Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ: Hình phạt tiền trong luật hình sự Việt Nam và việc áp dụng hình phạt này ở nước ta hiện nay

Hình phạt tiền trong luật hình sự Việt Nam và<br /> việc áp dụng hình phạt này ở nước ta hiện nay<br /> Trần Lệ Trinh<br /> Khoa Luật<br /> Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật hình sự; Mã số: 60 38 40<br /> Người hướng dẫn: TS. Trương Quang Vinh<br /> Năm bảo vệ: 2009<br /> Abstract: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hình phạt tiền (HPT) trong pháp luật Việt<br /> Nam. Khái quát về lịch sử lập pháp của HPT; phân tích các quy định của HPT trong<br /> Bộ luật Hình sự hiện hành, từ đó rút ra các quy định tiến bộ của HPT trong pháp luật<br /> hiện hành so với các quy định trước đó. Phân tích nội dung, điều kiện áp dụng HPT<br /> theo các quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 và thực tiễn áp dụng các quy định về<br /> HPT. Từ đó, phân tích một số tồn tại xung quanh việc quy định và áp dụng những quy<br /> định về HPT. Đưa ra những đề xuất, kiến nghị để hoàn thiện HPT trên cơ sở các<br /> nguyên tắc của luật hình sự và chính sách hình sự của Nhà nước nhằm đáp ứng yêu<br /> cầu của công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới<br /> Keywords: Hình phạt tiền; Luật hình sự; Pháp luật Việt Nam<br /> Content<br /> më ®Çu<br /> 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br /> Lµ mét bé phËn cÊu thµnh c¬ b¶n trong hÖ thèng h×nh ph¹t, h×nh ph¹t tiÒn cã mét lÞch sö l©u<br /> dµi còng nh- vÞ trÝ rÊt quan träng trong ph¸p luËt h×nh sù ViÖt Nam.<br /> C¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn ®· xuÊt hiÖn vµ tån t¹i tõ rÊt l©u trong lÞch sö. Tõ khi c¸c bé<br /> luËt ®Çu tiªn cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ViÖt Nam, h×nh ph¹t tiÒn ®· ®-îc h×nh thµnh vµ ®-îc<br /> ph¸p luËt h×nh sù thõa nhËn nh- mét lo¹i h×nh ph¹t gãp phÇn quan träng vµo viÖc b¶o vÖ Nhµ<br /> n-íc, trËt tù x· héi, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ng-êi d©n d-íi chÕ ®é cò. Trong mét thêi gian<br /> kh¸ dµi, n-íc ta d-íi chÕ ®é thùc d©n nöa phong kiÕn, mÆc dï ph¸p luËt thêi kú nµy tån t¹i rÊt<br /> nhiÒu h¹n chÕ nh-ng chóng ta thÊy ®-îc sù ghi nhËn cña ph¸p luËt h×nh sù c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh<br /> ph¹t tiÒn, c¸c quy ®Þnh nµy Ýt nhiÒu còng chøa ®ùng nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, gãp phÇn kh«ng nhá<br /> ®Õn qu¸ tr×nh lËp ph¸p vÒ h×nh ph¹t tiÒn cña ph¸p luËt h×nh sù ViÖt Nam ë c¸c thêi kú tiÕp sau.