Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Tín dụng vi mô và mức sống của nông hộ ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC KINH TẾ, TP.HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> *****<br /> Phạm Tiến Thành<br /> <br /> TÍN DỤNG VI MÔ VÀ MỨC SỐNG<br /> CỦA NÔNG HỘ Ở VIỆT NAM<br /> (Microcredit and Welfare of the Rural Households in Vietnam)<br /> Chuyên ngành: Kinh tế Phát triển<br /> Mã số: 9310105<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> Giáo viên hướng dẫn<br /> 1. TS. PHẠM KHÁNH NAM<br /> 2. PGS.TS. NGUYỄN HỮU DŨNG<br /> <br /> TP. HỒ CHÍ MINH, 2018<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại :<br /> ...................................................................................................................................<br /> Người hướng dẫn khoa học : .................................<br /> GV hướng dẫn 1: TS. Phạm Khánh Nam<br /> GV hướng dẫn 2: PGS.TS. Nguyễn Hữu Dũng<br /> <br /> Phản biện 1 : ..............................................................................................................<br /> ...................................................................................................................................<br /> <br /> Phản biện 2 : ..............................................................................................................<br /> ...................................................................................................................................<br /> <br /> Phản biện 3 : ..............................................................................................................<br /> ...................................................................................................................................<br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường họp tại ...............<br /> ...................................................................................................................................<br /> Vào hồi …….. giờ …… ngày…… tháng ……năm……………..<br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện :.........................................................................<br /> ...................................................................................................................................<br /> ...................................................................................................................................<br /> <br /> 1<br /> CHƯƠNG 1 – GIỚI THIỆU<br /> 1.1. Bối cảnh nghiên cứu<br /> Tại Việt Nam, nhiều chương trình và hoạt động đã được thực hiện nhằm hỗ trợ cho người nghèo.<br /> Trong số đó, tín dụng được coi là một yếu tố quan trọng trong các hoạt động tạo ra nguồn thu vì người<br /> nghèo thường phải đối mặt với những hạn chế về tài chính. Tín dụng được sử dụng để đầu tư vào các hoạt<br /> động nông nghiệp hoặc phi nông nghiệp, và mua những đồ dùng thiết yếu để đáp ứng nhu cầu căn bản của<br /> người nghèo (Nguyen, 2008; Phan và cộng sự, 2014; Thanh, 2017; Dung & Thanh, 2017).<br /> Người nghèo gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn tín dụng chính thức do thiếu tài sản thế<br /> chấp, từ đó gây cản trở cho việc cải thiện điều kiện sống của họ. Do đó, nông dân có thể sẽ phải nương tựa<br /> vào các nguồn tín dụng phi chính thức mặc dù lãi suất cao hơn rất nhiều. Kể từ khi xuất hiện, các chương<br /> trình tín dụng vi mô (TDVM) đã mang lại cho người nghèo nhiều cơ hội hơn trong việc tiếp cận nguồn tín<br /> dụng chính thức và bán chính thức (Li và cộng sự, 2011). Một vài ưu điểm của TDVM đó chính là không<br /> cần tài sản thế chấp và phục vụ người nghèo. TDVM được xem là đã góp phần cải thiện phúc lợi của người<br /> nghèo. Do đó, nghiên cứu này nhằm mục đích xem xét khả năng tiếp cận TDVM và các tác động kinh tế của<br /> nó lên phúc lợi của nông hộ. Để nắm bắt được mục tiêu nghiên cứu chính này, các mục tiêu cụ thể sau đây<br /> sẽ được xem xét và phân tích.