Tóm tắt Luận án tiến sĩ Triết học: Kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay

Chia sẻ: Phong Tỉ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

9
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận án nhằm luận giải về tính tất yếu, yêu cầu và thực trạng kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay, luận án đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án tiến sĩ Triết học: Kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ HUYỀN THÁI KẾT HỢP TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI TRONG XÂY DỰNG Ý THỨC CHÍNH TRỊ CÔNG NHÂN NGÀNH THAN QUẢNG NINH HIỆN NAY Chuyên ngành : Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử Mã số : 62 22 03 02 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC HÀ NỘI - 2018
Công trình được hoàn thành tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Nga Phản biện 1: Phản biện 2: Phản biện 3: Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Học viện, họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 2018. Có thể tìm hiểu luận án tại Thư viện Quốc gia và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngay từ khi mới ra đời, giai cấp công nhân Việt Nam mà đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam đã luôn nêu cao bản chất cách mạng, lãnh đạo toàn dân làm nên những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn. Ngày nay, trong công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vai trò cách mạng, vai trò lãnh đạo, tính tiên phong của giai cấp công nhân càng trở nên quan trọng và có ý nghĩa quyết định. Để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam vững mạnh đáp ứng yêu cầu cách mạng trong giai đoạn mới, Văn kiện Đại hội đại biểu lần thứ XII nêu rõ: Quan tâm, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân;…để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của công nhân. Như vậy, xây dựng giai cấp công nhân là việc làm cần thiết đã và đang được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Trong cách mạng giải phóng dân tộc, Quảng Ninh là một trong những cái nôi của phong trào công nhân cả nước. Trong sự nghiệp đổi mới, Quảng Ninh là một vùng đất có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế với nhiều công nhân lao động thuộc nhiều lĩnh vực: công nghiệp nặng, dịch vụ - du lịch, ảng biển, nông - lâm - ngư nghiệp, cửa khẩu… Trong số những công nhân ở Quảng Ninh, công nhân có số lượng đông đảo nhất là công nhân ngành than. Chính vì vậy, việc xây dựng công nhân ngành than Quảng Ninh không chỉ góp phần“xây dựng tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam thành tập đoàn kinh tế mạnh...”, mà còn góp phần ổn định, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đồng thời “góp phần đóng góp tích cực vào việc đảm bảo an ninh quốc gia”, cũng như sự phát triển đội ngũ công nhân Quảng Ninh nói riêng và giai cấp công nhân Việt Nam nói chung.
2 Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng công nhân ngành than Quảng Ninh không thể tách rời xây dựng ý thức chính trị của họ. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà trong ý thức chính trị của giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng còn có những hạn chế, bất cập. Thời gian qua, mặc dù Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách nhằm phát huy những giá trị truyền thống, đồng thời xây dựng những phẩm chất chính trị hiện đại cho người công nhân nhưng vẫn còn không ít cách nghĩ, cách làm lệch lạc trong việc xử lý mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại. Công tác giáo dục, tuyên truyền xây dựng ý thức chính trị cho công nhân vẫn còn tồn tại hai xu hướng cực đoan: hoặc quá coi nhẹ giá trị truyền thống mà nhấn mạnh các giá trị hiện đại, hoặc quay trở về truyền thống một cách thái quá mà không chấp nhận, bổ sung những giá trị mới. Rõ ràng, kết hợp truyền trống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng là vấn đề lớn và cần thiết mà hoạt động lý luận và thực tiễn cuộc sống đang đặt ra, đòi hỏi cần phải tiếp tục nghiên cứu. Vì vậy, tác giả đã chọn vấn đề “Kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay” làm đề tài luận án Tiến sĩ, chuyên ngành Triết học với mong muốn có thêm một góc nhìn mới trong giải pháp xây dựng công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng và giai cấp công nhân Việt Nam nói chung. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở luận giải về tính tất yếu, yêu cầu và thực trạng kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay, luận án đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
3 Để đạt được mục đích trên, luận án thực hiện những nhiệm vụ cụ thể như sau: Thứ nhất, tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, từ đó đề xuất những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu và làm sáng tỏ thêm. Thứ hai, xây dựng khái niệm và làm rõ cơ sở lý luận của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh. Thứ ba, phân tích thực trạng và nguyên nhân của thực trạng của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân Quảng Ninh trong giai đoạn hiện nay. Thứ tư, đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nội dung nghiên cứu: Về truyền thống: Luận án nghiên cứu các giá trị ý thức chính trị truyền thống của dân tộc, của giai cấp công nhân và của công nhân ngành than Quảng Ninh trong cách mạng giải phóng dân tộc và trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội. Về hiện đại, luận án đề cập đến những giá trị cần đạt được trong ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh thời kỳ đổi mới. Về kết hợp truyền thống và hiện đại, luận án tập trung nghiên cứu cơ chế kết hợp – mối quan hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay.
