Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y học: Đánh giá hiệu quả mô hình phát hiện và can thiệp sớm rối loạn tâm thần ở học sinh từ 6-15 tuổi tại thành phố Thái Nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN<br /> --------------------------<br /> <br /> ĐÀM THỊ BẢO HOA<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MÔ HÌNH PHÁT HIỆN<br /> VÀ CAN THIỆP SỚM RỐI LOẠN TÂM THẦN Ở HỌC SINH<br /> TỪ 6 – 15 TUỔI TẠI THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN<br /> Chuyên ngành: Vệ sinh xã hội học và TCYT<br /> Mã số: 62.72.01.64<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC<br /> <br /> THÁI NGUYÊN, 2014<br /> <br /> 1<br /> <br /> Công trình đƣợc hoàn thành tại<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Văn Tƣ<br /> TS Trần Tuấn<br /> <br /> Phản biện 1: .................................................................................<br /> Phản biện 2: .................................................................................<br /> <br /> 1<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Các rối loạn tâm thần - hành vi (RLTT & HV) ở trẻ em và thanh<br /> thiếu niên ảnh hưởng đến khoảng 20% trẻ em và thanh thiếu niên ở<br /> mọi quốc gia trên thế giới. Nếu không được phát hiện, điều trị kịp<br /> thời có thể để lại hậu quả nặng nề suốt đời cho bản thân trẻ đó, đồng<br /> thời ảnh hưởng đến cuộc sống của các thành viên khác trong gia<br /> đình, cộng đồng và tăng gánh nặng chi phí cho xã hội. Tuy nhiên,<br /> theo nhận định của Tổ chức Y tế Thế giới, sức khoẻ tâm thần (SKTT)<br /> trẻ em và thanh thiếu niên ở nhiều quốc gia còn chưa được quan tâm<br /> đúng mức. Thậm chí, ngay tại những quốc gia phát triển như Mỹ, Anh,<br /> khoảng 70 - 80% trẻ em và thanh thiếu niên có vấn đề SKTT không<br /> nhận được các dịch vụ y tế thích hợp do các rào cản về địa lý, nhận<br /> thức, kinh tế, dịch vụ y tế, định kiến, kỳ thị và phân biệt.<br /> Tại Việt Nam, công tác chăm sóc sức khoẻ tâm thần (CSSKTT) tại<br /> cộng đồng vừa mới được triển khai thực hiện từ năm 1998 và đến nay<br /> chỉ tập trung chủ yếu ở bệnh tâm thần phân liệt và động kinh.<br /> Khoảng 10 năm trở lại đây, đã có một số tác giả thực hiện các nghiên<br /> cứu về SKTT trẻ em như nghiên cứu dịch tễ học xác định gánh nặng<br /> bệnh tật trong cộng đồng, nghiên cứu xây dựng công cụ chẩn đoán<br /> sàng lọc tại tuyến y tế cơ sở, các hoạt động tuyên truyền nâng cao<br /> nhận thức của cộng đồng và thực hiện thí điểm một số giải pháp thử<br /> nghiệm can thiệp CSSKTT trẻ em.<br /> Thành phố Thái Nguyên là trung tâm văn hoá của khu vực Miền núi<br /> phía Bắc. Bên cạnh những thuận lợi, Thái Nguyên cũng phải đối mặt<br /> với rất nhiều vấn đề phức tạp đặc biệt là các vấn đề của trẻ em và<br /> thanh thiếu niên như: trộm cắp, đánh nhau, trốn học, tự sát, nghiện<br /> ma tuý, nghiện game.... Nằm trong hoàn cảnh chung của Việt Nam,<br /> công tác CSSKTT trẻ em ở Thái Nguyên còn đang bị bỏ ngỏ, các đề<br /> tài nghiên cứu về vấn đề này còn hết sức khiêm tốn. Với mong muốn<br /> tìm hiểu thực trạng và nhu cầu CSSKTT