<br /> 1.2. Vấn đề nghiên cứu<br /> 1.2.1. Khả năng tiếp cận tín dụng vi mô<br /> Ở Việt Nam, nhiều hộ gia đình ở nông thôn thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng, đặc<br /> biệt là các hộ nghèo, các hộ gia đình ở vùng sâu, vùng xa, các nhóm dân tộc thiểu số, v.v. Các hộ gia đình<br /> này luôn có nhu cầu vay vốn cao (Dương và Izumida, 2002) nhưng gặp khó khăn trong việc vay từ các<br /> nguồn tín dụng bán chính thức và chính thức. Do đó, nhiều hộ gia đình phải vay từ các nguồn tín dụng phi<br /> chính thức. Để tăng tính hiệu quả và tiếp cận các chương trình tín dụng, việc hiểu được các yếu tố ảnh<br /> hưởng đến khả năng tiếp cận TDVM là điều cần thiết.<br /> Câu hỏi nghiên cứu 1: Các yếu tố nào tác động đến khả năng tiếp cận TDVM của nông hộ?<br /> 1.2.2. Tín dụng vi mô và việc áp dụng giống lúa cải tiến<br /> Nông nghiệp đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của các nước đang phát triển. Do đó, việc<br /> nâng cao sản lượng và chất lượng của nông sản là một trong những mối quan tâm hàng đầu (Bonnin và<br /> Turner, 2012). Một trong những giải pháp khả thi nhất để tăng sản lượng đó chính là áp dụng công nghệ mới<br /> cho năng suất cao (Hossain, 1989).<br /> Trên thực tế, việc áp dụng công nghệ mới thường có chi phí ban đầu cao. Một số nghiên cứu cho<br /> rằng tín dụng có thể thúc đẩy các hộ gia đình đầu tư vào đổi mới nông nghiệp nói chung và các giống cải<br /> tiến nói riêng (Zeller và cộng sự, 1997; Diagne và cộng sự, 2000). Ở Việt Nam, hầu như chưa có nghiên cứu<br /> thực nghiệm xem xét mối quan hệ giữa TDVM và việc áp dụng giống lúa cải tiến. Nghiên cứu này xem xét<br /> vai trò của TDVM đối với quyết định của nông dân trong việc áp dụng các giống cải tiến.<br /> <br /> 2<br /> Câu hỏi nghiên cứu 2: TDVM có giúp nâng cao quyết định của nông dân trong việc áp dụng các<br /> giống lúa cải tiến, bao gồm quyết định có áp dụng hay không và áp dụng bao nhiêu?<br /> 1.2.3. Tác động của Tín dụng vi mô lên phúc lợi của hộ<br /> Các chương trình TDVM đã được áp dụng ở nhiều quốc gia như một biện pháp giúp giảm nghèo. Đã<br /> có rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm về tác động của tín dụng vi mô tuy nhiên kết quả là khác nhau<br /> (Khandker, 1998; Yunus, 2003; Pitt & cộng sự, 2003; Takahashi & cộng sự, 2010; Nguyen, 2008; Lensink<br /> & Phạm, 2011; Thanh, 2017). Tổng quan lý thuyết cho thấy tác động của TDVM lên phúc lợi vẫn còn đang<br /> được tranh luận và phụ thuộc các chỉ số được sử dụng để đo lường phúc lợi. Ở Việt Nam, nhưng chưa có<br /> nghiên cứu nào xem xét tác động của TDVM lên các khía cạnh khác nhau của phúc lợi.<br /> Câu hỏi nghiên cứu 3: TDVM có giúp cải thiện phúc lợi cho các nông hộ hay không?<br /> <br /> 1.2.4. Tín dụng vi mô và Cú sốc sức khỏe<br /> Ở Việt Nam, vấn đề sức khoẻ có thể tác động tiêu cực tới hộ gia đình (Wagstaff, 2007, Mitra &<br /> cộng sự, 2015, Okonogi & cộng sự, 2015). Do tác động bất lợi này nên các hộ gia đình sẽ thường giảm bớt<br /> gánh nặng bằng việc sử dụng một biện pháp ứng phó. Tài chính vi mô được xem là một biện pháp chính<br /> thức giúp các hộ gia đình giảm nhẹ tác động bất lợi của các cú sốc sức khoẻ (Gertler & cộng sự, 2009; Islam<br /> & Maitra, 2012; Okonogi & cộng sự, 2015; Mitra & cộng sự, 2015). Tuy nhiên, không có nghiên cứu nào ở<br /> Việt Nam lượng hóa vai trò của TDVM trong việc giảm thiểu các tác động của các cú sốc sức khoẻ. Hơn<br /> nữa, chưa có nghiên cứu nào phân tích tác động của cú sốc sức khoẻ đối với việc huy động lao động trong<br /> nhà và vai trò giảm nhẹ của TDVM trong trường hợp này.<br /> Câu hỏi nghiên cứu 4: TDVM có giúp giảm thiểu các tác động bất lợi của các cú sốc sức khỏe hay<br /> không?<br /> <br /> 1.3. