Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Đặc điểm người bệnh thư phổi mổ được và các yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh tại Bệnh viện K

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tìm hiểu cận lâm sàng của người bệnh ung thư phổi; phân tích các yếu tố liên quan đến chăm sóc của điều dưỡng trên người bệnh ung thư phổi sau phẫu thuật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Điều dưỡng: Đặc điểm người bệnh thư phổi mổ được và các yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh tại Bệnh viện K

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG NGUYỄN THỊ THANH MAI ĐẶC ĐIỂM NGƯỜI BỆNH THƯ PHỔI MỔ ĐƯỢC VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH TẠI BỆNH VIỆN K Chuyên ngành: Điều dưỡng Mã số: 8.72.03.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN ĐỨC TRỌNG HÀ NỘI - 2019
LỜI CẢM ƠN Với tất cả lòng kính trọng và sự biết ơn chân thành, nhân dịp hoàn thành bản luận văn này, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới: GS.TS. Nguyễn Đức Trọng người thầy trực tiếp hướng dẫn luận văn, đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo và động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Thầy dạy tôi không chỉ kiến thức chuyên môn mà cả đạo đức nghề nghiệp, phương pháp luận khoa học. Tôi xin trân trọng cảm ơn tới: Ban Giám hiệu Trường Đại học Thăng Long, Phòng Đào tạo Sau đại học và quản lý khoa học,các Bộ môn của Trường Đại học Thăng Long đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi học tập và nghiên cứu. Ban Giám đốc Bệnh viện K, Ban lãnh đạo và toàn thể cán bộ Khoa phẫu thuật lồng ngực bệnh Bệnh viện K đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi học tập, nghiên cứu để hoàn thành bản luận văn này. Xin chân thành cảm ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ; cảm ơn những người thân trong gia đình đã sát cánh cùng tôi, giúp đỡ, động viên và tạo mọi điều kiện cho tôi trong những năm học vừa qua. Tôi xin trân trọng cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ, chia sẻ động viên khích lệ tôi trong suốt những năm tháng học tập, nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn này. Hà Nội, ngày 9 tháng 9 năm 2019 Nguyễn Thị Thanh Mai
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Nguyễn Thị Thanh Mai, học viên cao học khóa 1, chuyên ngành Điều dưỡng, Trường Đại Thăng Long xin cam đoan: 1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn của GS.TS. Nguyễn Đức Trọng. 2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã được công bố tại Việt Nam. 3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực và khách quan, đã được xác nhận và chấp nhận của cơ sở nơi nghiên cứu cho phép lấy số liệu và xác nhận. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệmvề những cam kết này. Hà Nội, ngày 9 tháng 9 năm 2019 Người viết cam đoan Nguyễn Thị Thanh Mai
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT AJCC Ủy ban hợp tác phòng chống ung thư Hoa Kỳ (American Joint Committee on Cancer) NCCN Mạng lưới ung thư toàn diện Quốc gia Hoa Kỳ (National Comprehensive Cancer Networks) UICC Hiệp hội chống ung thư quốc tế (Union International Contre le Cancer) IASLC Hội Nghiên cứu Ung thư Phổi Thế giới (The International Association for the Study of Lung Cancer ) NB Người bệnh PT Phẫu thuật DL Dẫn lưu MBH Mô bệnh học PQ Phế quản HC Hội chứng MF Màng phổi UT Ung thư UTBM Ung thư biểu mô UTP Ung thư phổi UTPKT Ung thư phổi không tế bào nhỏ BN UTPTB Ung thư phổi tế bào nhỏ N
MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................ 3 1.1. Sơ lược về giải phẫu và chức năng lồng ngực ....................................... 3 1.2. Một số đặc điểm sinh lý hô hấp ............................................................. 4 1.2.1. Cơ chế của thở................................................................................. 4 1.2.2. Sự trao đổi khí ở phế nang .............................................................. 5 1.2.3. Qúa trình thông khí trong đường hô hấp......................................... 5 1.2.4. Cách đào thải đờm và dị vật đường hô hấp .................................... 5 1.3. Dịch tễ học ............................................................................................. 6 1.4. Cơ chế bệnh sinh ung thư phổi .............................................................. 