<br /> Cho ®Õn khi Nhµ n-íc ViÖt Nam d©n chñ céng hßa ®-îc thµnh lËp, khi mµ ®Êt n-íc ch-a cã mét<br /> bé luËt h×nh sù ¸p dông chung, th× c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn ®· ®-îc quy ®Þnh r¶i r¸c trong<br /> rÊt nhiÒu c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®¬n hµnh, tõ c¸c S¾c lÖnh thêi kú ®Çu thµnh lËp nh- S¾c lÖnh sè 21<br /> ngµy 14/02/1946, S¾c lÖnh sè 223 ngµy 17/11/1946 ®Õn c¸c S¾c luËt: S¾c luËt sè 125/SL ngµy<br /> 11/7/1950; S¾c luËt sè 163/SL ngµy 17/11/1950; S¾c luËt sè 202/SL ngµy 14/12/1956; S¾c luËt sè<br /> 001/SL ngµy 19/4/1957; S¾c luËt sè 003/SL ngµy 18/6/1957...<br /> <br /> Vµ tõ khi c¸c quy ®Þnh cña luËt h×nh sù ®-îc b¾t ®Çu luËt hãa cho ®Õn ngµy nay chÕ ®Þnh vÒ<br /> h×nh ph¹t tiÒn vÉn ®ang ®-îc chóng ta tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn.<br /> Cïng víi c¸c lo¹i h×nh ph¹t kh¸c trong hÖ thèng ph¸p luËt h×nh sù, h×nh ph¹t tiÒn tham gia<br /> kh«ng chØ vµo viÖc trõng trÞ ng-êi ph¹m téi mµ cßn cã ý nghÜa to lín trong vÊn ®Ò c¶i t¹o<br /> ng-êi ph¹m téi trë thµnh ng-êi cã Ých cho x· héi, cã ý thøc tu©n thñ ph¸p luËt vµ c¸c quy t¾c<br /> cña cuéc sèng x· héi chñ nghÜa, ng¨n ngõa ng-êi ph¹m téi ph¹m téi míi vµ ®ång thêi gi¸o<br /> dôc nh÷ng ng-êi kh¸c t«n träng ph¸p luËt, ®Êu tranh phßng vµ chèng téi ph¹m. §Æc biÖt, trong<br /> ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ - x· héi n-íc ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn míi mÎ nh- hiÖn nay th× vai trß<br /> cña h×nh ph¹t tiÒn ngµy cµng ®-îc ph¸t huy. Bëi vËy mµ Bé luËt H×nh sù cña thêi kú míi (Bé<br /> luËt H×nh sù n¨m 1999) ®· cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt tiÕn bé vÒ h×nh ph¹t tiÒn vµ c¸c quy ®Þnh nµy<br /> ®·, ®ang vµ sÏ ph¸t huy ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n trong ®êi sèng x· héi, gãp phÇn tÝch cùc<br /> vµo viÖc ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m. Tuy nhiªn, tõ khi c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn<br /> trong Bé luËt H×nh sù n¨m 1999 ®-îc ¸p dông cho ®Õn nay th× h×nh ph¹t nµy vÉn ch-a ph¸t<br /> huy ®-îc hÕt nh÷ng vai trß vµ hiÖu qu¶ cña nã. Bªn c¹nh sù h¹n chÕ cßn tån t¹i trong c¸c quy<br /> ®Þnh cña ph¸p luËt th× thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn trong thùc tÕ cã nh÷ng<br /> ®iÓm cßn ch-a ®óng, ch-a ®ñ, ch-a hîp lý, ®ßi hái c¸c nhµ lµm luËt vµ thi hµnh ph¸p luËt ph¶i<br /> nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn.<br /> Cïng víi chÕ ®Þnh téi ph¹m, chÕ ®Þnh vÒ h×nh ph¹t lµ mét chÕ ®Þnh rÊt c¬ b¶n vµ hÕt søc quan<br /> träng cña luËt h×nh sù vµ bëi vai trß x· héi vµ hiÖu qu¶ cña luËt h×nh sù phô thuéc rÊt nhiÒu vµo<br /> h×nh ph¹t nªn viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu s©u s¾c h¬n n÷a ®Ó lµm s¸ng tá vÒ mÆt khoa häc nh÷ng vÊn<br /> ®Ò vÒ h×nh ph¹t tiÒn vµ viÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn trong thùc tÕ ®êi sèng x· héi,<br /> ®ång thêi ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c quy ®Þnh ®·<br /> nªu kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa lý luËn - thùc tiÔn vµ ph¸p lý quan träng, mµ cßn lµ vÊn ®Ò mang<br /> tÝnh cÊp thiÕt. §©y chÝnh lµ lý do luËn chøng cho viÖc chóng t«i quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi<br /> "H×nh ph¹t tiÒn trong luËt h×nh sù ViÖt Nam vµ viÖc ¸p dông h×nh ph¹t nµy ë n-íc ta hiÖn<br /> nay" lµm ®Ò tµi luËn v¨n th¹c sÜ luËt häc cña m×nh.<br /> 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi<br /> H×nh ph¹t tiÒn lµ mét lo¹i h×nh ph¹t cã vÞ trÝ vµ vai trß quan träng trong hÖ thèng h×nh ph¹t<br /> cña n-íc ta. Khi nghiªn cøu h×nh ph¹t tiÒn, luËn v¨n nh»m ®¹t ®-îc c¸c môc ®Ých nh- sau:<br /> - §-a ra mét nhËn thøc toµn diÖn vµ cã hÖ thèng vÒ h×nh ph¹t tiÒn;<br /> - §¸nh gi¸ thùc tiÔn ¸p dông h×nh ph¹t tiÒn qua ®ã ®-a ra nh÷ng kiÕn nghÞ cho viÖc hoµn thiÖn<br /> h×nh ph¹t tiÒn trong luËt h×nh sù ViÖt Nam nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña h×nh ph¹t nµy trong c«ng<br /> cuéc ®Êu tranh phßng, chèng téi ph¹m.<br /> 3. Néi dung cña ®Ò tµi, c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt<br /> §Ó hoµn thµnh c¸c môc ®Ých ®· ®Ò ra, luËn v¨n tËp trung tr×nh bµy c¸c néi dung sau:<br /> - Ph©n tÝch vÒ kh¸i niÖm, môc ®Ých, ý nghÜa cña h×nh ph¹t, hÖ thèng h×nh ph¹t vµ h×nh ph¹t<br /> tiÒn trong ph¸p luËt ViÖt Nam;<br /> - Kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö lËp ph¸p cña h×nh ph¹t tiÒn; ph©n tÝch c¸c quy ®Þnh cña h×nh ph¹t tiÒn<br /> trong Bé luËt H×nh sù hiÖn hµnh, tõ ®ã rót ra c¸c quy ®Þnh tiÕn bé cña h×nh ph¹t tiÒn trong ph¸p<br /> luËt hiÖn hµnh so víi c¸c quy ®Þnh tr-íc ®ã;<br /> - Ph©n tÝch néi dung, ®iÒu kiÖn ¸p dông h×nh ph¹t tiÒn theo c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt H×nh<br /> sù n¨m 1999 vµ thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn. Tõ ®ã ph©n tÝch mét sè tån<br /> t¹i xung quanh viÖc quy ®Þnh vµ ¸p dông quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn;<br /> <br /> 2<br /> <br /> - §-a ra nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ ®Ó hoµn thiÖn h×nh ph¹t tiÒn trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c cña<br /> luËt h×nh sù vµ chÝnh s¸ch h×nh sù cña Nhµ n-íc nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng cuéc ®Êu tranh<br /> phßng, chèng téi ph¹m trong t×nh h×nh míi.