của học sinh thành phố Thái<br /> Nguyên như thế nào, mô hình nào giúp phát hiện, điều trị sớm và dự<br /> phòng các vấn đề SKTT cho học sinh phù hợp với các điều kiện hiện<br /> có của Thái Nguyên, đề tài “Đánh giá hiệu quả mô hình phát hiện<br /> <br /> 2<br /> và can thiệp sớm rối loạn tâm thần ở học sinh từ 6 – 15 tuổi tại<br /> thành phố Thái Nguyên” được thực hiện nhằm mục tiêu:<br /> 1. Mô tả thực trạng, một số yếu tố liên quan đến sức khoẻ tâm<br /> thần và nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần ở học sinh 6-15 tuổi tại<br /> thành phố Thái Nguyên năm 2009.<br /> 2. Xây dựng và đánh giá hiệu quả mô hình phát hiện, can thiệp<br /> sớm các rối loạn tâm thần và hành vi ở học sinh hai trường Tiểu học<br /> Hoàng Văn Thụ, Trung học cơ sở Nguyễn Du thành phố Thái<br /> Nguyên sau 2 năm can thiệp.<br /> CẤU TRÚC CỦA LUẬN ÁN<br /> Luận án dài 114 trang, bao gồm các phần sau:<br /> - Đặt vấn đề:<br /> 02 trang<br /> - Chương 1. Tổng quan:<br /> 28 trang<br /> - Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:<br /> 19 trang<br /> - Chương 3. Kết quả nghiên cứu:<br /> 36 trang<br /> - Chương 4. Bàn luận:<br /> 27 trang<br /> - Kết luận:<br /> 02 trang<br /> Kết quả luận án được trình bày trong 40 bảng, 04 biểu đồ, 04 hình,<br /> 01 sơ đồ, và 07 hộp. Luận án sử dụng 119 tài liệu tham khảo trong đó<br /> có 35 tài liệu tiếng Việt, 84 tài liệu tiếng Anh.<br /> MỘT SỐ PHẦN CHÍNH CỦA LUẬN ÁN<br /> Chƣơng 2<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Đối tƣợng, địa điểm và thời gian nghiên cứu<br /> 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> - Học sinh tiểu học (TH) và trung học cơ sở (THCS).<br /> - Cha mẹ học sinh (CMHS)<br /> - Giáo viên chủ nhiệm (GVCN)<br /> - Cán bộ y tế học đường (YTHĐ), y tế phường cùng địa bàn<br /> - Cán bộ (CB) lãnh đạo nhà trường, cán bộ phụ trách Đội, Đoàn trường.<br /> Tiêu chuẩn loại trừ: những học sinh, cha mẹ hoặc người nuôi dưỡng<br /> không đồng ý cho tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> 3<br /> 2.1.2. Địa điểm<br /> - Trường TH Nguyễn Viết Xuân, TH Hoàng Văn Thụ, THCS Độc<br /> lập, THCS Nguyễn Du.<br /> 2.1.3. Thời gian nghiên cứu: từ tháng 9 năm 2009 đến tháng 1 năm 2012.<br /> 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được thiết kế dựa trên các phương pháp:<br /> - Phương pháp mô tả cắt ngang có phân tích.<br /> - Phương pháp can thiệp, đánh giá trước sau và so sánh đối chứng.<br /> - Nghiên cứu định lượng kết hợp với định tính.<br /> Mô hình nghiên cứu được thiết kế theo sơ đồ 2.1<br /> Thành phố Thái Nguyên<br /> Các trƣờng TH, THCS<br /> <br /> Các trƣờng can thiệp<br /> <br /> So sánh<br /> <br /> Số liệu ban đầu<br /> <br /> Số liệu trƣớc can thiệp<br /> <br /> Can thiệp<br /> <br /> So<br /> sánh<br /> <br /> Các trƣờng can thiệp<br /> Sè liÖu sau can thiÖp<br /> <br /> Các trƣờng đối chứng<br /> <br /> Không can thiệp<br /> <br /> Các trƣờng đối chứng<br /> So sánh<br /> <br /> Số liệu lần 2<br /> <br /> Sơ đồ 2.1. Mô hình thiết kế nghiên cứu can thiệp có so sánh<br /> trƣớc sau và so sánh đối chứng<br /> <br />