4 - Phạm vi thời gian nghiên cứu: Từ năm 2008 đến nay. - Phạm vi không gian nghiên cứu: Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận của luận án là quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam về giai cấp công nhân, về ý thức chính trị của giai cấp công nhân; đồng thời kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học trước đây có liên quan đã được công bố ở nước ta. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ngoài ra, luận án còn sử dụng các phương pháp cụ thể khác như: phương pháp lịch sử - lôgic; so sánh; phân tích - tổng hợp; trừu tượng và cụ thể và các phương pháp xã hội học. 5. Đóng góp mới của luận án Luận án góp phần làm rõ thực chất, tính tất yếu của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị, xây dựng ý thức chính trị cho giai cấp công nhân thông qua việc nghiên cứu ý thưc chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh. Luận án cũng làm rõ cơ chế của sự kết hợp - mối quan hệ biện chứng giữa truyền thống với hiện đại trong xây dựng ý thưc chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh. Luận án phân tích thực trạng và nguyên nhân của thực trạng của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thưc chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh trong giai đoạn hiện nay. Luận án đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả kết hợp truyền thống và hiện đại trong việc xây dựng ý thưc chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. 6. Ý nghĩa khoa học của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận
5 Luận án góp phần làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản của triết học Mác - Lênin về xây dựng ý thưc chính trị và xây dựng ý thưc chính trị của giai cấp công nhân, sự kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thưc chính trị giai cấp công nhân qua thực tế công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận án góp phần cung cấp những luận cứ khoa học để các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Quảng Ninh và ban lãnh đạo Tập đoàn Than - Khoáng sản hoàn thiện các giải pháp để kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thưc chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. Kết quả nghiên cứu của luận án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc học tập, nghiên cứu, giảng dạy triết học Mác - Lênin nói riêng và các ngành khoa học xã hội khác nói chung. Ngoài ra, luận án cũng có giá trị tham khảo trong việc hoạch định chính sách về xây dựng giai cấp công nhân ở Việt Nam nói chung và công nhân ở Quảng Ninh nói riêng. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận án gồm 4 chương, 12 tiết. Chương 1 TỔNG QUAN CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến ý thức chính trị và xây dựng ý thức chính trị cho giai cấp công nhân Đã có rất nhiều nghiên cứu về ý thức chính trị và xây dựng ý thức chính trị cho giai cấp công nhân, trong đó có những công trình nghiên cứu tiêu biểu sau: Tác giả Nguyễn Thị Quế, Nguyễn Hoàng Giáp với "Giai cấp công nhân ở các nước tư bản phát triển từ sau chiến tranh lạnh đến nay"; Ban Cận hiện đại - Viện Sử học Việt Nam trong cuốn sách "Một số vấn đề về lịch sử giai cấp công nhân Việt Nam"; các tác giả Ngô Văn Hòa -
6 Dương Kinh Quốc viết cuốn sách: "Giai cấp công nhân Việt Nam những năm trước khi thành lập Đảng"; các tác giả của Viện Sử học với cuốn sách: "Xây dựng và phát triển đời sống văn hóa của giai cấp công nhân - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn"; tác giả Phan Thanh Khôi trong cuốn sách: "Ý thức chính trị của giai cấp công nhân nước ta, biểu hiện thực trạng và xu hướng; các tác giả của Viện Công nhân và Công đoàn với cuốn sách: "Giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam trong những năm đầu thế kỷ XXI"; tác giả Nguyễn Thị Ngân trong cuốn sách: "Xây dựng ý thức tình cảm dân tộc chân chính cho giai cấp công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay"; Tác giả Phan Văn Tuấn trong bài viết: "Nâng cao ý thức chính trị, pháp luật cho giai