<br /> 4. C¬ së lý luËn vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu<br /> - §Ò tµi ®-îc nghiªn cøu dùa trªn c¬ së ph-¬ng ph¸p luËn khoa häc cña chñ nghÜa duy vËt<br /> biÖn chøng vµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin.<br /> C¸c luËn chøng cña ®Ò tµi ®-îc ®-a ra trªn c¬ së cña HiÕn ph¸p, c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh<br /> s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch h×nh sù, dùa vµo c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña<br /> luËt h×nh sù vµ cã tham kh¶o<br /> Bªn c¹nh ®ã, c¸c nghiªn cøu mang tÝnh c¸ nh©n thÓ hiÖn trong ®Ò tµi ®-îc tr×nh bµy trªn<br /> c¬ së tham kh¶o cã chän läc c¸c tµi liÖu ph¸p lý, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa<br /> häc, c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n-íc.<br /> - LuËn v¨n sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu truyÒn thèng nh-: ph-¬ng ph¸p so<br /> s¸nh, ph-¬ng ph¸p hÖ thèng, ph©n tÝch, thèng kª, so s¸nh, tæng hîp, quy n¹p, diÔn dÞch…<br /> 5. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi<br /> Qua viÖc nghiªn cøu vÒ h×nh ph¹t tiÒn trong ph¸p luËt h×nh sù ViÖt Nam vµ viÖc ¸p dông h×nh<br /> ph¹t nµy ë n-íc ta hiÖn nay, luËn v¨n ®· gãp phÇn lµm s¸ng tá qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ<br /> néi dung ph¸p lý cña h×nh ph¹t tiÒn, ®-a ra bøc tranh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ¸p dông h×nh ph¹t tiÒn<br /> trong thùc tiÔn ë n-íc ta hiÖn nay; ®ång thêi luËn v¨n ®-a ra nh÷ng ®iÓm ch-a hîp lý vÒ h×nh ph¹t<br /> tiÒn trong c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt H×nh sù n¨m 1999, nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong qu¸ tr×nh<br /> ¸p dông quy ®Þnh vÒ h×nh ph¹t tiÒn ®Ó ®Ò xuÊt c¸c ph-¬ng h-íng, kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn vµ<br /> n©ng cao hiÖu qu¶ cña h×nh ph¹t tiÒn trong thùc tiÔn.<br /> Bªn c¹nh ®ã, ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc cña luËn v¨n biÓu hiÖn ë chç, ®©y lµ mét c«ng tr×nh<br /> nghiªn cøu chuyªn kh¶o t-¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn ë cÊp ®é mét luËn v¨n th¹c sÜ ®Ò cËp<br /> riªng ®Õn h×nh ph¹t tiÒn trong khoa häc luËt h×nh sù ViÖt Nam, v× vËy luËn v¨n cßn cã thÓ lµm<br /> tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt cho c¸c c¸n bé nghiªn cøu khoa häc, c¸n bé gi¶ng d¹y, nghiªn cøu<br /> sinh, häc viªn cao häc vµ sinh viªn thuéc chuyªn ngµnh T- ph¸p h×nh sù.