7 1.5. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây ung thư phổi ................................ 8 1.5.1. Thuốc lá: ......................................................................................... 9 1.5.2. Khí quyển bị ô nhiễm:..................................................................... 9 1.5.3. Nghề nghiệp: ................................................................................... 9 1.5.4. Các yếu tố khác: .............................................................................. 9 1.6. Chẩn đoán ung thư phổi ....................................................................... 10 1.6.1. Lâm sàng ....................................................................................... 10 1.6.2. Các phương pháp cận lâm sàng .................................................... 12 1.6.3. Chẩn đoán xác định ung thư phổi ................................................. 18 1.6.4. Chẩn đoán giai đoạn ung thư phổi ................................................ 19 1.7. Các phương pháp điêu trị ..................................................................... 22 1.7.1. Vai trò của phẫu thuật ................................................................... 22 1.7.2. Vai trò của hóa trị.......................................................................... 23 1.7.3. Vai trò của xạ trị............................................................................ 24 1.7.4. Vai trò của điều trị đích trong ung thư phổi ................................. 24 1.8. Các biến chứng thường gặp sau phẫu thuật ......................................... 25 1.9. Một số nghiên cứu có liên quan đến chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật ung thư phổi ............................................................................... 26
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 28 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................. 28 2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn ...................................................................... 28 2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ........................................................................ 28 2.1.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ................................................. 28 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 28 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả tiến cứu.......................... 28 2.2.2. Chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu nhiên ................................................. 28 2.2.3. Cỡ mẫu .......................................................................................... 28 2.2.4. Phương thức tiến hành .................................................................. 29 2.2.5. Biến số và chỉ số nghiên cứu ........................................................ 35 2.2.6. Phương pháp thu thập số liệu và công cụ nghiên cứu .................. 39 2.2.7. Phân tích và sử lý số liệu .............................................................. 39 2.2.8. Đạo đức trong nghiên cứu ............................................................. 40 2.2.9. Hạn chế của nghiên cứu và sai số ................................................. 40 2.2.10. Biện pháp khắc phục sai số ......................................................... 40 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................... 41 3.1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG .............. 41 3.2. CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN CHĂM SÓC............................................................................... 49 3.2.1. Kết quả chăm sóc .......................................................................... 49 3.2.2. Một số yếu tố liên quan ................................................................. 55 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 59 4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG .............................. 59 4.1.1. Đặc điểm người bệnh .................................................................... 59 4.1.2. Đặc điểm liên quan hút thuốc lá: .................................................. 60 4.1.3.Triệu chứng lâm sàng ..................................................................... 61 4.1.4. Các bệnh phối hợp ........................................................................ 63 4.1.5. Vị trí phẫu thuật ............................................................................ 63