cấp công nhân hiện nay" … Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đều khẳng định, giai cấp công nhân nước ta là giai cấp tiên tiến nhất, đóng vai trò chính trong sự phát triển lực lượng sản xuất ở nước ta. Do quá trình toàn cầu hóa và hợp tác quốc tế mang lại, công nhân Việt Nam hiện nay đã mang tính quốc tế và mang tính hiện đại. Cùng với sự phát triển của đất nước, người công nhân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đã có sự chuyển biến cả về số lượng và chất lượng, có cấu ngành nghề, cơ cấu xã hội. Những biến đổi đó có nhiều mặt thuận lợi nhưng cũng tạo ra không ít cản trở cho việc xây dựng ý thức chính trị, ý thức giai cấp, ý thức tổ chức kỷ luật... 1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng và giải pháp kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh thời kỳ đổi mới Các công trình nghiên cứu tiêu biểu như: Tác giả Thi Sảnh với bài viết: "Quá trình chuyển hóa từ chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Mác - Lênin trong phong trào công nhân khu mỏ Quảng Ninh"; Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam với công trình: "80 năm vinh quang thợ mỏ Việt Nam"; Tác giả Bùi Văn Kích với bài viết: "Phát huy truyền thống "Kỷ luật và đồng tâm", xây dựng đội ngũ công nhân lao động ngành than - Khoáng sản Việt Nam vững mạnh đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
7 và hội nhập quốc tế"; bài viết "Giáo dục truyền thống trong thanh niên công nhân ngành than" của tác giả Phùng Văn Vịnh. Từ việc chỉ ra tầm quan trọng của ngành than trong nền kinh tế đất nước, lịch sử quá trình khai thác than; các công trình nghiên cứu kể trên đã khái quát sự hình thành đội ngũ công nhân mỏ và phong trào đấu tranh của họ từ tự phát lên tự giác qua các thời kỳ từ đó hình thành nên văn hóa công nhân mỏ và những khẩu hiệu truyền thống thể hiện tưởng chính trị đặc trưng - "Kỷ luật và đồng tâm". Ngày nay, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong thời kỳ hội nhập đang tiếp tục đang tiếp tục đặt ra cho đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh những nhiệm vụ vinh quang nhưng cũng đầy khó khăn thách thức. 1.3. Giá trị của những công trình đã nghiên cứu và những vấn đề luận án cần tiếp tục làm sáng tỏ thêm 1.3.1. Giá trị của những công trình đã nghiên cứu Các công trình khoa học liên quan đến sự kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân ngành Than Quảng Ninh cho thấy Quảng Ninh là một trong những cái nôi của giai cấp công nhân Việt Nam. Nhìn chung các công trình này đã trình bày được điều kiện, nguồn gốc, quá trình hình thành đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh cùng với ý thức chính trị của nó, phân tích được quá trình chuyển đổi từ chủ nghĩa yêu nước sang chủ nghĩa Mác - Lênin thông qua các phong trào đấu tranh từ tự phát sang tự giác của đội ngũ công nhân nhân mỏ. Qua đó, các công trình đã thấy được tầm quan trọng của các giá trị truyền thống, của văn hóa công nhân mỏ trong việc xây dựng giai cấp công nhân với ý thức chính trị của giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh với ý thức chính trị của mình nói riêng thời kỳ đổi mới và phát triển đất nước. Tuy nhiên, các công trình mới dừng lại ở các yếu tố truyền thống lịch sử vẻ vang của đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh, những thành tựu, yêu cầu và thách thức đặt ra trong tình hình mới đối với giai cấp công
8 nhân ngành than Quảng Ninh và vai trò của nó đối với sự phát triển kinh tế của ngành than hiện nay một cách khái quát. Còn sự kết hợp giữa truyền thống dân tộc, truyền thống công nhân mỏ với các yếu tố hiện đại trong ý thức chính trị của người công nhân và cơ chế kết hợp giữa chúng thì hầu như chưa có công trình nào đề cập đến. 1.3.