<br /> 6. KÕt cÊu cña luËn v¨n<br /> Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña luËn v¨n gåm<br /> 3 ch-¬ng:<br /> Ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò vÒ h×nh ph¹t vµ h×nh ph¹t tiÒn.<br /> Ch-¬ng 2: H×nh ph¹t tiÒn trong Bé luËt H×nh sù n¨m 1999.<br /> Ch-¬ng 3: Thùc tiÔn ¸p dông h×nh ph¹t tiÒn vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶<br /> cña viÖc ¸p dông h×nh ph¹t nµy ë n-íc ta hiÖn nay<br /> Ch-¬ng 1<br /> mét sè vÊn ®Ò lý luËn<br /> vÒ h×nh ph¹t vµ h×nh ph¹t tiÒn<br /> 1.1. Kh¸i niÖm, môc ®Ých cña h×nh ph¹t vµ h×nh ph¹t tiÒn<br /> 1.1.1. Kh¸i niÖm, môc ®Ých vµ hÖ thèng h×nh ph¹t<br /> 1.1.1.1. Kh¸i niÖm h×nh ph¹t<br /> Kh¸i niÖm vÒ h×nh ph¹t phô thuéc vµ t-¬ng øng víi quan niÖm vÒ téi ph¹m trong mçi mét<br /> hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ.<br /> <br /> 3<br /> <br /> VÒ c¬ b¶n cã hai quan niÖm vÒ h×nh ph¹t cÇn ®-îc xem xÐt:<br /> Quan niÖm thø nhÊt coi h×nh ph¹t lµ c«ng cô tr¶ thï ng-êi ph¹m téi, tøc lµ h×nh ph¹t ®-îc<br /> ¸p dông ®Ó trõng ph¹t, tr¶ thï ng-êi ®· thùc hiÖn hµnh vi vi ph¹m quy ®Þnh cña ph¸p luËt h×nh<br /> sù.<br /> Quan niÖm thø hai mang tÝnh chÊt tiÕn bé vµ nh©n ®¹o h¬n khi coi h×nh ph¹t lµ c«ng cô<br /> ®Êu tranh ®Ó phßng ngõa téi ph¹m. Theo ®ã, h×nh ph¹t ®-îc ®Æt ra kh«ng chØ nh»m trõng trÞ<br /> ng-êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi mµ cßn nh»m môc ®Ých c¶i t¹o, gi¸o dôc ng-êi ph¹m téi vµ<br /> ng¨n ngõa téi ph¹m.<br /> HiÖn nay trong khoa häc LuËt H×nh sù n-íc ta c¸c nhµ luËt häc ®· ®-a ra rÊt nhiÒu kh¸i niÖm<br /> vÒ h×nh ph¹t vµ nh×n chung cã sù thèng nhÊt trong nhËn ®Þnh vÒ b¶n chÊt vµ c¸c ®Æc ®iÓm cña h×nh<br /> ph¹t. Nh÷ng quan ®iÓm khoa häc ®ã gãp phÇn quan träng cho sù ra ®êi cña kh¸i niÖm h×nh ph¹t<br /> theo §iÒu 26 cña Bé luËt H×nh sù n¨m 1999: "H×nh ph¹t lµ biÖn ph¸p c-ìng chÕ nghiªm kh¾c nhÊt<br /> cña Nhµ n-íc, nh»m t-íc bá hoÆc h¹n chÕ quyÒn, lîi Ých cña ng-êi ph¹m téi.<br /> H×nh ph¹t ®-îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù vµ do Tßa ¸n quyÕt ®Þnh".<br /> Tõ kh¸i niÖm trªn cã thÓ rót ra bèn ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña h×nh ph¹t:<br /> - H×nh ph¹t lµ biÖn ph¸p c-ìng chÕ nghiªm kh¾c nhÊt cña Nhµ n-íc.<br /> - H×nh ph¹t chØ cã thÓ ¸p dông ®èi víi ng-êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi hay nãi c¸ch kh¸c<br /> h×nh ph¹t lµ hËu qu¶ ph¸p lý cña téi ph¹m.<br /> - H×nh ph¹t ®-îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù.<br /> - H×nh ph¹t do Tßa ¸n ¸p dông hay Tßa ¸n lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn duy nhÊt ®-îc ¸p<br /> dông h×nh ph¹t ®èi víi ng-êi ph¹m téi.