Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Triết học: Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> NGUYỄN THỊ THANH HÀ<br /> <br /> GI¸ TRÞ §¹O §øC TRUYÒN THèNG D¢N TéC<br /> VíI VIÖC X¢Y DùNG LèI SèNG MíI CHO SINH VI£N<br /> VIÖT NAM TRONG BèI C¶NH TOµN CÇU HãA HIÖN NAY<br /> Chuyên ngành<br /> <br /> : CNDVBC & CNDVLS<br /> <br /> Mã số<br /> <br /> : 62 22 80 05<br /> <br /> tãm t¾t LuËn ¸n tiÕn sÜ triÕt häc<br /> <br /> Hµ Néi - 2014<br /> <br /> C«ng tr×nh ®­îc hoµn thµnh<br /> t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh<br /> <br /> Ng­êi h­íng dÉn khoa häc:<br /> <br /> 1. PGS,TS. NGUYỄN THẾ KIỆT<br /> 2. PGS,TS. HOÀNG ANH<br /> <br /> Ph¶n biÖn 1:<br /> <br /> Ph¶n biÖn 2:<br /> <br /> Ph¶n biÖn 3:<br /> <br /> LuËn ¸n sÏ ®­îc b¶o vÖ tr­íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Häc<br /> viÖn häp t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh.<br /> Vµo håi giê<br /> <br /> ngµy th¸ng<br /> <br /> n¨m 2014<br /> <br /> Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: Th­ viÖn Quèc gia<br /> vµ Th­ viÖn Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Đặt vấn đề<br /> 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu<br /> Mỗi con người phải biết quá khứ của mình, mỗi dân tộc phải biết lịch sử<br /> của mình, một dân tộc mà đánh mất quá khứ thì cũng là đánh mất chính bản<br /> thân mình. Trong các truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, nổi bật lên<br /> là đạo đức truyền thống. Nó là dòng chảy liên tục nảy sinh, tồn tại, phát triển<br /> trong suốt tiến trình dựng nước, giữ nước và phát triển đất nước của cha ông ta.<br /> Đây là cơ chế tích lũy, lưu truyền chắt lọc, chuyển giao tiếp nối từ thế hệ này<br /> qua thế hệ khác, từ đời này qua đời khác, hình thái kinh tế - xã hội này qua<br /> hình thái kinh tế - xã hội khác. Vì thế, việc phát huy các giá trị truyền thống,<br /> đặc biệt là giá trị đạo đức, nhằm xây dựng lối sống mới con người Việt Nam<br /> nói chung, sinh viên nói riêng trong điều kiện hiện nay là một trong những yêu<br /> cầu bức thiết của sự nghiệp đổi mới, hiện đại hóa đất nước. Văn kiện Đại hội X<br /> của Đảng khẳng định: Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người<br /> Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công<br /> nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn<br /> hoá trong thanh niên, học sinh, sinh viên; đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống,<br /> năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam. Sinh viên là<br /> lực lượng đông đảo, là những người có tri thức, năng động nhạy bén trong tiếp thu<br /> cái mới và trong mọi hoạt động xã hội.<br /> Ở đây, giá trị đạo đức truyền thống dân tộc là yếu tố tạo nên bản sắc văn<br /> hóa của dân tộc. Trong quá trình phát triển của xã hội, các giá trị đạo đức còn<br /> là yếu tố nội sinh, có tác dụng thúc đẩy quá trình vận động và phát triển nền văn<br /> hóa, một yếu tố không thể thiếu trong xây dựng lối sống của mỗi con người, trong<br /> đó có thanh niên - sinh viên.<br /> Mối quan hệ giữa giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với xây dựng lối<br /> sống là điều không ai nghi ngờ. Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế thị trường,<br /> toàn cầu hóa hiện nay, giá trị đạo đức truyền thống có vai trò như thế nào trong<br /> xây dựng lối sống cho sinh viên Việt Nam, nó cản trở hay là động lực, là cơ sở<br /> định hướng cho xây dựng lối sống? Và nội dung, yêu cầu phát huy giá trị đạo<br /> đức truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống cho sinh viên là gì, và đòi<br /> hỏi phương hướng với những giải pháp gì để phát huy giá trị đạo đức truyền<br /> thống trong xây dựng lối sống mới cho sinh viên.<br /> Cho nên, để xây dựng lối sống hiện nay, chúng ta không ngừng nâng cao<br /> nhận thức của toàn xã hội nói chung và của sinh viên nói riêng về vai trò, tầm<br /> quan trọng của giá trị đạo đức truyền thống, phát huy các giá trị đó trong việc<br /> xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Từ đây, nẩy sinh nhiều vấn đề đặt ra, làm<br /> sao định hướng đúng đạo đức cho sinh viên trong điều kiện hiện nay - khi mà<br /> các giá trị đạo đức truyền thống đang có những biến đổi, làm thế nào để sinh<br /> <br /> 2<br /> <br /> viên có một tình cảm thực sự, một thái độ đúng đắn và một niềm tin vững chắc<br /> khi thực hiện các hệ chuẩn giá trị xã hội để họ xây dựng lối sống mới của<br /> mình. Và, chính các giá trị đạo đức truyền thống có vai trò quan trọng tạo nên<br /> đặc trưng lối sống của người Việt Nam nói chung và của sinh viên nói riêng.