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục làm sáng tỏ thêm Trên cơ sở kế thừa giá trị của những công trình nghiên cứu trước đó cùng với sự tìm tòi, nghiên cứu của tác giả về những vấn đề nảy sinh từ thực tiễn, luận án tiếp tục nghiên cứu và làm sáng tỏ thêm những vấn đề sau: Thứ nhất, luận án tiếp tục làm rõ cơ sở lý luận của việc kết hợp giữa giá trị ý thức chính trị truyền thống và giá trị ý thức chính trị hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh; Thứ hai, luận án nghiên cứu một cách cơ bản những giá trị ý thức chính trị truyền thống mang tính chất đặc trưng của công nhân mỏ và những yếu tố gì thuộc về giá trị ý thức chính trị hiện đại của đội ngũ công nhân này, thực trạng của việc kết hợp những giá trị đó trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than; Thứ ba, phân tích, đánh giá thực trạng và nguyên nhân của thực trạng kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh; đồng thời đề xuất những giải pháp cơ bản để sự kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh đạt hiệu quả cao. Chương 2 KẾT HỢP TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI TRONG XÂY DỰNG Ý THỨC CHÍNH TRỊ CÔNG NHÂN NGÀNH THAN QUẢNG NINH HIỆN NAY - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG 2.1. Ý thức chính trị và xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay 2.1.1. Ý thức chính trị
9 Có thể hiểu, ý thức chính trị là thái độ, sự hiểu biết, sự quan tâm đến những vấn đề liên quan tới những vấn đề giành, giữa, bảo vệ chính quyền của các tầng lớp, giai cấp trong xã hội. Do đó, ý thức chính trị là sự phản ánh các quan hệ chính trị giữa các giai cấp, các dân tộc, các quốc gia, cũng như thái độ của các giai cấp đối với quyền lực nhà nước. Ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh là những tư tưởng, quan điểm, thái độ chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh dựa trên hệ tư tưởng của giai cấp công nhân Việt Nam. Nó được hình thành trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc và trong thời kỳ đổi mới của dân tộc, của giai cấp, của ngành than và của tỉnh Quảng Ninh. Ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh chính là sự giác ngộ và tự ý thức về giai cấp mình, về quyền và nghĩa vụ của giai cấp công nhân Việt Nam; là sự nhận thức về đường lối chính trị, hệ thống chính trị, là thái độ, tình cảm đối với sự nghiệp đổi mới, với giai cấp, tầng lớp và dân tộc Việt Nam. 2.1.2. Xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay Xây dựng ý thức chính trị công nhân là hoạt động của các chủ thể tham gia xây dựng ý thức chính trị sử dụng các công cụ (kinh tế, văn hóa, chính trị…) và phương pháp (tuyên truyền, giáo dục, nêu gương…) tác động vào đối tượng xây dựng ý thức chính trị (cụ thể ở đây là ý thức chính trị của người công nhân) nhằm nâng cao nhận thức và xây dựng thái độ, tình cảm chính trị đúng đắn của người công nhân đối với thể chế chính trị trong hệ thống chính trị (Đảng, Nhà nước, Công đoàn…), đối với những nội dung chính trị quan trọng (chế độ, chính thể, đường lối chính sách… phát triển Quốc gia), đối với các giai cấp, tầng lớp cơ bản (nông dân, trí thức, tư sản…) nảy sinh trong quá trình xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
10 2.2. Thực chất và tính tất yếu của việc kết hợp ý thức chính trị truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh 2.2.1. Nét đặc thù của công nhân ngành than Quảng Ninh Thứ nhất: công nhân than Quảng Ninh ra đời sớm, lại chịu bóc lột trực tiếp, nặng nề bởi chế độ thực dân nên sớm hình thành truyền thống đấu tranh cách mạng. Thứ hai: công nhân than Quảng Ninh chủ yếu xuất thân từ nông dân, được tuyển mộ từ nhiều nơi, phát triển nhanh về số lượng, có mật độ tập trung cao và thuần nhất nên đã sớm hình thành tình hữu ái giai cấp và văn hóa công nhân mỏ. Thứ ba: công nhân than Quảng Ninh ra đời trên vùng đất có truyền thống yêu nước nên sớm chịu tác động bởi các giá trị truyền thống của quê hương. Thứ tư: công nhân than Quảng Ninh làm việc trong môi trường sản xuất nguy hiểm độc hại nên số lượng công nhân truyền thống ngày càng có xu hướng giảm dần. Thứ năm: Công nhân than Quảng Ninh có trình độ kỹ thuật ngày càng cao, có xu hướng hiện đại hóa. 2.2.2. Thực chất của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh Thực chất của việc kết truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh là quá trình hoạt động của chủ thể gắn kết giá trị ý thức chính trị truyền thống với giá trị ý thức chính trị hiện đại nhằm kế thừa, phát huy các giá trị ý thức chính trị truyền thống của dân tộc, của giai cấp, của địa phương và của công nhân ngành than, loại bỏ những ý thức chính trị lạc hậu, phản tiến bộ; đồng thời định hướng, chọn lọc các phẩm chất chính trị hiện đại phù hợp trong xây dựng ý thức chính trị cho công nhân đáp ứng yêu cầu thời kỳ đổi mới. 2.2.3. Tính tất yếu của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành Than Quảng Ninh hiện nay
11 Thứ nhất, ý thức chính trị truyền thống là cơ sở để xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. Thứ hai, ý thức chính trị hiện đại là thành tố cơ bản của ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. Thứ ba, kết hợp truyền thống và hiện đại là làm cho ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh vừa tiên tiến vừa mang bản sắc dân tộc. 2.3. Yêu cầu cơ bản của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay 2.3.1. Khai thác, tuyên truyền, phổ biến các giá trị truyền thống có ảnh hưởng tích cực đến ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh Các giá trị ý thức chính trị truyền thống tốt đẹp này của dân tộc và của giai cấp đã và đang góp phần xây dựng những giá trị mới cho công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay. Vì vậy, các chủ thể xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng và giai cấp công nhân nói chung cần nhận thấy công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức chính trị truyền thống có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm giúp người công nhân nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước còn là giúp họ giữ vững, kiên định lập trường chính trị. Đồng thời, có khả năng đề ra những giải pháp cụ thể nhằm thực hiện đúng đắn đường lối chính trị của Đảng, chấp hành những quy định của Nhà nước. 2.3.2. Nghiên cứu, tổng kết, truyền bá những giá trị mới của giai cấp công nhân hiện đại Một là, nghiên cứu thực tiễn, truyền bá bổ sung, phát triển khái niệm giai cấp công nhân. Ngày nay, giai cấp công nhân và giai cấp công nhân Việt Nam không chỉ gồm toàn những người lao động cơ bắp thuần túy cũng như không phải mọi công nhân đều thuộc “giai cấp những người hoàn toàn không có của cải”, “không có tài sản”, “hoàn toàn không có tư liệu sản xuất”, hoàn toàn “không sống bằng lợi nhuận”.
12 Hai là, nghiên cứu, tổng kết, truyền bá khẳng định vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân thế giới và giai cấp công nhân Việt Nam trong qua trình xây dựng đổi mới đất nước. Ngày nay, giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay đã và đang đóng góp trực tiếp to lớn vào quá trình đổi mới đất nước. Ba là, nghiên cứu, tổng kết, truyền bá khẳng định và bổ sung hệ giá trị của giai cấp công nhân với hệ giá trị mới như: lao động, công bằng, dân chủ, tự do… để thay thế cho hệ giá trị tư sản cũ. 2.3.3. Hiện đại hóa các nội dung truyền thống trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay Hiện đại hóa các giá trị ý thưc chính trị truyền thống trong xây dựng ý thưc chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh nhằm khẳng định ý chí và bản lĩnh của họ trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các chủ thể xây dựng ý thưc chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh phải làm cho họ nhận thức được rằng các giá trị ý thưc chính trị truyền thống như yêu nước, tự lực tự cường…là nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước đồng thời giữ vững độc lập tự chủ. Vì vậy, các chủ thể xây dựng ý thưc chính trị phải làm cho công nhân ngành than Quảng Ninh nắm vững chủ nghĩa Mác-Lênin, có sự tham khảo kinh nghiệm quốc tế để tập trung xây dựng những giá trị mới trong ý thưc chính trị cho họ ngang tầm với công cuộc đổi mới. 2.3.4. Khắc phục một số nội dung ý thức chính trị truyền thống không còn phù hợp trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại Ý thức chính trị truyền thống của công nhân ngành than Quảng Ninh được hình thành và phát triển dần dần trong một xã hội có nền kinh tế tiểu nông truyền thống. Những thiết chế cộng đồng làng xóm và nền văn minh tiền công nghiệp đã để lại những dấu ấn nặng nề trong đời sống chính trị, tác phong lao động của người công nhân mỏ như: tính tùy tiện, tâm lý an phận thủ thường, thiển cận… Để xây dựng ý thưc chính trị công nhân