<br /> 1.1.1.2. Môc ®Ých cña h×nh ph¹t<br /> Môc ®Ých cña h×nh ph¹t ®-îc xem lµ kÕt qu¶ cuèi cïng mµ Nhµ n-íc mong muèn ®¹t<br /> ®-îc khi quy ®Þnh h×nh ph¹t trong luËt h×nh sù còng nh- khi ¸p dông chóng trªn thùc tÕ.<br /> Khi x¸c ®Þnh môc ®Ých cña h×nh ph¹t, §iÒu 27 Bé luËt H×nh sù n¨m 1999 quy ®Þnh: "H×nh<br /> ph¹t kh«ng chØ nh»m trõng trÞ ng-êi ph¹m téi mµ cßn nh»m c¶i t¹o hä trë thµnh ng-êi cã Ých cho<br /> x· héi, tu©n theo ph¸p luËt vµ c¸c quy t¾c cña cuéc sèng x· héi chñ nghÜa, ng¨n ngõa hä ph¹m téi<br /> míi. H×nh ph¹t cßn nh»m môc ®Ých gi¸o dôc ng-êi kh¸c t«n träng ph¸p luËt, ®Êu tranh chèng vµ<br /> phßng ngõa téi ph¹m".<br /> Theo ®ã h×nh ph¹t ®-îc x¸c ®Þnh cã ba môc ®Ých chÝnh:<br /> - Môc ®Ých trõng trÞ vµ c¶i t¹o, gi¸o dôc ng-êi ph¹m téi, ng¨n ngõa hä ph¹m téi míi;<br /> - Môc ®Ých ng¨n ngõa nh÷ng ng-êi "kh«ng v÷ng vµng" trong x· héi ph¹m téi;<br /> - Môc ®Ých gi¸o dôc c¸c thµnh viªn kh¸c trong x· héi n©ng cao ý thøc ph¸p luËt, tÝch cùc<br /> tham gia vµo cuéc ®Êu tranh phßng ngõa vµ chèng téi ph¹m.<br /> Hay nãi c¸ch kh¸c h×nh ph¹t cã môc ®Ých phßng ngõa riªng vµ môc ®Ých phßng ngõa<br /> chung.<br /> 1.1.1.3. HÖ thèng h×nh ph¹t<br /> HÖ thèng h×nh ph¹t "lµ tæng hîp c¸c biÖn ph¸p c-ìng chÕ vÒ h×nh sù nghiªm kh¾c nhÊt cña<br /> Nhµ n-íc ®-îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt h×nh sù, c¨n cø vµo møc ®é nghiªm kh¾c cña mçi lo¹i<br /> ®-îc s¾p xÕp thµnh mét danh môc cô thÓ theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh tõ nhÑ ®Õn nÆng (hay ng-îc l¹i)<br /> vµ chØ do Tßa ¸n quyÕt ®Þnh trong b¶n ¸n kÕt téi ®èi víi bÞ c¸o v× ®· thùc hiÖn téi ph¹m", nãi mét<br /> c¸ch chung nhÊt "HÖ thèng h×nh ph¹t lµ tËp hîp c¸c lo¹i h×nh ph¹t thµnh thÓ thèng nhÊt theo trËt<br /> tù nhÊt ®Þnh".<br /> <br /> 4<br /> <br /> §Ó x©y dùng ®-îc mét hÖ thèng h×nh ph¹t kh¶ thi, gãp phÇn ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trong<br /> viÖc ¸p dông c¸c h×nh ph¹t trong thùc tiÔn ®ßi hái c¸c nhµ lµm luËt ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng tiªu<br /> chÝ cô thÓ vµ khoa häc.<br /> Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña hÖ thèng h×nh ph¹t n-íc ta hiÖn nay:<br /> - KÕt cÊu cña hÖ thèng bao gåm cã c¸c h×nh ph¹t chÝnh vµ c¸c h×nh ph¹t bæ sung.<br /> - Bé luËt H×nh sù n¨m 1999 quy ®Þnh chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ néi dung, ph¹m vi vµ ®iÒu kiÖn<br /> ¸p dông cña 12 lo¹i h×nh ph¹t cã tÝnh chÊt b¾t buéc ®èi víi Tßa ¸n.<br /> - Tr×nh tù s¾p xÕp c¸c h×nh ph¹t trong tõng lo¹i h×nh ph¹t cã sù t¨ng dÇn vÒ tÝnh nghiªm<br /> kh¾c.<br /> - Møc ®é nghiªm kh¾c cña c¸c h×nh ph¹t chÝnh cao h¬n h¼n c¸c h×nh ph¹t bæ sung.