4.1.6. Phương pháp phẫu thuật theo giai đoạn ........................................ 63 4.1.7. Mô bệnh học ung thư phổi: ........................................................... 65 4.1.8. Chức năng thông khí phổi sau 5 -10 ngày phẫu thuật ................. 65 4.2. CHĂM SÓC VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN .................................. 66 4.2.1. Biểu hiện lâm sàng sau phẫu thuật................................................ 66 4.2.2. Dấu hiệu sinh tồn .......................................................................... 66 4.2.3. Biến chứng sau phẫu thuật ............................................................ 67 4.2.4. Chăm sóc dẫn lưu .......................................................................... 68 4.2.5.Theo dõi đau................................................................................... 70 4.2.6. Hướng dẫn người nhà chăm sóc và tuân thủ chăm sóc ................ 70 4.2.7. Thời gian hậu phẫu........................................................................ 71 4.2.8. Liên quan giữa nhóm tuổi với thời gian hậu phẫu ........................ 71 4.2.9. Liên quan giữa nhóm tuổi với thời gian dẫn lưu .......................... 72 4.2.10. Liên quan giữa nhóm tuổi và tỉ lệ biến chứng ............................ 72 4.2.11. Liên quan bệnh phối hợp và thời gian nằm viện ........................ 72 4.2.12. Liên quan tuân thủ chăm sóc của người nhà và các biến chứng...... 73 4.2.13. Liên quan giữa viêm phổi và dấu hiệu sinh tồn của người bệnh ..... 74 KẾT LUẬN .................................................................................................... 75 KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Đặc điểm người bệnh .................................................................. 41 Bảng 3.2: Đặc điểm về độ tuổi trung bình .................................................. 42 Bảng 3.3. Đặc điểm về tiền sử hút thuốc lá ................................................ 43 Bảng 3.4. Triệu chứng lâm sàng ................................................................. 44 Bảng 3.5. Các bệnh phối hợp ...................................................................... 45 Bảng 3.6. Phương pháp phẫu thuật ............................................................. 45 Bảng 3.7. Phương pháp phẫu thuật theo giai đoạn...................................... 46 Bảng 3.8. Chức năng thông khí phổi sau phẫu thuật 5 ngày....................... 47 Bảng 3.9. Chức năng thông khí phổi sau phẫu thuật 10 ngày..................... 47 Bảng 3.10. Đặc điểm chỉ số xét nghiệm máu của NB sau PT ...................... 48 Bảng 3.11. Biểu hiện lâm sàng của NB sau phẫu thuật ................................ 49 Bảng 3.12. Thay đổi dấu hiệu sinh tồn của NB trong quá trình chăm sóc ... 50 Bảng 3.13. Biến chứng sau phẫu thuật .......................................................... 51 Bảng 3.14. Dịch dẫn lưu khoang màng phổi sau 24 phẫu thuật ................... 51 Bảng 3.15. Tình trạng ống dẫn lưu khoang màng phổi ................................. 52 Bảng 3.16. Tình trạng vết mổ ........................................................................ 54 Bảng 3.17. Hướng dẫn NB, người nhà chăm sóc và tuân thủ hướng dẫn của NB và người nhà NB ............................................................ 54 Bảng 3.18. Thời gian hậu phẫu ..................................................................... 55 Bảng 3.19. Liên quan giữa nhóm tuổi với thời gian dẫn lưu và thời gian hậu phẫu ...................................................................................... 55 Bảng 3.20. Liên quan tuổi và tỷ lệ biến chứng ............................................. 56 Bảng 3.21. Liên quan bệnh mắc kèm và gian thời gian hậu phẫu ................ 56 Bảng 3.22. Liên quan vỗ rung, tập thở và phục hồi chức năng thông khí phổi sau phẫu thuật ..................................................................... 57 Bảng 3.23. Liên quan giữa tuân thủ chăm sóc của NB, người nhà và các biến chứng ................................................................................... 57 Bảng 3.24. Liên quan giữa viêm phổi với dấu hiệu sinh tồn của NB ........... 58