13 ngành than Quảng Ninh hiện đại, các chủ thể xây dựng ý thưc chính trị cần giúp người công nhân khắc phục, loại bỏ một số nội dung truyền thống không còn phù hợp với phương hướng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam nói chung và công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại. 2.3.5. Đấu tranh, phê phán các quan điểm cực đoan Nhiệm vụ của việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thưc chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh đòi hỏi chủ thể xây dựng ý thưc chính trị phải phát huy các giá trị ý thưc chính trị truyền thống dân tộc đồng thời tiếp thu và kết hợp với những giá trị tiến bộ của thời đại (cả của trong nước và nước ngoài). Còn với những ý thưc chính trị truyền thống cũ, lạc hậu thì phải xem nó như là yếu tố cần phải loại bỏ trong ý thưc chính trị của người công nhân hiện đại. Điều đó vừa giúp người công nhân bảo tồn và phát huy sức mạnh nội sinh, tạo nên một lớp công nhân mới có đủ khả năng và bản lĩnh chính trị thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chương 3 KẾT HỢP TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI TRONG XÂY DỰNG Ý THỨC CHÍNH TRỊ CỦA CÔNG NHÂN NGÀNH THAN QUẢNG NINH HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN 3.1. Thực trạng kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay 3.1.1. Về việc nghiên cứu và truyền bá truyền thống cách mạng của công nhân Quảng Ninh nói chung và công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng Trong thời gian qua, các cấp lãnh đạo của ngành Than Quảng Ninh rất quan tâm đến việc giáo dục các giá trị truyền thống cho công nhân. Có thể khẳng định không có nhiều ngành công nghiệp ở Việt Nam có được sự
14 quan tâm đến việc nghiên cứu, truyền bá các giá trị truyền thống cho công nhân của ngành mình đến như vậy. Bên cạnh các hoạt động văn hóa, thể thao, các cuộc thi tìm hiểu các giá trị truyền thống công nhân mỏ thường xuyên được tổ chức. Hàng năm, các cơ quan, đơn vị ngành than Quảng Ninh đều tổ chức các đợt sinh hoạt truyền thống hay, sáng tạo đã trở thành bản sắc của người công nhân ngành than Quảng Ninh như phong trào “thợ mỏ vào ca”, “giờ thứ 9”… để cập nhật và bổ sung kiến thức về các giá trị truyền thống cho người công nhân. Bên cạnh đó, các đơn vị cũng tổ chức các đợt thăm quan về nguồn, thăm lại chiến trường xưa. Các phong trào này không chỉ là của riêng ngành than mà còn là niềm tự hào, là ngọn cờ thi đua của tỉnh Quảng Ninh. 3.1.2. Về việc nghiên cứu, tổng kết, truyền bá những giá trị mới của giai cấp công nhân hiện đại Những năm qua, ngành than Quảng Ninh đã thực hiện tốt việc quán triệt các Nghị quyết của Đảng về xây dựng phẩm chất chính trị mới của giai cấp công nhân hiện đại. Toàn ngành đã thực hiện nghiêm túc chế độ học tập, sinh hoạt chính trị trong các đơn vị và thường xuyên tuyên truyền phổ biến các chủ trương chính sách của Đảng. Từng bước đổi mới nội dung giáo dục, quan tâm giáo dục, bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, đoàn kết, kỷ luật cho người công nhân. Các cấp lãnh đạo ngành than Quảng Ninh cũng tăng cường phối hợp với trường Đào tạo Cán bộ Nguyễn Văn Cừ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh… tổ chức nhiều lớp sơ cấp, sơ cấp, cao cấp lý luận chính trị. Thực hiện chương trình cải cách hành chính, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, lao động “Trung thành, sáng tạo, tận tụy, gương mẫu” theo gương Bác Hồ… Củng cố niềm tin vào sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng khởi xướng, lãnh đạo, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị về phát tiển kinh tế xã hội của tỉnh. 3.1.3. Về hiện đại hóa các giá trị truyền thống của công nhân mỏ, xây dựng các phẩm chất chính trị mới cho công nhân ngành Than Quảng Ninh