<br /> - C¸c h×nh ph¹t chÝnh vµ c¸c h×nh ph¹t bæ sung khi ®-îc ¸p dông víi cïng téi ph¹m cô thÓ<br /> cã t¸c dông hç trî, bæ sung cho nhau lµm t¨ng thªm hiÖu qu¶ cña h×nh ph¹t, nh»m ®¹t ®-îc<br /> môc ®Ých chung cña h×nh ph¹t.<br /> 1.1.2. Kh¸i niÖm, môc ®Ých cña h×nh ph¹t tiÒn<br /> 1.1.2.1. Kh¸i niÖm h×nh ph¹t tiÒn<br /> Víi t- c¸ch lµ mét chÕ tµi h×nh sù nh- c¸c h×nh ph¹t kh¸c, h×nh ph¹t tiÒn cã nh÷ng ®Æc<br /> ®iÓm nh- sau:<br /> - Lµ mét biÖn ph¸p c-ìng chÕ nghiªm kh¾c nhÊt cña Nhµ n-íc;<br /> - ChØ ¸p dông ®èi víi ng-êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi;<br /> - §-îc quy ®Þnh cô thÓ trong Bé luËt H×nh sù;<br /> - Do Tßa ¸n ¸p dông theo mét tr×nh tù ®Æc biÖt.<br /> Nh÷ng ®Æc tr-ng cña h×nh ph¹t tiÒn ®-îc biÓu hiÖn ë nh÷ng néi dung cô thÓ nh- sau:<br /> Thø nhÊt, néi dung ph¸p lý cña h×nh ph¹t tiÒn chÝnh lµ sù t-íc bá kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cña<br /> ng-êi bÞ kÕt ¸n ®Ó sung c«ng quü nhµ n-íc.<br /> Thø hai, vÒ hËu qu¶ ph¸p lý cña viÖc ¸p dông h×nh ph¹t tiÒn th× ngoµi viÖc bÞ t-íc bá mét<br /> kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh vµ cã ¸n tÝch nh- c¸c h×nh ph¹t kh¸c, ng-êi bÞ kÕt ¸n kh«ng ph¶i chÞu bÊt cø<br /> mét sù rµng buéc hay tr¸ch nhiÖm nµo kh¸c.<br /> Tõ nh÷ng ®Æc tr-ng c¬ b¶n cña h×nh ph¹t tiÒn bªn c¹nh viÖc tiÕp thu quan ®iÓm cña c¸c<br /> nhµ nghiªn cøu luËt h×nh sù vÒ h×nh ph¹t tiÒn, chóng ta cã kh¸i niÖm khoa häc vÒ h×nh ph¹t<br /> tiÒn nh- sau: Ph¹t tiÒn lµ h×nh ph¹t t-íc ®i cña ng-êi bÞ kÕt ¸n mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh sung<br /> c«ng quü nhµ n-íc vµ ®-îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù.<br /> 1.1.2.2. Môc ®Ých, ý nghÜa cña h×nh ph¹t tiÒn<br /> * Môc ®Ých cña h×nh ph¹t tiÒn<br /> Môc ®Ých ng¨n ngõa riªng vµ ng¨n ngõa chung ®-îc thÓ hiÖn trong c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh<br /> ph¹t tiÒn ë nh÷ng néi dung cô thÓ nh- sau:<br /> - VÒ môc ®Ých trõng trÞ, møc ®é trõng trÞ cña h×nh ph¹t tiÒn lµ t-¬ng ®èi nghiªm kh¾c víi nh÷ng<br /> quy ®Þnh ph¹t cã thÓ lªn ®Õn hµng tr¨m triÖu ®ång, thËm chÝ hµng tû ®ång cho phÐp ¸p dông ®èi<br /> víi nhiÒu lo¹i téi ph¹m nghiªm träng kh¸c nhau.<br /> - Víi môc ®Ých gi¸o dôc ng-êi ph¹m téi khi t-íc ®i mét kho¶n tiÒn g¾n víi lîi Ých kinh tÕ cña<br /> ng-êi bÞ kÕt ¸n t-¬ng øng víi hµnh vi ph¹m téi, Tßa ¸n gióp ng-êi bÞ kÕt ¸n nhËn thøc ®-îc sai<br /> lÇm, nhËn ra tÝnh tÊt yÕu cña h×nh ph¹t ®èi víi hµnh vi ph¹m téi mµ hä ®· thùc hiÖn gióp hä tù gi¸o<br /> dôc, c¶i t¹o trë thµnh ng-êi cã Ých cho x· héi.<br /> <br /> 5<br /> <br />