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Phân bố theo giới tính ............................................................. 42 Biểu đồ 3.2. Liên quan nghiện thuốc lá theo giới ....................................... 43 Biểu đồ 3.3. Đặc điểm mô bệnh học ........................................................... 46 Biểu đồ3.4: Mức độ đau trung bình theo ngày ........................................... 53 Biểu đồ 3.5: Phân bố khoảng cách đau theo thời gian ................................ 53
DANH MỤC HÌNH Hình 1.1: Giải phẫu lồng ngực tại chỗ nhìn phía trước ................................ 4 Hình 1.2: Khối u phổi trên phim X-quang ngực thẳng - nghiêng............... 12 Hình 1.3. Đánh giá khối u phổi xâm lấn trung thất của CT đa dãy ............ 13 Hình 1.4. Hình ảnh của PET/CT chẩn đoán U phổi và hạch vùng ............. 14 Hình 1.5. Hình ảnh nội soi phát hiện u sùi trong lòng phế quản ................ 15 Hình 1.6. Hình ảnh sinh thiết khối u phổi dưới hướng dẫn của CT ........... 17
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Ung thư phổi là một trong những bệnh ung thư hay gặp trên thế giới. Bệnh ngày càng gia tăng và là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây tử vong do ung thư ở hơn 35 nước trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ung thư phổi đứng hàng đầu ở nam và hàng thứ 5 ở nữ. Tỷ lệ mắc ở nam gấp 5 - 10 lần ở nữ.Tính trên phạm vi toàn thế giới trong năm 2012, số ca mắc ung thư phổi là 1,8 triệu trong đó 1,6 triệu người đã tử vong, ung thư phổi chiếm 12,5% tổng số ca mới mắc ung thư. Theo Globocan năm 2018 có ≈ 2,1 triệu người mắc, có 1,9 triệu người chết. Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị nhưng tỷ lệ tử vong do ung thư phổi hiện nay còn khá cao. Hàng năm số người tử vong luôn gần bằng với số người mắc bệnh. Tại Mỹ, năm 2012 có khoảng 226.160 trường hợp ung thư phổi mới được phát hiện, chiếm 14% tổng số ung thư được chẩn đoán và 160.340 trường hợp tử vong do bệnh này chiếm 28% tử vong do ung thư [1]. Triệu chứng của bệnh ung thư phổi thường nghèo nàn và không đặc hiệu, nên có khoảng 2/3 số bệnh nhân đến khám khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Các phương pháp chính để điều trị bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và điều trị đích. Trong đó, phẫu thuật là phương pháp điều trị cơ bản đối với giai đoạn sớm từ I - II - IIIA, hóa trị và xạ trị được áp dụng để điều trị khi bệnh tiến triển tại chỗ, tại vùng hay đã lan tràn không còn khả năng phẫu thuật nhằm làm giảm nhẹ triệu chứng và kéo dài thời gian sống thêm. Cho đến nay phẫu thuật vẫn là phương pháp cơ bản trong điều trị ung thư phổi ở giai đoạn sớm. Các phẫu thuật thường được thực hiện như cắt thùy phổi hoặc cắt toàn bộ một lá phổi kèm theo nạo vét hạch vùng đều là những phẫu thuật phức tạp, nặng nề, nhiều nguy cơ tai biến và biến chứng, tỷ lệ biến chứng và tử vong cao từ 2,1 đến 6% [25].
2 Song song với việc thuật phẫu thuật, thì vấn đề chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật là công tác quan trọng góp phần không nhỏ vào sự thành bại của ca phẫu thuật như phục hồi chức năng thông khí phổi, phát hiện sớm các diễn biến bất thường và các biến chứng để kịp thời sử trí. Một số biến chứng sau phẫu thuật như: chảy máu, viêm phổi, xẹp phổi, tràn khí dưới da, tràn máu, tụ máu, tràn khí màng phổi, mất áp lực âm khoang màng phổi, nhiễm trùng ngược dòng, nhồi máu …. làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị, kéo dài thời gian nằm viện và có thể dẫn đến tử vong. Do đó người bệnh ung thư phổi sau phẫu thuật cần phải được theo dõi và chăm sóc có hệ thống nhằm phát hiện sớm các biến chứng để kịp thời xử trí. Bệnh viện K là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành chuyên về ung bướu, việc phẫu thuật, chăm sóc người bệnh ung thư phổi đã trở thành thường quy nhưng đến nay vẫn còn ít đề tài nghiên cứu về vấn đề này. Nên chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu “ Đặc điểm người bệnh thư phổi mổ được và các yếu tố liên quan đến chăm sóc người bệnh tại Bệnh viện K ” nhằm 2 mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của người bệnh ung thư phổi. 2. Phân tích các yếu tố liên quan đến chăm sóc của điều dưỡng trên người bệnh ung thư phổi sau phẫu thuật.