15 Yêu nước là một trong những giá trị truyền thống cốt lõi của công nhân ngành than Quảng Ninh. Đối với các đơn vị thuộc ngành than Quảng Ninh, yêu nước không chỉ là những hành động như: nộp nghĩa vụ thuế, làm công tác từ thiện, xây dựng các công trình phúc lợi, công trình văn hóa, đóng góp xây dựng tỉnh Quảng Ninh giàu đẹp… mà yêu nước còn phải lấy lợi ích của ngành, của địa phương, của đất nước làm mục tiêu phát triển. Ngành than Quảng Ninh đã có nhiều chương trình, công tác phối hợp với tỉnh về mọi mặt như quản lý tài nguyên, xây dựng và thực hiện các phương pháp khai thác bền vững, cải thiện môi trường với mục tiêu “Mỏ xanh – mỏ sạch – mỏ an toàn”, đề ra các phương châm phát triển “Thân tiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu”. Đồng thời, ngành than Quảng Ninh cũng luôn đặt mình trong guồng máy chung của nền kinh tế đất nước, đảm bảo an sinh xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, sẵn sàng chia sẻ những khó khăn, thử thách, vận hội của đất nước. Giữ gìn hình ảnh đất nước trong mắt bạn bè quốc tế, xây dựng và phát huy lòng tự hào dân tộc, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. 3.1.4. Về việc từng bước loại bỏ một số nội dung truyền thống không còn phù hợp, xây dựng tác phong sinh hoạt, lao động của người công nhân hiện đại cho đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh Để loại bỏ truyền thống không còn phù hợp, xây dựng tác phong làm việc và sinh hoạt mới, những năm gần đây, ngành than Quảng Ninh đã chủ động rà soát, bổ sung, sửa đổi nội quy, quy chế của ngành và của từng cơ quan, đơn vị về lao động, việc làm và đời sống vật chất, tinh thần, nâng cao thể chất cho người công nhân. Ngành than cũng tập trung vào những chính sách liên quan trực tiếp đến những vấn đề bức xúc đang đặt ra như việc làm, nhà ở, môi trường… Nhiều lãnh đạo các đơn vị thành viên thuộc ngành than Quảng Ninh đã tìm cách loại bỏ những thói quen cũ, chưa tốt để tạo lập một thói quen mới tốt hơn, chuẩn mực hơn cho đơn vị mình. Công nhân có ý thức kỷ luật tốt: đúng giờ, đúng kế hoạch, bố trí thời gian, công việc hợp lý, thường xuyên tự kiểm tra, đánh giá. Kỷ luật lao động được giữ
16 vững, tập thể đoàn kết, công nhân yên tâm công tác, đồng sức đồng lòng xây dựng cơ quan, đơn vị. 3.1.5. Về đấu tranh, phê phán các quan điểm cực đoan, phản động, xuyên tạc Nhằm khắc phục những quan điểm cực đoan và đáp ứng yêu cầu hội nhập, các chủ thể tuyên truyền, giáo dục ý thưc chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh đã tiến hành đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, cung cấp cho người học thế giới quan và phương pháp luận cách mạng, khoa học. Qua đó, giúp người công nhân tự trau dồi những phẩm chất chính trị tiến bộ, phù hợp. Đảng ủy Than Quảng Ninh cũng xác định nội dung tuyên truyền phải mang tính khách quan, khoa học, dám nhìn thẳng vào sự thật và chấp nhận thách thức đang đặt ra đối với người công nhân, với Tập đoàn và với cả đất nước. 3.2. Nguyên nhân của thực trạng kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh hiện nay 3.2.1. Nguyên nhân của thành tựu kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh Thứ nhất, sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức đã có những tác động tích cực trong việc giúp người công nhân tiếp cận một nền giáo dục với những cơ sở triết lý đa dạng. Trên cơ sở đó, các giá trị ý thức chính trị truyền thống của công nhân ngành than Quảng Ninh cũng chuyển mình vào dòng chảy của tư duy và thực tiễn chính trị của nhân loại ngày càng hiện đại hóa. Thứ hai, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng bộ Than Quảng Ninh trong việc xây dựng môi trường văn hóa mỏ, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống của công nhân mỏ, từ đó làm cơ sở phát triển sự nghiệp văn hóa công nhân ngành than Quảng Ninh đồng thời xây dựng các giá trị mới.