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Theo khung phân tích trong Mục 2.5, các mục tiêu cụ thể bao gồm:<br /> (1) Xem xét các yếu tố quyết định khả năng tiếp cận TDVM của nông hộ. Ở mục tiêu này, mẫu<br /> nghiên cứu được chia thành nhóm hộ nghèo và không nghèo để phân tích sâu thêm.<br /> (2) Xem xét vai trò của TDVM trong việc thúc đẩy sự áp dụng giống lúa cải tiến của nông dân, bao<br /> gồm có áp dụng hay không và mức độ áp dụng. Ở mục tiêu này, mẫu nghiên cứu được chia thành nhóm hộ<br /> nghèo và không nghèo để phân tích sâu thêm.<br /> (3) Đánh giá tác động của TDVM lên mức sống của nông hộ, phản ánh qua các tiêu chí khác nhau.<br /> (4) Xem xét vai trò của TDVM trong việc giảm thiểu tác động của cú sốc sức khoẻ.<br /> <br /> 1.4. Phạm vi nghiên cứu<br /> •<br /> <br /> Nghiên cứu tập trung vào các hộ ở vùng nông thôn Việt Nam.<br /> <br /> •<br /> <br /> TDVM trong nghiên cứu này được định nghia là khoản vay không thế chấp và có giá trị nhỏ (dưới 100<br /> triệu đồng) do các tổ chức chính thức cấp.<br /> <br /> 3<br /> •<br /> <br /> Nghiên cứu này tập trung vào TDVM sử dụng để sản xuất hoặc kinh doanh.<br /> <br /> •<br /> <br /> Trong nghiên cứu này, phúc lợi được đo lường bằng tổng giá trị sản xuất, doanh thu, thu nhập, tiêu<br /> dùng, tích lũy tài sản và lao động ngoài tuổi lao động.<br /> <br /> •<br /> <br /> Hai cú sốc sức khỏe được sử dụng để phân tích gồm ốm đau/ bệnh tật của bất kỳ thành viên nào và của<br /> các thành viên trong độ tuổi lao động.<br /> <br /> 1.5. Dữ liệu nghiên cứu<br /> Dữ liệu định lượng. Nghiên cứu sử dụng Dữ liệu Khảo sát mức sống hộ gia đình Việt Nam<br /> (VHLSS) và Dữ liệu Điều tra tiếp cận nguồn lực hộ gia đình nông thôn Việt Nam (VARHS) năm 2012 và<br /> 2014. VARHS được sử dụng để phân tích 3 mục tiêu nghiên cứu đầu tiên và VHLSS sử dụng để phân tích<br /> mục tiêu 4.<br /> Dữ liệu định tính. Được thu thập từ các cuộc khảo sát chuyên sâu và phỏng vấn nhóm ở vùng nông<br /> thôn để bổ trợ cho các kết quả định lượng và hàm ý chính sách.<br /> 1.6. Phương pháp nghiên cứu<br /> 1.6.1. Phương pháp định lượng<br /> Nghiên cứu này sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để giải quyết từng mục tiêu nghiên cứu cụ<br /> thể, bao gồm (1) Mô hình Probit để phân tích mục tiêu 1; (2) Mô hình Double-Hurdle (DH), Tobit và<br /> Heckman và IV 2SLS để phân tích mục tiêu 2; (3) Mục tiêu 3 sử dụng phương pháp Khác biệt trong khác<br /> biệt (DID) và DID kết hợp So sánh điểm xu hướng (PSM-DID); và (4) Mục tiêu 4 sử dụng Hồi quy với tác<br /> động cố định theo làng xã (VFE) và IV 2SLS.<br /> 1.6.2. Phương pháp định tính<br /> Nghiên cứu này sử dụng phỏng vấn sâu và phỏng vấn nhóm để có được những hiểu biết sâu hơn về<br /> vấn đề nghiên cứu. Nghiên cứu định tính được tiến hành đối với các đối tượng có liên quan đến chương trình<br /> TDVM để bổ trợ cho các kết quả định lượng và hàm ý chính sách.<br /> 1.7. Đóng góp của nghiên cứu<br /> 1.7.1. Đóng góp về học thuật<br /> Luận án góp phần: (1) bổ sung khung phân tích về cơ chế ảnh hưởng của tín dụng vi mô lên các<br /> quyết định của nông hộ trong việc việc áp dụng giống lúa cải tiến hoặc lên các lựa chọn đầu tư khác, sau đó<br /> là tác động đến phúc lợi của hộ, và cuối cùng là lên việc giảm thiểu tác động bất lợi của những cú sốc sức<br /> khỏe; (2) bổ sung và kiểm định các mô hình thực nghiệm về các yếu tố quyết định khả năng tiếp cận tín<br /> dụng vi mô; (3) đóng góp vào lý thuyết liên quan đến tác động của tín dụng vi mô lên quyết định của nông<br /> dân trong việc có áp dụng giống lúa cải tiến, và vai trò của tín dụng vi mô trong việc giảm thiểu ảnh hưởng<br /> của các cú sốc sức khỏe; (4) sử dụng các phương pháp kinh tế lượng khác nhau để có được kết quả tốt nhất<br /> và chia mẫu nghiên cứu ra thành các nhóm khác nhau có được hiểu biết sâu thêm; và (5) đóng góp vào khía<br /> cạnh học thuật liên quan đến các phương pháp phân tích chính sách.<br /> <br />