<br /> Vấn đề xây dựng lối sống mới cho sinh viên hiện nay cũng đang đặt ra những<br /> thách thức mới. Hiện tượng suy thoái đạo đức, lối sống trong xã hội và trong<br /> sinh viên đã và đang diễn ra phức tạp. Những biểu hiện của nó ngày càng rõ<br /> nét hơn đến mức không thể không quan tâm. Lối sống thực dụng, cá nhân, vị<br /> kỷ trong thanh niên sinh viên có xu hướng gia tăng, gây nhức nhối đời sống xã<br /> hội. Tại Đại hội X, Đảng ta đã nhấn mạnh: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về<br /> đạo đức, lối sống, sự gia tăng tệ nạn xã hội và tội phạm đáng lo ngại, nhất là<br /> trong giới trẻ”.<br /> Vì thế, có thể thấy tầm quan trọng hàng đầu của sự nghiệp “trồng<br /> người” trong sinh viên hiện nay. Việc phát huy các giá trị đạo đức truyền<br /> thống vô cùng quan trọng và là cơ sở để sinh viên xây dựng lối sống mới, gắn<br /> liền với việc xây dựng người sinh viên toàn diện, hiện đại. Cho nên, việc<br /> nghiên cứu vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong xây<br /> dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam hiện nay là việc làm cần thiết và<br /> cấp bách. Xuất phát từ căn cứ trên, chúng tôi chọn đề tài “Giá trị đạo đức<br /> truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam<br /> trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay” làm luận án tiến sĩ Triết học.<br /> 1.2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> 1.2.1. Mục tiêu tổng quát<br /> Làm rõ tầm quan trọng, thực trạng việc phát huy các giá trị đạo đức<br /> truyền thống dân tộc trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Từ đó, đề<br /> xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy giá trị đạo đức<br /> truyền thống đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong<br /> bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.<br /> 1.2.2. Mục tiêu cụ thể<br /> - Làm rõ khái niệm lối sống, lối sống mới, xây dựng lối sống mới cho<br /> sinh viên.<br /> - Làm rõ giá trị đạo đức truyền thống dân tộc và tầm quan trọng của nó<br /> đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn<br /> cầu hóa hiện nay.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân<br /> tộc đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh<br /> toàn cầu hóa hiện nay và những vấn đề đặt ra.<br /> - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy giá<br /> trị đạo đức truyền thống dân tộc đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh<br /> viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề xây dựng lối sống mới cho sinh<br /> viên hiện nay là vấn đề lớn và bao gồm nhiều phương diện khác nhau. Trong<br /> khuôn khổ đề tài này, luận án chỉ tập trung vào giá trị đạo đức truyền thống<br /> dân tộc và phát huy vai trò của nó trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh<br /> viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.<br /> 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu trong phạm vi là sinh<br /> viên đang học trong các trường đại học. Số liệu khảo sát chủ yếu là ở Hà Nội<br /> và thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài chỉ khảo sát thời gian từ 1986 cho đến nay.<br /> 2. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu<br /> - Luận án chủ yếu dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin,<br /> tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng Sản Việt Nam về đạo đức,<br /> giá trị đạo đức truyền thống, lối sống thanh niên, sinh viên, ngoài ra luận án<br /> còn dựa vào những thành tựu khoa học của các công trình nghiên cứu trong và<br /> ngoài nước liên quan tới nội dung được đề cập trong luận án.<br /> - Luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp: lịch sử và lôgíc, phân tích<br /> và tổng hợp, so sánh, đối chiếu, phương pháp điều tra xã hội học... nhằm thực<br /> hiện mục tiêu mà luận án đã đặt ra.<br /> 3. Đóng góp mới của luận án<br /> - Luận án góp phần làm rõ khái niệm lối sống, lối sống của sinh viên, xây<br /> dựng lối sống sinh viên.<br /> - Luận án góp phần xác định rõ tầm quan trọng của giá trị đạo đức truyền<br /> thống với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh<br /> toàn cầu hóa hiện nay.<br /> - Luận án làm rõ thực trạng phát huy giá trị đạo đức truyền thống trong<br /> việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam.<br /> - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy tốt<br /> các giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh<br /> viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.<br /> 4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án<br /> - Luận án góp phần làm sáng tỏ tầm quan trọng và đưa ra một số giải pháp<br /> cụ thể nhằm phát huy các giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng lối<br /> sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.<br /> - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, đoàn thể,<br /> cá nhân trực tiếp làm công tác giáo dục sinh viên và hoạt động phong trào của<br /> sinh viên.<br /> - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu,<br /> giảng dạy trong các trường và học viện.<br /> 5. Kết cấu của luận án<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội<br /> dung luận án gồm 4 chương 12 tiết.<br /> <br />