17 Thứ ba, quyết tâm của tỉnh Quảng Ninh và của ngành than Quảng Ninh trong việc xây dựng, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người công nhân, thực hiện tốt công tác tuyển dụng, đào tạo nâng cao trình độ cho người công nhân. Thứ tư, truyền thống cách mạng và sự nhạy bén chính trị của công nhân ngành than Quảng Ninh, do đó, việc hiện đại hóa các giá trị ý thức chính trịt ruyền thống cho phù hợp công cuộc đổi mới đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế cũng được người công nhân dễ dàng tiếp nhận. 3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế từ việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh Thứ nhất, sự tác động của nhân tố kinh tế, chính trị trong nước và trên thế giới đã ít nhiều ảnh hưởng đến việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị cho đội ngũ công nhân ngành than Quảng Ninh. Thứ hai, các chủ thể xây dựng ý thức chính trị chưa chú trọng đúng mức việc kết hợp truyền thống và hiện đại trong xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh. Thứ ba, các chính sách đối với công nhân ngành than còn nhiều bất cập. Thứ tư, việc đổi mới nội dung và phương pháp tuyên truyền, giáo dục đối với việc nâng cao ý thức chính trị cho công nhân ngành than ở Quảng Ninh còn nhiều bất cập trước những biến đổi của thực tiễn. Chương 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ KẾT HỢP TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI TRONG XÂY DỰNG Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO CÔNG NHÂN NGÀNH THAN QUẢNG NINH HIỆN NAY
18 4.1. Phát huy vai trò tích cực, tự giác của các chủ thể trong xây dựng ý thức chính trị cho công nhân ngành than Quảng Ninh theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại 4.1.1. Tăng cường tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận để xây dựng nội dung giáo dục ý thức chính trị cho công nhân theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại một cách phù hợp Đảng, Nhà nước và Công đoàn cần đổi mới tổ chức, tăng cường đầu tư, đẩy mạnh hơn nữa công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn nhằm xây dựng ý thức chính trị cho công nhân nói chung và xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh nói riêng. Trong đó đặc biệt là giải pháp xây dựng ý thức chính trị theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại nhằm góp phần phát huy vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua đội tiền phong của mình là Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời kỳ mới; làm cho người công nhân nhận thức và phát huy vai trò sứ mệnh của giai cấp mình; xây dựng những phẩm chất chính trị cần thiết để người công nhân đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; nâng cao bản lĩnh chính trị, tăng “sức đề kháng” cho người công nhân trước những âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” và tuyên truyền phản động của các thế lực thù địch. 4.1.2. Xác định rõ mục tiêu và tầm quan trọng xây dựng ý thức chính trị công nhân ngành than Quảng Ninh theo hướng kết hợp truyền thống với hiện đại Trên cơ sở vị trí vai trò của việc xây dựng ý thức chính trị cho cho công nhân ngành than Quảng Ninh theo hướng kết hợp truyền thống và hiện đại, các chủ thể xây dựng ý thức chính trị cần xác định rõ các mục tiêu xây dựng ý thức chính trị là: xây dựng ý thức giác ngộ giai cấp, và bản lĩnh chính trị vững vàng, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; có ý thức pháp luật cao, phát huy truyền thống tốt đẹp, tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa dân tộc; có lòng tự tôn dân tộc; nhạy bén và vững vàng trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi của tình hình đất nước, đoàn