghiệm 3 loại thuốc này trên diện rộng (bảng 4.19).<br /> Thuốc levamisole 7,5%, liều 7,5mg/kg thể trọng có hiệu tẩy đạt 100%. Thuốc<br /> ivermectin 25%, liều 0,3mg/kg thể trọng có hiệu lực tẩy đạt 97,14%. Thuốc<br /> mebendazol 10%, liều 30mg/kg thể trọng có hiệu lực tẩy đạt 92,23%.<br /> <br /> <br /> 17<br />  Bảng 4.19. Kết quả thử nghiệm 3 loại thuốc thử nghiệm tẩy giun dạ dày<br /> G. doloresi của lợn